Raport o sytuacji i perspektywach mikro i małych firm w województwie pomorskim

1. Raport o sytuacji i perspektywach mikro i małych firm w województwie pomorskim Jakub Fulara Departament Klienta Biznesowego Gdańsk, 20 marca 2013

2. Już po raz trzeci na początku roku Bank Pekao przedstawia raporto sytuacji mikro i małych firm • Dostarczenie unikalnej wiedzy o mikro i małych firmach, które odgrywają znaczącą rolę w gospodarce(1,7 mln firm, 4,5 mln zatrudnionych, 37% PKB), • Reprezentatywne wyniki na poziomie krajowym i lokalnymna bazie 7 tysięcy wywiadów z właścicielami firm, • Lepsze rozumienie potrzeb mikro i małych firmoraz poznanieproblemów i barier związanychz prowadzeniem działalności gospodarczej, • Temat specjalny – e-gospodarka, czyli wykorzystanie technologii informacyjnych w mikro i małych firmach, • Jak co roku - 16 konferencji regionalnych(w każdym województwie w marcu-kwietniu 2013 roku), • Raport w wersji polskiej i angielskiej udostępnionyna stroniewww.pekao.com.pl/mis Mikro firmy – przedsiębiorstwa zatrudniające do 9 pracowników, Małe firmy – przedsiębiorstwa zatrudniające do 49 pracowników,

3. Obniżenie Ogólnego Wskaźnika Koniunktury Mikro i Małych Firm spowodowane głównie przez znaczący spadek oceny sytuacji gospodarczej i sytuacji branży 8 obszarów wchodzących w skład Ogólnego Wskaźnika Koniunktury Poprzednie 12 miesięcy Następne 12 miesięcy +~4 R/R -7,6 -4,5 -1,4 -0,9 -0,8 -0,2 2010 2011 2012 -1,0 Ogólny Wskaźnik Koniunktury Mikro i Małych Firm syntetyczna miara nastrojów właścicieli firm -0,7 Wskaźniki w ramach badania mogą przyjmować wartości od 50 do 150, przy czym 50 oznacza „dużo gorzej”, 75 – „gorzej”,100 – „ani lepiej, ani gorzej”, 125 – „lepiej”, 150 – „dużo lepiej”

4. Firmy dużo lepiej oceniają obszary, na które mają wpływ.W porównaniu z ostatnim badaniem, gorsze perspektywy na kolejny rok. Zdecydowanie najniższa ocena - oba czynniki poza zasięgiem wpływu firmy Dużo lepsza ocena. Ostatnie 12 miesięcy ocenione wyżej niż rok temu Najwyższa ocena i najmniejsze zmiany w stosunku do ubiegłorocznych badań Odniesienie do ubiegłorocznego badania

5. Najbardziej stabilna sytuacja firm produkcyjnych, widoczne pogorszenie koniunktury w budownictwie Ogólny Wskaźnik Koniunktury Mikro i Małych Firm • Produkcja - stabilnie, dostosowywanie się do sytuacji rynkowej, innowacyjność, rozwój eksportu, • Usługi – najwyższy poziom wskaźnika, chociaż spowolnienie ma wpływ na nastroje przedsiębiorców, • Handel – najniższy poziom wskaźnika, często firmy lokalne – wyzwaniem konkurencja dużych firm, • Budownictwo – zmniejszanie się portfela zamówień, wzrost opóźnień w terminowym ściąganiu należności

6. Najbardziej obniżył się wskaźnik dla firm lokalnych o długim stażu,najwyższy poziom optymizmu mają „młode firmy” Ogólny Wskaźnik Koniunktury Mikro i Małych Firm • Ocena zwiększa się wraz z rozwojem i poszerzaniem obszaru działania firmy • Najwyższy i najbardziej stabilny poziom wskaźnika wśród młodych firm działających do 3 lat. • Po raz pierwszy mierzono poziom wskaźnika w zależności od lokalizacji w mieście lub na obszarach wiejskich i nie odnotowano istotnej różnicy w poziomie wskaźnika -1.0 -1.9 -2.0 -2.6 -1.6 -2.8 -3.4 Lokalizacja siedziby firmy Obszar działania firmy Czas istnienia Zmiana wskaźnika YoY -2.8

7. Województwo pomorskie – trochę oficjalnej statystyki Źródło: Działalność przedsiębiorstw niefinansowych w roku 2010, Główny Urząd Statystyczny

8. Pomorskie: Ogólny Wskaźnik Koniunktury Mikro i Małych Firm niższy niż średnia krajowa Pomorskie: • Ocena poprzednich i kolejnych 12 miesięcy wyższa niż średnio w Polsce Podregiony: • Najlepsza ocena poprzednich 12 miesięcy w podregionie słupskim, natomiast perspektyw na 2013 w podregionie trójmiejskim • Perspektywy na 2013 najniżej ocenione w podregionie starogardzkim,

9. Ocena sytuacji w poprzednich 12 miesiącach – firmy z Pomorskiego lepiej oceniły 2012 rok Pomorskie vs Polska +1,3 +0,8 +2,5 +1,2 +1,2 +1,5 -0,4 +1,4 +2,2

10. Dużo wyższy poziom optymizmu na 2013 na Pomorzu w porównaniu ze średnią krajową Pomorskie vs Polska +1,8 +2,5 +1,9 + 1,5 + 3,3 + 2,8 +1,6 +0,3 +0,6

11. Polska: rosnący udział zewnętrznego finansowania działalności bieżącej i inwestycji Finansowanie działalności bieżącej Finansowanie inwestycji* • Stopniowo zwiększa się wykorzystanie zewnętrznego finansowania działalności bieżącej i inwestycji • Skłonność do korzystania ze źródeł zewnętrznych rośnie wraz z wielkością firmy(co piąta firma mikro oraz co druga firma mała korzysta z finansowania zewnętrznego) +2 p.p. +2 p.p. *Możliwa była więcej niż jedna odpowiedź

12. Polska: przyczyny niekorzystania z finansowania zewnętrznego wynikają przede wszystkim z polityki firm 2010 • Dostępność do finansowania zewnętrznego nie jest problemem – poziom korzystania z kredytu wynika z polityki samych firm, • Potencjał do dalszego wzmocnienia rozwoju polskich przedsiębiorstw poprzez większe wykorzystanie finansowania zewnętrznego, • Planowane zmiany w sposobie dystrybucji środków unijnych dla firm (zwrotne instrumenty finansowe), powinny zwiększyć zainteresowanie finansowaniem zewnętrznym. 2011 2012

13. Pomorskie: korzystanie z zewnętrznego finansowania bieżącej działalności powyżej średniej krajowej • W roku 2012 z finansowania zewnętrznego najczęściej korzystały firmy ze Starogardu, najrzadziej ze Słupska, • W kolejnych 12 miesiącach wykorzystanie zewnętrznego finansowania ma być na zbliżonym poziomie.

14. Pomorskie: Inwestycje mikro i małych przedsiębiorstw wyższe niż średnia krajowa • Odsetek firm inwestujących zmaleje z 48% w roku 2012 do 33% w roku 2013, • Faktyczny odsetek inwestujących firm w roku 2013 może być wyższy – w ubiegłych latach rzeczywisty odsetek wyższy od planowanego, • Wysoki planowany poziom inwestycji w Słupsku.

15. Pomorskie: Źródła finansowania inwestycji w roku 2013 • Korzystanie ze środków własnych najrzadziej deklarowały firmy z podregionu słupskiego, • W Trójmieście najczęściej wykorzystują środki własne, • Korzystanie z kredytu najczęściej deklarowały firmy z podregionu starogardzkiego i słupskiego.

16. Polska: Rosnące znaczenie eksportu mikro i małych firm • Stopniowy wzrost działalności eksportowej mikro i małych firm (wzrost o + 3 p.p. w okresie 2 lat) • Już blisko 200 tysięcy firm deklaruje eksport (12% spośród wszystkich mikro i małych firm), • Wyraźnie lepsza ocena sytuacji firmy i przychodów wśród firm eksportowychw porównaniu z pozostałymi przedsiębiorstwami, • Przychody z eksportu to jedyny w całym badaniu wskaźnik, którego wartość w roku 2012 przekroczyła poziom z roku 2010. Odsetek mikro i małych eksporterów Wyniki badania dla firm eksportujących +3 p.p.

17. Pomorskie: Eksport mikro i małych firm • W województwie pomorskim liczba eksporterów powyżej średniej krajowej, • Najwięcej eksporterów w podregionie słupskim, najmniej w starogardzkim, • Tendencja pozytywna (za wyjątkiem podregionu gdańskiego) – coraz więcej firm myśli o eksporcie.

18. Pomorskie: Ocena jakości usług świadczonych przedsiębiorcom przez lokalną administrację Pomorskie • Wynik wojewódzki o 5 punktów wyższy od średniej krajowej Podregiony • Najwyższe wyniki w Trójmieście (najwyższe w Polsce) i podregionie słupskim

19. Pomorskie: Innowacyjność produktowa mikro i małych firm • Odsetek firm wprowadzających innowacje produktowe niższy od średniej krajowej, • Najbardziej innowacyjne firmy z podregionu słupskiego i starogardzkiego, • W innowacje najmniej inwestują w firmach trójmiejskich.

20. Bariery rozwoju według mikro i małych firm • Po raz pierwszy w ankiecie pytanie o bariery rozwojowe, • Największe bariery dla mikro i małych firm są związane z zewnętrznymi uwarunkowaniami prowadzenia działalności gospodarczej, • Pomorskie – bariery wymieniane częściej niż średnio w Polsce: • Koszty pracy, • Podatki, • Popyt na produkty i usługi, • Niska rentowność, • Szara strefa, • Zatory płatnicze, • Kwalifikacje pracowników. • Biurokracja nie jest takim problemem jak w innych województwach, co potwierdza wysoką ocenę administracji. • Koszty plus słaby popyt – niska rentowność. Właściciele firm byli proszeni o skwantyfikowanie każdej z barier w skali od 1 (brak bariery) do 5 (bardzo ważna bariera)

21. E-gospodarka tematem specjalnym raportu – jak mikro i małe firmy korzystają z technologii informacyjnych? • 87% firm wykorzystuje komputery w działalności biznesowej, • Chociaż prawie każda mikro i mała firma ma dostęp do Internetu, nie jest on w pełni wykorzystywany w działalności biznesowej.

22. Wykorzystanie Internetu przez firmy z Pomorskiego Posiadanie strony internetowej • Statystyki wojewódzkie wyższe od ogólnopolskich, ale duże zróżnicowanie wewnątrz regionu, • Najwyższa aktywność w Internecie firm słupskich, gorzej w Starogardzie • E-administracja popularna w gdańskim. Działania reklamowe z wykorzystaniem Internetu Wykorzystanie internetu do kontaktu z administracją

23. Praktyczne kwestie wykorzystania technologii informacyjnych w mikro i małych firmach – 6 analiz w Raporcie • Nowe technologie informacyjne w zarządzaniu mikro i małymi firmami (Polska Izba Gospodarcza Zaawansowanych Technologii) • Rynek IT w Polsce i perspektywy jego rozwoju (Bank Pekao SA) • Aspekty prawne prowadzenia sprzedaży i promocji w Internecie (dLK Korus Okoń Radcowie Prawni sp.p.) • Tworzenie i zarządzanie stroną internetową (home.pl) • Promocja mikro i małej firmy w Internecie (Google Polska) • Bankowość elektroniczna dla firm (Bank Pekao SA)

24. Pomorskie: podsumowanie • Ocena poprzednich i kolejnych 12 miesięcy wyższa niż średnio w Polsce, • 2012 - najlepsze ocenyw podregionie słupskim, najsłabsze w trójmiejskim, • Perspektywy na 2013 – najlepsze w trójmiejskim, najniższe w starogardzkim, • 2012 rok dużo lepszy w ocenie pomorskich firm niż średnio w Polsce, ocena niższa jedynie w przypadku zatrudnienia, choć i tu poziom wydaje się stabilny, • Dużo lepsze perspektywy na 2013 niż średnio w Polsce, • Z zewnętrznego finansowania najczęściej korzystały firmy ze Starogardu, najrzadziej ze Słupska , • Inwestycje w 2012 wyższe niż średnio w kraju, w 2013 spadek, najmniejszy w Słupsku • 14% mikro i małych firm eksportuje swoje towary lub usługi, najwięcej Słupsk i okolice, • Innowacyjność nieco niższa od średniej krajowej, • Ocena jakości usług administracji wyższa od średniej krajowej (w Trójmieście najwyższa w Polsce), • Firmy z Pomorza wśród barier szczególnie zwracają uwagę na stronę kosztową prowadzenia działalności i popyt na produkty i usługi, • Potencjał związany z użyciem technologii informacyjnych nie w pełni wykorzystany.

25. Raport w polskiej i angielskiej wersji językowejjest dostępny na stronie internetowej Banku Pekao SApod adresem:www.pekao.com.pl/misDziękuję za uwagę!