Dia 1

1. Dia 1 • Module 8: voor jezelf zorgen

2. Dia 2 • Essentieel element 9 • Zorg voor jezelf.

3. Dia 3 • Verzorgers hebben ook zorg nodig • We zijn allemaal mensen. • Zorgen voor onze kinderen kan moeilijk, uitputtend en frustrerend zijn. • We verdienen allemaal een beetje tijd voor onszelf.

4. Dia 4 • Citaat • Toch, geleerd door de tijd • Heeft mijn hart geleerd te gloeien • Voor het goede van anderen • En smelt bij de pijn van een ander • Homerus (ca. 800 v. Chr.)

5. Dia 5 • Uitputting van je medeleven • Mentale en fysieke uitputting. • Gebruik van alcohol, voedsel of andere middelen om de stress te lijf te gaan en jezelf te troosten. • Slaapproblemen. • Je afgestompt voelen en afgesneden van het leven. • Minder voldoening halen uit je werk. • Humeurig en snel geïrriteerd. • Fysieke klachten (zoals hoofdpijn of buikpijn).

6. Dia 6 • Zelfzorgcheck

7. Dia 7 • Basis van zelfzorg • Zorg dat je voldoende slaapt. • Eet goed. • Wees fysiek actief. • Gebruik weinig of helemaal geen alcohol. • Neem regelmatig een pauze tijdens stressvolle activiteiten. • Lach iedere dag. • Uit je. • Laat iemand anders voor je zorgen.

8. Dia 8 • Secundaire traumatische stress (STS) • Een trauma dat opvoeders ervaren, als gevolg van blootstelling aan het trauma van het kind en reacties op het trauma.

9. Dia 9 • Stress en blootstelling aan het trauma • Blootstelling kan komen door: • wat een kind je vertelt of zegt in jouw bijzijn;. • spel, tekeningen of geschreven verhalen van het kind; • reacties van het kind op dingen die aan het trauma herinneren; • media-aandacht, hulpverleningsverslagen of andere documenten over de traumatische gebeurtenissen.

10. Dia 10 • Wanneer het trauma van je kind jouw trauma wordt • Blootstelling kan leiden tot: • verstorende beelden; • nervositeit of schrikachtigheid; • moeite met concentreren of opnemen van informatie; • nachtmerries en slapeloosheid; • emotionele afgestomptheid.

11. Dia 11 • Wanneer het trauma van je kind jouw trauma wordt • Blootstelling kan leiden tot: • verandering van je wereldbeeld; • gevoelens van machteloosheid en hopeloosheid; • boosheid; • je afgesneden voelen van anderen.

12. Dia 12 • Wanneer het trauma van je kind jouw trauma wordt • Je kunt: • het perspectief verliezen, je te veel identificeren met het kind; • ongepast of overdreven reageren; • het kind beschermen tegen herinneringen aan het trauma; • afstand nemen van je kind; • alles doen om toekomstige blootstelling te voorkomen; • alleen zijn met je kind vermijden.

13. Dia 13 • Het verhaal van Ron en Suzanne • Allebei in de dertig. • Relatief gelukkige kindertijd gehad, geen traumageschiedenis. • Ron: korte periode van depressie tijdens werkeloosheid. • Suzanne: erg gevoelig van aard.

14. Dia 14 • Het verhaal van Ron en Suzanne • De vierjarige Julia en haar achttien maanden oude broertje Jimmy. • Vader schoot voor hun ogen moeder dood en pleegde daarna zelfmoord.

15. Dia 15 • Het verhaal van Ron en Suzanne • De kinderen bleven alleen achter in het appartement met de lichamen van hun ouders. • Julia was bang om de deur open te doen en hulp te halen. • Ze zorgde voor haar broertje. • Ze probeerde haar ouders tot leven te wekken. • De politie vond de kinderen na twee dagen.

16. Dia 16 • Het verhaal van Ron en Suzanne • Het verhaal van de kinderen kwam op de televisie • Een deel van het politierapport stond in de krant. • Beelden in het hoofd van Susan: • bloederige voetafdrukken van de kinderen; • plas bloed en andere lichaamsvloeistoffen; • Jimmy die in elkaar gedoken tegen het lichaam van zijn moeder aan ligt.

17. Dia 17 • Het verhaal van Ron en Suzanne • Jimmy is opgehouden met lopen. • Hij verstijft in een positie en valt om. • Hij heeft nachtmerries. • Julia legt steeds een dekentje over haar pop. • Zij reageert op speculaasjes en een rood tafelkleed. Die herinneren haar aan het trauma.

18. Dia 18 • Het verhaal van Ron en Suzanne • De traumatische stressreacties van Suzanne: • verstorende beelden van het trauma van de kinderen; • nervositeit en schrikachtigheid, vooral wanneer zij Julia helpt in de badkamer; • nachtmerries over de schietpartij; • druk om toekomstige blootstelling aan het trauma te vermijden.

19. Dia 19 • Het verhaal van Ron en Suzanne • De traumatische stressreacties van Ron: • geen interesse meer in intimiteit met zijn vrouw; • trekt zich terug en voelt zich afgesneden; • voelt zich hopeloos; • zet vraagtekens bij zijn bekwaamheid de kinderen te helpen.

20. Dia 20 • Het verhaal van Ron en Suzanne • Hoe kunnen Ron en Suzanne: • zichzelf helpen; • de kinderen helpen?

21. Dia 21 • STS overwinnen (groepsactiviteit) • Herken de veiligheid van de huidige situatie. • Onderscheid de volwassen interpretatie van de ervaring van het kind. • Richt je op de veerkracht van het kind en bouw positieve ervaringen op.

22. Dia 22 • Pauze

23. Dia 23 • Wanneer het trauma van je kind een herinnering is • Je kunt: • reageren zoals je op alles wat aan het trauma herinnert zou reageren; • problemen hebben om jouw ervaring te onderscheiden van die van het kind; • verwachten dat je kind er op dezelfde manier mee omgaat als jij; • ongepast en overdreven reageren; • je terugtrekken van je kind.

24. Dia 24 • Het verhaal van Betty en Joyce • Betty is een vijftigjarige vrouw. Zij: • heeft haar school doorlopen en heeft een goede baan; • is actief in de kerk; • bracht met succes twee pleegzonen groot; • wil andere kinderen helpen te ontsnappen aan dezelfde pijn die ze als kind heeft ervaren.

25. Dia 25 • Het verhaal van Betty en Joyce • Joyce is de dertienjarige pleegdochter van Betty. Zij: • is weggehaald bij haar alleenstaande moeder die leed aan een chronisch psychiatrische stoornis; • werd verwaarloosd gedurende het grootste deel van haar kindertijd; • is seksueel misbruikt door de vriend van moeder, tussen haar zesde en elfde jaar; • heeft weinig sociale vaardigheden en moeite met vrienden maken; • ontbeert de basale vaardigheden om te overleven.

26. Dia 26 • Het verhaal van Betty en Joyce • De plaatsing gaat goed, totdat Joyce in de puberteit komt. • Betty klaagt dat Joyce treuzelt bij haar huiswerk en ‘rare dansjes’ oefent. • Joyce komt op school in de problemen. • Betty is boos en schaamt zich: ‘Ik kan dit meisje gewoon niet aan.’

27. Dia 27 • Het verhaal van Betty en Joyce (groepsactiviteit) • Waarom denk je dat Betty reageert zoals ze doet? • Waarom denk je dat Janis deed wat ze deed op school? • Wat zou jij doen, als dit jouw pleegdochter was?

28. Dia 28 • Het verhaal van Betty en Joyce • Joyce krijgt traumatherapie, om te werken aan de gevolgen van het seksueel misbruik. • Betty doet mee in de eerste sessie, maar verzint daarna excuses om niet meer te hoeven komen. • Joyce wil met Betty praten over jongens, maar Betty klapt dicht. • Betty trekt zich terug, wanneer Joyce toenadering zoekt.

29. Dia 29 • Het verhaal van Betty en Joyce • Een relatiecrisis: • Betty: ‘Je moet haar hier weghalen.’ • Joyce: ‘Waarom wijst mijn pleegmoeder mij af?’

30. Dia 30 • Kan deze plaatsing gered worden? (groepsactiviteit) • Wat is er werkelijk aan de hand tussen Betty en Joyce? • Wat kan Betty doen om zichzelf te helpen? • Wat kan Betty doen om Joyce te helpen?

31. Dia 31 • Omgaan met het trauma van een kind als dit herinneringen oproept • Herken het verband tussen het trauma van het kind en jouw eigen geschiedenis. • Onderscheid welke gevoelens bij het heden en welke bij het verleden horen. • Wees eerlijk tegen jezelf, je kind en de leegzorgmedewerker. • Zoek steun en ga in therapie voor het trauma. Het is nooit te laat om te herstellen. • Erken dat wat voor jou werkt, niet hoeft te werken voor het kind.

32. Dia 32 • Vasthouden aan zelfzorg: maak een plan • Bewaar de balans tussen werk en ontspanning en tussen jezelf en anderen. • Neem activiteiten op die puur voor de lol zijn. • Neem er een aanpak voor stressmanagement in op (zoals sport, meditatie of yoga).

33. Dia 33 • Vasthouden aan zelfzorg: dagelijks (groepsactiviteit) • Hond uitlaten. • Met de kat spelen. • Sporten. • Vriendin bellen. • Mediteren. • Boek lezen. • Dagboek bijhouden. • Praten met de buren. • Naar muziek luisteren.

34. Dia 34 • Vasthouden aan zelfzorg: wekelijks (groepsactiviteit) • Hobby uitoefenen. • Sporten. • Uit eten met mijn partner. • Manicure, pedicure, enzovoort. • Uitgaan met een groep vrienden. • Een ondersteuningsgroep bezoeken. • Naar de film gaan. • In de tuin werken.

35. Dia 35 • Samenvatting

36. Dia 36 • Essentiële elementen van opvoeden met kennis van trauma • Herken het effect dat het trauma op je kind heeft gehad. • Help je kind zich veilig te voelen. • Help je kind overweldigende emoties te begrijpen en onder controle te houden. • Help je kind probleemgedrag te begrijpen en veranderen. • Respecteer en ondersteun positieve, stabiele en blijvende relaties in het leven van je kind. • Help je kind om een op kracht gebaseerd begrip van zijn of haar eigen levensverhaal te ontwikkelen. • Wees een pleitbezorger van je kind. • Bevorder en ondersteun traumagericht onderzoek en behandeling voor je kind. • Zorg voor jezelf.

37. Dia 37 • Zorgen voor getraumatiseerde kinderen: training voor opvoeders • Bedankt!