Ryszard Wróbel MPK Kraków rwrobel@mpk.krakow.pl

1. DOŚWIADCZENIA MPK KRAKÓW W EKSPLOATACJI AUTOBUSÓW ZASILANYCH GAZEM ZIEMNYM Ryszard Wróbel MPK Kraków rwrobel@mpk.krakow.pl

2. MPK SA w Krakowie MPK SA w Krakowie – jeden z przewoźników miejskich w Krakowie: • Świadczący usługi przewozu autobusami i tramwajami (posiada do dyspozycji 504 autobusy i 424 wagony tramwajowe), • Długość linii autobusowych – 1.888 km (tramwajowych – 347 km) • Ilość linii autobusowych dziennych – 139(linii tramwajowych – 27) • W komunikacji autobusowej – tradycje od 85 lat

3. Tabor autobusowy w MPK Kraków Struktura taboru : Solaris –40,9% Jelcz – 36,7% Scania – 12,5% Mercedes – 7,8% MAN - 2,1% Średni wiek taboru (01.04) – 7,6 lat

4. Ekologiczność taboru autobusowego w MPK Kraków Zewnętrzna obróbka spalin

5. Autobusy zabytkowe z silnikami spalinowymi

6. Pierwszy w Polsce autobus CNG zarejestrowany i dopuszczony do eksploatacji w komunikacji miejskiej wykonany w MPK Kraków

7. Obecne doświadczenia MPK z autobusami CNG W ramach programu badawczego CIVITAS od 2007 roku eksploatowanych jest 5 sztuk autobusów Jelcz 121 M/CNG Autobusy zużywają rocznie około 250 000 m3 CNG

8. Cel programu: • Wprowadzenie i testy autobusów zasilanych sprężonym gazem ziemnym (CNG),w tym: • przeprowadzenie badań eksploatacyjnych pilotażowej serii autobusów zasilanych sprężonym gazem ziemnym w celu określenia możliwościwprowadzenia takiego zasilania w Krakowie, • określenie wymagań techniczno-organizacyjnych koniecznych do spełnienia oraz efektywności ekonomicznej i efektów dla środowiska.

9. Podstawowe informacje o autobusie: • Typ: Jelcz M121M/4CNG • Ilość miejsc pasażerskich: 27 siedzących i 59 stojących • Długość autobusu: 12 metrów • Obniżona podłoga: część przednia autobusu do II drzwi środkowych • Cena zakupu: 794.000 zł netto • Dostawa: grudzień 2006/styczeń 2007 • Wartość netto zespołu gazowego (silnik MAN, instalacja gazowa, butle kompozytowe) – 251.200,00 zł

10. Autobus Jelcz M121M/4CNG

11. 2007 2008 2009 2010 2011 2012 • W okresie 2007 – 2012 autobusy CNG wykonały łącznie 2.520.310 km zużywając 1.479.494 m3 CNG, co daje średnią 58,7 m3/100 km

13. 2007 2008 2009 2010 2011 2012

14. ON CNG 2007 2008 2009 2010 2011 2012

15. [ ON ] [ CNG ] 2007 2008 2009 2010 2011 2012

16. 2012 2011 2007 2009 2010 2008

17. 2012 2010 2009 2008 2011 2007

18. 2007 2008 2009 2010 2011 2012 Suma = 605640,5 zł

19. 2007 2008 2009 2010 2011 2012 Efekt całkowity w okresie 2007-2012 : CO- 3066 kg, CH – 1422 kg, NOx – 27530 kg, PM – 718 kg

20. 2007 2008 2009 2010 2011 2012 Suma efektów – (minus) 86400 kg CO2

21. Problemy eksploatacyjne w eksploatacji autobusów CNG • Tankowanie: • czas: tankowanie 1 autobusu trwa około 20 minut • odległość: dojazd do stacji na ul. Balickiej to prawie 12 kilometrów w jedną stronę • brak odpowiednich stacji alternatywnych: poza stacją na ul. Balickiej jest tylko jedna stacja CNG na ul. Siewnej o małej wydajności (poza siecią PGNiG) • Stanowiska obsługowe wymagają przystosowania do obsługi pojazdów zasilanych gazem

22. Porównanie emisji hałasu autobusu CNG w porównaniu do autobusu diesla • Na wolnych obrotach emisja hałasu wewnątrz i na zewnątrz autobusu gazowego jest mniejsza. • W pozostałych zakresach obrotów emisja hałasu wewnątrz autobusu gazowego była wyższa • Emisja hałasu zewnętrznego dla autobusu gazowego w całym zakresie obrotów była mniejsza. • autobus spełnia wymogi dopuszczalnego hałasu wewnętrznego określonego w przepisach Z przeprowadzonego porównania wynika, że emisja hałasu autobusu zależy od wyciszenia (izolacji) silnika w pojeździe.

23. Realizacja bieżącej wymiany autobusów Aktualnie realizowany jest kontrakt na dostawę 100 sztuk autobusów, z czego 27 sztuk to autobusy przegubowe a 73 sztuki to autobusy standardowe. Dostawcą autobusów jest firma Solaris. Standard emisji spalin – Euro 5 EEV Jest to standard porównywalny z pojazdami zasilanymi paliwami alternatywnymi

24. W 2012 roku w MPK odbyła się prezentacja autobusów zasilanych gazem LNG. Pokazane zostały dwa autobusy Solbus LNG i stacja tankowania. Od 31.05 do 3.06 autobusy LNG jeździły na liniach komunikacji miejskiej.

25. Urządzenia dystrybucji i tankowania gazu LNG

26. Rozwiązania konstrukcyjne instalacji zasilania LNG

27. Wyniki testów autobusów LNG W okresie testów autobusy LNG wykonały 1593 km zużywając 668 kg LNG co daje zużycie jednostkowe 41,93 kg/100 km. Przeliczając jednostki otrzymujemy zużycie 56,12 m3/100 km

28. Co dalej ? • W kolejnych latach należy oczekiwać, że: • Prowadzona będzie systematyczna wymiana taboru • Każdy nowy autobus będzie spełniał najwyższe standardy ekologiczne • Za rok obowiązywać będzie nowa norma emisji spalin Euro 6 • Postęp techniczny niweluje różnice emisji spalin dla różnych rodzajów paliw • Wybór rodzaju paliwa będzie zależał od rachunku efektywności • udział w programie „GAZELA”

29. Założenia programu Gazela • NFOŚ przeznaczył 80 mln zł na dofinansowanie zakupu autobusów hybrydowych CNG. • Program GAZELA realizowany jest dzięki pozyskaniu środków finansowych ze sprzedaży certyfikatów emisji dwutlenku węgla dla rządu Hiszpanii. • Efektem realizacji projektu ma być zmniejszenie emisji CO2. • Wnioski wstępne należało złożyć do 2 kwietnia 2013 r. • Cena autobusu hybrydowego CNG wynosi około 1.600.000 zł, podczas gdy autobus zasilany tradycyjnie kosztuje około 850.000 zł

30. Ryszard Wróbel MPK Kraków rwrobel@mpk.krakow.pl Dziękuję za uwagę.