ARDTEISTIMÉIREACHT EOLAÍOCHT TALMHAÍOCHTA

1. ARDTEISTIMÉIREACHT EOLAÍOCHT TALMHAÍOCHTA LeasacháinagusAoiligh

2. Réamhrá • Leasacháin V Aoiligh • Leasachán aon ábhair - CAN, FCM, Úiré. • Leasacháin Cumaisc– 10:10:20. • Aoileach, Sciodar • Truailliú

3. Leasacháin & Aoiligh

4. LeasacháinagusAoiligh • I leasachán nó aoileach bíonn ceann amháin nó de cuid acu de na dúile riachtanach e.g. Nítrigin, Fosfar, Poataisiam, Cailciam, Maignéisiam etc. • Cuirtear ar ithreaha chun fás barra a spreagadh. • Tá an méid breise socraithe tar éis anailís ithreach.

5. LeasacháinagusAoiligh • Tá leasacháin den chuid is mó neamhorgánach agus is ábhair monaraithe iad de ghnáth. • Tá aoiligh orgánach (déanta de dramhaíola plandaí and ainmhithe). • In Éireann, tá N, P, K ina aonar nó i cuingir sa chuid is mó de na leasacháin atá díolta anseo.

7. LeasacháinAon Ábhair/Cumaisc Tugtarleasacháinaonábhairarleasacháin le dúilcothaitheachamháinagusnalasaacháin le dhánóníosmódúilecothaitheach, tugtarlaseacháincumaiscorthu.

8. Leasacháin Aon Ábhair • Is iad na leasacháin aon ábhair is tábhachtach in Éireann ná Cailciam Amóiniam Níotráit (CAN), Úiré agus Fosfáit Charraige Mheilte.

9. C.A.N • Is é Cailciam Amóiniam Níotráit an leasachán is mó díolta in Éireann. • Tá Nítrigin faighte i cruth níotráit agus cruth amóiniam. • Tá an airí aigéadaigh ó NH4+ maolánlaithe leis an Cailciam i CAN agus mar sin tá sé an úsáideach mar foinse N. • Tá ort CAN a leathán chomh luath is a bhfuil sa amuigh san aer, nó tarlaíonn deachmaíocht agus frithstolptha.

10. Úiré • Tá úsáid Úiré ag éirí de bharr an léibhéal ard N (46%) istigh ann. • Ní thugann sé freagairt barraí níos airde ná CAN, áfach, mar thógann sé níos mó ama athrú go cinéal Níotráit.

11. Úiré • Ar laethanta grianmhar tirim, dianscaoileann an úiré agus tá sé caillte don atmaisféar. • Tá sé moltar úiré a bheith leathán roimh 1ú Bealtaine, tar éis 15ú Lúnasa nó nuair a bhfuail réamhaisnéis báistí. • Le seo úsáid úiré amháin mar barrleasú ( ar barraí bhunaithe ) nuair a bhfuil sé fliuch.

12. FosfáitCharraigeMheilte(F.C.M) • Úsáidtear fosfáit charraige mheilte mar leasachán aon ábhair den chuid is mó do tionsclaíocht foraoiseachta • Tá na h-ithreacha seo beagnach go léir aigéachach agus an P scaoilte go mall do na crainn. • Níl morán baint le FCM i gnáth ithreacha.

13. LeasacháinCumaisc • Tá leasacháin cumaisc déanta ó leasacháin aon ábhair atá meascaithe nó sintéis ceimiceach de amhábhair. • I leasacháin déanta le sintéis ceimiceach, tá níos mó P le fáil ná i FCM. • Tá leasacháin cumaisc ainmnithe de réir an céatadán N, P agus K. • Mar shampla i 10:10:20, tá 10% N, 10% P agus 20% K.

14. LeasacháinCumaisc • Tá an céatadán fágtha comhdéanta de ceimiceáin agus eisíontais de gach sórt. • Tá na lasacháin is coitianta ar an céad leathanach eile: • Tá feidhm speisialta ag na leasacháin go léir. • Tá na cothaithigh cothrom i gcomhair na barraí, iad go léir éagsúila.

15. LeasacháinCumaisc • 18 : 6 : 12 igcomhairbarraí do sadhlasagusféartirim. • 27 : 2.5 : 5 igcomhairtalamhféaraightrom le stoc. • 0 : 7 : 30 igcomhairleathánsaFhómhar, artalamhleagthaamach do sadhlas. • Táar an feirmeoirbeartaighcéncumascatáoiriúnach don barraroghnaithe.

17. Aoiligh • Is iad aoiligh ábhair dramhaíola plandaí agus ainmhithe. • Tá cuig príomh foinsí aoiligh: • Aoileach • Sciodar • Cochán • Feamainn • Sloda Camrais

18. LeathadhLeasachán (Físteip)

19. Aoiligh • Is é aoileach meascán de faecas, fual agus easair, agus is é seo fotháirge cur faoi dhíon deimhriú ainmhithe. • Tá sé an-ard sna h-ábhair orgánach agus déanann sé maitheas don ithir.

21. Sciodar • Is é sciodar ainmhithe meascán de fual agus faecas bailithe faoin urlár de na h-aonaid lataigh. • Tá tiúchan íseal mianra i scoidar ainmhithe agus aoileach comh maith. • An gnáth comhshuíomh ná: • 0.5 % Nítrigin • 0.15 % Fosfar • 0.60 % Potaisiam • An dhá ábhair an a toirtiúil mar ábhair leasachán.

23. FeidhmchláirAoileach • Úsáidtear leatóir aoiligh i gcomhair aoileach. • Tá an leatóir líonta leis an tarracóir agus an lódaire tosaigh. • Tá sé stróicthe suas agus leathadh ó thaobh den leatóir.

24. LeatóirSciodair • Diúlann na leatóir sciodair an sciodar isteach san umar le caidéal obraithe leis an tarracóir. • Aisiompaigh an umar nuair a bhfuail an ábhar á leathadh agus tagann an ábhar amach. • Buaileann sé pláta sraonta agus tá an sciodar leata i banda timpeall 6m leathan.

27. Truailliú • Leasacháin, Sciodar agus Aoiligh – roinnt de na truailleáin le fáil ar an bhfeirm. • Nuair a théann ábhar orgánach isteach san abhainn (sciodar, sadhlas, bainne, leasacháin, etc), déanann baictéir anaeróbacha agus orgánaigh eile iarracht éa briseadh síos chun deireadh a chur leis. • Ach ag briseadh síos an ábhar orgánach, tá a lán ocsaigin thuaslagtha úsáidthe.

28. Truailliú

29. BOD (ÉileamhBitheolaíocharOcsaigin) • Tá méid BOD ag gach truailleán. Insíonn sé an méid ocsaigin a bhfuil ag teastáil chun an truailleán a briseadh síos i 1L uisce. • An ardméid BOD an truailleán, úsáideann sé níos mó ocsaigin san abhainnn agus maraíonn sé níos mó éisc.

30. BOD (ÉileamhBitheolaíocharOcsaigin) • Samplaí truailleáin agus méideanna BOD: • Camras baile 300 BOD mg/l • Sciodar eallaigh 12,000 BOD mg/l • Sciodar muice 30,000 BOD mg/l • Eisilteach sadhlas 54,000 BOD mg/l • Leacht nite déirí 15,000 BOD mg/l • Bainne iomlán 100,000 BOD mg/l

31. Eotrófú • Tarlaíonneotrófúnuair a théannrithchunsrutha ó leasacháin ( a bhfuilsaibhir le cothaithigh) isteachsna h-abhainn. • Táborradhifásnaplandaí san abhann de réirnacothaithigh. • Tar éistamailléiríonn an abhannglas le fásiomarcachnaplandaí, uaireanntaéiríonnblásalgach. • Tarlaíonnfadhbnuair a faigheannnaplandaíbás. • Cosúil le nadramhaíolaorgánachroimheseo, igcomhairlobhadh and briseadhsíostáméidmórocsaiginagteastáil. Éiríonn an méidocsaigin san abhannísealagusfaigheannnaéiscbás.

32. Eotrófú

33. Chun coiscarrithchunsrutha ó leasacháin go abhainn, lochaagusuiscebhealaigheile • Bí cinnte go bhfuil an saghas ceart and an méid ceart leasachán currtha síos. • Cuir ar na barraí nuair a bhfuil fás tapa ann. • Ná cuir nuair a bhfuil báistí ann. • Ná cuir gar do foinse uisce.