Niebieskie Karty – stare czy nowe wyzwanie?

1. Niebieskie Karty – stare czy nowe wyzwanie?

2. Niebieskie Karty – stan na teraz • Nowelizacja ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie 1 VIII 2010 r. • NK obowiązują: • Policję • Pomoc Społeczną • Komisję RPA • Ochronę Zdrowia • Oświatę • Niebieskie karty – punkt wyjścia do interwencji i uruchomienia działań w kierunku zatrzymania przemocy – uruchomienie pracy w zespole interdyscyplinarnym

3. Przemoc w rodzinie Przemoc w rodzinie to zamierzone i wykorzystująceprzewagę sił działanie przeciw członkowi rodziny, naruszające prawa i dobra osobiste, powodujące cierpienie i szkody.

4. Przemoc w rodzinie Przemoc w rodzinie charakteryzuje się tym, że: 1. JEST INTENCJONALNA Przemoc jest zamierzonym działaniem człowieka i ma na celu kontrolowanie i podporządkowanie ofiary. 2. SIŁY SĄ NIERÓWNOMIERNE W relacji jedna ze stron ma przewagę nad drugą. Ofiara jest słabsza a sprawca silniejszy. 3. NARUSZA PRAWA I DOBRA OSOBISTE Sprawca wykorzystuje przewagę siły narusza podstawowe prawa ofiary (np. prawo do nietykalności fizycznej, godności, szacunku itd.). 4. POWODUJE CIERPIENIE I BÓL Sprawca naraża zdrowie i życie ofiary na poważne szkody. Doświadczanie bólu i cierpienia sprawia, że ofiara ma mniejszą zdolność do samoobrony.

5. Rozporządzenie Rady Ministrów z dn. 13 września 2011 r. w sprawie procedury NIEBIESKIE KARTY oraz formularzy „NIEBIESKA KARTA” Procedura NIEBIESKIE KARTY Ogół czynności podejmowanych i realizowanych w związku z uzasadnionym podejrzeniem zaistnienia przemocy w rodzinie, przez przedstawicieli: jednostek organizacyjnych Pomocy Społecznej, GKRPA, Policji, Oświaty i Ochrony Zdrowia Uzasadnione podejrzenie:samo wszczęcie procedury powinno następować w sytuacjach, w których jedynie zaistnieje podejrzenie stosowania przemocy, nawet nie poparte żadnymi dowodami Dalsze prowadzenie procedury wymaga, aby przypuszczenie stosowania przemocy zostało uzasadnione (uprawdopodobnione)

6. Rozporządzenie Rady Ministrów z dn. 13 września 2011 r. w sprawie procedury NIEBIESKIE KARTY oraz formularzy „NIEBIESKA KARTA” Aby wszcząć i prowadzić procedurę NIEBIESKIE KARTYnie wymagana jest zgoda osoby, co do której istnieje podejrzenie, że została dotknięta przemocą w rodzinie Art. 12 Ustawy nakazuje niezwłoczne powiadomienie Policji lub Prokuratury o podejrzeniu przestępstwa ściganego z urzędu Zgłoszenia dokonuje osoba inicjująca procedurę

7. Rozporządzenie Rady Ministrów z dn. 13 września 2011 r. w sprawie procedury NIEBIESKIE KARTY oraz formularzy „NIEBIESKA KARTA” Prawo ściga sprawców przestępstw przeciwko osobom bliskim za: art. 207 §1 k.k. Znęcanie się fizyczne lub psychicznie nad osobą najbliższą lub nad inną osobą pozostającą w stałym lub przemijającym stosunku zależności od sprawcy albo nad małoletnim lub osobą nieporadną ze względu na jej stan psychiczny lub fizyczny - podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat (ścigane z urzędu)*. art. 191 §1 k.k. Kto stosuje przemoc wobec osoby lub groźbę bezprawną w celu zmuszenia innej osoby do określonego działania, zaniechania lub znoszenia - podlega karze pozbawienia wolności do lat 3 (ścigane z urzędu)*.

8. Rozporządzenie Rady Ministrów z dn. 13 września 2011 r. w sprawie procedury NIEBIESKIE KARTY oraz formularzy „NIEBIESKA KARTA” art. 197 §1 k.k. Kto przemocą lub groźbą bezprawną lub podstępem doprowadza inną osobę do obcowania płciowego, podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10 (ściganie następuje na wniosek pokrzywdzonego)**. art. 209 §1 k.k. Kto uporczywie uchyla się od wykonywania ciążącego na nim z mocy ustawy lub orzeczenia sądowego obowiązku opieki przez niełożenie na utrzymanie osoby najbliższej lub innej osoby i przez to naraża ją na niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych - podlega karze pozbawienia wolności do lat 2 (ściganie następuje na wniosek pokrzywdzonego)**.

9. Rozporządzenie Rady Ministrów z dn. 13 września 2011 r. w sprawie procedury NIEBIESKIE KARTY oraz formularzy „NIEBIESKA KARTA” * ściganie z urzędu polega na tym, że prokurator i policja prowadząpostępowanie niezależnie od woli i zgody osoby pokrzywdzonej. Wycofanie skargi lub odmowa zeznań nie jest podstawą do umorzenia postępowania, jeśli istnieje uzasadnione przypuszczenie, że popełniono przestępstwo. ** ściganie na wniosek polega na tym, że bez wniosku osoby pokrzywdzonej postępowanie w danej sprawie nie może być wszczęte.

10. Rozporządzenie Rady Ministrów z dn. 13 września 2011 r. w sprawie procedury NIEBIESKIE KARTY oraz formularzy „NIEBIESKA KARTA” • KARTA A – wszczęcie procedury • Wypełniają przedstawiciele (ta służba, która pierwsza dowie się o przemocy): • Pomocy Społecznej • Gminnej Komisje RPA • Policji • Oświaty • Ochrony Zdrowia • Wypełnienie formularza NK powinno nastąpić w obecności osoby, co do której istnieje podejrzenie, że została dotknięta przemocą w rodzinie – gdy niewykonalne – bez udziału tej osoby • Osoba wszczynająca procedurę przekazuje wypełniony formularz do przewodniczącego Zespołu Interdyscyplinarnego

11. KARTA A – wszczęcie procedury cd. • Osoba wszczynająca procedurę przekazuje wypełniony formularz do przewodniczącego Zespołu Interdyscyplinarnego • niezwłocznie, ale nie później, niż w terminie 7 dni (kopia pozostaje u wszczynającego procedurę) • przewodniczący ZI – niezwłocznie, ale nie później niż w ciągu 3 dni przekazuje go członkom zespołu interdyscyplinarnego lub grupy roboczej • KARTA B – przekazuje się osobie, wobec której istnieje podejrzenie, że jest dotknięta przemocą w rodzinie • Jeżeli tą osobą jest dziecko, formularz „Niebieska Karta — B” przekazuje się rodzicowi, opiekunowi prawnemu lub faktycznemu albo osobie, która zgłosiła podejrzenie stosowania przemocy w rodzinie

12. KARTA C Na posiedzeniu członkowie ZI lub grupy roboczej w obecności zaproszonej osoby co do której istnieje podejrzenie, że jest dotknięta przemocą w rodzinie, dokonują analizy sytuacji rodziny i wypełniają formularz „Niebieska Karta C” Niestawiennictwo osoby, co do której istnieje podejrzenie, że jest dotknięta przemocą w rodzinie, nie wstrzymuje prac ZI lub grupy roboczej. KARTA D Członkowie ZI lub grupy roboczej wypełniają formularz „Niebieska Karta D” w obecności osoby, wobec której istnieje podejrzenie, że stosuje przemoc w rodzinie. Możliwe jest wypełnienie Karty D w miejscu zamieszkania sprawcy.

13. Zadania Służb - Policja • Wszczyna procedurę (Karta A) • Udziela niezbędnej pomoc ODP – dostęp do pomocy medycznej • Czynności chroniące życie, zdrowie i mienie • Rozmowa z OSP o odpowiedzialności karnej • Zabezpiecza ślady i dowody przestępstwa • Podejmuje działania mające na celu zapobiec dalszym zagrożeniom mogącym występować w tej rodzinie (wizyty) ODP – osoba dotknięta przemocą OSP – osoba stosująca przemoc

14. Zadania służb - Pomoc Społeczna • Wszczyna procedurę (Karta A) • Diagnozuje sytuację i potrzeby ODP • Udziela kompleksowych informacji (pomoc dla dorosłych i dzieci, możliwości podjęcia działań) • Organizuje dostęp do pomocy medycznej – jeśli wymaga tego stan zdrowia • Zapewnia schronienie – jeśli potrzeba • Rozmowy z OSP – na temat konsekwencji stosowania przemocy i możliwościach podjęcia terapii

15. Zadania Służb - Gminna Komisja RPA • Diagnozuje sytuację i potrzeby ODP • Udziela kompleksowych informacji (pomoc dla dorosłych i dzieci, możliwości podjęcia działań) • Organizuje dostęp do pomocy medycznej – jeśli wymaga tego stan zdrowia • Rozmowy z OSP – na temat konsekwencji stosowania przemocy i możliwościach podjęcia terapii • Zakres działania członków Komisji zależy od tego, na jakim etapie sprawa do komisji trafia – sprawdzenie, jakie informacje osoby posiadają i uwaga na niepowielanie działań W rozmowie ze sprawcą warto uwzględnić to, co zostało już przez poszczególne służby w danym przypadku dokonane • Też może wszcząć procedurę (Karta A)

16. Zadania Służb - Ochrona Zdrowia • Wszczyna procedurę (Karta A) • Udziela informacji ODP o możliwościach uzyskania pomocy • Udziela informacji o możliwości uzyskania bezpłatnego zaświadczenia o stanie zdrowia

17. Zadania Służb - Oświata • Wszczyna procedurę (Karta A) • Diagnozuje sytuacje i potrzeby ODP – szczególnie dziecka • Udziela kompleksowych informacji rodzicowi lub opiekunowi o możliwościach pomocy psychologicznej, prawnej, socjalnej i pedagogicznej oraz wsparcia rodzinie

18. Kuratorzy – zadania wynikające z ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie: • Mogą być członkami zespołu interdyscyplinarnego • Mogą być inicjatorami powoływania grup roboczych (wniosek do przewodniczącego ZI) • Mogą być zapraszani do pracy grupy roboczej przez inne służby • …co może znacznie ułatwić pracę, w szczególnie trudnych przypadkach… • Są zobowiązani do monitorowania realizacji zarządzeń sądu (nakaz opuszczenia mieszkania lub zbliżania się) • Mogą składać wnioski do sądu o odwieszenie wyroku lub cofnięcie warunkowego zwolnienia

19. Zakończenie procedury • Gdy ustanie przemoc w rodzinie • Gdy zostanie zrealizowany indywidualny plan pomocy • Gdy stwierdza się brak zasadności podejmowanych działań Zakończenie procedury wymaga udokumentowania- protokół podpisany przez przewodniczącego O zakończeniu procedury powiadamiane są podmioty uczestniczące w procedurze – po jej zakończeniu

20. Niebieska Karta - Częstochowa Obecna Siedziba Zespołu Interdyscyplinarnego: Ośrodek Interwencji Kryzysowej Częstochowa Rejtana 7b ul. 343663231 p. Alina Gruszka – Przewodnicząca Zespołu Interdyscyplinarnego, zatrudniona  MOPS - Ośrodek Interwencji Kryzysowej w Częstochowie

21. Ważne telefony Ośrodek Interwencji Kryzysowej Częstochowa ul. Rejtana 7B: 34 366 32 31 Telefon dla ofiar przemocy w rodzinie Niebieska Linia: 801 120 002 Rzecznik Praw Dziecka – telefon zaufania:  800 12 12  12 Bezpłatny Telefon Zaufania dla Dzieci  i Młodzieży: 116 111 Zagrożenia w sieci internetowej-  Helpline: 800 100 100

22. Dziękuję za uwagę Opracowanie – Anna Sitek