TEMA X TURISTI Č KI PROI ZVODI 16.12.2013.

1. TEMA XTURISTIČKI PROIZVODI16.12.2013.

2. Koncepcije i vidovi turizmaKonvencionalni (stari) masovni turizam- standardizovan proizvod i čvrsto upakovana putovanjaAlternativni (novi) turizam- nastao kao posledica promena u turističkoj tražnji- fleksibilan, zasnovan na koncepciji održivog razvoja i individualno orijentisanOdrživi turizam- ekološka, socio-kulturna i ekonomska održivost

3. Vidovi (oblici) turizmaTradicionalni:- primorski- planinski- urbani- zdravstveni- religijski- nautički- manifestacioni- ruralniNovi vidovi turizma:- kulturološki- ekotirizam- avanturistički- tematski i dr.

4. Ekoturizam“Obavljanje putovanja u relativno neizmenjene oblasti prirode sa specifičnim ciljevima izučavanja, divljenja i uživanja u predelima i njihovim divljim biljkama i životinjama, kao i svim pratećim kulturnim pojavama (prošlim i sadašnjim) koje se nalaze u tim oblastima“(Hector Ceballos-Lascurain, 1993)“Odgovorna putovanja u prirodna područja koja čuvaju okolinu i unapređuju dobrobit lokalnog stanovništva„ (TIES, 1990)Kriterijumi ekoturizma- Prirodne atrakcije (uključuje i kulturne)- Motivaciju za obrazovanjem(specifičnost u odnosu na NBT)- Ekološka i socijalna održivost, obuhvaćena je kasnijim definicijama

5. Tipovi ekoturizma:“Tvrdi" tip ekoturizma- Male grupe ekoturista - Relativno duga, specifična putovanja u relativno neizmenjene sredine- Dostupne mogućnosti za fizički i mentalno izazovna iskustva- Ne oslanja se mnogo na tehničke sektore (turističke agencije i turoperatori ili usluge u destinaciji)“Meki" tip ekoturizma- Povezan sa konvencionalnim turističkim tržištem - Učesnici manje okrenuti mentalnim i fizičkim ekoturističkim iskustvima - Kraće trajanje putovanja- Obično uključuje više komponenti (višenamensko putovanje) - Učesnici preferiraju viši nivo konfora i pogodnosti za vreme tih iskustava

6. Turistički proizvodFunkcionalni spoj više elemenata proizvođača na strani turističke ponude, pri čemu se njegovo konačno uobličavanje postiže izborom i miksiranjem tih elemenata koje za dato turističko područje vrše sami turisti (Bakić, 2003)Integralni turistički proizvodElementarni proizvod (na pr. hotelski proizvod)Jednostavan proizvodNajintenziviji rast ostvaruju:- proizvodi sunce i more- aktivni turizam- avanturistički turizam- kulturološki turizam i dr.

7. Prioritetni turistički proizvodi Srbije- gradski odmor- poslovni turizam- planine i jezera- kružna putovanja- zdravstveni turizam- nautika- događaji- specijalni interesi- ruralni turizam (Strategija turizma RS, 2005)

8. Gradski odmor ("City break„) Kratki odmor, koji obično traje između jednog i četiri dana, ponekad i duže, predstavlja drugi, treći ili četvrti odmor u godiniU Evropi: Pariz, Amsterdam, Rim, Barselona, Prag, London, Berlin, BečVan Evrope: Njujork, Singapur, Hong Kong i SidnejU Srbiji: Beograd, Novi Sad, a potencijalno i drugi gradovi- Glavni motivi dolaska suposao, istorijsko nasleđe, kultura, šoping, događajii noćni život- Ovaj proizvod nema sezonske oscilacije- Osetljiv na cenu- Zbog sve većeg broja tzv. "low-cost" avioprevoznika, potencijalni turisti sve više samostalno organizuju ovu vrstu putovanja, od prevoza, preko smeštaja u hotelu do ostalih usluga u destinaciji- U Zapadnoj Evropi dominira samostalno rezervisanje ove vrste putovanja putem Interneta

9. Poslovni turizam + MICE-Poslovni turizam uključuje individualna lica koji putuju u određene destinacije iz profesionalnih razloga- MICE proizvod - predstavlja organizovan oblik putovanja takođepovezan s poslovnim motivimaM - poslovni i korporativni sastanci (Meetings)I – motivacijska/podsticajna putovanja (Incentive)C – seminari, konvencije i kongresi (Conventions & Congresses)E – poslovni sajmovi i izložbe (Fairs & Exshibitions)- Najpopularnije destinacije za održavanje velikih MICEdogađaja su Barselona, Beč, Singapur, Berlin i Hong Kong- Najveći broj poslovnih putovanja traje do tri dana, asamo u retkim slučajevima i do 7 danakada uključuju i tzv. produžetke poslovnih putovanja- Ima blagu sezonalnost (kasno proleće i rana jesen)- Visok nivo usluga i objekata (hoteli, kongresni centri, kongresni biroi)

10. Planine i jezera-Ponuda tokom cele godine; može da se podeli na letnji (juni - septembar) i zimski odmor (oktobar - april)Letnji odmor se sastoji od sledećih aktivnosti:- "Sun & lake" letnji programi (kupanje, sunčanje, wellness)- Planinarenje, pešačenje i aktivnosti u prirodi- Brdski biciklizam, paragliding, zmajarenje- Vodeni sportovi i aktivnosti (jedrenje)- JahanjeLetnji odmor na planinama i jezerima najčešće je treći odmor u godini i traje 5 - 7 dana, a ako je vezan uz jezero, od 7 - 14 danaZimski odmor se sastoji od sledećih aktivnosti:- Alpsko skijanje- Snowboarding- Sankanje- Nordijsko i telemark skijanje- Skijaški odmor je uglavnom drugi odmor u godini, traje 7, izuzetno i do 14 dana

11. Kružna putovanja- Touring je jedan od najznačajnijih proizvoda u receptivnom turizmuPostoje dve osnovne vrste ovog proizvoda:- Touring u okviru više zemalja/destinacija- Touring unutar granica određene zemlje/destinacije- Većina tura traje od 2 do 3 noćenjaSvaka tura ima nekusvoju temu, pri čemu se uobičajeno pominje 5 glavnih kategorija ovog proizvoda:- Touring užitaka - glavni motiv je uživanje bez neke specijalne teme- Touring scenografije - glavni motiv im je proučavanje atrakcija- Istraživački touring - istraživanje vlastitih preferencija i posebnih interesa- Egzotični touring - vrlo sličan istraživačkom touringu, ali sa ekstremnijim načinom provođenjavremenaCruising - glavni motiv upoznavanje destinacija na drugačiji načinKružne ture u Srbiji: Kulturno nasleđe u dolini Ibra, Moravska zona srednjevekovnog nasleđa, Razvoj civilizacije u Podunavlju, Putevi rimskih imperatora i dr.

12. Zdravstveni turizam (spa/wellness)Postoji bitna razlika između zdravstvenih i wellnessturističkih proizvodaZdravstveni turizam povezan je s klijentima sa raznim zdravstvenim problemima koji putuju radi terapija/tretmana koje će im pomoći da poboljšaju svoju zdravstvenu situacijuWellness turizam se tiče klijenatadobrog zdravlja a koji su u potrazi za tretmanima koji će im omogućiti održavanje tog statusaGlavni motivi odabira ovih proizvoda: - potraga za boljim zdravljem- smanjenje prekomerne težine- smanjenje efekta starenja - smanjenje bola i nelagode- uklanjanje stresa Tražnja za spa/wellness proizvodima konstantna je tokom cele godineVrste banjskih/wellness proizvoda (Međunarodno spa udruženje): Club Spa, Cruise ship Spa, Day Spa, Destination Spa, Medical Spa, Mineral Springs Spa, Resort/hotel Spa

13. Nautički proizvodGlobalni nautički proizvod se sastoji od dve glavne podgrupe:Morei aktivnosti vezane uz moreMirne vode (reke, jezera) i aktivnosti vezane uz mirne vode- plovidba rekama i jezerima uključuje korišćenje svih objekata nautičke infrastrukture i komplementarnih proizvoda i usluga u funkciji turizma (marine, pristaništa i vezovi, smeštaj, prehrana, zabava, kultura)- predstavlja drugi ili treći odmor u godini, traje između 5 i 10 dana- destinacije: reke Evrope, reka Nil i Daleki istok (reka Yangtze)- u Evropi: Dunav, Rajna, Neva i Volga u Rusiji, Elba, Sena, Rona, PoGlavne grupe ovog proizvoda:- Individualna plovidba vlasnika brodova - mali brodovi za 2 - 4 osobe- Charter- iznajmljivanje brodova i jedrilica radi plovidbe - za 4 - 12 osoba- Kružna putovanja rekama - organizovani paketi putovanja rekama od strane tour operatora i DMC - brodovi od 20, pa čak do 300 osoba- Najveći deo tržišta su kružna putovanja rekama kroz više zemalja (7 - 21 dan)- Na rečnom se "cruisingu" tokom dana plovi, a noću se zaustavlja na pristaništu

14. DogađajiDogađaj je aktivnost koja se dešava jednom godišnje, s potencijalom da privuče goste koji nisu deo lokalne zajednice, i koja ih podstiče na učestvovanje u određenim aktivnostima- Proizvod s neograničenim potencijalom- Povezan sa zrelošću zemalja i destinacija da putem javno-privatnog partnerstva inovativno planiraju i izvode događaje/manifestacijeSegmenti proizvoda:- Kulturne proslave - festivali, karnevali, verske proslave - Umetnost i zabava - koncerti, izložbe- Ekonomija i trgovina - berze, sajmovi- Sportska takmičenja -profesionalna ili amaterska- Obrazovanje i nauka - seminari, radionice, kongresi- Rekreacija - igre i sport za zabavu, razonoda- Politika i država- investicione konferencije, inauguracije

15. Posebni interesi- Odmorišne aktivnostikojese događaju u neobičnom, egzotičnom, udaljenom ili divljem okruženju- Proizvod jeusko je povezan sa visokim nivoom učestvovanja u aktivnostima od strane turista- Korisnik očekuje da doživi određeni nivo (kontrolisanog) rizikai/ili uzbuđenja- Kada se odabira proizvod posebnih interesa, bira se ili određena destinacija koja želi da se poseti, ili sebiraaktivnost koja želi da se sprovodi- Dele se na: blage (soft) aktivnosti - kampovanje, pešačenje, biciklizam, rečna ekspedicija, aktivnosti vezane uz prirodu, jahanje, ribolov, lov i grube (hard) aktivnosti: vožnja kanuom i kajakom,proučavanje kanjona, proučavanje pećina,planinski biciklizam, cross-country skijanje, planinarenje i penjanje, paragliding, rafting, slobodno penjanje, jeep safari- Proizvod je atraktivan tokom cele godine s obzirom na veliki broj vrsta- Obično predstavlja treći odmor u godiniili dodatnu aktivnost tokom glavnog odmora- U Srbiji: lov, ribolov, planinarenje, biciklizam i brdski biciklizam, paraglajding, proučavanje pećina i klisura, džip safari i dr.

16. Ruralni turizam- Podrazumeva spektar aktivnosti, usluga i dodatnih sadržaja koje organizuje ruralno stanovništvo na porodičnim gazdinstvima ucilju privlačenja turista i stvaranja dodatnog prihoda- Otvara turističkoj tražnji najčešće seoske sredine, termalne izvore, reke ili jezera- Gostima prezentuje tradicionalnu gostoljubivost i životne vrednosti lokalnog stanovništva na principima održivog razvoja i očuvanja prirodnih resursa- U Evropi su poznate turističke ruralne marke Francuske, Austrije i ItalijeUključuje različite oblike turističke aktivnosti:- Agroturizam, seoska gazdinstva, farme - Aktivnosti u prirodi - Eko-turizam - Ruralno iskustvo (seoski turizam) - Kulturni turizam Ostali kombinovani oblici turizma posebnih interesa- Predstavlja obično drugi ili treći odmor i traje do 10 dana; vrlo je sezonalan, a vrhunci tražnje su (mart - maj) i (septembar - oktobar); cenovno je izrazito elastičan

17. Pitanja101. Pojam masovnog turizma102. Pojam alternativnog turizma 103. Pojam i kriterijumi ekoturizma104. Razlike između „tvrdog“ i „mekog“ tipa ekoturizma105. Pojam turističkog proizvoda106. Prioritetni turistički proizvodi Srbije107. Turistički proizvodGradski odmor ("City break„)108. Poslovni turizam + MICE109. Turistički proizvod Planine i jezera110. Kružna putovanja111. Zdravstveni turizam (spa i velnes)112. Nautički proizvod113. Turistički proizvod Događaji114. Turistički proizvod Posebni interesi115. Ruralni turizam

18. HVALA NA PAŽNJI!