PRZEWODNIK Z PRĄDEM JAKO ŹRÓDŁO POLA MAGNETYCZNEGO

1. PRZEWODNIK Z PRĄDEM JAKO ŹRÓDŁO POLA MAGNETYCZNEGO Maria Juraszek

2. Temat: Przewodnik z prądem jako źródło pola magnetycznego CELE LEKCJI: Uczeń potrafi: opisać działanie przewodnika z prądem na igłę magnetyczną, wskazać bieguny magnetyczne wytworzone przez zwojnicę, w której płynie prąd elektryczny, opisać działanie elektromagnesu i rolę rdzenia w elektromagnesie

3. Z poprzedniej lekcji: • Każdy magnes ma dwa bieguny: północny (N) i południowy (S). Nie można rozdzielić biegunów magnesu. Każdy podział daje magnesy dwubiegunowe. • Bieguny jednoimienne magnesów odpychają się, a bieguny różnoimienne przyciągają się wzajemnie. • Ruda magnetytu, magnes stały (namagnesowany stalowy przedmiot), kula ziemska wytwarzają wokół siebie pole magnetyczne, które możemy badać za pomocą igiełki magnetycznej lub opiłków żelaza. • Pole magnetyczne przedstawiamy na rysunku w postaci tzw. linii pola magnetycznego. Linie przebiegają od bieguna północnego do bieguna południowego. • Pole magnetyczne w pobliżu Ziemi jest podobne do pola wytworzonego przez magnes sztabkowy.

4. Wokół przewodnika, w którym płynie prąd istnieje pole magnetyczne, w którym na igłę magnetyczną działa siła. Ustawienie igieł magnetycznych wokół przewodnika prostoliniowego. Film ZamKor http://fizyka.zamkor.pl/artykul/63/1183-badanie-oddzialywania-przewodnika-z-pradem-na-igle-magnetyczna/ „Badanie oddziaływania przewodnika z prądem na igłę magnetyczną” - płyta 3 film 35

5. Reguła prawej dłoni (określająca zwrot linii pola magnetycznego wokół prostoliniowego przewodnika, w którym płynie prąd elektryczny) Jeżeli prawą dłonią obejmiemy przewodnik z prądem w taki sposób, że kciuk zwrócony będzie zgodnie z kierunkiem płynącego przez przewodnik prądu, to pozostałe cztery zgięte palce wskażą zwrot linii pola magnetycznego.

6. Dorysuj linie pola magnetycznego wokół przewodnika. Zaznacz ich zwroty.

7. Pole magnetyczne przewodnika kołowego

8. Zwojnica jest to drut w izolacji ukształtowany w postaci zwojów. Jeżeli przez zwojnicę przepływa prąd - to wokół zwojnicy wytwarza się pole magnetyczne, podobne do pola pochodzącego od magnesu sztabowego. Wewnątrz zwojnicy linie pola są do siebie równoległe.

9. Bieguny magnetyczne zwojnicy http://fizyka.zamkor.pl/artykul/63/1216-bieguny-magnetyczne-zwojnicy/ Film „Bieguny magnetyczne zwojnicy”

10. Reguła prawej dłoni – określająca bieguny magnetyczne zwojnicy

11. Elektromagnes – zwojnica, wewnątrz której umieszczono rdzeń z miękkiej stali lub żelaza. Rdzenie magnesujują się nietrwale, tzn. stają się magnesami tylko wtedy, gdy umieścimy je w zwojnicy, przez którą płynie prąd elektryczny. Po wyjęciu z niej tracą właściwości magnetyczne. Elektromagnes jest o wiele silniejszym magnesem niż sama zwojnica bez rdzenia.

12. Podpisz bieguny magnetyczne elektromagnesów

13. Zastosowania elektromagnesów

14. Filmy 35 i 36 z 3 płyty – bezpiecznik automatyczny i dzwonek - animacje

16. - do płaszczyzny („od nas”) . - od płaszczyzny („do nas”)

18. PODSUMOWANIE 1. Własności magnetyczne wykazują: - magnesy naturalne (ruda magnetytu), - kula ziemska, - namagnesowane przedmioty stalowe i żelazne, - przewodniki, przez które płynie prąd elektryczny. 2. Wokół przewodnika, w którym płynie prąd istnieje pole magnetyczne, w którym na igłę magnetyczną działa siła. 3. Zwojnica wytwarza pole magnetyczne podobne do pola magnesu sztabkowego. Położenie biegunów tego pola wyznaczamy za pomocą reguły prawej dłoni. 4. Elektromagnesem nazywamy zwojnicę, wewnątrz której umieszczono rdzeń z miękkiej stali lub żelaza. 5. Elektromagnes jest tym silniejszym magnesem, im: - ma więcej zwojów, - większe jest natężenie prądu płynącego przez jego zwoje.

19. Źródło: Świat fizyki cz. 3 – podręcznik do nauki fizyki w gimnazjum wyd. ZamKor