Cerrahide Anamnez ve Muayene Yöntemleri

1. Cerrahide Anamnez ve Muayene Yöntemleri Doç. Dr. Tamer Akça

2. Medicine:the science and art dealing with the maintenance of health and the prevention, alleviation, or cure of disease • Surgery:branch of medicine concerned with diseases and conditions requiring or amenable to operative or manual procedures Merriam-Webster Online • Cerrahinin Amacı:Tıp+bilim+sanat+uygulama ile el ve aletlerin kullanımı ile defektlerin ve deformitelerin düzeltilmesi, yaraların iyileştirilmesi, hastalıkların tanımı ve tedavisi, ağrının giderilmesi ve yaşamın uzatılması amaçlanır • Francis D. Moore:steril anestetize dokuların diseksiyonu • MS 1170. “The Royal Society of Barber Surgeons” ’ un kuruluşu • Kirli kanın akıtılması • Ambroise Pare (16.YY) Cerrahi Muayene

3. cerrahi hastalıklar • Temel bilimler eğitimi ve teknik beceri Ø • Hasta ile gerçek bir bağ • Cerrah; • sezgilere sahip eski usul bir doktor, • etkin bir bilim adamı, • bir mühendis, • bir sanatçı, • bir yoldaş • Hem cesaretle ve hem de yüksek derecede teknik ustalıkla karar (Ölüm veya yaşam) Cerrahi Muayene

4. Hasta Muayenesi

5. ANAMNEZ • Hastanın hikayesi; beden fonksiyonlarının bozukluğundan oluşan şikayetler (semptom) FİZİK MUAYENE • Hastalığın objektif belirtileri olan fizik bulgular Önce hastanın hikayesi alınır, sonra fizik muayenesi yapılır Cerrahi Muayene

6. değerlendirme • Hasta hikayesi, fizik ve laboratuar bulgular eksiksiz ve dikkatle kaydedilir • Semptomlar sübjektiftir; heyecan, zeka ve ifade tarzına göre • Hastada mevcut semptom ve fizik bulguların meydana getirebileceği hastalıklar göz önünde bulundurulur • Bu hastalıklar arasında ayırıcı teşhis yapılarak hastanın semptom ve fizik bulgularına uyan hastalık ÖN TANI olarak kabul edilir. • Kesin tanıyı doğrulayacak laboratuar ve görüntüleme testleri  KESİN TANI Cerrahi Muayene

7. “We diagnose what we look for, and we look for what we know” Dr.Ronald F Martin Cerrahi Muayene

8. Cerrahi Muayene

9. Anamnez

10. Rene Leriche "The individual on whom we operate is more than a physiological mechanism. He thinks, he fears, his body trembles if he lacks the comfort of a sympathetic face. For him nothing will replace the salutary contact with his surgeon, the exchange of looks, the feeling that the doctor has taken charge, with the certainty, at least apparent, of winning.“La philosophie de la Chirurgie. Foreword. Translated by Roberta Hurwitz. Cerrahi Muayene

11. anamnez • Hastanın güveni kazanılmalı • Ona yardım etmenin mümkün olduğuna ve bunun yapılacağına ikna edilmeli • Hastaya hareket alanı bırakılmalı Cerrahi Muayene

12. Anlaşılır şekilde konuşulmalı Cerrahi Muayene

13. Güven olmazsa; bazı ayrıntıları anlatmaz; hikayede tutarsızlıklar Cerrahi Muayene

14. anamnez • Önyargılı fikirler Ø • Şipşak yargılar Ø • Alelacele yorumlar Ø Tanı mutlaka tüm verilerin yorumlanması sonucunda konulmalıdır. Cerrahi Muayene

15. anamnez • Asıl şikayetlerinin ne zaman başladığı ve ne kadar sürdüğü • Şikayetleri hastanın anlattığı şekilde kaydedilir Cerrahi Muayene

16. gerektiğinde yöneltici sorular Cerrahi Muayene

17. Şikayetlerine hangi faktörlerin etkili olduğu • Fiziki, mental, duygusal ve çevre faktörler • Konulan tanılar ve gördüğü tedaviler Cerrahi Muayene

18. anamnez (1) Hastanın asıl şikayetleri, (2) Mevcut hastalığının belirtileri, (3) Daha önceden geçirdiği tıbbi sorunlar (hastanın özgeçmişi), (4) Aile hikayesi (hastanın soy geçmişi), (5) Alışkanlıkları, (6) Hastanın psikolojik durumu… Cerrahi Muayene

19. ağrı • Ağrının özelliği ve başlangıcı; • patlayıcı • hızlı veya zamanla artan • ilaçla tedaviye cevap • devamlı - aralıklı • ritmik (i.b. obst) • Kladikasyo intermitant başlangıcına ait vb • Hastanın verdiği tepki; • Aşırı tepki (renal veya bilier kolik gibi basit) • Hareket kısıtlaması (enfeksiyon, enflamasyon veya vasküler gibi ciddi) • Korku ve anksiyete (orta dereceli); güven telkin edebilmeli Cerrahi Muayene

20. kusma • Hastayı kusturan nedir? • Ne kadar? • Hangi sıklıkla? • Kusmuk nasıl görünüyor? • Kusma fışkırır tarzda mıdır? • Kusmuk içeriği görülmeli Cerrahi Muayene

21. barsak alışkanlıklarında değişiklik • Çok sık ancak sıklıkla anlamsız • Bir süre konstipasyon, bir süre diare • Gaitanın büyüklüğü ve şeklindeki değişiklikler • Ancak bazen bu özellikler diyet veya yolculuk nedeniyle de değişebilir Cerrahi Muayene

22. hematemez ve hematokezya • Ciddi araştırma • En sık yapılan hata; hemoroide bağlamak • Kanın özellikleri; • pıhtılı • rengi • kahve telvesi + rektumdan da koyu ve katranımsı gaita Cerrahi Muayene

23. travma • Sıklıkla olur • Bazı travmalar abartılır, bazılarından da habersiz • Ayrıntılar mümkün olduğu kadar tam olarak alınmalı • Kaza olduğunda ailenin pozisyonu • Bilinç kaybı • Retrograd amnezi (bir derece beyin hasarı) • Eğer hasta kazaya neden olan olayları tüm detayları ile anımsıyorsa; • bilinç kaybı yoktur • kafada dışarıdan bir yaralanma yoktur • beyin hasarı ihtimal dışı bırakılabilir Cerrahi Muayene

24. travma • ASY veya KDAY • silahın özelliği, • büyüklüğü, • şekli, • vücuda giriş açısı, • vurulduğunda hastanın bulunduğu pozisyon • Epilepsi, DM, koroner arter hastalığı, hipoglisemi vb • Tüm veriler ve ipuçları bir araya getirilir ve mevcut hastalık ortaya konur Cerrahi Muayene

25. aile hikayesi • Kolon polipozisi • Diyabet, • Peutz-Jeghers sendromu, • Kronik pankreatit, • Multiglandüler sendromlar, • Diğer endokrin anomaliteler, • Kanser… Cerrahi Muayene

26. özgeçmiş • Karanlıkta kalan noktalar • Genel olarak iyi olan hastaların prognozu çoğunlukla iyidir • Yaşlı ve ilk kez cerrahi bir deneyim yaşayacak hasta • Genç ancak uzun ve komplike hastalık veya yaralanma hikayesine sahip hasta Cerrahi Muayene

27. özgeçmiş • Sistematik bir muayene • her seferinde aynı yolu izlemek • her sistemin muayenesi sırasında onunla ilgili öz geçmiş almak vb • Beslenme durumunun değerlendirilmesi • Temel sosyal haklarından yoksun olan toplumlar • Akut beslenme yetersizliği; • diüretik kullanımı • sodyum kısıtlanmış diyet • kusma ve diare • Tedavi için mutlaka laboratuar sonuçlarını beklemek gerekmez • Asıl sebep ve olası açık miktarları, hasta hikayesi ve hekimin klinik deneyimi ile tahmin edilebilir Cerrahi Muayene

28. hastanın ruh hali • Bazen oldukça büyük fayda sağlar • Cerrah genelde psikiyatriste ihtiyaç duymaksızın hastanın duygusal ve mental durumuyla ilgilenebilir • Majör bir ameliyattan sonra hastanın duygusal, sosyal ve ekonomik problemler iyileşme sürecini ciddi bir şekilde etkiler Cerrahi Muayene

29. Ameliyat sonrası psikolojik faktörler iyileşme döneminde çok etkilidir Cerrahi Muayene

30. Cerrahi Muayene

31. Fizik Muayene

32. İkinci aşama • Fizik muayene • endoskopik girişimler, • laboratuar testleri, • görüntüleme, • Takip… Cerrahi Muayene

33. Gerekli olmasına rağmen tetkik yapmamak da, gereksiz tetkiklerin yapılmasında ısrar etmek de kötü hekimliktir Cerrahi Muayene

34. fizik muayene • Bir düzen içinde ve detaylı • Aynı seansta tüm fizik muayene • Acil durumlarda, daha sonra bilinçli bir şekilde tekrar değerlendirmeli • Özellikle mesleğe yeni başlayanlar için tam fizik muayene yapılması normal ile normal olmayanın ayırımını yapmada faydalı Cerrahi Muayene

35. fizik muayene • Başlangıçta tüm hastalar duyarlı ve utangaçtır • Hastayı rahatlatmak çok nazik ve faydalıdır • Muayene odası ve sandalye rahat olmalı • Eğer hasta soyunacaksa örtü kullanılmalı Cerrahi Muayene

36. Muayene sırasında bir parça konuşulmasına izin verilemesi ile oldukça gevşer • Öz geçmişini tamamlamada faydalı Cerrahi Muayene

37. fizik muayene • Genel fizik durumu • Habitus, • Eller • karaciğer sirozu, • hipertiroidizm, • Raynoud hastalığı, • pulmoner yetmezlik, • kalp hastalığı, • beslenme hastalıkları Cerrahi Muayene

38. fizik muayene İnspeksiyon, Palpasyon, Perküsyon, Oskültasyon Organların çift taralı muayenesi karşılaştırma açısından çok önemlidir (meme vb). Cerrahi Muayene

39. inspeksiyon • Muayene hastanın odaya girmesi ile birlikte başlar • Hastanın yüz ifadesinden size yürüyüşüne kadar her özellik • Genel ve lokal Cerrahi Muayene

40. palpasyon Naziklik ve beceri • Yüzeyel / Derin • En değerli bilgi • Defans musküler • Rebound • Tuşe Rektal (Cerrahın gözü parmağının ucundadır) • spazm, • gerilim, • anksiyete yaratan ağrılı işlemler • çocuklarda Cerrahi Muayene

41. Cerrahi Muayene

42. perküsyon Timpan / Matite • Matitede yer değiştirme • Traube (sol kot kenarı, ksifoidden geçen vertikal çizgi, ön aksiller çizgi) • Splenomegali, sol alt lob pnömonisi, hepatomegalide Traube “kapalı” Cerrahi Muayene

43. oskültasyon • En az dahili birimlerde olduğu kadar önemli • Diğer sistemler • Batın • Dört kadran • En az 5 solunum süresi • Barsak peristaltizmi • normal, hiperaktif, hipoaktif • Periferik damarlar • Üfürüm : arteriovenöz fistül, anevrizma Cerrahi Muayene

44. karın orifisleri KulaklarAğızRektumPelvis Cerrahi Muayene

45. Laboratuvar ve Diğer Tetkikler

46. laboratuar Amaç • Cerrahinin sonucunu etkileyebilecek asemptomatik hastalık (anemi, diabet) • Elektif cerrahiye engel olan veya cerrahiden önce tedavi gerektiren hastalık ( diabet, kalp yetmezliği vb). • Cerrahi gerektiren hastalıklar (hiperparatiroidizm, feokromositoma vb). • Metabolik veya septik komplikasyonlar Cerrahi Muayene

47. laboratuar • Cerrahi sorunu dışında herhangi bir sağlık problemi olmasa bile kan ve idrar tahlilleri • Böbrek, karaciğer veya kalp hastalığı hikayesi detaylı araştırma gerektirir. • Preoperatif değerlendirme tüm verilerin toplanması sonucunda dahili branş hekimlerince konsülte edilerek verilir • Tüm verilerin toplanarak değerlendirilmesi ve yorumlanması cerrahın sorumluluğunda Cerrahi Muayene

48. radyoloji • Her zaman ciddi radyolojik incelemelere ihtiyaç var • Cerrah radyologla yakın ilişkide olmalı • Ancak her hasta radyologa gönderilmez • Fizik muayene ve diğer verilerle tam tanı konulamadığında • Acil olgularda filmlerin tekrar gözden geçirilmesi ve konsültasyonu Cerrahi Muayene

49. özel muayeneler • Sistoskopi, • Gastroskopi, • Özofagoskoskopi, • Kolonoskopi, • Anjiyografi • Bronkoskopi Cerrah bu yöntemlerin endikasyonları ve sınırlamaları konusunda çok iyi bilgi sahibi olmalı Cerrahi Muayene

50. DOKTORUN AYIBINI TOPRAK ÖRTMEZ Cerrahi Muayene