Yardımcı Sağlık Personelinin Saha Gözetimi

1. Yardımcı Sağlık Personelinin Saha Gözetimi Dr. İsmail ARSLAN İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ Çalışan Sağlığı Şubesi Müdürlüğü

2. Dersin amacı: • Çalışma ortamı gözetiminin tanımını vekapsamını anlatmak • Çalışanın Sağlığı Biriminin çalışmalarındaki yerini ve önemini kavratmak. • İşyeri ortam faktörlerini göz önünde tutarak, alınacak tedbirlerle çalışanların sağlıklarının bozulmasını önlemek ve imkanlar ölçüsünde onların sağlığını geliştirmeye ve daha üstün düzeye çıkartmaya çalışmak. İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ Çalışan Sağlığı Şubesi Müdürlüğü

3. TSM olarak saha ziyaretinden önce Bölgenin Sanayi Odası,Ticaret Odası, Esnaf Odası ve İŞKUR ile işbirliği yapılacak ve ……. İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ Çalışan Sağlığı Şubesi Müdürlüğü

4. İlçenin İşyeri Envanterinin Çıkartılması: Türk Dil Kurumu Sözlüğünde İŞYERİ bir işin yapıldığı ve işçinin çalıştığı yer olarak tanımlanmaktadır. Bölgedeki işletmelerin faaliyet alanlarına göre ve tehlike gruplarına göre envanterleri çıkartılmalıdır.Bunun için ilgili kurumlarla işbirliğine gidilmelidir. İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ Çalışan Sağlığı Şubesi Müdürlüğü

5. İşyerlerinin tehlike sınıflarına göre sınıflandırılması: Tehlike sınıfı: İş sağlığı ve güvenliği açısından, yapılan işin özelliği, işin her safhasında kullanılan veya ortaya çıkan maddeler, iş ekipmanı, üretim yöntem ve şekilleri, çalışma ortam ve şartları ile ilgili diğer hususlar dikkate alınarak işyeri için belirlenen tehlike grubu • Az Tehlikeli İşletmeler • Tehlikeli İşletmeler • Çok Tehlikeli İşletmeler İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ Çalışan Sağlığı Şubesi Müdürlüğü

6. İşyerlerinin faaliyet alanlarına göre sınıflandırılması: • Tekstil Sanayii • Petrokimya Sanayii • Gıda Sanayii • Ağır Metal Sanayii • Otomotiv Sanayii • Tütün Sanayii • vb. İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ Çalışan Sağlığı Şubesi Müdürlüğü

7. Kağıt üzerinde işyerlerinin sınıflandırmaları yapıldıktan sonra işyerleri yerinde ziyaret edilerek Sağlık Gözetimine başlanır…… İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ Çalışan Sağlığı Şubesi Müdürlüğü

8. Sağlık Gözetimi: İşyeri çalışma ortamında çalışanların sağlık ve güvenlikleri için tehlike ve risk oluşturan çeşitli madde ve etkenlerin varlığının saptanması, düzeylerinin ölçülmesi ve gerektiğinde kontrol altına alınması amacıyla yapılan tüm faaliyetlere “Çalışma Ortam Gözetimi” denir. İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ Çalışan Sağlığı Şubesi Müdürlüğü

9. Çalışma Ortamı Gözetimi: İşyerindeki tehlikeler ve riskler belirlenerek, tehlikeleri ve riskleri azaltmaya yönelik öneriler işverene iletilecektir. İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ Çalışan Sağlığı Şubesi Müdürlüğü

10. SAĞLIK GÖZETİMİ ÖNLEM Kimyasal Riskler Fiziksel Riskler SÜRDÜRME Sağlık Açısından Risk GELİŞTİRME Psikososyal Riskler Biyolojik Riskler Bireysel Özellikler/Davranış İşyeri Ortam Faktörleri/Riskleri İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ Çalışan Sağlığı Şubesi Müdürlüğü

11. Örneğin…… • İşyeri ortam faktörü; İşyerindeki tozlar kontrol altına alınmadığında çalışanın akciğerlerinde toz birikimine bağlı solunum sisteminde bazı hastalıklar oluşabilir. • Bireysel özellik; İşçi sigara içiyorsa toz faktörünün etkisi daha da büyüyecek ve solunum sisteminin bu durumla başa çıkması daha da zorlaşacaktır. Dolayısıyla hastalanma olasılığı artacaktır. İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ Çalışan Sağlığı Şubesi Müdürlüğü

12. Ortam Gözetimi yapılırken kolaylık olsun diye ortamı: • İşyeri bina ve eklentileri 2. İşyerinde bulunan iş ekipmanları, 3. İşyerinde kullanılan ve üretilen maddeler, 4. İşyerinde çalışanlar, diye ayırarak gözetimimizi ona göre yapabiliriz. İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ Çalışan Sağlığı Şubesi Müdürlüğü

13. Gözetimi yapılan konular: • Güvenlik davranışıKKD kullanımı, risk alma • Temizlik & düzen İş tezgahları, raflar, makine yüzeyleri, atık kutuları,yerler • Makine güvenliğiTasarım, makine koruyucuları, kontrol cihazları, • Endüstriyel hijyen Gürültü, aydınlatma, hava, sıcaklık, kimyasallar • Ergonomi Çalışma pozisyonu, elle taşıma, tekrarlanan iş • Zeminler & Geçiş YollarıZeminlerin yapısı ve geçiş yolları • İlk yardım & yangınElektrik panosu, ilk yardım çantası, yangın güvenliği söndürücü, acil çıkışlar 13 İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ Çalışan Sağlığı Şubesi Müdürlüğü

14. İşletmenin Ziyaretinde Dikkat Edilecek Hususlar “İşyeri Bina ve Eklentilerinde Alınacak Sağlık ve Güvenlik Önlemlerine İlişkin Yönetmelik” gereği; A-Binanın yapısı ve dayanıklılığı Binaların yapısı, tavan yüksekliği, alan olarak genişliği, dayanıklılığı yapılan işe uygun olacaktır.İşyeri binaları yapılan işin özelliğine uygun ve yeterli sağlamlıkta inşa edilecektir. B-Elektrik tesisatı Elektrik İç Tesisat Yönetmeliğine uygun yapılmış olacaktır. C-Acil çıkış yolları ve çıkışları Acil çıkış yolları ve kapıları dışarıya doğru açılacak, acil çıkış kapısı olarak raylı ve döner kapı kullanılmayacaktır. Acil çıkış yolları “Güvenlik ve Sağlık İşaretleri Yönetmeliği”ne uygun şekilde işaretlenmiş olacaktır. Acil çıkış kapıları kilitli veya bağlı olmayacaktır. Acil çıkış yolları yedek aydınlatma sistemi ile aydınlatılacaktır. İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ Çalışan Sağlığı Şubesi Müdürlüğü

15. Acil çıkışlar • güvenli bir acil çıkış vardır, • önlerinde herhangi bir engel bulunmaz, • Çıkışlar açık bir şekilde işaretlenmiş, İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ Çalışan Sağlığı Şubesi Müdürlüğü

16. D-Kapalı alanların havalandırılması Yeterli temiz hava olacak, gerektiğinde genel ve cebri çekişli lokal havalandırmalar bulunacak ve çalışır durumda olacaktır. E-Ortam sıcaklığı Çalışma şekline uygun olacak, dinlenme, duş, tuvalet, soyunma yerleri ve ilk yardım odaları uygun sıcaklıkta olacaktır. F-Aydınlanma Pencereler ve çatı aydınlatmaları güneş ışığını alacak şekilde olacak, gün ışığı yetersiz ise uygun suni aydınlatma olacaktır. G-İşyeri tabanı,duvarı,tavanı ,çatısı İşyerlerinde, taban döşeme ve kaplamaları sağlam,yanmaz, kuru ve mümkün olduğu kadar düz ve kaymaz bir şekilde olacak, tehlikeli eğimler, çukurlar ve engeller bulunmayacaktır. H-Pencereler ile kapı ve girişler Yeterli sayıda, uygun boyutlarda ve uygun malzemeden yapılmış olacaktır. I-Yangınla mücadele İşyerinin büyüklüğüne ve yapılan işin özelliğine göre yeter sayıda etkili yangın söndürme ekipmanı veya tesisatı olacak ve bunlar yangın detektörleri ve alarmlarla desteklenecektir. İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ Çalışan Sağlığı Şubesi Müdürlüğü

17. Yangın söndürücü • Uygun ve muayenesi yapılmış YSCler mevcuttur, • Kolay erişilebilir ve kullanılabilmesi için önlerinde boşluk vardır, • Bulundukları yerler uygun biçimde işaretlidir. İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ Çalışan Sağlığı Şubesi Müdürlüğü

18. İşletmenin ziyaretinde bakılacak diğer hususlar: Çalışma yeri boyutları, ve hava hacmi-çalışma yerinde hareket serbestliliği İşçinin işini yaptığı yerde rahat hareket edebilmesi için yeterli serbest alan bulunacaktır. İşin özelliği nedeniyle bu mümkün değilse çalışma yerinin yanında serbest hareket edeceği alan olacaktır. Yükleme yerleri ve rampalar ve yürüyüş alanları Yükleme yeri ve rampalar, taşınacak yükün boyutlarına uygun olacaktır. Yükleme yerlerinde en az bir çıkış yeri bulunacaktır. Belirli bir genişliğin üzerinde olan yükleme yerlerinde teknik olarak mümkünse her iki uçta da çıkış yeri bulunacaktır. Yükleme rampaları işçilerin düşmesini önleyecek şekilde güvenli olacaktır. Tehlikeli alanlar belirlenecek ve bu alanlara sadece izni olanlar girecektir. İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ Çalışan Sağlığı Şubesi Müdürlüğü

19. Zeminlerve Geçiş Yolları: Gerektiğinde araç ve yaya yolları işaretlenmelidir. İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ Çalışan Sağlığı Şubesi Müdürlüğü

20. Dinlenme yerleri,Soyunma odaları,duş,tuvalet ve lavabolar Kadın ve erkek işçiler için ayrı dinlenme odaları ve soyunma yerleri sağlanacaktır. Soyunma odaları yeterli büyüklükte olacak ve her işçi için çalışma saatleri içinde elbiselerini koyabilecekleri kilitli dolaplar bulunacaktır. Duşlar işçilerin rahatça yıkanabilecekleri genişlikte ve uygun hijyenik koşullarda olacaktır. Duşlarda sıcak ve soğuk akar su bulunacaktır. Tuvalet ve lavabolar erkek ve kadın işçiler için ayrı ayrı olacaktır. Gebe ve emzikli kişilere yönelik oda Gebe ve emzikli kadınların uzanarak dinlenebilecekleri uygun koşullar sağlanacaktır. Açık alan çalışmalarında alınacak önlemlerin alınıp alınmadığının araştırılmalıdır. İşyerindeki açık çalışma yerleri, yollar ve işçilerin kullandığı diğer açık alanlar, yaya ve araç trafiğinin güvenli bir şekilde yapılmasını sağlayacak şekilde düzenlenecektir. Açık çalışma alanları gün ışığının yeterli olmadığı hallerde uygun şekilde aydınlatılacaktır. İşçilerin kaymaları veya düşmeleri önlenecektir. İşçiler, olumsuz hava koşullarından ve gerekli hallerde cisim düşmelerine karşı korunacaktır. İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ Çalışan Sağlığı Şubesi Müdürlüğü

21. Engelli işçilere yönelik tedbirler Engelli işçilerin işyerine kolayca girip çıkacağı şekilde önlemler alınmış olmalıdır. Engelli işçilerin çalıştığı işyerlerinde bu işçilerin durumları dikkate alınarak gerekli düzenleme yapılacaktır. Bu düzenleme özellikle engelli işçilerin doğrudan çalıştığı yerlerde ve kullandıkları kapılar, geçiş yerleri, merdivenler, duşlar, lavabolar ve tuvaletlerde yapılacaktır. İlk yardım odaları İşyerinin büyüklüğü, yapılan işin niteliği ve kaza riskine göre işyerinde bir yada daha fazla ilk yardım odası bulunacaktır. İlk yardım odaları yeterli ilk yardım malzeme ve ekipmanı ile teçhiz edilecek ve sedyeler kolay erişilebilir yerlerde bulundurulacaktır. Ayrıca, çalışma koşullarının gerektirdiği her yerde ilkyardım ekipmanı bulundurulacaktır.Bu ekipman uygun şekilde işaretlenecek ve kolay erişilebilir yerlerde bulundurulacaktır. İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ Çalışan Sağlığı Şubesi Müdürlüğü

22. İlk yardım düzeneği • Bütün gerekli ilk yardım malzemeleri mevcuttur • Ömürlü malzemelerin son kullanma tarihi geçmemiştir. 22 İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ Çalışan Sağlığı Şubesi Müdürlüğü

23. İş Yerinde Ergonomi: 2 açıdan önemlidir. 1-İş verimi ( rahat ve konforlu bir ortamda çalışan işçinin iş verimi artar.Bu da üretimin miktarı ve niteliği bakımından önemlidir) 2-İş güvenliği (ergonomik ilkelere yeterince uyulmuyorsa işin güvenliği azalır ve iş kazası olasılığı artar) İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ Çalışan Sağlığı Şubesi Müdürlüğü

24. İş Ekipmanları incelenmelidir: İşin yapılmasında kullanılan herhangi bir makine, alet, ve tesisler gözlenmeli,İş ekipmanı işyerindeki özel çalışma şartlarını, sağlık ve güvenlik göz önünde bulundurularak seçilmiş mi diye kontrol edilmeli, tamamen tehlikesiz olamıyorsa riski en aza indirecek uygun önlemler alınmış mı bakılmalıdır. İşyerinde Çalışanların sağlık kayıtlarına bakılmalıdır: Çalışanların sağlık gözetimi: İşe ilk giriş muayeneleri, periyodik muayeneleri, diğer gerekli tetkikleri yaptırmak ve kayıtlarını tutmak ve özlük dosyalarında saklamadır. Normal koşullarda bu belgeler en az 10 yıl saklanır, kanserojen maddelerle çalışmalarda 40 yıl saklanır. İşyeri hekimi ile yıllık değerlendirme raporu hazırlamış mı?İşyeri hekimi ile bir sonraki yılın çalışma planlarını hazırlanıp, işverenin onayından sonra işyerinde ilan edilmiş mi kontrol edilmelidir. İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ Çalışan Sağlığı Şubesi Müdürlüğü

25. İşverenin özelliği olan işçilere yaklaşımı gözlemlenmelidir: • Ağır ve tehlikeli işlerde çalışanlar • Gebe ve emzikli kadınlar • 18 yaşından küçükler • 2 yaşından küçük çocuk sahibi anneler • Kronik hastalığı olanlar, meslek hastaları • Birden fazla iş kazası geçirmiş, geçici veya kalıcı iş göremezliği olanlar • Malul ve özürlüler, eski hükümlülere yaklaşım incelenmelidir. İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ Çalışan Sağlığı Şubesi Müdürlüğü

26. Gürültü Ölçümü Toz Ölçümü Metal ve Gaz Ölçümü Radyasyon Ölçümü Termal Konfor Değerlendirme İşyeri Ölçümleri Değerlendirilmelidir: Sık görülen meslek hastalığı türlerine göre, işyerlerinde en çok yapılan değerlendirmeler. İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ Çalışan Sağlığı Şubesi Müdürlüğü

27. İş yerinin özelliğine göre yapılması gereken ölçüm, analiz, teknik kontrollerin neler olduğunun tespiti ile yapılıp yapılmadığının araştırılması ve bunlarla ilgili kayıtlar, raporların tutulup tutulmadığının araştırılmalıdır. Kanun kapsamında yapmakla yükümlü oldukları kişisel maruziyete ve çalışma ortamına yönelik gerekli kontrol, inceleme ve araştırmalar ile fiziksel, kimyasal ve biyolojik etmenlerle ilgili ölçüm ve laboratuar analizlerinin usul ve esasları ile bu ölçüm ve analizlerin yapılıp yapılmadığı belirlenmelidir. İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ Çalışan Sağlığı Şubesi Müdürlüğü

28. İşçinin İşyerinde Maruz Kaldığı Etkenler Değerlendirilecektir: • Ortamda bulunan gürültünün şiddeti nedir,ölçümleri yapılmış mı? • Görmeyi kısıtlayacak kadar toz var mıdır varsa ölçüm yapılmış mı? • Kullanılan gazların ölçümleri yapılmış mı? • İş yerinde ergonomi ne şekildedir,İşçinin en az düzeyde etkilenmesi için gerekli tedbirler alınmış mıdır? • İşçinin kaldırdığı en ağır yük ne kadardır.Takibi yapılıyor mu? • İşçinin en çok tekrarladığı iş nedir.Bunun işçi üzerindeki etkileri değerlendiriliyor mu? • İşte en fazla stres yaratan nedenler nelerdir diye tespit yapılıp önlem alınmış mı? İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ Çalışan Sağlığı Şubesi Müdürlüğü

29. İşyerinin tertip düzeni nasıldır? İşyerinde çalışan kişilerin erkek kadın ayrımı ile özel politika içeren gruplarda olup olmadığı tespit edilmiş midir? (genç,yaşlı,gebe, engelli, emzikli) Kişisel Koruyucu Donanımlar dağıtılmış mıdır?KKD’lar işin vasfına uygun mudur? İşçiler tarafından kullanılmakta mıdır?Ayrıca kullanılması gereken başka KKD var mıdır? (KKD’ler CE uygunluk işaretini taşımalıdır. KKD’ın kendi dilimizde kullanma kılavuzu istenmelidir. Orada hangi riske karşı kullanıldığı, nasıl ve ne kadar süre için etkili olacağı belirtilmiş olmalıdır.) İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ Çalışan Sağlığı Şubesi Müdürlüğü

30. İşçi yaptığı işin gerektirdiği bütün KKD’leri kullanıyor ve risk almıyor İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ Çalışan Sağlığı Şubesi Müdürlüğü

31. İşveren İşçi sağlığı iş güvenliği risk değerlendirmesi yaparak tehlikeye maruz kalan işçi gruplarını tespit etmiş midir? Kimyasal madde kullanımı var ise bunlar tespit edilmiş midir? İşçilerin kendilerini ve diğer işçileri korumaları için alınması gerekli önlemler alınmış mı? Tehlikeli kimyasal maddeler için malzeme güvenlik bilgi formları mevcut mudur? (metaller,gazlar,çözücüler,asit ve alkaliler tanımlanmış mıdır? Biyolojik Risk Etmenlerine karşı tedbirler alınmış mıdır? (Virüsler,Bakteriler,Mantarlar) İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ Çalışan Sağlığı Şubesi Müdürlüğü

32. Alınan tedbirlere rağmen ziyaret edilen işyerinde gerçekleşen iş kazaları ile meslek hastalıkları var ise bunların tespiti yapılmış mıdır? İşyerinin olağandışı durumlar, afetler ve yangınla mücadele çerçevesinde mevcut durum tespit edilmiş, alınması gereken önlemler alınmış mıdır? İşyerinin acil durum planlarının hazırlanması, önleme, koruma, tahliye, ilk yardım ve benzeri konularda hazırlıklarının olup olmadığının tespit edilmiş midir? İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ Çalışan Sağlığı Şubesi Müdürlüğü

33. Eğitim: Tehlikeli ve çok tehlikeli işlerde çalışan kişilerin yaptıkları işle ilgili mesleki eğitim alıp almadığının araştırılması ve gerekli eğitimlerin alınıp alınmadığının tespiti yapılır.İş kazası geçiren çalışanlara rapor dönüşü yerinde eğitim verilip verilmediği incelenmelidir. Özel iş ekipmanlarını kullananlarında operatör belgesinin bulunması(vinç operatörü, kaloriferci, iş makinesi operatörü gibi) bulunması gereklidir. Ayrıca periyodik olarak iş sağlığı ve güvenliği eğitimleri verilmeli, bu husus belgelendirilmeli,iş kazalarından sonra bu eğitimler tekrarlanmalı, işçiler riskler konusunda bilgilendirilmelidir. İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ Çalışan Sağlığı Şubesi Müdürlüğü

34. ÖZET • Sağlıklı bir işyeri Sağlıklı bir gözlemle oluşturulur. • Çalışma ortamının gözlemi işyerindeki tehlike ve risklerin tespiti ile iş ve işçi sağlığı açısından son derece önemlidir. • Gözlem tehditlerin tespitinin ardından buna yönelik tedbirlerin alınmasını sağlar ve bu da iş ve işçi sağlığı açısından önemlidir. • Tespit ve farkındalık yaratma iş güvenliğinin ilk basamaklarından biridir. • BİLGİ-GÖZLEM-UYGULAMA=GÜVENLİ İŞYERİ İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ Çalışan Sağlığı Şubesi Müdürlüğü

35. İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ Çalışan Sağlığı iŞubesi Müdürlüğü

36. İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ Çalışan SağlığıŞubesi Müdürlüğü

37. İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ Çalışan Sağlığı Şubesi Müdürlüğü