Presentatie Prof. Dr. Leo van Wissen

1. PresentatieProf. Dr. Leo van Wissen Masterclass Krimp 1 juli 2011Kennisnetwerk Krimp Noord Nederland (KKNN)

2. Bevolkings-ontwikkeling

3. Bevolkingsontwikkeling in Noord-Drenthe 2000-2010

4. Bevolkingsontwikkeling in Zuidoost-Drenthe 2000-2010

5. Bevolkingsontwikkeling in Zuidwest-Drenthe 2000-2010 Bron: provincie Drenthe

6. Vergrijzing

7. Vergrijzing II Prognose ontwikkeling 65+ als percentage totale bevolking 2010-2040 Bron: CBS Bewerking KKNN

8. 25 tot 45 jaar

9. Gemiddelde leeftijd bevolking per kern (2009)

10. Prognose ontwikkeling bevolking gemeenten, absoluut en in % gem p/jr in 2009-2039

11. Prognose toename van het aantal inwoners per 1000 v.d. gem. bevolking in 2010-2039

12. Uitgelicht: gemeente Borger Odoorngeboorte-sterfte

13. Huishoudens- ontwikkeling

14. Prognose huishoudens naar type in Drenthe

15. Ontwikkeling huishoudenstypes 2000-2010 Percentage groei in 2010 t.o.v. 2000 Bron: CBS Bewerking KKNN

16. Huishoudensverdunning • Niet personen, maar huishoudens vullen woningen • Een gestage daling, maar dit houdt een keer op…

17. Uitgelicht: gemeente Borger-Odoornhuishoudens en bevolkingsontwikkeling Bron: Gem. Borger Odoorn Bewerking: KKNN

18. Migratie

19. Vertrek gemiddeld per jaar (2000-2010) uit het Landelijk gebied naar Groningen • Vanuit landelijk gebied naar de Stad • Vooral 17 tot 25 jaar • Voornamelijk vanwege studie 635 2580 775 435 • Gevolg • Minder jongeren (15-25 jaar) op platteland • Groningen jongste gemeente NL • Studie klaar, en dan?

20. Herkomst studenten HBO en WO

21. Saldo gemiddeld per jaar (2000-2010) met de Stad Groningen 175 • Jongeren komen ook uit andere delen van Nederland • Per saldo houdt Groningen jongeren over • Overig regiogebied profiteert • Landelijk gebied niet 245 1240 230 Randstad 145

22. Vertrek gemiddeld per jaar 2000-2010 uit de Randstad naar Landelijk gebied • Vanuit de Randstad naar Oost-Groningen en Landelijk Noord-Drenthe • Vooral vanaf 50 jaar (Drenthenieren) 320 810 Randstad 840

23. Migratiesaldo per leeftijdsgroep in Drenthe, gemiddeld per jaar in 2000-2007 Een duidelijk beeld uit de afgelopen jaren is het vertrek van de jongeren (17-24 jaar) en een vestiging in de leeftijdsgroep van 25-49 jaar

24. Uitgelicht: gemeente Borger Odoornmigratiebewegingen naar leeftijdscategorie (2010)

25. Uitgelicht: gemeente Borger Odoornmigratiesaldo naar leeftijd (2010) Aantallen

26. Uitgelicht: gemeente Borger Odoornwie migreert waar naar toe? (2010)

27. Uitgelicht: gemeente Borger OdoornDe immigranten komen uit?(2010) percentage

28. Uitgelicht: gemeente Borger OdoornDe immigranten vestigen zich in de kern…?(2010)

29. Woningbouw

30. Toekomstige woningmarkt • Belangrijkstefactoren die de toekomstigewoningmarktbeïnvloedenzijn: • Veranderendesamenstelling van de bevolking (vergrijzing) • De ontwikkeling van het aantalhuishoudens • Veranderendewoonvoorkeuren die veranderenonderinvloed van welvaartsontwikkelingen • De huishoudensverdunningheeft in het heleonderzoeksgebied de afgelopentienjaardoorgezet, maar dezeontwikkelinghoudteenkeer op • Het gros van de mensenverhuist over korteafstand De wetten van Ravenstein (1876)

31. Nieuwbouw en inwoners Vb: Nieuwbouw Kloosterveen (Assen), waar komen de bewoners vandaan? • 67% uit Assen; • 12% uit regio Groningen-Assen (voornamelijk uit Groningen, Noordenveld en Tynaarlo); • 10% uit overige Drentse gemeenten

32. Arbeid

33. Aantal 50-65 jarigenper 0-15 jarigen (2010) De arbeidsmarkt in Drenthe is relatief sterk vergrijsd Bron: CBS Bewerking: UWV

34. Potentiële beroepsbevolking naar leeftijd in Drenthe De afgelopen 10 jaar is vooral het aandeel 15 tot 45 jaar afgenomen en het aandeel 55+ toegenomen. De vergrijzing en ontgroening zijn iets sterker dan gemiddeld in Nederland

35. Werkenden (in loondienst) naar leeftijdsgroep in Drenthe • Industrie, bouw, zorg en welzijn zijn sterker dan gemiddeld vergrijsd, en hebben een groter dan gemiddeld aandeel in de werkgelegenheid • Vervoer, overheid en onderwijs zijn sterk vergrijsd vergeleken met Nederland

36. Pendel wonen-werk: de belangrijkste stromen Groningen 29% 27% 11% 23% 58% Rest Nederland Rest Nederland 33% 32% 23% 21% 25% 35% 54% 62% 70% 70% van de arbeiders in Emmen, werkt ook in Emmen Bron: CBS Bewerking KKNN Zwolle

37. Onderwijs

38. Ontwikkeling in het onderwijs: 0 t/m 4 jarigen

39. Ontwikkeling in het onderwijs: 4 t/m 12 jarigen

40. Ontwikkeling in het onderwijs: 13 t/m 17 jarigen

41. Zorg

42. Autoreistijd naar dichtstbijzijnde ziekenhuis

43. Zorg in demografisch perspectief • Zorgvraag stijgt en verandert door demografische ontwikkelingen • Meer ouderenzorg • Minder kindergeneeskunde • Krimp beperkt de zorgvraaggroei maar in beperkte mate • Zorgaanbod neemt af • Afname beroepsbevolking • Sterker in krimpgebieden

44. Zorg in maatschappelijk perspectief • Zorgaanbod • Marktwerking dwingt tot efficiëntie en hogere kwaliteit • Specialisatie van zorgaanbieders • Ziekenhuizen geen all-service providers meer • Zorgvraag • Veranderende leefstijlen zorgen voor andere zorgvraag (bv. Obesitas)

45. Voorzieningen

46. Voorzieningen • De relatie tussen een bepaald voorzieningenniveau en bevolkingsontwikkeling is complex • Oorzaken voor verdwijnen overige voorzieningen zijn eerder: • Veranderend consumentengedrag (vraagzijde) • Schaalvergroting (aanbodzijde) • Meerderheid mensen is mobiel, niet alle voorzieningen hoeven om de hoek te zitten • Problemen ontstaan dus bij mensen die niet mobiel zijn • Uit onderzoek in Zeeland (‘sociale staat van Zeeland’) blijkt dat alle kernen zonder basisschool bovengemiddeld scoren op de ervaren leefbaarheid (een verklaring kan zijn dat de ‘stress’ van het instandhouden van de school weg valt)

47. Einde Dank voor uw aandacht Vragen?