Profilaktyka prozdrowotna młodzieży

1. Profilaktyka prozdrowotna młodzieży lek. med. Anatol Kierdaszuk pediatra, neurolog dziecięcy

2. Czynniki determinujące zdrowie • styl życia: około 50% • czynniki środowiskowe: 25-35% • efekty związane z opieką medyczną: 10-20% • czynniki genetyczne: 10-15%

3. Problemy zdrowotne dzieci i młodzieży • zaburzenia emocjonalne • zaburzenia zachowania • uzależnienia • zaburzenia odżywiania: nadwaga i otyłość • niewłaściwe odżywianie się – żywność śmieciowa • choroby infekcyjne • alergie • choroby nowotworowe

4. Rozwiązywanie konfliktów szkolnych • Konflikt interpersonalny zdarza się wtedy, kiedy działanie jednej osoby utrudnia czy uniemożliwia działanie drugiej. • Konflikty mogą dotyczyć celów, dróg do osiągania celu, potrzeb i oczekiwań co do zachowania obu osób. • Konflikty są stałą i nieuniknioną częścią kontaktów z innymi ludźmi. • Konflikty często mają dla człowieka wartość, ponieważ prowadzą do zmian, rozwoju, budzą ciekawość i możliwości twórcze. • Nauka konstruktywnego radzenia sobie z konfliktami może podnieść wiarę w siebie, gotowość do podejmowania ryzyka przy ulepszaniu jakości związków z innymi ludźmi, umiejętności radzenia sobie z trudnościami i stresem.

5. Pospolite zniekształcenia widzenia konfliktu: • lustrzane odbicie- obie strony są przekonane, że mają rację, a przeciwnik nie, że chcą „sprawiedliwego” rozwiązania, ale ten drugi się na to nie zgadza. • mechanizm źdźbła i belki- każda ze stron dokładnie widzi wszystkie podstępne i fałszywe czyny tej drugiej strony, a jest całkowicie ślepa na takie same czyny dokonywane przez siebie. • podwójne normy- nie masz prawa do tego, do czego ja mam prawo. • biegunowe myślenie- obie strony uznają wszystko, co robią za dobre, a wszystko, co robi drugi- za złe. Takie nieporozumienia pogłębiają konflikt i utrudniają konstruktywne rozwiązanie. W sytuacji konfliktowej podstawowym sposobem konstruktywnego wybrnięcia z niej jest praca nad wspólnym rozwiązaniem.

6. Etapy rozwiązywania konfliktów: • Zdefiniuj problem. • Rozpoznaj przyczyny. • Przedstawcie sobie możliwe rozwiązania. • Zdecydujcie się na rozwiązanie dobre dla was obu. • Wprowadźcie w życie to rozwiązanie. • Zastanówcie się, czy to rozwiązało wasz problem.

7. Mechanizm uzależnień • zaburzona funkcja układu nagrody oraz emocjonalnego układu poznawczego i pobudzającego • uzależnienie jako działanie pozytywnie wzmacniające substancji psychoaktywnych, czyli działania nagradzające • układ nagrody jest systemem oceniającym, pozwalającym odczuwać przyjemności

8. Alkohol • spożywanie alkoholu w młodym wieku ma związek z występowaniem problemów alkoholowych w przyszłości • rozpowszechnienie uzależnienia od alkoholu i jego nadużywania w ciągu całego życia zmniejsza się wraz z opóźnieniem wieku rozpoczynania picia • dzieci sięgające po alkohol po raz pierwszy w wieku 12 lat lub wcześniej-rozpowszechnienie uzależnienia od alkoholu w ciągu całego życia wynosiło 40,6% • wśród osób, które rozpoczęły spożywanie alkoholu w wieku 18 lat-rozpowszechnienie uzależnienia wynosiło 16,6% • wśród osób, które rozpoczęły picie alkoholu po 21 roku życia- rozpowszechnienie uzależnienia wynosiło 10,6%

9. alkohol jest najczęstszą przyczyną upośledzenia umysłowego • jeżeli kobieta w ciąży pije alkohol, u dziecka może wystąpić FAS- płodowy zespół alkoholowy: • zahamowanie wzrostu • małogłowie • upośledzenie umysłowe • wady układu nerwowego • charakterystyczne cechy wyglądu twarzy: - szerokie szpary powiekowe - cienka warga górna - spłaszczona środkowa część twarzy - krótki nos • niepełny płodowy zespół alkoholowy • związane z alkoholem wady wrodzone • związane z alkoholem zaburzenia rozwoju układu nerwowego

10. Papierosy Suma ,,przepalanych’’ pieniędzy: • 30 lat palenia papierosów: 216 000 zł • 20 lat palenia papierosów: 144 000 zł • 10 lat palenia papierosów: 72 000 zł

13. Narkotyki: • dzieci kobiet przyjmujących narkotyki rozwijają się słabiej i występują u nich uszkodzenia mózgu • potomstwo kobiet stosujących narkotyki narażone jest na wystąpienie następujących objawów: • morfina i marihuana- zahamowanie wewnątrzmacicznego wzrastania, poronienia i porody przedwczesne, zaburzenia zachowania i obniżone IQ • kokaina- niedotlenienie płodu, negatywny wpływ na rozwój ośrodkowego układu nerwowego • amfetamina- wady szkieletu kostnego, zaburzenia oddychania u noworodków • wszystkie narkotyki powodują wystąpienie u noworodków charakterystycznego zespołu abstynencyjnego!

14. Jak poznać, że dziecko bierze narkotyki? Mowa: • bełkotliwa: barbiturany, benzodiazepiny, alkohol, środki wziewne • bełkotliwa mowa oraz wesołkowatość: LSD, grzyby halucynogenne • gadatliwość, wesołkowatość, stany euforyczne: marihuana Zachowanie: • pobudzenie, ożywienie, podniecenie: ecstasy, środki wziewne • pobudzenie, nadczynność psychoruchowa: marihuana • nerwowość, impulsywność, agresja: steroidy anaboliczne • wahania nastroju od euforii do depresji, drażliwość: amfetamina • bezsenność: amfetamina • zmniejszenie aktywności życiowej, senność: barbiturany, benozdiazepiny • nieporadność ruchowa: środki wziewne, DXM Zapach: • słodkawa woń, zapach palonych liści: marihuana • zapach rozpuszczalników: środki wziewne

15. Jak poznać, że dziecko bierze narkotyki? Oczy: • rozszerzone źrenice: amfetamina, kokaina, ecstasy • zwężone, szpilkowate źrenice: opiaty • przekrwione oczy: marihuana • zapalenie spojówek: środki wziewne Nos: • katar lub krwawienie z nosa: środki wziewne • Krostki i nadżerki w okolicach nosa i ust: środki wziewne Inne objawy: • rozstępy skórne: steroidy anaboliczne • blade palce: marihuana • ślady wkłuć, krople krwi na rękawach: opiaty • znaczna utrata masy ciała: amfetamina • znaczny przyrost masy mięśniowej, poczucie siły i kondycji: steroidy anaboliczne

16. Jak poznać, że dziecko bierze narkotyki? Objawy chorobowe: • katar: kokaina, opiaty, środki wziewne • kaszel: marihuana, środki wziewne • wymioty: barbiturany i benzodiazepiny • zwiększony apetyt na słodycze: marihuana • psychozy: marihuana Nietypowe przedmioty: • lufki, fifki, fajki gliniane, fajki wodne, bibułki i maszynki do robienia skrętów: marihuana, haszysz • krótko przycięte słomki, lusterka: kokaina, amfetamina • tuby kleju, torebki plastikowe z klejem: środki wziewne • małe opakowania zwierające biały proszek: amfetamina • opakowania po lekach: benzodiazepiny, barbiturany, DXM • brązowo-szare nasionka w kieszeniach lub w podszewce: marihuana

17. Bliżej siebie – dalej od narkotyków Im mamy lepszy kontakt z dzieckiem, tym łatwiej ustrzeżemy je przed narkotykami: • rozmowa – podstawa dobrych kontaktów z dzieckiem • rzetelna wiedza o narkotykach • autorytet • wspólne posiłki • gdy coś się psuje: spokojna i rzeczowa rozmowa, unikać ,,prawienia kazań’’ i ,,zrzędzenia’’, nie przerywaj dziecku, krytykuj zachowanie a nie dziecko

18. Otyłość i nadwaga • jednym z bardzo ważnych problemów u dzieci i młodzieży jest otyłość i nadwaga, która dotyczy 18,7% chłopców i 14,1% dziewcząt w wieku 7-18 lat • otyłość i nadwaga w wieku młodzieńczym predestynuje do: • zwiększenia masy ciała w wieku dorosłym • zwiększonego ryzyka: nadciśnienia, cukrzycy, zespołu metabolicznego, stłuszczenia wątroby • gorszych wyników w nauce • WSKAŹNIK MASY CIAŁA (BMI) : masa ciała (kg) : wzrost2 (m2) • BMI: • norma: 18-25 • nadwaga: 25-30 • otyłość: powyżej 30 • istotna rola ruchu w profilaktyce nadwagi i otyłości • nadmiar zwolnień z wychowania fizycznego

19. Aktywność fizyczna: • codziennie 30 minut ćwiczeń fizycznych • najlepszy środek antystresowy i przeciwdepresyjny • profilaktyka otyłości • ochrona serca przed chorobami układu krążenia

20. Żywność śmieciowa • Toksyczne chipsy • polscy uczeni dowiedli, że regularne jedzenie chipsów ziemniaczanych znacznie zwiększa ryzyko chorób serca • chipsy zawierają duże ilości akrylamidu- związku rakotwórczego, toksyny dla układu nerwowego a także jest to substancja wywołująca stany zapalne • akrylamid jest szczególnie niebezpieczny dla dzieci

21. 2) Napoje energetyzujące i cola • zawierają dużą ilość kofeiny, a napoje energetyzujące dodatkowo taurynę • wg ,,Pediatrics’’ mogą powodować: bóle brzucha, nudności, wymioty, nadciśnienie, arytmie, zawał serca, uszkodzenie wątroby a nawet zgon • regularne picie tych napojów przyczynia się do rozwoju osteoporozy, otyłości, próchnicy i chorób serca • u dzieci mogą wpływać na rozwój psychiczny • naukowcy uważają, że napoje energetyzujące powinny podlegać takim samym rygorom jak alkohol i papierosy 3) Słodycze i napoje sztucznie barwione • mogą wywoływać ADHD i otyłość

22. Czynniki środowiskowe • środowisko fizyczne • powietrze • woda • zanieczyszczenia (odpady, promieniowanie, dioksyny) • mieszkanie • przyroda • przestrzenie otwarte • środowisko społeczne • normy • wartości • obyczaje • moda • uprzedzenia • zwyczaje

23. dioksyny - powstają w procesie spalania plastików i innych tworzyw sztucznych - dostają się do organizmu w czasie oddychania, spożywania pokarmów i poprzez skórę - zwiększają ryzyko powstania choroby nowotworowej - powodują: poronienia, przedwczesne porody, niepłodność

24. Aby życie mogło zawsze cieszyć…