500 likes | 1.44k Vues
KARDİYOPULMONER EGZERSİZ TESTLERİ. Dr. Füsun Öner Eyüboğlu Başkent Üniversitesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı. Egzersiz sırasında organizmada pek çok sistem stres altında kalır. İstirahatte yapılan testler stres altında kalan sistemlerin fonksiyonel rezervini yansıtamazlar.
E N D
KARDİYOPULMONER EGZERSİZ TESTLERİ Dr. Füsun Öner Eyüboğlu Başkent Üniversitesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı
Egzersiz sırasında organizmada pek çok sistem stres altında kalır. • İstirahatte yapılan testler stres altında kalan sistemlerin fonksiyonel rezervini yansıtamazlar.
Wasserman et al. Principles of exercise testing and interpretetion 1999.
Wasserman et al. Principles of exercise testing and interpretetion 1999.
Egzersiz toleransını sınırlayan faktörler Enerji depolarında azalma(glikojen) Yorgunluk sonucu gelişen metabolitler (laktik asit) Egzersizde rol alan sistemlerin (kalp,akciğer,vb) erişebilecekleri maksimum sınırlar Whipp et al. Med. Sci. Sports Exerc. 37:1574-1575, 2005
Wasserman et al. Principles of exercise testing and interpretetion 1987.
* egzersizde gelişen fizyolojik değişikliklerin değerlendirilmesi EGZERSİZ TESTLERİ • Kalp-dolaşım • Solunum • Sinir-kas sitemi • Metabolik * sistemlerin egzersiz rezervinin belirlenmesi
Yöntem Teknik Donanım Yoğunluk Değerlendirme Standardizasyon Tekrar Edilebilirlik Maliyet Merdiven Çıkma 0 ~mak/mak Postop risk Fonk. kapasite 0 0 0 6 DYT + Submak/mak Fonk kapasite ++ ++ + Shuttle test ++ Max Fonk kapasite +++ ++ + Egzersiz provokasyon +++ Submak. Havayolu duyarlılığı ++ ++ ++ Kardiyak stres test +++ Submak İskemi aritmi +++ +++ +++ KPET ++++ Mak Fonk. kapasite Birden çok sistem değerlendirilir ++ +++ ++++ WeismanIM et al. Modalities of clin exerc testing.32;30-42; 2002
KPET Endikasyonları • Egzersiz intoleransı, açıklanamayan efor dispnesi araştırılması • Kardiyovasküler sistem hastalıklarının değerlendirilmesi • Solunum sistemi hastalarının değerlendirilmesi • Spesifik klinik uygulamalar WeismanIM et al. Modalities of clin exerc testing.32;30-42; 2002
Egzersiz intoleransı, açıklanamayan efor dispnesi araştırılması • Fonksiyonel kapasite (Pik VO2) değerlendirilmesi • Egzersizi kısıtlayan nedenlerin belirlenmesi • Kardiyopulmoner hst. birlikteliğinde dispneye hangisi sebep oluyor WeismanIM, Zeballos RJ. Modalities of clin exerc testing.32;30-42; 2002 ATS/ACCP Statement on CPET. Am J Crit Care Med 167:211-277;2003
Kardiyovasküler sistem hastalıklarının değerlendirilmesi • Kalp yetmezliği • Kalp, akciğer, kalp-akciğer transplantasyonuna aday seçimi • KVS için uygulanan egzersiz tedavisine yanıt değerlendirmesi WeismanIM, Zeballos RJ. Modalities of clin exerc testing.32;30-42; 2002 ATS/ACCP Statement on CPET. Am J Crit Care Med 167:211-277;2003
Solunum sistemi hastalıklarının değerlendirilmesi • Fonksiyonel bozukluk araştırılması • KOAH, İAH, PVH, egzersiz ile indüklenen bronkospazm, kistik fibrozis • Gaz değişim bozukluklarının değerlendirilmesi • Hipoksemi boyutunu değerlendirme • Tedavi yanıtının ölçümü WeismanIM, Zeballos RJ. Modalities of clin exerc testing.32;30-42; 2002 ATS/ACCP Statement on CPET. Am J Crit Care Med 167:211-277;2003
Özel durumlar • Preoperatif değerlendirme • AC hacim küçültücü cerrahi (pik CO2 10ml/dk/kg altında mortalite artar) • Pulmoner rehabilitasyon takibi • Maluliyet tayini • Sağlıklılık değerlendirmesi WeismanIM, Zeballos RJ. Modalities of clin exerc testing.32;30-42; 2002 ATS/ACCP Statement on CPET. Am J Crit Care Med 167:211-277;2003
Kontrendikasyonlar-1 • PaO2<50mmHg • PaCO2>70mmHg • FEV1<%30 beklenenin • Son 4 haftada MI • Unstabil AP • 2-3. derece blok • Hızlı ventriküler ya da atrial aritmiler • Ortopedik engel WeismanIM, Zeballos RJ. Modalities of clin exerc testing.32;30-42; 2002 ATS/ACCP Statement on CPET. Am J Crit Care Med 167:211-277;2003
Ciddi aort darlığı Kontrolsüz hipertansiyon Ventriküler anevrizma Ciddi pulmoner hipertansiyon Trombofilebit / intrakardiyak trombüs Yakın zamanda sistemik/ pulmoner emboli Akut perikardit Kontrendikasyonlar-2 WeismanIM, Zeballos RJ. Modalities of clin exerc testing.32;30-42; 2002 ATS/ACCP Statement on CPET. Am J Crit Care Med 167:211-277;2003
Egzersiz protokolleri 1. Progresif multistage testler ( incremental) 2. Steady-state testler • VO2max • VCO2 • VEmax • HRmax • sebep • VO2 • VCO2 • HR • VE ATS/ACCP Statement on CPET. Am J Crit Care Med 167:211-277;2003
KPET sırasında monitörize edilen değişkenler • VO2,VCO2 • VE, IC • TV • KB, HR, 12 derivasyon EKG • İş yükü (work/stage) • Egzersiz süresi
Kullanılan parametreler • VO2max/peakVO2 • AT/VO2 * PETCO2 • VD/VT * PETO2 • VO2/WR * VT/IC • VO2/HR= O2 pulse * RQ • BR * VEMAX • HRR * MVV • VE/VO2 * HR/VO2 • VE/VCO2 ATS/ACCP Statement on CPET. Am J Crit Care Med 167:211-277;2003
Anaerobik Eşiğin (AT) önemi • Egzersiz sırasında kullanılan oksijen (VO2) ile üretilen CO2 (VCO2) miktarı eşitlenip VCO2 nin artmaya başladığı noktadır. • AT,pik egzersiz VO2,VCO2: VE/VCO2, VE/VO2, VO2/Work rate hesaplamalarında kullanılır. • AT : tek slope ve iki slope ölçümleri VE/VO2, VE/VCO2, VO2/VCO2, PETO2, PETCO2 grafikleri kullanılır.
Egzersize yanıt • TV, VK’ nin %60-70’ine ulaşabilir, 3-5 kat • F= 2-3 kat artar. • P(A-a)O2= 10mmHg yada 20 mmHg. • VE max MVV’ nin en fazla %70’ine çıkar. • VD/VT= 0.3-0.4 egzersizle 0.28’in iner. • VE/VCO2:32 (pik egzersizde 36-40 )
KPET de kullanılan Ergometre özellikleri ATS/ACCP Statement on CPET. Am J Crit Care Med 167:211-277;2003
KPET uygulamaları Kol ergometrisi • Alt ekstremite kullanılamıyorsa tercih edilebilir. • Az sayıda kas grubu çalıştırılabilir. • Beklenen pik VO2’nin %70’ine ulaşılabilir.
ATS/ACCP Statement on CPET. Am J Crit Care Med 167:211-277;2003
Testi sonlandırma kriterleri-1 • Monitörizasyonda sorun • 2mm ST çökme/ yükselmesi • T inversiyonu yada Q varlığı • Supraventriküler/ ventriküler taşikardi • Multifokal prematüre ventriküler atım • 2-3. derece blok gelişimi • Egzersize bağlı sağ ya da sol dal bloku
Testi sonlandırma kriterleri-2 • Progresif göğüs ağrısı • Terleme ve ateş • Sistolik KB 250mmHg, diastolik KB 120mmHg • 10mmHg sistolik KB artışı. • Ani solukluk, mental konf, başağrısı, siyanoz • Bulantı, kusma • Kramp
. . . . .
Nefes darlığı Anamnez, fizik inceleme, tam kan ve biyokimya analizi, akciğer grafisi, EKG Anormal ise düşünülen hastalığa yönelik tetkikler SFT, DLCO, AKG Sonuçlar normal ise BPT ya da kardiyak testler Anormal Normal Uygun ileri tetkik ya da tedavi KPET Sonuçlarla uyumlu hastalığa yönelik ileri tetkik, tedavi ve takip Normalse takibi sonlandırın Alhamad EH ET AL. J Respir Dis. 22;79-88:2001
Değerlendirmede yaklaşım • Yapılış nedeni • Bazal klinik ve labratuar verileri • Test sırasındaki efor, egzersizi sonlandırma nedeni • Grafik ve verilerin incelenmesi • Sonuçların uygun referans değerlerle karşılaştırılması • Egzersizi kısıtlayan faktör fizyolojik mi değil mi? • Eşlik eden patoloji? • KPET sonuçları klinikle korele mi? • Rapor
Wasserman et al. Principles of exercise testing and interpretetion 1999.
ATS/ACCP Statement on CPET. Am J Crit Care Med 167:211-277;2003
Weisman IM, Zeballos RJ. Pulm Perpect. 15: 8-11; 1998, Clin exerc testing 32:81-88; 2002
Those who do not make time for exercise will eventually have time to make time for illness. The Earl of Derby, 1863