PROFILAKTYKA GRYPY

1. PROFILAKTYKA GRYPY opracowała mgr Beata Mrozik młodszy asystent Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Bolesławcu

2. GRYPA Jest ostrą, bardzo zaraźliwą chorobą wirusową ukł. oddechowego,

3. GRYPA - EPIDEMIOLOGIA Źródłem zakażenia wirusem grypy człowieka jest inny chory człowiek. Są również zakażenia o charakterze zoonoz, których źródłem zakażenia są wirusy zwierzęce.

4. GRYPA – ETIOLOGIA Czynnikiem etiologicznym choroby są wirusy należące do rodziny Orthomyxoviriadae. Rozróżnia się trzy rodzaje wirusów grypy A, B, C, które różnią się pod względem budowy i właściwości biologicznych.

5. GRYPA – ETIOLOGIA Wirus A – pandemiczny zakaża ludzi, konie, świnie, norki, ssaki wodne Wirus B – zakaża ludzi (szczególnie młodych) Wirus C – zakaża ludzi i świnie

6. GRYPA- BUDOWA WIRUSA

7. GRYPA -WIRUS Podtypy wirusa grypy Podtypy wirusa grypy dotyczą tylko wirusa typu A - odnoszą się odpowiednio do hemaglutyniny (H) oraz neuraminidazy (N), wskazują na cechy antygenowe białek błonowych wirusa grypy typu A. Dotychczas wyizolowano 16 podtypów hemaglutyniny (H1- H16) oraz 9 podtypów neuraminidazy (N1-N9). Dla wirusa ludzkiego charakterystyczne podtypy to: H1,H2,H3 oraz N1,N2. Jednak nie jest wykluczone, że w wyniku mutacji wirus dokona „przeskoku antygenowego” i będzie możliwe zakażenie człowieka obcym gatunkowo podtypem. Ptactwo wodne jest rezerwuarem wszystkich podtypów hemaglutyniny oraz neuraminidazy. W mikroskopie elektronowym wirusy grypy wyglądają jak małe kulki (100 do 150 nm) z wyraźnie widoczną błoną i licznymi kolcami. Kolce są cząsteczkami białka wiążącego receptor, zwanego hemaglutyniną (HA). Zewnętrzna część tego białka odpowiedzialna jest za wiązane z odpowiednimi receptorami komórkowymi. Na schematycznym rysunku cząstki wirusa grypy przedstawiono liczne struktury dodatkowe. Oprócz hemaglutyniny, w błonie zakotwiczone są również dwa inne białka: enzym neuraminidaza (NA) i białko M2 spełniające rolę kanału jonowego pomiędzy środowiskiem i wnętrzem wirusa. Błona składa się z cząsteczek tłuszczu. Wewnątrz błony znajduje się kapsyd wirusa zbudowany z warstwy utworzonej przez cząsteczki białka M1. Pokrywa on wnętrze wirusa. Materiał genetyczny wirusa stanowi osiem pojedynczych części (segmentów) RNA, będącego materiałem genetycznym wirusa. Każdy segment RNA jest połączony z enzymem (polimerazą) i nukleoproteiną. Cały kompleks zwany jest rybonukleoproteiną (RNP).

8. GRYPA- DROGI ZAKAŻENIA Infekcja szerzy się drogą kropelkową - czyli jest możliwe zakażenie poprzez bezpośredni kontakt z przedmiotami zanieczyszczonymi wydzielinami z ukł. oddechowego, osoby zakażonej.

9. GRYPA -EPIDEMIOLOGIA Chory jest zakaźny na dzień przed wystąpieniem objawów klinicznych i około 5 dni po ich wystąpieniu (może się wydłużyć do 10 dni u dzieci i osób z obniżoną odpornością).

10. GRYPA -EPIDEMIOLOGIA Zachorowanie na grypę występuje na całym świecie, a w strefie klimatu umiarkowanego obserwuje się cykliczny wzrost zachorowań w okresie jesienno-zimowym.

14. GRYPA -OBJAWY nagły początek – objawy ogólne - wysoka gorączka, pow. 38^C • silne, bóle głowy • bóle mięśni i stawów • brak łaknienia • ogólne rozbicie i wyczerpanie

15. GRYPA -OBJAWY • suchy napadowy kaszel • ból gardła • kichanie • katar przy drożnych przewodach nosowych • tkliwość węzłów chłonnych-szyjnych • krwawienia z nosa • nudności i wymioty

16. GRYPA - OBJAWY Gwałtowny początek zachorowania oraz dominacja objawów ogólnych w przebiegu grypy odróżniają ją od innych zakażeń górnych dróg oddechowych. Po ustąpieniu gorączki, nasilone objawy bólu gardła i kaszlu utrzymują się jeszcze przez 3-4 dni, przy czym astenia może przetrwać przez cały czas choroby. Pełna rekonwalescencja następuje po okresie 1-2 tygodni lub dłuższym.

17. GRYPA -OBJAWY • Wirusy same nie wywołują objawów ogólnoustrojowych: wirusy są ograniczone do układu oddechowego i (zwykle) nie krążą w całym organizmie. Bezpośrednio po zakażeniu wirusem, organizm reaguje prostymi mechanizmami obronnymi w celu zwalczenia replikacji wirusa: wytwarza substancje przeciwwirusowe, głównie interferony. Krążące w krwi w całym organizmie interferony powodują wystąpienie objawów ogólnoustrojowych – można powiedzieć, że są to niezamierzone działania uboczne naturalnej reakcji obronnej organizmu.

18. GRYPA A PRZEZIĘBIENIE

19. GRYPA - POWIKŁANIA powikłania pogrypowe mogą mieć objaw: krążeniowe • zapalenie mięśnia sercowego • zawał w 25% • zaostrzenie objawów u chorych z przewlekłą prawokomorową niewydolnością serca • ujawnienie utajonej niewydolności serca pulmonologiczne • zapalenie płuc • zaostrzenie objawów astmy, przewlekłej obturacyjnej choroby płuc, mukowiscydozy

20. GRYPA - POWIKŁANIA Neurologiczne i psychiatryczne - zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych • encefalopatie • drgawki • zespół Reya • schizofrenia • zmniejszenie odporności psychicznej Nefrologiczne • ostre kłębkowe zapalenie nerek Laryngologiczne • zapalenie krtani • tchawicy • uszkodzenie receptora słuchowego

21. GRYPA - POWIKŁANIA Gastroenterologiczne • ostry brzuch • zap. wyrostka robaczkowego Inne • wstrząs toksyczny • odrzuty poszczepienne • poronienia

22. GRYPA – wirus A (H1N1) Jest to nowa zmutowana forma wirusa A (H1N1) zawierająca geny wirusów grypy: świńskiej, ptasiej i ludzkiej, która jest chorobotwórcza dla ludzi.

23. GRYPA Dlaczego potocznie używa się nazwy świńska grypa? Wirusy grypy biorą swoją nazwę od pierwszego zwierzęcia u którego zostały pierwszy raz wykryte. Ten szczep został wykryty u świń w 1930 r. i z tego powodu został nazwany wirusem świńskiej grypy. Ponieważ wirusy grypy przechodzą ciągłe mutacje w chwili obecnej nawet nie wiadomo czy znaleziony u ludzi wirus może zarazić świnie.

24. GRYPA

25. GRYPA • Objawy zakażenia są takie same jak w przypadku infekcji grypy sezonowej, dotyczą głównie układu oddechowego Choroba atakuje częściej młodych, uprzednio zdrowych dorosłych. Objawy mogą się pojawić od 24 do 48 godzin od momentu infekcji.- dotyczą głównie układu oddechowego z towarzyszącymi objawami w postaci gorączki, osłabienia, braku apetytu, kaszlu. - w szybkim tempie postępuje niewydolność oddechowa wymagająca w niektórych przypadkach wentylacji mechanicznej. - w fazie początkowej może występować katar, bóle gardła, nudności, wymioty i biegunka. Choroba atakuje częściej młodych, uprzednio zdrowych dorosłych.

26. GRYPA - Pandemia- jest to epidemia danej choroby zakaźnej obejmująca rozległe obszary, np. cały kontynent lub nawet świat. Wg. definicji WHO (Światowej Organizacji Zdrowia) pandemią określa się epidemię występującą w tym samym czasie w różnych krajach i na różnych kontynentach.

27. GRYPA – A(H1N1) W dniu 11 czerwca 2009 r., uwzględniając m.in. aktualną sytuację epidemiologiczną grypy typu A/H1N1, Światowa Organizacja Zdrowia ogłosiła 6 fazę pandemii grypy. Faza 6, najwyższa w skali określonej przez WHO, występuje wtedy, gdy epidemia grypy wystąpi w przynamniej jednym kraju, leżącym w innym regionie WHO, niż kraje, w których wcześniej potwierdzono epidemię i utrzymującą się transmisję wirusa z człowieka na człowieka (USA i Meksyk - Region WHO dla Ameryk). Utrzymująca się transmisja wirusa w społeczeństwie została stwierdzona również poza Regionem WHO dla Ameryk, a decyzja WHO wskazuje na konieczność zmodyfikowania działań w innych krajach dotkniętych tak, aby zminimalizować negatywne skutki choroby dla społeczeństwa. Ogłoszenie 6 fazy pandemii grypy nie oznacza, że wirus grypy typu A/H1N1 stał się bardziej zjadliwy. Nie oznacza również, że wirus spowoduje duże zaburzenia w codziennym funkcjonowaniu społeczeństwa. Oznacza jednak, że światowa pandemia trwa i że każdy kraj może zostać dotknięty, jednakże nikt nie może przewidzieć kiedy i jak szybko to nastąpi.

28. GRYPA - PANDEMIA • Pandemie wywoływane są przez „nowe” wirusy grypy typu A • Wirusy pandemiczne są obcymi szczepami z rezerwuaru zwierzęcego (przełamanie bariery międzygatunkowej, przeskok antygenowy). • Normalne warianty dryfu antygenowego wirusów krążą w populacji ludzkiej i powodują normalne epidemie. • Największa pandemia XX wieku: w latach 1918-29 grypa hiszpanka (A-H1N1). • Liczba zgonów na całym świecie spowodowanych przez hiszpankę jest szacowana na 40 do 50 milionów, większość z nich stanowili młodzi ludzie umierający z powodu pierwotnego wirusowego zapalenia płuc. • Inne pandemie, o łagodniejszym przebiegu: • 1957 (A-H2N2) • 1968 (A-H3N2) • 1977 (A-H1N1)

29. GRYPA - PANDEMIA

30. GRYPA

31. GRYPA – A(H1N1) Cechy sprzyjające wybuchowi pandemii: • niska śmiertelność • wysoka zaraźliwość • długi okres zaraźliwości choroby • brak naturalnej odporności populacji

32. GRYPA - PROFILAKTYKA Zapobieganie rozprzestrzenianiu się grypy poprzez: • immunoprofilaktykę, • chemioprofilaktykę • przestrzeganie zasad higieny

33. GRYPA - PROFILAKTYKA • Unikanie kontaktów i dużych skupisk ludzkich w okresie wzrostu zachorowań na grypę • Zachowanie wzmożonej higieny podczas kaszlu, kichania, mówienia • Najbardziej efektywnym sposobem kontroli grypy są coroczne szczepienia.

36. GRYPA – źródła z których korzystano www.pzh.gov.pl www.gis.gov.pl www.influenza.pl www.who.int „Choroby zakaźne i pasożytnicze”- Cianciara J., Juszczyk J.. Wydawnictwo Czelej, Lublin 2007r. „Grypa i jej profilaktyka”- L.B. Brydak. Wydawnictwo terMedie, Poznań 2004r. Medycyna Praktyczna- zapobieganie zachorowaniom na grypę. Polskie Towarzystwo Wakcynologii, 2008r. Bezpieczeństwo Pracy- Wirus A(H1N1)drogi zakażenia i profilaktyka, 2009r.. Kardiologia Polska-Polskie Towarzystwo Kardiologiczne, szczepienia przeciw grypie w prewencji wtórnej choroby wieńcowej, czerwiec 2009r..

37. DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ