PETROL NEDİR?

1. PETROL NEDİR?

2. Kapan Yapısal ve/veya stratigrafik Örtü Kaya Geçirimsiz Rezeruar Kaya Gözenekli ve geçirgen Migrasyon Çatlak ve fay sistemleri T P Gömülme >3500 m sediman Kaynak Kaya Yüksek H ve organik C PETROL SİSTEMİ

3. Gaz Petrol Kapanlanma Örtü Kaya Birikme Su Rezervuar Kaya Göç Göç 120° F 120° F Ana Kaya 350° F 350° F Oluşum Türüm – Ana Kaya PETROL SİSTEMİ

4. Fosil yakıtlara aynı zamanda hidrokarbon da denmektedir. Doğal hidrokarbonlar için kullanılan genel bir terimdir. Gaz, sıvı veya katı halde bulunabilir. Gaz Doğal gaz Sıvı Petrol Katı Kömür Doğal Gaz Petrol Kömür Fosil Yakıtlar Nedir? Kimyasal olarak hidrokarbon:Hidrojen, Karbon ve değişik oranlarda mevcut iz elementlerden oluşur.

5. Yunanca Petra“rock” ve Latince oleum“oil” sözcüklerinden türemiştir Kimyasal ve görünüm olarak çok değişik şekilleri vardır. Rengi koyu sarı, yeşil, haki, kahverengi, koyu kahverengi ve siyah olabilir. Petrol’ün kalitesi API denilen bir ölçme birimi ile belirlenir. Gravite büyüdükçe yoğunluk küçülmekte ve petrolün kalitesi yükselmektedir. Gravite küçüldükçe yoğunluk artmakta ve petrolün kalitesi düşmektedir. API gravitesi yükseldikçe petrol incelir (hafifleşir) ve kıymeti artar. Petrol:yer altında doğal hali ile sıvı halde bulunan ve atmosferik koşullara maruz kaldığında da sıvı halde bulunan hidrokarbon karışımına denir. Petrol Nedir?

6. 141.5 - 131.5 °API = Özgül Ağırlık (60°F) Petrol Nedir?

7. Petrol’ün Ana Maddesi Nedir? • Petrol karasal veya denizel bitkilerden ya da hayvanlardan oluşmaktadır. • Yeryüzündeki toplam C miktarı 2,65*1020 gramdır. Bunun %82 si kayaçlar içerisinde %18 i ise organik karbon olarak kömür, petrol ve doğal gaz içerisindedir. • Organik maddenin korunmasına en uygun ortamlar içerisinde hızlı çökelim olan ve anaerobik (oksijensiz) taban koşullarına sahip ortamlardır. • Petrol genellikle çökel kayalar içerisinde bulunur. • Petrolü içerisinde bulunduran çökel kayalar geçirimsiz kayalarla örtülmüş ya da çevrelenmişlerdir • Petrol, jeolojik devirlerde oluşmuş bir fosil yakıttır. Milyonlarca yıl süren işlemler sonucunda oluşan petrol, bulunduğu yeri terkederek göçer, göçemeyeceği ortamlarda sıkışıp kalır. Buna petrolun kapanlanması denmektedir.

8. PETROLÜN HACMİ • Sıvı petrolün hacmi 600F (yaklaşık 16 0C) de ve 1 atmosfer basınçta ölçülür ve varil cinsinden ifade edilir. 1 varil=159 litredir. • Doğal gazın hacmi aynı koşullarda ft3 veya m3 cinsinden ifade edilir. • Hacmi denetleyen faktörler sıcaklık, basınç ve petrolün içerisinde çözünmüş olan maddelerdir. • Rezervuardaki petrol hacmi, petrolün tank içerisinde dinlendirilmesi ile % 6-8 oranında azalır.

9. Petrol’ün oluşması için 5 temel olmazsa olmaz öge vardır: Organik maddece zengin kanak kaya olması Bu kaynak kayanın sıcaklık ve basınç ile yeterince ısıtılması Yeterli oranda gözeneklilik ve geçirgenliğe sahip bir rezervuar kaya olması Rezervuar kayayı örten geçirimsiz örtü kaya olması Kaynak kaya, rezervuar kaya vede örtü kayanın yapısal veya stratigrafik olarak kapan oluşturması gereklidir. Petrol’ün Oluşması için bu 5 temel ögenin geçirmesi gereken süreçler şunlardır: Türüm:Organik maddenin ısı ile petrole dönüşmesidir. Göç:Oluşan petrol’ün rezervuar kayaya doğru yol almasıdır. Kapan:Petrol’ün rezervuar kayada uygun gözeneklilik ve geçirgenlik ortamında boşlukları dolduracak şekilde yerleşmesidir. Korunum:Rezervuar’a yerleşmiş petrol’ün buradan gidebilmek için başka bir yol bulamamasıdır. Petrolün 5 Temel Olmazsa Olmazı Nelerdir? • ÖGELER • Kaynak Kaya • Rezervuar Kaya • Örtü Kaya • Kapan • SÜREÇLER • Türüm • Göç • Kapanlanma • Korunma ÖGELER VEYA SÜREÇLERDEN BİRİ EKSİKSE HİDROKARBON KEŞFİ MÜMKÜN DEĞİLDİR!

10. Petrol Sistemi gözenek

11. Petrol Sistemi Süreçleri

12. GÖÇ (Migrasyon) a.Birincil Göç:HC’nun anakayadan ayrılıp yakındaki gözenekli haznekayaya hareket etmesini kapsar. b. İkincil Göç:HC’nun taşıyıcı gözenekli hazne kayadan kapana hareket etmesini kapsar.

13. HAZNE KAYA ÖZELLİKLERİ • POROZİTE VE PERMEABİLİTEYİ DÜŞÜREN ETKENLER • Pekleşme (Sıkışma) • Çimentolanma • Diyajenez • Ağır Hidrokarbon Kalıntısı • POROZİTE VE PERMEABİLİTEYİ ARTTIRAN ETKENLER • Erime (Dissolution) • Çatlak Gelişimi • Dolomitleşme

14. KAPAN TİPLERİNİN GENEL SINIFLAMASI • Temel Kapan Tipleri: • 1-Stratigrafik • Uyumsuzlukla ilgili • Sedimentolojik • Diyajenetik • 2-Yapısal • Kıvrımla ilgili • Fayla ilgili • Diapirlerle ilgili • 3-Hidrodinamik

15. Petrol Toplama ve Üretim Teknikleri • Medeniyet insanoğlunun ateşi bulması ve onu kontrol etmeyi öğrenmesi ile başladı • İlk yakıt odundu. • Bugün hala odun insanlığın enerji ihtiyacının %10 nu karşılamaktadır • Enerji ihtiyacımızın %80’nini fosil yakıtlardan karşılıyoruz. (petrol, doğal gaz, kömür) • Bunlar yenilenemez kaynaklar ve oluşumları 200 milyon mertebesindeki yıllarla mümkün • Kömür madencilği ve yüzey sızıntılarında petrol üreterek insanoğlu bu yakıtları yaklaşık 1000 yıldır kullanıyor(Fells, 1991)

16. Petrol Toplama ve Üretim Teknikleri • Eski zamanlarda; • Yüzeydeki kayalardan ve nehirlerden kazımak şekli ile • Battaniye türü bezleri petrol ile ıslatıp varillere sıkmak sureti ile • 1745 de M.De la Sorbonnier Fransada ilk petrol kuyusunu açmıştır • 1745 de Fransada ilk rafineri açılmıştır • 1847 de James Young İskoçyada Karbonifer şeylerinden petrol üretmiştir • 1859 da Pensilvanyanın Oil Creek bölgesinde “cable tool” yöntemi ile kazılan kuyulardan petrol üretimi başlamıştır • 1859 yılının sonlarında 34 adet petrol şirketi 5 milyon $ değerinde aydınlatmak amaçlı kullanılan gaz yağı ve petrol üretmekteydiler.