Lobbing w USA i Europie

1. Lobbing w USA i Europie  Dr Malgorzata Moleda-Zdziech, SGH mmoled@sgh.waw.pl �

2. LOBBING Definicja szeroka: Zjawisko spoleczno-polityczno-ekonomiczne (np. lobbing parlamentarny/legisla-cyjny; spoleczny, gospodarczy, kulturowy) Definicja waska: technika, narzedzie wywierania wplywu

3. Lobbing � jako proces komunikowania Nadawca � przekaz � odbiorca Kto? Co? Do kogo? Kiedy? Jakiego uzyl kanalu (srodk�w)? Z jakim efektem? (wg. H. Laswella)

4. Kto prowadzi dzialalnosc lobbingowa? Prowadzacy lobbing we wlasnym imieniu: Korporacje miedzynarodowe i firmy; R�zne grupy interes�w (org. biznesu, zwiazki zawodowe, NGO�s); Rzad i jego agendy; Massmedia i dziennikarze; Kregi opiniotw�rcze I liderzy opinii publicznej Dzialajacy na zlecenie: Profesjonalne agencje lobbingowe Niekt�re agencje public relations Niezalezni lobbysci (zwykle byli politycy i parlamentarzysci)

5. Kontekst spoleczny Budowa spoleczna obywatelskiego Wzrost znaczenie opinii publicznej Wprowadzenie jawnosci procedur (ograniczenie pola dowolnosci decyzji aparatu wykonawczego) Siec organizacji spoleczenstwa obywatelskiego: pobudza aktywnosc obywateli; ulatwia rozpowszechnianie informacji i ich percepcje Media- �czwarta wladza�, lobbysci- �piata wladza� Zabieganie o glosy wyborc�w i poparcie opinii publicznej

6. Wzrost znaczenia opinii publicznej Wzrost krytycyzmu spoleczenstwa wobec praktyk z pogranicza gospodarki i polityki Umocnienie pozycji medi�w i organizacji pozarzadowych (wysoki wskaznik zaufania spolecznego)

7. Lobbing w USA- historia 1791 � I Poprawka do Konstytucji � prawo obrony swoich interes�w 1837 � pierwsi lobbysci w Waszyngtonie od 1907- pr�by regulacji lobbingu w pojedynczych stanach 1946 � pierwsza federalna regulacja ustawowa lobbingu Federal Regulation Lobbying Act Og�lem: ok. 20 tys. lobbyst�w wok�l Kongresu, w tym ok.14 tys. zarejestrowanych; Ok. 2 tys . kancelarii adwokackich, �think tanks�

8. Definicja ustawowa lobbysta jako �osobe, kt�ra utrzymywala wiecej niz jeden kontakt lobbystyczny w Kongresie i spedza wiecej niz 20% czasu na zajeciach zwiazanych z dzialalnoscia lobbystyczna (badania, prezentacje, zebrania itp.)� Za: Lobbying Disclosure Act, 1 stycznia 1996

9. Walka z korupcja w amerykanskim lobbingu Poczatki lobbingu w USA juz w XVIII- dzialalnosc lobbystyczna przyjmowala formy korupcji - przyczynil sie do tego szybki rozw�j przemyslu Uchwalenie akt�w prawnych ograniczajacych stosowanie nieuczciwych metod Ograniczenia wymusily na organizacjach interes�w grupowych zmiany technik ksztaltowania postaw � wczesniej stosowano lap�wki, wystawne przyjecia, szantaz Wieksza kontrola spowodowana wzrostem liczby ugrupowan lobbystycznych - zbyt duza swoboda stwarza ryzyko dzialalnosci korupcyjnej

10. Lobbing w USA- aktorzy 80% amerykanskich grup interesu wyroslo z juz istniejacej organizacji zawodowych (w tym organizacje o celach ekonomicznych i non profit) 20% stanowia grupy nie zwiazane bezposrednio z dzialalnoscia zawodowa, a wywodzace sie z ruch�w spolecznych, powstajacych wok�l istotnych spolecznie problem�w: ochrona srodowiska, prawa czlowieka, status spoleczny kobiety.

11. ROLE LOBBYST�Wzr�dlo: M.E. Jewell, S.C. Patterson, �The Legislative Process in the United States�, New York 1973, s.285  Klasyczny lobbysta (contact man) : doprowadza do kontaktu z kongresmenem. Rola dominujaca w lobby zwiazk�w zawodowych, rzadziej spotykana wsr�d lobbyst�w organizacji biznesu. Organizator kampanii (campaign organizer): zapewnia poparcie posrednie (grassroots) dla program�w legislacyjnych grupy interesu, kt�ra reprezentuje. Informator-ekspert (informant): dostarcza kongresmanowi dobrze udokumentowanych informacji. Dziala w spos�b jawny, subtelny, wystepuje w roli eksperta, nie popierajacego oficjalnie okreslonego projektu.

12. ROLE LOBBYST�W (CD.)zr�dlo: M.E. Jewell, S.C. Patterson, �The Legislative Process in the United States�, New York 1973, s.285  Obserwator porzadku dnia legislatywy (watch-dog): monitoruje losy poszczeg�lnych propozycji ustawodawczych; alarmuje swoja grupe nacisku, gdy zachodza zjawiska niekorzystne Strateg (strategist) : opracowuje plany kampanii �za� lub �przeciw� projektowi, realizowane w szczeg�lach przez innych lobbyst�w

13. Dzialalnosc lobbingowa obejmuje: Gromadzenie informacji Interpretowanie dzialan rzadu Interpretowanie dzialan firmy Obrone klienta i jego interes�w Dzialania typu Public Relations Wspieranie zbytu, promocje idei

14. GL�WNE AKTY REGULULUJACE LOBBING W USA (1) Federalna Ustawa o Kontroli Lobbingu (The regulation of Lobbying Act -1946 Ustawa o Rejestracji Rzecznik�w Obcych Interes�w (1938, 1996) Poprawki Byrda (1989,1996) Ustawa Ograniczajaca Wynagrodzenia Urzednik�w Panstwowych ze Zr�del Pozarzadowych - 1989 (Statutes Limiting The Compensation of Public Officials From Non-Government Sources)

15. GL�WNE AKTY REGULULUJACE LOBBING W USA (2) Ustawa o tzw. �drzwiach obrotowych� -1989 (The Anti-Revolving Door Statute) Ustawa o Konflikcie Interes�w (The Conflict of Interest Statute)(r�zne reguly odnosnie wladzy ustawodawczej - Kongresu, wykonawczej, wladzy sadowniczej) Ustawa o Kampanii Wyborczej - 1971 (The Federal Election Campaign Act) Ustawa o Etyce Wladzy - 1978, 1989 (The Etics Government Act) Ethics Reform Act The Executive Branch Code of Conduct (Post-1989) The Rules of the US Senate and the House of Representatives (lata70, 80, 90) Lobbying Disclosure Act (styczen, 1996)

16. Lobbing w USA to : Pozyteczna dzialalnosc przedstawicielska Doskonali system demokracji i stanowienia prawa Zwieksza ilosc informacji w procesie podejmowania decyzji Przyczynia sie do racjonalizacji podjetych decyzji wzmacnia spoleczenstwo obywatelskie

17. Zawodowi lobbysci w USA, Pl, UE Polska � od 2003, Stowarzyszenie Profesjonalnych Lobbyst�w w Polsce (www.splp.pl)- 6 firm CEC Government Relations, Unilob, EPPA, EPC, Profile Public Affairs, Impress Art PR&Lobying USA �ok.35000 lobbyst�w (w 2007 r), od 1979, American League of Lobbyists (www.alldc.org) Forum UE � w Brukseli ok. 500 firm lobbingowych, od 1997SEAP (www.seap.be) lobbyst�w ok. 17 tysiecy

18. Systemowe umiejscowienie lobbingu w USA, Europie Zachodniej (1)

19. Systemowe umiejscowienie lobbingu w USA, Europie Zachodniej (2)

20. Systemowe umiejscowienie lobbingu w USA, Europie Zachodniej (3)

21. Kraje anglosaskie: modele pluralistyczne Zachowanie panstwa w relacjach z grupami interesu: neutralny arbiter Gl�wne instytucje: grupy nacisku Reguly funkcjonowania: rywalizacja pomiedzy grupami interesu, brak monopolu reprezentacji Formy kontakt�w miedzy biznesem a rzadem: posrednie poprzez grupy interesu, bezposrednie relacje z administracja i politykami Organizacje przedsiebiorc�w i pracodawc�w: raczej slabe, brak hierarchii, wielosc struktur organizacyjnych

22. (Neo)korporatywizm: Europa kontynentalna Zachowanie panstwa w relacjach z grupami interesu: aktywny uczestnik Gl�wne instytucje: komisja tr�jstronna, negocjacje spoleczne Reguly funkcjonowania: rywalizacja pomiedzy grupami interesu, brak monopolu reprezentacji Formy kontakt�w miedzy biznesem a rzadem: posrednie poprzez organizacje pracodawc�w; instytucjonalne r�wnowazenie wplyw�w i korzysci, monopol reprezentacji interes�w, obligatoryjne czlonkostwo Organizacje przedsiebiorc�w i pracodawc�w: silne, brak hierarchii, wielosc struktur organizacyjnych

23. (Neo)korporatyzwizm � jaki i gdzie ? �silny� korporatywizm: Austria, Szwecja, Norwegia Proces decyzyjny jest scentralizowany, w negocjacjach dotyczacych plac, cen, ubezpieczen, zasilk�w uczestnicza najwyzsze wladze z grup interesu. W procesie dystrybucji d�br politycznych stosowana jest zasad proporcjonalnosci. Mamy do czynienia z zacieraniem r�znic pomiedzy problemami prywatnymi a publicznymi. Panstwo, delegujac czesc uprawnien zinstytucjonalizowanym grupom interesu, wlacza je tym samym do struktury administracyjnej. �umiarkowany� korporatywizm: Irlandia, Niemcy, Belgia, Dania, Finlandia i Holandia. Grupy interesu sa powiazane z panstwem, ale nie wieloplaszczyznowo, a jedynie w wybranych dziedzinach (�sekcjonalna partycypacja�). W procesie decyzyjnym wykorzystywana jest forma przetarg�w (placowych). �slaby korporatywizm�: Francja, Wlochy, Hiszpania. Grupy interesu sa sfragmentaryzowane, zakres przetarg�w bardzo ograniczony.

25. Sytuacja lobbyst�w w krajach europejskich (2)

26. Lobbing posredni  Lobbing oddolny � tzw. �grassroots lobbying� kampanie PR w mediach komunikowanie dla sprawy: informacje, konferencje, wypowiedzi i wywiady: autorytety, eksperci, �liderzy opinii�

27. Lobbing posredni � metody: Konferencje Kampanie informacyjne Bojkoty Manifestacje Mailingi Petycje e-lobbing (cyberlobbying)

28. e-lobbing (cyberlobbying) Lobbing polityczny (np. w USA,fund raising za posrednictwem sieci; kampanie wyborcze � FAQvoter.com, vote.com) Portale tematyczne poswiecone lobbingowi: np. www.epr.pl, www.lobbying-europe.com

29. Argumenty za lobbingiem ulatwienie rozwiazywania konkretnych problem�w srodowiskowych; stworzenie plaszczyzny kontakt�w miedzy przedstawicielami elit rzadzacych i lider�w srodowisk nie majacych bezposredniego wplywu na sprawowanie wladzy; wzmocnienie pozycji grup, kt�re maja niewielka sile przebicia w systemie politycznym, co stanowi forme wyr�wnania szans i dowartosciowania slabszych; zwr�cenie uwagi polityk�w na sprawy wazne dla wyborc�w; zwiekszenie spolecznego poczucia odpowiedzialnosci i zaangazowania obywatelskiego w sprawowanie wladzy; ulatwienie rozwiazywania praktycznych problem�w ponad podzialami partyjnymi

30. Argumenty przeciw lobbingowi Przeciwnicy dopatruja sie wielu zagrozen, jak na przyklad: uwiklania przedstawicieli wladz w bezposrednie zaleznosci od grup interesu - prowadzi do patologii instytucjonalnych (np. korupcja, oligarchizacja) doprowadzenia do braku r�wnowagi spolecznej, gdy lobbysci prowadza dzialania na korzysc swojej, ale wbrew interesom i prawom pozostalych grup interesu; wywolywania niepokoj�w spolecznych, gdy dochodzi do gwaltownych, odwolujacych sie do opinii publicznej protest�w tych grup interesu, kt�re zostaly pozbawione wplywu na organy wladzy; oslabiania demokracji, do czego moze dojsc wtedy, gdy grupy interesu nie posiadaja demokratycznych form wylaniania swoich reprezentant�w; uzalezniania interes�w narodowych od zagranicznych grup nacisku, szczeg�lnie niebezpieczne w krajach o ksztaltujacej sie demokracji