SIO – stan obecny i perspektywy zmian

1. SIO – stan obecny i perspektywy zmian Mariusz Tobor VULCAN kierownik merytoryczny projektu

2. Trzy wiadomości o SIO – dwie dobre, jedna zła • SIO jest najlepszą w świecie skarbnicą informacji o polskiej oświacie • SIO zawiera bardzo dużo błędnych danych • SIO może być o wiele lepsze

3. Przykłady niedoskonałości danych

4. Sprawozdania i REGON-y

5. Powtarzające się REGON-y

6. Nieoddane sprawozdania

7. Kłopoty z dyrektorami

8. Samorządowe jednostki sprawozdawcze bez stanowisk dyrektorów (w %)

9. Dyrektorzy jednostek samorządowych bez zniżek

10. Dyrektorzy jednostek samorządowych bez dodatków funkcyjnych

11. Poważne błędy w informacjach na temat dyrektorów zawiera • ok. 35 % sprawozdań samodzielnych przedszkoli szkół podstawowych i gimnazjów • ok. 25% sprawozdań zespołów szkół (jednostki prowadzone przez samorządy)

12. Prawdopodobne przyczyny kłopotów ze zniżkami godzin • Sprawozdania wypełniają sekretarki • Podstawowe źródła danych na temat obowiązków – papierowe arkusze organizacyjne lub spisy • W tradycyjnym arkuszu dyrektor ma 3 godziny i jest pełnozatrudniony • W SIO połowa dyrektorów bez zniżki ma pensum mniejsze od 18

13. Inne problemy z obowiązkami nauczycieli

14. Niepoprawne przypisanie obowiązków do etapu edukacyjnego

15. Sprawozdania, w których do całego zespołu przypisano przedmioty ogólnokształcące

16. Jednostki sprawozdawcze dla dzieci i młodzieży z liczbą uczniów większą niż 300, w których nie wykazano obowiązków bibliotekarza

17. Błędy w opisach obowiązków • Ok. 15% sprawozdań – niepoprawne określenie pensum związanego z obowiązkami • Ok. 15% szkół podstawowych i przedszkoli – niepoprawne przypisanie obowiązków do etapu edukacyjnego • Co najmniej 3% sprawozdań zawiera błędy polegające na pominięciu obowiązków innych niż zniżka godzin dyrektora

18. Wprowadzenie odpowiednich blokad w programie SIO może radykalnie podnieść jakość danych

19. Problemy z liczbami uczniów

20. Uczniowie niepełnosprawni w oddziałach integracyjnych • Oddział integracyjny powinien liczyć • od 15 do 20 uczniów • w tym 3 do 5 uczniów niepełnosprawnych • Teoretycznie odsetek uczniów niepełnosprawnych może wahać się od 15% do 33,33%

21. Uczniowie niepełnosprawni w oddziałach integracyjnych szkół podstawowych

22. Mamy do czynienia • z podawaniem niepoprawnych liczb uczniów z orzeczeniami lub • z oznaczaniem jako integracyjne oddziałów, które nie są oddziałami integracyjnymi w świetle przepisów

23. Uczniowie oddziałów sportowych • W szkołach sportowych zwykle tylko część oddziałów stanowią oddziały sportowe • W sprawozdaniach SIO wykazywano bardzo duże odsetki uczniów w oddziałach sportowych

24. Uczniowie oddziałów sportowych w gimnazjach sportowych i z oddziałami sportowymi

25. Uczniowie oddziałów sportowych w gimnazjach sportowych i z oddziałami sportowymi

26. Sposoby weryfikacji danych • Weryfikacja automatyczna (blokady w programie SIO) jest bardzo efektywna i wygodna, ale nie zawsze może być stosowana • Weryfikowanie danych przez kompetentnych pracowników też przynosi bardzo dobre efekty

27. Jak gromadzić dane oświatowe wnioski z wcześniejszych doświadczeń oraz przeprowadzonych badań

28. Przekonanie odpowiadających o sensowności gromadzenia konkretnych danych sprzyja ich wiarygodności • Należy rezygnować z zadawania pytań, co do których istnieje niewielka szansa uzyskania wartościowych odpowiedzi • Np. zamiast 24 szczegółowych pytań o tereny sportowe zadać 2 pytania: • o łączną powierzchnię terenów sportowych • o powierzchnię lub wymiary największego boiska

29. Jeśli osoba przygotowująca sprawozdanie nie jest w stanie zdobyć danych przy sensownym nakładzie pracy, uzyskane informacje są pozorne • Przykład – tabela DO6, dotycząca uczniów korzystających z wypoczynku w czasie ferii • Lepiej robić profesjonalne badania ankietowe

30. Nie należy zadawać pytań, na które odpowiedzi zawarte są w innych danych • Tygodniowy wymiar godzin nauczyciela oraz godziny ponadwymiarowe w tej części tabeli N2, która przeznaczona jest na informacje o podstawie prawnej zatrudnienia • Tabele „na koniec poprzedniego roku szkolnego”

31. Nie wystarczy, żeby odpowiedź na pytanie była oczywista dla pytającego – powinna być także oczywista dla odpowiadającego Np. problem miasta na prawach powiatu jako organu prowadzącego W miastach na prawach powiatu szkoły i placówki powinny wskazywać gminę lub miasto na prawach powiatu jako organ prowadzący w zależności od tego, jaki organ jest organem właściwym do ich prowadzenia zgodnie z zapisami art. 5 ust. 5 i n. ustawy o systemie oświaty.

32. Nie należy żądać od odpowiadającego interpretowania informacji Przykład – pomieszczenia w zespołach W przypadku zespołów szkół każde pomieszczenie powinno być wykazane dwa razy: przez zespół (w zakładce zespołu), i przez poszczególne szkoły w zespole – suma pomieszczeń wykazanych przez szkoły musi się równać liczbie pomieszczeń wykazanych w zakładce zespołu

33. Należy unikać pytań wymagających uciążliwego agregowania danych • Przykład: Wypadki – 5 tabel, w których należy podać informacje zagregowane z różnych punktów widzenia (w każdej tabeli trzy grupy wypadków) • Lepiej byłoby zbudować rejestr, w którym każdy wypadek opisywany byłby tylko raz z podaniem: • rodzaju wypadku (śmiertelny, ciężki, inny) • płci poszkodowanego dziecka • część ciała, która uległa uszkodzeniu • rodzaju uszkodzenia działa • miejsca wypadku • rodzaju zajęć, w czasie których wypadek miał miejsce • przyczyny wypadku

34. Sposoby poprawienia jakości danych SIO

35. Żeby podnieść jakość danych SIO należy: • Wdrożyć centralny rejestr szkół, a następnie powiązać SIO z tym rejestrem • Doskonalić programy do zbierania i analizowania danych • Zmodyfikować zakres zbieranych informacji i docelowo oprzeć je na dobrze opracowanych, oficjalnie umocowanych standardach opisu ucznia, nauczyciela oraz jednostki oświatowej jako całości • Zwiększyć rolę JST w weryfikowaniu danych • Zwiększyć „używalność” danych SIO • Monitorować jakość danych • Wykorzystać prawne instrumenty dyscyplinujące

36. Centralny rejestr szkół • Zapewni kompletność i ciągłość danych SIO • Zapewni możliwość kojarzenia informacji SIO z innymi bazami danych (np. przyszłym rejestrem uczniów)

37. Identyfikator oświatowy • Niepowtarzalny i niezmienny • Nadawany jednostce oświatowej w momencie wpisania do rejestru i przypisany do niej aż do jej likwidacji niezależnie od przekształceń organizacyjnych

38. Doskonalenie formularza sprawozdawczego • Wprowadzanie nowych blokad • Zwiększenie liczby komunikatów ostrzegawczych. Kody tych komunikatów powinny być zapamiętywane w pliku sprawozdania doskonalenie, dzięki czemu możliwe będzie przygotowywanie specjalnych raportów kontrolnych w Sigmie SIO • Rozważyć wbudowanie w program tabeli wynagrodzeń nauczycieli

39. Ograniczenie liczby zbieranych danych – od września 2008 r. • Należy usunąć tabele z danymi za poprzedni rok • W zespołach szkół informacje o majątku, kosztach itp. należy przypisywać tylko do całych zespołów • Trzeba uprościć informacje o nauczycielach, koncentrując się na danych o faktycznie wykonywanych obowiązkach, a nie na danych o statusie formalno-prawnym • Trzeba ograniczyć zakres informacji o bazie materialnej i wyposażeniu

40. Standardy opisu • Precyzyjne i oficjalne standardy opisu umożliwią radykalne zwiększenie ilości danych pozyskiwanych z systemów wspomagających zarządzanie • Dane nieuwzględnione w tych standardach nie powinny być zbierane

41. Zwiększenie roli JST w weryfikowaniu danych • Upowszechnić i rozwijać Sigmę-SIO, uwzględniając informację zwrotną od jej użytkowników • Zapewnić szkolenia na temat wykorzystywania i weryfikowania danych SIO

42. Zwiększyć wykorzystanie danych SIO • Wykorzystywanie danych SIO sprzyja poprawie ich jakości • MEN i instytucje mu podległe musza nauczyć się wykorzystywać SIO i nie mogą żądać od szkół innych sprawozdań z zakresu objętego przez SIO • Należy unikać sprawozdań ad hoc • Należy regularnie udostępniać ogólnopolskie dane SIO organizacjom samorządowym

43. Prawne instrumenty dyscyplinujące samorządy i jednostki sprawozdawcze • Być może trzeba je będzie wzmocnić, zwłaszcza w związku z wdrażaniem rejestru szkół • Najpierw jednak trzeba stworzyć warunki do rzetelnego wypełniania obowiązków związanych z SIO

44. Dziękuję za uwagę Mariusz.Tobor@vulcan.edu.pl