Postępowanie podatkowe

1. Postępowanie podatkowe Prawo podatkowe (5) Postępowanie podatkowe

2. Schemat klasycznego postępowania podatkowego CZAS TRWANIA [ TERMINY PROCESOWE]: 1 INST= 1 MC [ gdy skomplikowane sprawy = 2 MC] 2 INST = 2 MC [gdy jest rozprawa = 3 MC] WSZCZĘCIE DECYZJA PODATKOWA ORD 21 / 1 ustalająca zobowiązanie ( np. podatek rolny) ORD 21/3 określająca zobowiązanie ( np. zaległość podatkową) ORD 33 o zabezpieczeniu zobowiązania ORD 67a o ulgach w spłacie zobowiązania podatkowego ORD 108 o odpowiedzialności osoby trzeciej (5) Postępowanie podatkowe

3. Postępowania odrębne Postępowanie w sprawie wydawania zaświadczeń Postępowanie w sprawie wymiany informacji podatkowej z innymi państwami UE Obowiązek wymiany informacji wynika z Dyrekytw UE oraz z umów o unikaniu podwójnego opodatkowania Warunkiem wydania takich informacji jest to, że ich wykorzystanie nastąpi na zasadach określonych w w/w umowach ( wzajemność, poufność, terminy) Właściwym organem jest MF lub z jego upoważnienia GIKS, DUKS, DIS Informacje przekazywane : wszelkie istotne dla prawidłowego określenia podstaw opodatkowania i wysokości zobowiązania podatkowego w zakresie: opodatkowania dochodu, majątku lub kapitału, a także składek ubezpieczeniowych • Nie rozstrzyga się w nim o prawach i obowiązkach strony, a jedynie w sposób urzędowy potwierdza dany stan faktyczny lub prawny ( np. rejestracja podatnika podatku akcyzowego, certyfikat rezydencji) • Nie ma tu żadnych decyzji, a jedynie zaświadczenia stanowiące urzędowy dowód tego, co zostało w nich potwierdzone ( np. zaświadczenie o braku zaległości podatkowych) • Zaświadczenie wydaje się w granicach wniosku bez zbędnej zwłoki, max. w ciągu 7 dni od dnia jego złożenia (5) Postępowanie podatkowe

4. Strona postępowania podatkowego: ORD 133.  § 1. Stroną w postępowaniu podatkowym jest podatnik, płatnik, inkasent lub ich następca prawny, a także osoby trzecie, które z uwagi na swój interes prawny żądają czynności organu podatkowego, do której czynność organu podatkowego się odnosi lub której interesu prawnego działanie organu podatkowego dotyczy. Są trzy a l t e r n a t y w n e przesłanki, które należy spełnić, by stać się stroną w postępowaniu: • wystąpić z żądaniem czynności organu podatkowego, • jeśli czynność organu podatkowego odnosi się do danej osoby, • jeśli czynność organu podatkowego dotyczy interesu prawnego danej osoby. (5) Postępowanie podatkowe

5. Organy podatkowe (5) Postępowanie podatkowe

6. Główne kompetencje organów podatkowych (5) Postępowanie podatkowe

7. Jak ustalić właściwy organ podatkowy? Właściwość rzeczowa Właściwość miejscowa Ustalana ze względu na miejsce zamieszkania lub siedzibę podatnika, o ile przepisy szczególne nie stanowią inaczej - np. ustawa o podatkach i opłatach lokalnych Art. 7. Podatek od nieruchomości (…) ustala w drodze decyzji organ podatkowy właściwy ze względu na miejsce położenia przedmiotów opodatkowania. - np. ustawa o PTU Art. 3. 1. Właściwym dla podatnika organem podatkowym jest naczelnik urzędu skarbowego właściwy ze względu na miejsce wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. - np. ustawa o grach hazardowych Art. 77 Właściwość miejscową organów podatkowych ustala się według siedziby organu właściwego do udzielenia zezwolenia na urządzanie loterii fantowej lub gry bingo fantowe. Określana według przepisów ustaw szczegółowych - np. ustawa o CIT art. 27 Podatnicy są obowiązani składać urzędom skarbowym zeznanie o wysokości dochodu (straty) osiągniętego w roku podatkowym do końca trzeciego miesiąca roku następnego i w tym terminie wpłacić podatek należny. - np. ustawa o podatku leśnym Art. 6 Organem podatkowym właściwym w sprawach podatku leśnego jest wójt (burmistrz, prezydent miasta). (5) Postępowanie podatkowe

8. Struktura organów podatkowych (5) Postępowanie podatkowe

9. Kompetencje podatkowe Ministra Finansów (5) Postępowanie podatkowe

10. Dwa tryby wszczęcia postępowania na żądanie strony [zasada skargowości] [ przykłady: o ulgę w spłacie podatku, o stwierdzenie nadpłaty, wszystkie odwoławcze] moment wszczęcia: dzień doręczenia żądania organowi UWAGI: 1. wniosek = żądanie merytorycznego rozstrzygnięcia sprawy; strona sama nadaje bieg sprawie 2. organ nie może odmówić wszczęcia, ani zaniechać czynności procesowych; powinien od razu przystąpić do procedowania, bez potrzeby wydawania jakiegoś potwierdzającego aktu Minimum formy: 1/ nadawca 2/ treść 3 / podpis 4/ adres z urzędu, w formie postanowienia [ zasada oficjalności] ` [przykłady: nieujawnione dochody do opodatkowania PIT, odpowiedzialność osób trzecich, zabezpieczenie zobowiązań] moment wszczęcia: dzień doręczenia postanowienia stronie ZASADY DORĘCZANIA PISM PODATKOWYCH: PRZEZ: pocztę, pracowników organów podatkowych, upoważnione osoby; również ELEKTRONICZNIE, jeśli strona o to wnosi lub się na to zgodziła KOMU?: stronie lub przedstawicielowi [ np. pełnomocnik ds. doręczeń, gdy strona jest > 2 m-ce za granicą] GDZIE?: w domu lub w pracy albo: doręczenie zastępcze: 1/ w siedzibie organu podatkowego, 2/ w pracy do rąk osoby upoważnionej do odbioru korespondencji, 3/ w domu, dla pełnoletniego domownika, sąsiada, dozorcy, gdy ten zobowiąże się oddać i podpisze pokwitowanie, a doręczyciel zostawi informację o doręczeniu w ostateczności: FIKCJA DORĘCZENIA (5) Postępowanie podatkowe

11. Zasady postępowania podatkowego LEGALNOŚCI ORD 120. Organy podatkowe działają na podstawie przepisów prawa . • norma konstytucyjna, skierowana do WSZYSTKICH ORGANÓW administracji publicznej • dotyczy przepisów prawa POWSZECHNIE OBOWIĄZUJĄCEGO zarówno materialnego, jak i formalnego • ma zastosowanie do WSZYSTKICH CZYNNOŚCI urzędowych (podejmowanie decyzji podatkowych, postępowanie dowodowe, uznanie administracyjne) BUDOWANIA ZAUFANIA DO ORGANÓW PODATKOWYCH – ORD 121, 125, 126 Wybrane aspekty tej zasady: • pełna i prawdziwa informacja o przepisach podatkowych ( ale : IGNORANTIA IURIS NEMINEM EXCUSAT) • In dubio pro tributario • Przekonywanie podatnika, zamiast grożenia mu przymusem administracyjnym • Kultura + profesjonalizm + życzliwość + cierpliwość urzędników • Szybkość postępowania • Wyłączanie pracowników [ iudexsuspectus, iudexinhabilis] (5) Postępowanie podatkowe

12. Ochrona praw podatnika = budowanie zaufania do organów podatkowych USTAWOWE TERMINY ZAŁATWIANIA SPRAW PRZEZ ORGANY PODATKOWE BEZWGLĘDNE: • 1 mc ( w I instancji) • 2 mc ( w I instancji w skomplikowanej sprawie) • 2 mc ( w II instancji) • 3 mc ( w II instancji, gdy przeprowadza się rozprawę) WZGLĘDNE: • Niezwłocznie (natychmiast) • Bez zbędnej zwłoki ( bez nieuzasadnionego opóźniania) PRZESŁANKI WYŁĄCZENIA PRACOWNIKÓW ORGANÓW PODATKOWYCH ( ORD 130 – 132) Iudexsuspectus ( sędzia stronniczy) • gdy sprawa dotyczy jego samego • gdy wcześniej brał udział w tej sprawie • osobisty stosunek do strony postępowania Iudexinhabilis ( sędzia niegodny) • wszczęcie p-ko niemu postępowania karnego lub dyscyplinarnego (5) Postępowanie podatkowe

13. Ochrona praw podatnika = urzędowe interpretacje podatkowe (5) Postępowanie podatkowe

14. Co podatnik musi wiedzieć o interpretacjach podatkowych? • Interpretacje podatkowe nie są ani źródłem prawa, ani decyzją administracyjną • Interpretacje urzędowe nie są wiążące: • …. dla podatnika, który może zachować się sprzecznie z ich wskazówkami, • …. dla organów podatkowych, które mogą wydać decyzję wbrew wskazaniom interpretacji • …. dla sądów administracyjnych, które rozpatrując wniosek podatnika mogą zmienić urzędową interpretację • Mimo powyższego, obowiązuje zasada, że zastosowanie się podatnika do interpretacji nie może mu szkodzić. • Niekorzystną interpretację podatkową podatnik może zaskarżyć do WSA, który może ją uchylić lub utrzymać w mocy. (5) Postępowanie podatkowe

15. Ochrona wnioskodawcy, który zastosował się do wskazówek interpretacyjnych (5) Postępowanie podatkowe

16. Inne zasady postępowania podatkowego ORD 126: zasada pisemności ORD 127: zasada dwuinstancyjności ORD 128: zasada trwałości decyzji ostatecznych Decyzje ostateczne: • zapadłe w ostatniej instancji, • wszystkie od których nie służy odwołanie, • jeśli w wyznaczonym terminie nie wniesiono odwołania, a terminu tego nie przywrócono. ORD 129: zasada jawności tylko dla stron ORD 123: zasada ( zapewnienia przez organ podatkowy) czynnego udziału stron w postępowaniu przejawia się m.in. w: • obowiązku organu podatkowego zawiadamiania stron o wszczęciu postępowania • prawie do wielokrotnego przeglądania akt sprawy + robienie xero, notatek • prawie żądania przeprowadzania dowodu • prawie obecności w czasie przeprowadzania dowodów • prawie wypowiedzenia się co do materiału dowodowego (5) Postępowanie podatkowe

17. Zasady postępowania dowodowego ORD 123: zasada prawdy obiektywnej • nakaz rozpatrzenia wszystkich dowodów, • zagwarantowanie stronom prawa przeprowadzania wniosków dowodowych, • udokumentowany stan faktyczny powinien stanowić pełną i logicznie spójną całość ……..wszystko po to, by odtworzyć rzeczywisty obraz sprawy i trafnie zastosować przepisy prawa ORD 180: zasada otwartego katalogu dowodów ORD 187: zasada swobodnej oceny dowodów ORD 182: obowiązek uchylenia tajemnicy bankowej na żądanie organu podatkowego ORD 193 zasada domniemania rzetelności i niewadliwości ksiąg podatkowych ORD 194 zasada domniemania prawidłowości formalnej dokumentów urzędowych Domniemanie = zakaz określania w postępowaniu podatkowym elementów mających wpływ na wysokość podatku bez uprzedniego stwierdzenia prowadzenia ksiąg w sposób wadliwy lub nierzetelny lub bez wcześniejszego zakwestionowania prawdziwości dokumentów urzędowych ORD 293: obowiązek zachowania tajemnicy skarbowej • w aktach postępowania podatkowego • w indywidualnych dokumentach • w wynikach kontroli podatkowej Dane te ujawnia się tylko na żądanie określonym organom Złamanie tajemnicy skarbowej – zob. ORD 306 (5) Postępowanie podatkowe

18. Decyzja podatkowa Decyzja = indywidualny akt administracyjny, który kształtuje sytuację materialnoprawną strony postępowania albo kończy postępowanie przez rozstrzygnięcie, które wywołuje skutki procesowe powodujące zakończenie sprawy. Elementy decyzji podatkowej ORD 210. § 1. Decyzja zawiera: 1] oznaczenie organu podatkowego, (funkcja informacyjna, służy do weryfikacji właściwości miejscowej, rzeczowej i instancyjnej; jeżeli niewłaściwy organ wydał tę decyzję – przesłanka stwierdzenia jej nieważności) 2] datę jej wydania, ( funkcja informacyjna, ale jej brak nie jest istotny dla skutków prawnych decyzji) 3] oznaczenie strony (brak taki może mieć charakter pozorny, gdy z treści decyzji wynika jednoznacznie, do kogo ona się odnosi; chyba że decyzja jest skierowana do osoby niebędącej stroną – wówczas: przesłanka stwierdzenia jej nieważności) 4] powołanie podstawy prawnej, (w sposób precyzyjny, z dokładnością do konkretnej jednostki podziału przepisu prawnego – art., ust, §) 5] rozstrzygnięcie,(tzw. osnowa decyzji, kwintesencja decyzji – jasne i precyzyjne, jednoznaczne i pełne; musi być tak sformułowane, aby wyraźnie z niej wynikało jakie obowiązki, za jaki okres i w jakiej kwocie zostały nałożone na adresata decyzji/) 6] uzasadnienie faktyczne i prawne,( scharakteryzowane w 210 § 4) 7]pouczenie o trybie odwoławczym - jeżeli od decyzji służy odwołanie, 8] podpis osoby upoważnionej, z podaniem imienia i nazwiska oraz stanowiska służbowego. (5) Postępowanie podatkowe

19. Odwołania od decyzji 1. ZARZUT TREŚĆ:2. ŻADANIE 3. DOWODY NA POPARCIE 1/ CECHY: 1. DEWOLUTYWNOŚĆ + ( jest)   2. ZAKAZ REFORMATIONIS IN PEIUS + (jest), wyjątki: a/ ORD 234: decyzja RAŻĄCO narusza prawo v interes publiczny b/ ORD 230: „domiar podatkowy”: jeśli w trakcie postępowania odwoławczego okaże się że:……………… …...........to wówczas następuje: zobowiązanie < kwota należna # obligatoryjny zwrot sprawy do I instancji zwrot podatku > kwota należna # obligatoryjna zmiana decyzji strata odliczona > kwota należna # prawo strony do odwołania się od nowej decyzji ( kumulacja postępowań odwoławczych) 3. SUSPENSYWNOŚĆ – ( od 1.01.2009 r. zależna od rodzaju decyzji ) 1/ decyzja nieostateczna ( np. gdy nie upłynął jeszcze termin odwołania lub gdy w ciągu 14 dni strona wniosła odwołanie), nakładająca na stronę obowiązek podlegający wykonaniu w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji ( a takim są wpłaty danin publicznych), nie podlega wykonaniu, chyba że decyzji nadano rygor natychmiastowej wykonalności. [ vide: ORD 239 b] 2/ decyzja ostatecznapodlega wykonaniu, chyba że wstrzymano jej wykonanie. ( vide: ORD 239 f] (5) Postępowanie podatkowe

20. Schemat procedury odwoławczej (5) Postępowanie podatkowe

21. Nadzwyczajne środki odwoławcze – cechy wspólne STWIERDZENIE NIEWAŻNOŚCI DECYZJI ( ORD 247 i nast.) WZNOWIENIE POSTĘPOWANIA ( ORD 240 i nast.) • Dotyczą tylko decyzji ostatecznych • Zamknięty katalog przesłanek uprawniających do podjęcia takich postępowań • Przedawnienie ( ORD 68, ORD 70) jest negatywną przesłanką wszczęcia postępowań • Postępowania wszcząć można z urzędu lub na wniosek strony • Postępowania wywołują skutek suspensywny, jeżeli zachodzi prawdopodobieństwo, że decyzja jest obarczona jedną z wad z pkt. 2 • Możliwość ubiegania się o odszkodowanie, w trybie i na zasadach przewidzianych w kodeksie cywilnym; zakres odpowiedzialności: rzeczywista szkoda ( damnumemergens) i utracone korzyści (lucrumcessans) (5) Postępowanie podatkowe

22. Nadzwyczajne środki odwoławcze - różnice (5) Postępowanie podatkowe

23. Kontrola podatkowa (5) Postępowanie podatkowe

24. Kontrola skarbowa (5) Postępowanie podatkowe