Tasarım Aşamasında ve Mühendislik Programlarında Teknik Resmin Yeri ve Uygulamas ı C.Erdem İMRAK Recep DEMİRSÖZ

1. Tasarım Aşamasında ve Mühendislik ProgramlarındaTeknik Resmin Yeri ve Uygulaması C.Erdem İMRAK Recep DEMİRSÖZ

2. Temel mühendislik ders grubunda yer alan Teknik Resim ve Bilgisayara Destekli Teknik Resim Derslerinin mühendislik programlarındaki yeri ve işlevi Makina mühendisliği ders programı esas alınarak değerlendirme

3. Teknik Resim Nedir ? Endüstride imal edilecek mamullerin (makinalar, makina parçaları, yapılar vb.) kullanılmaya hazır halini eksiksiz olarak belirten, Fonksiyonunu yerine getirebilmesi için gerekli bütün şartları taşıyan Teknik ayrıntılarıyla birlikte çeşitli kesitlerde ayrıntılı görünümünü veren çizimler

4. Teknik Resim Nedir ? çizimleri çizgilere, işaret ve sembollere yüklenen özel anlamlar sayesinde hazırlanmaktadır. Aynı zamanda, mühendisler ve teknik elemanlar arasında iletişim kurmaya yarayan ortak bir lisan olan teknik resim

5. Teknik Resmin Tarihsel Gelişimi

6. Mühendislikte yer alan faaliyetler Teknik resim ve Dökümantasyon% 25 Mühendislik Analizi % 15 Diğer Faaliyetler % 16 Fonksiyonel Dizayn % 25 İmalat % 19

7. Eşzamanlı Mühendislikte Teknik Resim Yeni bir ürünün veya mevcut tasarımın yeniden geliştirilmesinde teknik resmin etkisi diğer bilim dalları kadar etkindir. Aynı zamanda tasarım aşamasında mukavemet hesaplar için gerekli olan parçaya ait boyutlar, konstrüksiyonda teknik resim ile ifade edilmektedir.

8. Ürün tasarımında teknik resmin yeri Malzeme Bilimi İmal Usülleri İmalat (Ürün) Teknik Resim Mukavemet

9. Konstrüksiyon aşamasında teknik resim Pazar Talebi ve Rekabet Geometrik Modelleme 2D/3D Hedef Niteliksel Hedef Belirleme ve Özellikler Tasarım değerlendirme Özellikler Niteliksel Tasarım Seçenekleri ve Çözümleri Hedef/Çıkış Çizim ve Animasyon Parça ve Montajın Detaylı Tasarımı Teknik resim Tasarım aşaması İmalat

10. Bilgisayar Destekli Teknik Resim Bilgisayarın yardımıyla mühendislik çizimlerinin elde edilmesi Çizimlerin grafik ortamında sunulması tekniğidir. İlk adımlar: ABD'de 1963 yılında MIT'de geliştirilip tanıtılan Sketchpad sistemi

11. Bilgisayar Destekli Teknik Resim Yaygın olarak kullanılan bilgisayar destekli teknik resim ve tasarım (CADD) yazılımları  AutoCAD  SolidWorks  Pro/Engineer  I-DEAS  CATIA

12. Makina Mühendisliğinde Teknik Resim Tasarım değerleri Kalite Kontrol Dizayn bölümü Teknik Resim İmalat

13. Makina parçalarının biçimi, boyutları, malzemesi, imal yöntemi. Dizayn edilmesi, modellenmesi sonlu elemanlar analizi için bilgisayar ortamında çizilmiş parça teknik resimlerine ihtiyaç

14. Bilgisayar kontrollü takım tezgahlarında parçaların işlenmesi ve imal edilmesi için  parçanın geometrisi  parçanın boyutları  yüzey kalitesi hakkında bilgiler

15. Makina Mühendisliği Eğitimi Teknik resim temel mühendislik dersi Tasarım yapabilme becerisi Mühendislik analizi yapabilme becerisi Makina mühendisinin çalışmasını kolaylaştıran bilgisayar bilgisinin de teknik resim bilgisiyle birlikte verilmesi kaçınılmaz hale gelmiştir.

16. Makina mühendisliği programlarında teknik resim derslerinin dağılımı Teknik Resim + Bilgisayar Destekli Teknik Resim % 39 Bilgisayar Destekli Teknik Resim % 28 Amerika Birleşik Devletleri’nde ABET tarafından akredite edilmiş bölüm programları ile Avrupa'daki üniversiteler Teknik Resim % 33

17. Makina mühendisliği programlarında teknik resim ders saati kredisi 2 kredi % 9 3 kredi % 36 6 kredi % 41 4 kredi % 8 5 kredi % 6

18. Programlarda ortak noktalar Teknik Resim izdüşüm düzlemleri,  cismin görünüşleri,  kesit görünüşler,  ara kesitler,  makina elemanları çizimleri,  grafik ve tablo çizimi  elektrik, hidrolik devre çizimi Bilgisayar Destekli Teknik Resim yazılımın tanıtılması, temel çizim komutları,  düzenleme komutları  görüntü ayarlama  yazıcıdan çıkış alma  katı modelleme 2 adet teknik resim dersi Toplam 6 kredi ders saati Ortak Ders Konuları

19. Türkiye'deki makina mühendisliği bölümlerinde teknik resim dersi dağılımı Teknik Resim % 45 Bilgisayar Destekli Teknik Resim % 14 Türkiye'de bulunan üniversitelerin Makina Mühendisliği eğitimi veren Bölümlerden 22 program Teknik Resim + Bilgisayar Destekli Teknik Resim % 41

20. Türkiye'deki makina mühendisliği bölümlerinde teknik resim ders saatleri 3 kredi % 9 5 kredi % 5 6 kredi % 86

21. Akreditasyon Kriterlerine Uygun Teknik Resim ABD’de yer alan ABET (Accreditation Board of Engineering and Technology) kurumunun EC 2000 kriterleri Mühendislik Dekanları Konseyi, Mühendislik Akreditasyon Kurulu’nun ortaya koyduğu akreditasyon kriterleri Bir uygulama örneği; İTÜ.Makina Fakültesi’nde verilen Teknik Resim ve Computer Aided Technical Drawing dersleri

22. Teknik resim derslerinde kazandırılan bilgi ve beceriler

23. Teknik Resim Dersi ve Kapsamı (2+3) iki saati ders üç saati uygulama olmak üzere 3.5 kredilik Dersin amacı, "mühendisler arasında uluslararası normlarla tespit edilmiş teknik bir lisan olan ve tasarım ile imalat arasındaki irtibatı sağlayan teknik resim çizimlerinin oluşturulması ve mevcut çizimlerin okunması becerisini kazandırmak"

24. Mühendislik programı için teknik resim ders planı

25. Hedeflenen Bilgi ve Beceriler Serbest elle görünüş çıkarma Makina parçaları için, en uygun görünüş ve kesitin alınma İmalatta kullanılan yüzey pürüzlülüğü ve yüzey işleme işaretlerini kullanma Standart makina elemanlarını çizme Makina montaj resmi çizme Ölçülendirme ve geometrik toleransları kullanma

26. Bilgisayar Destekli Teknik Resim Dersi ve Kapsamı İngilizce olarak verilen (1+3)bir saati ders üç saati uygulama olmak üzere 2.5 kredilik Dersi amacı, “bilgisayar destekli iki boyutlu (2B) çizim ve üç buyutlu (3B) modelleme ve mühendislik modellerini yaratma, bilgisayar destekli teknik resim esaslarını ve paket programlar kullanarak çizim ve modelleme metotları, montajda parçaları nasıl dizayn edecekleri ve ilişkilendirecekleri ve bilgisayar ortamında montaj resimleri çizme ve 2B teknik resimlerin ve katı modellerin standart çıkışlarını almaktır.”

27. Mühendislik programı için teknik resim ders planı

28. Hedeflenen Bilgi ve Beceriler Standart formlarda 2B teknik resim çizme 2B ve 3B teknik resimleri ölçülendirme Bir parçanın katı modelini yaratma Bir montajda verilen parçaları dizayn etme ve birleştirme 2B ve 3B teknik resimlerin çıkışlarını alma

29. Tasarım Ödevi Takım 4 kişiden oluşur Her takımın bir lideri bulunur Lider takımın çalışmasından sorumludur. Her takım, üyelerini, liderini, takımın adını seçerek ve çalışma planını hazırlar 2 adet“gelişme raporu” hazırlanır Tasarımlar son haftasunulur

30. Tasarım ödeviyle sağlanan performans kriterleri İhtiyacı tanımlayabilmesi, konuyla ilgili bilgi toplayabilmesi, alternatif çözümler üretip en uygununu seçebilmesi. Tasarım süresince verilen kararların, üretimi özellikle zaman ve maliyet açısından oldukça etkilediğinin farkında olmaları Tasarımı düzgün ve açık bir şekilde sunabilmeleri Fonksiyonları açıkça ve düzgünce belirlenmiş bir takım oluşturabilme Bir takım içinde etkin bir biçimde yer alabilme Bir takım çalışmasında çeşitli problemlerle etkin bir biçimde ilgilenme

31. Örnek Tasarım Projesi : bahçivan sandalyesinin 2002/2003 akademik yılında yapılmış çalışmalar

32. Örnek Tasarım Projesi : katlanabilir sandalye 2003/2004 akademik yılında yapılmış çalışmalar

33. Örnek Tasarım Projesi : katlanabilir sandalye 2003/2004 akademik yılında yapılmış çalışmalar

34. Örnek Tasarım Projesi : katlanabilir sandalye 2003/2004 akademik yılında yapılmış çalışmalar

35. Tasarım Ödevi Basit dizayn prensipleri Tasarım Kaynak araştırması Seçim ve Karar verme Döküman hazırlama Kütüphane Parça seçimi Mekanizma seçimi Mekanizma seçimi Teknik resim çizimi Teknik dosya hazırlama İnternet Malzeme seçimi

36. Sonuçlar ve Öneriler Türkiye'deki programlarının %45'inde klasik teknik resim dersi Bilgisayar destekli teknik resim kavramının eğitim programlarında yeterince yansımadığı Dersler, belirtilen kapsam, müfredat, işleyiş ve tasarım ödevleriyle zenginleştirilerek sunulmalı

37. Sonuçlar ve Öneriler Tasarım ödevi, takım halinde çalışma becerisi ve özgün tasarımlar yaratma yeteneği kazandırılmaktadır Tek düze verilen ödevler yerine, bu tür ödevlerin, öğrencilerin gelişimine daha fazla katkıda bulunmaktadır

38. Sonuçlar ve Öneriler AUTOCAD PROGRAMININ BU İLK VERSİYONU HAKKINDA YETERLİ TECRÜBEM YOK

39. Katılımınız ve ilginiz için teşekkürler ....