Powszechny Spis Rolny najważniejszym badaniem polskiego rolnictwa

1. Główny Urząd Statystyczny Zespół ds. promocji, popularyzacji oraz obsługi poligraficznej spisów pod kierunkiem Władysława Wiesława Łagodzińskiego Radcy Generalnego Powszechny Spis Rolny najważniejszym badaniem polskiego rolnictwa PSR 2010 Wyniki spisów z lat 1996 i 2002 www.spis.gov.pl www.stat.gov.pl

2. Powszechny Spis Rolny 2010 POWSZECHNY SPIS ROLNY 2010, zostanie przeprowadzony w dniach od 1 września do 31 października 2010 r.według stanu w dniu 30 czerwca 2010 r., o godz. 2400 ,a niektóre zagadnienia z okresu od 1 lipca 2009 r. do 30 czerwca 2010 r., tj. umownego roku gospodarczego. PSR 2010 będzie pierwszym spisem realizowanym od czasu przystąpienia Polski do Unii Europejskiej. Niezwykle istotne jest, że będzie on przeprowadzony w zbliżonym terminie i zakresie tematycznym, jak w innych państwach członkowskich UE. www.spis.gov.pl www.stat.gov.pl

3. Umocowania prawne PSR 2010 Podstawę prawną PSR 2010 stanowią: • Ustawa z dnia 17 lipca 2009 r. o powszechnym spisie rolnym w 2010 r. (Dz.U. Nr 126, poz.1040); • Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2009 r. w sprawie szczegółowego wykazu danychprzewidzianych do aktualizacji i uzupełnienia przez urzędy gmin w wykazie gospodarstw rolnych (Dz.U. Nr 195, poz. 1506); • Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 24 listopada 2009 r. w sprawie wynagrodzenia za wykonywanie prac związanych z powszechnym spisem rolnym w 2010 r. (Dz.U. Nr 205, poz. 1582); • Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 6 kwietnia 2010 r. w sprawie szczegółowych warunków i sposobu rozpowszechniania audycji propagujących idee powszechnego spisu rolnego w 2010 r. (Dz.U. Nr 68, poz. 437); • Ustawa z dnia 29 czerwca 1995 r. o statystyce publicznej (Dz.U. Nr 88, poz. 439 z późn. zm.); • załącznik do Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 8 grudnia 2009 r. w sprawie programubadań statystycznych statystyki publicznej na rok 2010 (Dz.U. z 2010 r. Nr 3, poz. 14); • Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1166/2008 z dnia 19 listopada 2008 r. w sprawie badań struktury gospodarstw rolnych i badania metod produkcji rolnej oraz uchylające rozporządzenie Rady (EWG) nr 571/88 (Dz.U. UE nr L 321 z dnia 1 grudnia 2008 r.) Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady posiada rangę rozporządzenia unijnego i obowiązuje wprost w systemach prawnych państw członkowskich Unii Europejskiej. Polska jest zobowiązana do przestrzegania zasad zawartych w rozporządzeniu. www.spis.gov.pl www.stat.gov.pl

4. Cele PSR 2010 • Zebranie aktualnych informacji o polskim rolnictwie czyli zapewnienie bazy informacyjnej o gospodarstwach rolnych i związanych z nimi gospodarstwach domowych, niezbędnej dla realizacji krajowej, regionalnej, lokalnej polityki rolnej i społecznej na wsi. • Analiza zmian, jakie zaszły w rolnictwie od ostatniego spisu w 2002 r., w tym przemian po przystąpieniu Polski do UE. • Dostarczenie informacji z dziedziny rolnictwa w zakresie i terminachokreślonych przez Komisję Europejską. • Wykonanie zobowiązań Polski w zakresie dostarczenia informacji dla potrzeb innych niż EUROSTAT organizacji międzynarodowych (FAO, OECD i inne). • Aktualizacja statystycznego rejestru gospodarstw rolnych i leśnych do różnych badań z zakresu rolnictwa (w latach następnych). www.spis.gov.pl www.stat.gov.pl

5. Tematyka PSR 2010 • Ogólna charakterystyka gospodarstwa rolnego • Użytkowanie gruntów • Działalność gospodarcza • Struktura dochodów • Powierzchnia zasiewów i inna • Pogłowie zwierząt gospodarskich • Ciągniki, maszyny i urządzenia • Zużycie nawozów • Aktywność ekonomiczna • Metody produkcji rolnej www.spis.gov.pl www.stat.gov.pl

6. Znaczenie Powszechnego Spisu Rolnego Spisy rolne to jedyne badania statystyczne, które pozwalają zebrać, opracować i zaprezentować w tak szerokim zakresie dane dla całego kraju, jak również dla najniższego poziomu podziału terytorialnego - jakim jest gmina. Znaczenie informacji dostępnej na poziomie krajowym i lokalnym jest szczególnie ważne dla oceny: rozwoju gospodarki rolnej, stanu infrastruktury wiejskiej, zmian w strukturze i liczbie gospodarstw rolnych. Najlepiej zaświadczyć o tym mogą wyniki poprzednio zrealizowanych spisów rolnych. www.spis.gov.pl www.stat.gov.pl

7. Zrealizowane spisy rolne • Do tej chwili przeprowadzono w kraju 5 powszechnych spisów rolnych. 4 z nich przeprowadzone zostały razem ze spisami ludności w latach: 1950, 1960, 1970 i 2002, a 1 oddzielnie w 1996 r. • Ludność związana z indywidualnymi gospodarstwami rolnymi była również wyodrębniona w reprezentacyjnych spisach ludności w latach: 1974, 1984, 1995. • Spis ludności wiejskiej związanej z rolnictwem przeprowadzony został jako jednorazowe badanie reprezentacyjne w 1982 r., natomiast pełne spisy rolnicze odbyły się w latach 1976 i 1986. Przeprowadzono jeszcze reprezentacyjny spis rolny w 1994 r. www.spis.gov.pl www.stat.gov.pl

8. Realizacja Powszechnych Spisów Rolnych z lat 1996 i 2002 Powszechny Spis Rolny 1996 przeprowadzony został w dniach 13-25 czerwca 1996 r. według stanu w dniu 12 czerwca, godz. 2400. Powszechny Spis Rolny 2002 przeprowadzony został w dniach 21 maja-8 czerwca 2002 r. według stanu w dniu 20 maja, godz. 2400. www.spis.gov.pl www.stat.gov.pl

9. Cele PSR 2002 • Zapewnienie podstawowej bazy informacyjnej o gospodarstwach rolnych i związanych z nimi gospodarstwach domowych, koniecznej do realizacji krajowej, regionalnej i lokalnej polityki rolnej i społecznej wsi; • Dostarczenie informacji niezbędnych do finalizacji procesów stowarzyszeniowych z Unią Europejską (UE), jak i zapewnienia podstaw informacyjnych w pierwszych latach członkostwa zgodnie z wymogami UE; • Wykonanie zobowiązań Polski w zakresie dostarczenia informacji dla potrzeb organizacji międzynarodowych (FAO, OECD, EUROSTAT i inne); • Budowa i aktualizacja statystycznych operatówlosowania prób do różnotematycznych badań reprezentacyjnych. Operat losowania to lista, rejestr, wykaz (najczęściej w postaci bazy danych) jednostek należących do badanej zbiorowości, który jest podstawą do wyselekcjonowania próby badawczej. Aby wyłoniona próba była reprezentatywna, operat musi być aktualny i kompletny. www.spis.gov.pl www.stat.gov.pl

10. Zmiany w rolnictwie polskim W rolnictwie polskim następują ciągłe procesy zmian zachodzących zarówno w strukturach własnościowych, jak i kierunkach użytkowania ziemi. Porównanie wyników z kolejnych spisów rolnych pozwala m.in.: • na analizę stanu i kierunków zmian w liczbie i strukturze gospodarstw rolnych; • ocenić stopień specjalizacji gospodarstw oraz trendy rozwojowe związane z polityką rolną; • na analizę kierunków zmian w poszczególnych grupach gospodarstw wyodrębnionych na podstawie różnych kryteriów; • ocenić kierunki zmian w produkcji roślinnej i stopień specjalizacji gospodarstw; • ocenić kierunki zmian w produkcji zwierzęcej i stopień specjalizacji gospodarstw rolnych utrzymujących zwierzęta; • określić poziom nawożenia gleb niezbędny do oceny warunków produkcji; • ocenić sytuację wiejskiego rynku pracy i możliwości rozwoju obszarów wiejskich; • analizę wpływu produkcji zwierzęcej na środowisko naturalne ( natężenie chowu a kwestia przechowywania i zagospodarowania gnojówki, gnojowicy, obornika). www.spis.gov.pl www.stat.gov.pl

11. Struktura gospodarstw rolnych w latach 1996 i 2002 W 2002 r. było 2933,2 tys. gospodarstw rolnych i w porównaniu z 1996 r. ichliczba zmniejszyła się o 133,3 tys., tj. o 4,3%. Liczba gospodarstw rolnych o powierzchni powyżej 1 ha uległa zmniejszeniu o 90,7 tys., tj. o 4,4% i wyniosła 1956,1 tys. gospodarstw. Największą grupę w ogólnej liczbie gospodarstw stanowiły gospodarstwa o powierzchni do 5 ha (w 1996 r. – 70,2%, a w 2002r. – 72,4%). 2010 ? www.spis.gov.pl www.stat.gov.pl

12. Wyniki PSR 2002 wykazały znaczne zmniejszenie powierzchnigruntów w użytkowaniu gospodarstw rolnych i jednocześnie zwiększenie powierzchni gruntów należących do jednostek nie stanowiących gospodarstw rolnych. Oznacza to, że z roku na rok zmniejszał się udział powierzchni gruntów będącej w dyspozycji rolnictwa na rzecz terenów budowlanych, rekreacyjnych czy też działalności pozarolniczej. Powierzchnia gruntów w latach 1996 i 2002 2010 ? TABL. 1. Ogólna powierzchnia gruntów według użytkowników nie stanowiące gospodarstw rolnych sektora prywatnego i publicznego łącznie www.spis.gov.pl www.stat.gov.pl

13. W 2002 r. powierzchnia gospodarstw rolnych wyniosła 19,3 mln ha i w stosunku do 1996 r. zmniejszyła się o 1,5 mln ha, tj. o 6,9%. Jednocześnie zmniejszyły się powierzchnie: użytków rolnych o 1,0 mln ha, tj. o 5,5%, gruntów ornych o 0,7 mln ha, tj. o 5,1%, zasiewów o 1,5 mln ha, tj. o 12,5%, łąk trwałych o 0,1 mln ha, tj. o 4,7%, pastwisk trwałych o 0,2 mln ha, tj. o 14,9%. Natomiast zwiększyła się powierzchnia sadów o 21,7 tys. ha, tj. o 8,7%. Powierzchnia gospodarstw rolnychw latach 1996 i 2002 2010 ? www.spis.gov.pl www.stat.gov.pl

14. Użytkowanie gruntóww latach 1996 i 2002 Użytki rolne (87,1%) 2010 ? Użytki rolne (87,4%) www.spis.gov.pl www.stat.gov.pl

15. Wyniki PSR 2002 wykazały, że w stosunku do 1996 r. znacznie zmniejszyła się ogólna powierzchnia zasiewów i zmieniła się ich struktura. Powierzchnia zasiewów zmniejszyła się o 1532,4 tys. ha, tj. o 12,5% i wyniosła 10764,3 tys. ha. Znacząco zmniejszyła się powierzchnia upraw: zbóż (z kukurydzą na ziarno) – o 464,4 tys. ha, tj. o 4,9%, ziemniaków – o 538,5 tys. ha,tj. o 40,1%, roślin pastewnych (z kukurydzą na zielonkę) – o 454,1 tys. ha, tj. o 44,7%, upraw pozostałych – o 113,1 tys. ha, tj. o 27,2%, Zwiększyła się powierzchnia uprawy zbóż do sporządzania mieszanek paszowych. Powierzchnia zasiewóww latach 1996 i 2002 Łącznie z mieszankami zbożowo-strączkowymi 2010 ? Łącznie z kukurydzą na ziarno www.spis.gov.pl www.stat.gov.pl

16. Porównując wyniki PSR 2002 z wynikami PSR 1996 odnotowano: Spadek populacji: bydła o 22,5%, w tym krów o 17,0%; owiec o 37,4%; koni o 42,1%; królików o 20,2%. Wzrost populacji: trzody chlewnej o 3,7%, w tym loch na chów o 14,4%; kóz o 7,8%; samic pozostałych zwierząt futerkowych o 77,3%; pni pszczelich o16,8%; drobiu ogółem o 23,5%. Zwierzęta gospodarskiew latach 1996 i 2002 w sztukach 2010 ? www.spis.gov.pl www.stat.gov.pl

17. Zwierzęta gospodarskiew latach 1996 i 2002 (dok.) w sztukach 2010 ? www.spis.gov.pl www.stat.gov.pl

18. W 2002 r. budynki i budowle (tj. obory, chlewnie, kurniki, wiaty, garaże, budynki wielofunkcyjne i pozostałe budynki) posiadało 2199,7 tys. gospodarstw rolnych, tj. 75,0% ogółu. W gospodarstwach tych spisano 5373,6 tys. budynków, z czego 30,9% stanowiły budynki inwentarskie, a 69,1% budynki gospodarcze. Największy udział w budynkach ogółem stanowiły: stodoły (23,5%), obory (18,2%), budynki wielofunkcyjne (17,1%). Budynki i budowlew latach 1996 i 2002 2010 ? www.spis.gov.pl www.stat.gov.pl

19. Budynki i budowlew latach 1996 i 2002 (dok.) 2010 ? www.spis.gov.pl www.stat.gov.pl

20. W 2002 r. liczba gospodarstw posiadających ciągniki zwiększyła się o 2,1% i wyniosła 1075,6 tys., tj. 36,7% ogółu gospodarstw rolnych. Ciągników rolniczych było 1364,6 tys. szt., tj. o 4,7% więcej niż w 1996 r.Na 1 ciągnik przypadało ok. 12,4 ha UR, a w 1996 r. – 14,0 ha UR.W 2002 r. 114,5 tys. gospodarstw rolnych posiadało 144,5 tys. szt. samochodów ciężarowych, a 464,8 tys. gospodarstw – 726,4 tys. przyczep. Ciągniki i samochodyw latach 1996 i 2002 TABL. 2. Gospodarstwa rolne posiadające ciągniki, samochody i przyczepy 2010 ? www.spis.gov.pl www.stat.gov.pl

21. W 2002 r. w porównaniu z 1996 r. wzrosła liczba maszyn rolniczych z wyjątkiem silosokombajnów, przyczep zbierających i dojarek bańkowych, których liczba nieznacznie zmniejszyła się. Maszyny rolniczew latach 1996 i 2002 TABL. 3. Gospodarstwa rolne posiadające wybrane maszyny 2010? www.spis.gov.pl www.stat.gov.pl

22. Wyniki PSR 2002 w porównaniu z danymi uzyskanymi w PSR 1996 wskazały m.in. na: zmniejszenie ogólnej powierzchni gruntów w użytkowaniu gospodarstw rolnych, zmniejszenie liczby gospodarstw rolnych, zmiany w strukturze gospodarstw rolnych według grup obszarowych użytków rolnych, zmniejszenie ogólnej powierzchni zasiewów, zmniejszenie liczby bydła i owiec, zwiększenie liczby trzody chlewnej, zwiększenie liczby gospodarstw rolnych posiadających ciągniki. Podsumowanie wyników PSR 2002 JAKIE WYNIKI PRZYNIESIE PSR 2010 ? www.spis.gov.pl www.stat.gov.pl

23. Główny Urząd Statystycznyal. Niepodległości 20800-925 Warszawatel. 22 608-30-57; faks 22 608-31-87; e-mail: w.lagodzinski@stat.gov.pl Źródłem danych jest publikacja: Raport z wyników Powszechnego Spisu Rolnego 2002, GUS, Warszawa 2003 www.spis.gov.pl www.stat.gov.pl