De inhoud van dit thema:

De inhoud van dit thema: 1.2 Feiten en cijfers 1.3 Ontwikkelingen in de kinderopvang en het peuterspeelzaalwerk 1.4 De plaats van kinderopvang in de samenleving 1.5 Wetten en regels kinderopvang 1-1

Ontwikkelingen kinderopvang: • buitenschoolse opvang en basisonderwijs • brede scholen • combinatiefuncties • kwaliteit van de kinderopvang en het peuterspeelzaalwerk • harmonisatie kinderopvang en peuterspeelzaalwerk • voorschoolse en vroegschoolse educatie (VVE) • gastouderopvang • Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG) • Kinddossier en Verwijsindex 1-2

Kinderopvang en samenleving: • verwachtingen vanuit de samenleving • inspelen op ontwikkelingen • dienstverleningsconcepten • samenwerkingsverbanden 1-3

Wetten en regels kinderopvang: • Wet kinderopvang • beroepscode kinderopvang • Internationale rechten van het Kind • verklaring omtrent het gedrag • CAO kinderopvang en de CAO welzijn en maatschappelijke dienstverlening • convenant kwaliteit kinderopvang • meldcode kinderopvang • overige wetten 1-4

De inhoud van dit thema: 2.2 Verschillende niveaus en afbakening van taken en functies 2.3 Aspecten van de organisatie 2.4 Specifieke punten met betrekking tot de organisatie 2-1

Verschillende niveaus en afbakening van taken en functies: • operationeel, tactisch en strategisch niveau • afbakening taken en functies • de taken van de assistent-leidinggevende 2-2

Aspecten van de organisatie: • het oproepen, plaatsen en introduceren van kinderen en ouders • de groepssamenstelling • bevoegdheden verschillende categorieën pedagogisch werkers • het maken van roosters • het oproepen van invalkrachten • werkprocessen • overlegstructuur 2-3

Het oproepen en plaatsen van kinderen: • wachtlijstprocedure • plaatsingsprocedure • aandachtspunten bij de plaatsing • introductie 2-4

De groepssamenstelling: • de groepssamenstelling • horizontale en verticale groepen • stamgroepen • normen voor de groepsgrootte • aandachtpunten bij de samenstelling van groepen 2-5

Overlegstructuur: • overlegstructuur • oudercommissievergadering • netwerkoverleg 2-6

Specifieke punten met betrekking tot de organisatie: • relatie tussen pedagogische aspecten en organisatie • planning van overleg en activiteiten • interne communicatie • gastouderopvang • peuterspeelzalen • tussenschoolse opvang • diensten aan ouders • samenvatting organisatorische taken assistent-leidinggevende 2-7

De inhoud van dit thema: 3.2 Pedagogiek en ontwikkelingspsychologie 3.3 De geschiedenis van de opvoeding 3.4 Onderzoek en visies op opvoeding 3-1

De geschiedenis van de opvoeding: • opvoeding tot 1750: kinderen hebben geen aparte plaats in de samenleving • opvoeding 1750 – 1850: propaganda voor moederliefde • opvoeding 1850 – 1950: kindrechten, consultatiebureaus, oorlogen • opvoeding 1950 – 1990: nadruk op kind zijn en gezondheid, kleinere gezinnen • opvoeding 1980 tot nu: uitbreiding kinderopvang, opvoedingsondersteuning, diversiteit 3-2

Onderzoek en visies: • onderzoekers opvoeding en kinderopvang vanaf 1970 • visies op opvoeding 3-3

Onderzoekers opvoeding en kinderopvang vanaf 1970: • Dolph Kohnstamm • Jo Hermanns • Louis Tavecchio • Rien van IJzendoorn • Marianne Riksen-Walraven • Het Nederlands Consortium Kinderopvang Onderzoek (NCKO) 3-4

Ontwikkelingspsychologen en pedagogen aan het woord over: • vier minimale kwaliteitseisen kinderopvang (Marianne Riksen-Walraven) • meer aandacht voor de ontwikkeling (Louis Tavecchio) • normen en waarden overdragen en ruzie (Tjeerd Olthof) • vrouwen en mannen (Martine Delfos) • televisiegeweld en interactieve media (Patti Valkenburg) • diversiteit (Pedagogenplatform) • temperament (Rien van IJzendoorn en Femmie Juffer) • een adaptief pedagogisch klimaat (Luc Stevens) • seksualiteit bij pubers (Rutgers Nisso Groep) 3-5

De inhoud van dit thema: 4.2 De geschiedenis van de opvoedingsondersteuning 4.3 Opvoedingsondersteuning in een breder perspectief 4.4 Activiteiten opvoedingsondersteuning in kindercentra 4-1

De geschiedenis van de opvoedingsondersteuning: • tot 1900: ondersteuning vanuit de directe omgeving • 1900 tot 1940: consultatiebureaus en MOB • 1940 tot 1990: verdere professionalisering • 1990 tot nu: opvoedingsondersteuning krijgt volwaardige plaats 4-2

Opvoedingsondersteuning in een breder perspectief: • het begrip opvoedingsondersteuning • lichtere vormen van opvoedingsondersteuning • de ketenbenadering • het hulpverleningscircuit 4-3

Lichtere vormen van opvoedingsondersteuning: • informatie en voorlichting: macroniveau; • advies en begeleiding: microniveau; • emotionele steun en feedback: microniveau; • praktische of instrumentele ondersteuning: mesoniveau; • voorbeeldgedrag: microniveau; • mobiliseren van sociale steun: mesoniveau; • signaleren van problemen en achterstanden en doorverwijzen: macroniveau 4-4

Het hulpverleningscircuit: • de jeugdzorg • verschillende hulpverleningsinstellingen 4-5

Opvoedingsondersteuning in kindercentra: • vormen van opvoedingsondersteuning in kindercentra • wisselwerking tussen pedagogisch werkers en ouders • haal- en brengcontacten • gesprekken voeren met ouders • themapakketten 4-6

De inhoud van dit thema: 5.2 Beleid en werkwijze plaatsing 5.3 Verzorging en begeleiding 5.4 Pedagogische ondersteuning bij verschillende beperkingen 5-1

Beleid en werkwijze plaatsing: • beleid • medische handelingen • aansprakelijkheid • plaatsingsbeleid • inbreng van pedagogisch werkers • specifieke opvangbehoeften • het plan van aanpak • deskundigheidsbevordering • het volgen en observeren van kinderen • samenwerking met andere organisaties en/of hulpverleners • financiën 5-2

Verzorging en begeleiding: • emotionele aspecten • zelfredzaamheid stimuleren en compenseren 5-3

Pedagogische ondersteuning bij verschillende beperkingen: • lichamelijke beperkingen • verstandelijke beperkingen • pervasieve ontwikkelingsstoornissen 5-4

Zintuiglijke beperkingen: • visuele beperkingen • auditieve beperkingen 5-5

Pervasieve ontwikkelingsstoornissen: • klassiek autisme • syndroom van Asperger • PDD-NOS • desintegratiestoornis van de kinderleeftijd • RETT-syndroom 5-6

De inhoud van dit thema: 6.2 Het begrip ontwikkelingsachterstand en de doelgroep 6.3 Oorzaken en gevolgen van ontwikkelingsachterstanden 6.4 Preventie van ontwikkelingsachterstanden 6.5 Het toetsen van kinderen 6.6 De individuele begeleiding van kinderen met een achterstand 6-1

Partners VVE: • peuterspeelzalen • kinderdagverblijven • basisscholen • consultatiebureaus • gemeente 6-2

Toetsmethoden: • Peutervolgsystemen • Kindvolgsystemen 2 tot 6 jaar • checklisten • SNEL scoretoets 6-3

Individuele begeleiding: • tutoring • extra pedagogisch werker of groepshulp • individuele begeleiding 6-4

Extra pedagogisch werker of groepshulp: • Kaleidoscoop • andere verdeling van taken 6-5

Individuele begeleiding: • algemene tips voor de individuele begeleiding • individuele begeleiding bij een dreigende ontwikkelingsachterstand • de taken van de assistent-leidinggevende 6-6

De taken van de assistent-leidinggevende: • uitvoeren van VVE-programma’s • de individuele begeleiding 6-7

De inhoud van dit thema: 7.2 Gedrag 7.3 Probleemgedrag 7.4 Veel voorkomende gedragsproblemen 7.5 Probleemgedrag in kaart brengen 7.6 Aanpak van gedragsproblemen 7-1

Gedrag: • het begrip gedrag • samenhang tussen verschillende aspecten • drie gedragsdeterminanten 7-2

Probleemgedrag: • drie invalshoeken probleemgedrag • wanneer is gedrag een probleem • definitie probleemgedrag 7-3

Drie invalshoeken probleemgedrag: • normaal versus abnormaal gedrag • aangepast versus onaangepast gedrag • psychisch gezond versus psychisch ongezond gedrag 7-4

Gedragsproblemen: • overbeweeglijkheid • concentratieproblemen • opstandig gedrag • angst • depressiviteit • contactproblemen 7-5

Probleemgedrag in kaart brengen: • constateren • observeren • ABC-schema 7-6

Werkwijzen aanpak van gedragsproblemen: • aanpak minder ernstige problemen • stappenplan voor ernstiger problemen • cursus ‘Knap lastig’ 7-7

Aanpak minder ernstige problemen: • ABC-schema • gedragskaarten • POBOS Pedagogische Kijk- en Handelingswijzer 7-8

De inhoud van dit thema: 8.2 Vormen van mishandeling en misbruik 8.3 Symptomen die mogelijk wijzen op mishandeling 8.4 De gevolgen van mishandeling 8.5 Omgaan met kindermishandeling in het kindercentrum 8.6 De hulpverlenende instanties en het hulpverleningstraject 8.7 De RAAK-methode 8-1

Vormen van mishandeling: • lichamelijke mishandeling • lichamelijke verwaarlozing • fysieke verwaarlozing/onvoldoende fysiek toezicht • emotionele mishandeling • normatieve en educatieve mishandeling • seksueel misbruik 8-2

Omgaan met kindermishandeling in het kindercentrum: • verantwoordelijkheden en bevoegdheden • het stappenplan • aandachtspunten bij het gesprek met de opvoeders • aandachtspunten bij het gesprek met het kind • omgaan met privacy 8-3

De hulpverlenende instanties en het hulpverleningstraject: • Het Advies- en Meldpunt Kindermishandeling • Bureau Jeugdzorg • Raad voor de Kinderbescherming • Het hulpverleningstraject 8-4

De inhoud van dit thema: 9.2 Een stimulerende omgeving 9.3 Stamgroepen en ‘open deuren’ 9.4 Sporen van Reggio Emilia 9.5 Programma’s ontwikkelingsstimulering 9-1

Twee methoden om met kinderen te werken: • stamgroepen en ‘open deuren’ • Sporen van Reggio Emilia 9-2

Sporen van Reggio Emilia: • de centrale gedachten • werken met Sporen 9-3

De inhoud van dit thema: