1 / 51

Бачадон буйни саратон олди ва саратон касалликлари келиб чикиши ва профилактикаси .

Бачадон буйни саратон олди ва саратон касалликлари келиб чикиши ва профилактикаси. Соглом булиш учун узингга ёрдам бер !. Доцент: Г. Б. Маликова Магистр: Шарипова Ф.Х. II курс.

Télécharger la présentation

Бачадон буйни саратон олди ва саратон касалликлари келиб чикиши ва профилактикаси .

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript


  1. Бачадонбуйнисаратонолдивасаратонкасалликларикелибчикишивапрофилактикаси.Бачадонбуйнисаратонолдивасаратонкасалликларикелибчикишивапрофилактикаси. Согломбулишучунузинггаёрдамбер! • Доцент: Г. Б. Маликова • Магистр: Шарипова Ф.Х. II курс.

  2. Бизгамаълумки кадим зомонларда хам жинсийхамрохини тез-тез вадоимийалмаштирибтуришмакулланмаган.Бундайхаттихаракатлардинда хам оммадахаммухокамакилинишичанафакатодамзотниобру-эътиборига балки соглигига хам хавфтугдиришимаълум. Кадим замонлардаодамларбундайхатти-харакатларванотугрипала-партиш хаёт тарзиэртами-кеч«севги», «уятли» кабикасалликларгадучоркилишинихаттоулимгачаолибборишинибилганлар.

  3. Хозиргикунгакелиб Фармацевтика ватиббиётйуналишидагиривожланишлартуфайликупгинахавфлижинсиййулоркалиюкувчиинфекциялармуваффакиятлидаволанмокда. • Афсускихозиргизамонда хам куп кишиларжинсийхамрохини тез-тез вадоимийузгартирибтуришиаёлларимиздабачадонбуйнисаратонигавашунгаухшашкупгинаёмонокибатларгаолибкелишинитушинмайдилар.

  4. БачадонбуйнисаратониаёлларорасидахавфлиусмаларнитаркалишибуйичаСутбезисаратониданкейинги2чиуриндатуради.БачадонбуйнисаратониаёлларорасидахавфлиусмаларнитаркалишибуйичаСутбезисаратониданкейинги2чиуриндатуради. • Ҳар йилибутундунёдамазкуркасалликнинг500,000 кўпянгиҳолати рўйхатгаолинади • Ер юзидахар 3 сонияда 1та аёлБачадонбуйнисаратонитуфайлиоламданутади. • Уз вактидабачадонбуйнихужайраларидагиузгаришларнианиклабкасаллигиниолдиниолганхолдакасалликнитуликдаволашмумкин.

  5. ББС касаллигини келиб чикишини сабабларини урганаётган олимлар фикрича хозирги кунга келиб касалликни келиб чикишида асосий роль уйнайдиган омиллар инфекциялар булиб улардан энг ахамиятлиси жинсий йул оркали юкадиган Хламидия ва Одам Папилома Вируслари деб тан олинди. • Бундай хулосага келинганлигини сабаби гинекологик касалликлар орасида ушбу инфекцияларни учраш частотаси юкорилигидир. • Бачадон буйни касалликлари билан касалланган аёллар орасида 40-49%холатларда хламидия,11-46% холатларда Одам Папилома Вируси ДНКси аникланган.

  6. Таснифи: БЖССТ (1995 г.) ни халкаро таснифига кура бачадон буйни касалликлари куйидаги гурухларга булиб урганилади Бочадон буйни фон касалликлари Гормонлар муносабатини узгаришига боглик булган гиперпластик жараёнлар. а) эндоцервикоз (оддий, пролиферацияланувчи.; б) полип (оддий, пролиферацияланувчи,эпидермизацияланувчи); в) папиллома; г) лейкоплакия (атипиясиз); д) эндометриоз. Яллигланишли: а) чин эррозия; б) цервицит. Травмадан кейинги холатлар. а)йиртилиш б) эктропион; в) чандикли узгаришлар; г) бачадон буйни –кин окмалари.

  7. Саратонолдихолатлар. • Дисплазия. • Лейкоплакия атипия билан. • Эритроплакия. • Аденоматоз.

  8. Нобель мукофотининг совриндори немис вирусологи Harald zur Hausen, 1983 йилда бачадон бўйни ҳужайраларида аввал учрамаган папилломавирус ДНК сини топди . Бу ДНК папилломавируснинг онкологик штамми, яъни белгисига эга эди Айнан мана шу штамм саратон хасталиги келиб чикишига сабаб бўлади.

  9. Хозиргикунгакелиб одам папиломавирусини100дан ортиктипи фанга маълум. ОПВ хар хил типихархилтурдагикасалликларничакиради. ОПВ 1 типи- оёккафтисугалиничакиради. ОПВ 2 ва 4 типи –оддийсугал. ОПВ 3 ва 10 типи -яссисугал. ОПВ 6 ва 11 типи –уткир учли кандилома. ОПВ 16,18,31,33ва 35 типларибачадонбуйнидисплазиясивабачадонбуйнисаратонихавфиниоширади. 9

  10. ОПВ-инфекцияситаркалишиниусиши. Хар хил сабабларга кура гинекология булимигамурожааткилганбеморларни44,3% да Папилома Вирус Инфекцияси(ПВИ) аникланмокда. (По данным Прилепская В.Н., Роговская С.И., 2003) АКШ ва Европа давлатларидааногениталкандиломабиланзарарланиш15 дан 49 ёшгачабулганаёлларорасида5%дан 20%гача ташкилэтмокда. Аногениталкандиломабиланзарарланганаёлларнинг49,2 % да ОПВнингюкори онкоген хавфгаэгабулган16 ва 18 типларианикланмокда. 10

  11. ОПВ биланзарарланишничуккиси18-25ёш. Бачадонбуйнидисплазиясивасаратонибиланкасалланишчуккиси45 ёш. Одатда 5 йилдан 30 йилгача булган муддатларда ОПВ нинг прогрессив ривожланиши,преконцериоз ва рак in situ касалликларида нормал хужайраларнинг янгиланишига юкори хавф тугдиради. (Подзолкова Н.М., 2009) 11

  12. ОПВ юкишйуллари. Теривашилликкаватларинибевоситаалокаси. Жинсийалока (шунингучун ОПВ ЖЙОЮК хисобланади.) Ифлоскулоркали. Вертикал йулоркали(онаданболага) Организмдагибирламчиучокданбошкаерлардаянгиучокларнипайдобулиши. (аутоинокуляция) 12

  13. Инфекция ривожланишмеханизми. ОПВ-хужайраичидажойлашиб,теринингчукуркаватларидакупаяди. Етилишдавомида вирус териниюкорикаватларига,зарарланганэпителиалхужайраларигакучади. Янадабаландрокхаракатланаётганетилганвируслар,теринингюкорикаватларигаетиб ташки юзагачикади. Факаттериюзасигачикканвирусларгинаюкумлихисобланади. 13

  14. ОПВ-инфекциясиниривожланиши. ОПВ инфекцияси билан зарарланишдан бошлаб уткир учли кандилома ривожланишигача булган боскичда бир неча хафтадан 9 ойгача булган вакт утиши мумкин. Катор холатларда ОПВ билин зарарланиш киска муддатли булиб,вирусга карши иммунитет фаоллашуви хисобига 1-2 йил ичида узи мустакил согаяди. 14

  15. ОПВ-инфекцияси билан зарарланишни 90%холатларида уз узидан согайиб кетиш билан якунланади. Факатгина 10% холатлардагина эпителиал хужайраларини хавфли трансформация механизмини ривожланишига сабаб буладиган сурункали инфекция ривожланади. ОПВ-инфекциясиниривожланиши 15

  16. Лейкоплакия • Лейкоплакия –жинсийорганларпасткикисмишилликкаватларинингшикастланишибулиб,копловчиэпителийнингтурлидаражадамугузланишивакалинлашувибиланхарактерланади. • Лейкоплакияодатдаок,ок-кулрангтусдаги (баъзидаялтироктовланувчи)тасмаёкипилакчаларкуринишидабулиб,шаклияссиваатрофдагишилликкаватларданозгинакутарилибтуради.

  17. Эритроплакия • Бачадон буйниэритроплакияси –бачадон буйнининг кин кисми шиллик кавати шикастланиши булиб,юза ясси эпителийси атрофияси натижасида юпкалашиши билан характерланади. • Макроскопик жихатдан нотугри шаклдаги тук кизил,кукимтир сояли,тез конайдиган доглар куринишида булади.

  18. Папиллома • Папиллома –бачадон буйни кин кисми шиллик кавати эпителийсидан ривожланувчи хавфсиз усма хисобланиб ,шиллик кават юзасидан сургичсимон шакилда кутарилиб туради.жараён асосан куп сонли папилломалар хосил булиши билан характерланиб,папилломатоз деб номланади. Одатда папиллома нотугри шаклда булади.

  19. Бачадон буйни саратони чакириш хусусиятига кура ОПВнинг 16,18,31 типлари нисбатан хавфли хисобланади.Бундан ташкари ОПВнинг онкоген типлари аёлларда кин ва вулва,эркакларда ташки жинсий аъзолар хавфли усмаларини ривожланишига сабаб булиши исботланган.Шу каторда ОПВ билан зарарланган жинсий фаол эркакларнинг ярми уз жинсий хамрохларига бевосита ОПВни юктиришади.

  20. Дунё буйичахарйили 500,000 табачадонбуйнисаратонибиланкасалланганлар, 200,000 та шукасалликтуфайлиоламданутганаёллар сони руйхатгаолинади. 2008 йилилкмаротаба Россия Федерациясида13,8мингтабачадонбуйнисаратонибиланкасалланганаёллар сони руйхатгаолинган, бу5,3% ни ташкилэтиббарчакасалликларорасида6уринни,репродуктив система касалликлариорасида3уринниэгаллаган.

  21. ББС ривожланиш хавф омиллари. • Жинсий хаётни эрта бошланиши. • 16 гача -16 марта,16-19 ёшда 3 марта, • хайз аниклангандан кейинги 1 йил ичида-26 марта • Юкори жинсий фаолликда •  5 жинсий шерикларида– 3,6 марта • 20 ёшгача > 1 жинсий шерикларида- 7 марта • 15 ёшдан юкори никохдан ташкари алокадаги эркакларда- 7,8марта.

  22. ББС ривожланиш хавф омиллари • Жинсий гигиена коидалариги риоя килмаслик, • Жинсий йул оркали юкувчи инфекциялар, • Чекиш(> 5 сигарет кунига). Чекувчи жуфтлик 1 кунда 10тадан куп тамаки чекса. • Иммунодефицит, • А и С витаминларини етишмаслиги, • 3 йил давомида цитологик текширувдан утмаганлар, • Тугрук вактида бачадон буйни жарохати, • Цитомегаловирус.

  23. Бачадонбуйнисаратонинибошлангичбоскичларидаташхислашосон.Бачадонбуйнисаратонинибошлангичбоскичларидаташхислашосон.

  24. Диагностика: • Клиник-кузатувусуллари, • Кольпоскопия, • Молекуляр-биологиктекширувусуллари. ( ПЦР ёки DIGENE тести) • Морфологик метод: суртманицитологиквагистологиктекшириш. .  

  25. Кольпоскопия • Ташхислашусулибулиб-биопсиягайуналтирилганмикроскопиктекширувнатижаларинитасдикловчикуришвакузатишусулихисобланади. • Текширувнатижаларинисуратёкирасмкуринишида узок муддатсаклашимкониниберади.Одатдахаркандайтиббиймуассасадашифокортомониданамалгаоширишмумкин.

  26. Трансформация зонаси. трансформация зонаси. эктопия учоги Стык ПЦЭ

  27. Кольпоскопия • Оддий. • Кенгайтирилган. • Сирка кислотаси ёрдамида синама • Люголь эритмаси ёрдамида синама.

  28. Кольпоскопия эктопия лейкоплакия эндометриоз полип

  29. Кольпоскопия полип эндометриоз эктропион наботова киста

  30. Кольпоскопия Яллигланишли узгариш. Атипик узгариш.

  31. Юкори онкоген вирус штамларини ташхислаш. DigeneHPV тест – ОПВнинг днксининг специфик(узига хос)фрагментларини аниклашга йуналтирилган молекуляр технологик усул. 2008 йилбачадонбуйнисаратониникелибчикишида ОПВ ахамиятиваролинианиклаганолимларгурухиНобелмукофотибилантакдирланганлар.

  32. Бачадонбуйнисаратони бор беморларданйигилганмаълумотларда,ОПВДНК-далилларинингмикдорийкурсаткичи. 95% • ДНК ОПВ аникланди. ДНК ОПВ аникланмади. • 5%

  33. Бачадон буйни суртмасини Паппаниколау усули буйича цитологик текшириш. • Бачадон буйни суртмасини Паппаниколау усули (PAP — smear test) буйича цитологик текшириш усули натижалари куйидаги синфларга булинади. • 1-синф. — Цитологик куриниш нормада. Атипик хужайралар йук.. • 2- синф;Бачадон буйни ва киндаги яллигланиш жараёнлари хисобига хужайра элементларидаги узгаришлар. • 3- синф;Ядро-цитоплазма муносабатлари узгарган алохида хужайраларнинг мавжудлиги,ташхис етарлича аник эмас,бунда такрорий хужайра текшируви ёки бачадон буйни тукимаси холатини урганиш учун биопсия килинган тукима гистологик текшируви талаб килиниди.. • 4- синф. Ёмон сифатли белгилари булган,хусусан катталашган ядро, базофил цитоплазма ва нотекис таксимланган хроматинли алохида хужайралар мавжудлиги. • 5- синф.Суртмада куп сонли атипик хужайралар мавжудлиги.

  34. Пап тест – скрининг

  35. Даволаш. • Биопсияданкейингибачадонбуйнисохтаэрозиясида-бачадонбуйнинидиатермокоагуляциясиёкидиатермоэксцезиясива лазер терапия амалгаоширилади. • Сохтаэрозияникуйдиришучун,бачадонбуйнига 1-3 мин,хафтада 2-3 марта (купи билан 5-10 марта)ваготил,вагоцит,салковагинпрепаратларишимдирилганкинтампонларикуйилади.Киндагидориколдиклариэсаалохидакуруктампонларбиланолибташланади. • Бачадонбуйнианатомикузгаришлари(эскишикастлар,эктропион,вахок.)бор беморларасосанжаррохликйулибиландаволанади. • Харкандайамалиётданкейинаёл 3 хафтамобайнидакузатилади.ДиатермалбулакчаларникучиришучунмахаллийравишдаДепантол ,Гексикон-шамчалариваАктовегинмазлитампонларикулланилади.Кайтакурик 6 ойданкейинутказилади.

  36. Бачадонбуйнисаратонипрофилактикаси.Бачадонбуйнисаратонипрофилактикаси. БЖССТ 25 ёшдан бошлаб кетма-кет 2 йил,кейин доимий равишда хар 3 йилда 1маротаба цитологик скрининг утказишни тавсия этади.

  37. Бирламчи скрининг концепцияси. • Бундаййултутишушбу факт биланизохланадики , кайсики 30 ёшгачабулганаёллардаги ОПВ чакирганшикастланишларнинг 70% дан купроги,доимийрегресиягаучрайди. Шунданкелибчикибуртаёшлиаёллардашикастланишрегресияси вирус прогрессиясигабогликхолданисбатанкамучрайди.Бу тактика ни амалгаоширишданмаксадкасалликниэртааниклашваташхислаш. 1Coutlee F, Mayrand MH 1997 2Беляковский В. Н., 2003; Ван Крог Д.и др., 2002

  38. БачадонбуйнисаратонипрофилактикасиБачадонбуйнисаратонипрофилактикаси цитологикскрининги. • Хамма аёллар бачадон буйни саратони профилактикаси максадида жинсий хаёт бошланганидан 3 йил кейин скрининг текширувидан утишлари лозим. • Скрининг хар йили доимий равишда бачадон буйни суртмасини текшириш оркали утказилиши лозим.

  39. Бачадонбуйнисаратонипрофилактикасицитологикскрининги.Бачадонбуйнисаратонипрофилактикасицитологикскрининги.

  40. Баъзи аёллар бошка фарзанд курмаслиги ёки жинсий хаёт йуклиги билан боглик холда,текширувлардан утиш шарт эмас деб хисолашади. Бундай фикр нотугри.

  41. Цитологиктекширувгасуртмаолишмумкинэмас, качонки; Пасткижинсийорганларяллигланишкасалликларивауларнидаволашжараёнида. БИВ олибташланганда(камида 2 та циклданкейин) Бачадонбуйни физик усулларбиландаволашданкейинги 3-6 хафтаичида Абортданкейинги 1чи хайз цикли ичида. Тугрукданкейинги 2 хафтаичида. Лекинхомиладорликнибиринчианикланишидаалбаттацитологиктекширувутказиш

  42. Суртмаолиштавсиякилинмайди: • Жинсий алокадан кейинги 48 соат ичида; • Хайз куриш даврида; • Бошка жинсий касалликлардан даволаниш даврида; • Кин контрацептив воситаларини куллагандан кейинги 48 соат ичида; • Кин текширувларидан кейинги холатларда.

  43. Бачадонбунисаротонипрофилактикаси, ОПВ ДНКсинианиклашскрининги. • -30 ешданбошлаб, бачадонбуйнисуртмаситекширувидансунгкетма-кет 3 марта манфийнатижаолганаёллар, хар 2-3 йилда скрининга боришларимумкин. • - ОПВ ёки трансплантация натижасидаиммунитетисусайган, шунингдек химиотерапия ёки узок вакт стероид гормонларолувчиаёллар, харйили 1 марта скрининга боришларикерак.

  44. Бачадонбунисаротонипрофилактикаси, ОПВ ДНКсинианиклашскрининги • 70 ёш ва ундан катта аёллар 3 марта ва ундан куп нормал бачадон буйни суртмаси натижаларига эга булганда кейинги 10 йил давомида скрининг текширувидан утмасликлари мумкин. • Бачадон буйни саратони билан касалланган,ОПВ билан зараланган ёки кучсиз иммунитетга эга булган аёллар скрининг текширувидан утишда давом этишлари лозим.

  45. Бачадонбуйнисаротонипрофилактикаси, ОПВ ДНКсинианиклашскрининги. - БачадонбуйнисаратониёкисаратонолдихолатисабаббулмаганБачадонвабачадонбуйниниолибташлашжаррохликамалиётиниутказганаёллар скрининг текширувидакатнашмасликларимумкин. • - Бачадонни, бачадонбуйнисизолибташлашжаррохликамалиётиниутказганаёллар скрининг текширувидакатнашишнидавомэттиришларикерак.

  46. Хозиргикунгакелиббачадонбуйнисаратоникасаллигигакарши вакцинация ишлабчикарилганбулиб,Гардасил (англ.Gardasil) — ОПВ га карши вакцина хисобланади.) • ГардасилОПВнинг6,11,16 ва 18 типлариданхимоякилади.

  47. Гардасил Вакцинасини куллаш кизларга ва аёлларга9 ёшдан 26 ёшгача, угил болаларга 9 ёшдан 17 ёшгача курсатма булиб,у факат касаллик профилактикаси учун мулжалланган булиб,даволаш максадида кулланилмайди. Купинча Вакцина жинсий хаётни бошламаган 12-13 ёшли кизларга килинганда самараси юкори булиб,вакцинация 3 та эмлаш боскичидан иборат булиб елкани дельтасимон мушакга килинади.2 ва 3 чи инъекция 1 чи эмлашдан кейин 2 ва 6 ойдан сунг килиниши лозим..

  48. Гардасилвакцинасидунёни100 дан ортикдавлатларидаруйхатданутганбулиб, 20 дан ортикдавлатларида вакцинация килишкалендаригакиритилган.

  49. Аёллар,эркаклар,ота-оналарбачадонбуйнисаратонива уни ташхислашхамдаолдиниолишимкониятларихакидахабардормилар?

More Related