560 likes | 1.73k Vues
Dersin Amaci ve Ders Konulari. Dersin amaci, bir isletmenin mali tablolarinin bagimsiz denetiminin nasil yapilacagini g?stermek ve denetim konusundaki g?ncel gelismeleri aktarmaktir.Bunun i?in lisans egitimi boyunca alinan muhasebe derslerinin t?m?n?n iyi kavranmis olmasi gerekir. . Denetim KavramiGen.Kab.G?rm?s Dn.StnDenetim S?reci (planlama, y?r?tme, tamamlama ve rapor)I? KontrolDenetim Riskleri ve ?nemlilikDenetimde ?rneklemeDenetimde RaporlamaBilan?o ve Gel.Tab.Kalemlerinin Denetimi.
E N D
1. Muhasebe Denetimi TC.
Eskisehir Osmangazi niversitesi
Iktisadi ve Idari Bilimler Fakltesi
Isletme Blm
Muhasebe Finansman Anabilim dali
Yrd. Do. Dr. Murat KIRACI
2. Dersin Amaci ve Ders Konulari Dersin amaci,
bir isletmenin mali tablolarinin bagimsiz denetiminin nasil yapilacagini gstermek ve
denetim konusundaki gncel gelismeleri aktarmaktir.
Bunun iin lisans egitimi boyunca alinan muhasebe derslerinin tmnn iyi kavranmis olmasi gerekir. Denetim Kavrami
Gen.Kab.Grms Dn.Stn
Denetim Sreci (planlama, yrtme, tamamlama ve rapor)
I Kontrol
Denetim Riskleri ve nemlilik
Denetimde rnekleme
Denetimde Raporlama
Bilano ve Gel.Tab.Kalemlerinin Denetimi
3. Muhasebe Denetimi Dersi
4. Muhasebe Denetimi Dersini Alanlar SMMM Staja Baslama Sinavi
SMMM Mesleki Yeterlilik Sinavi
SPK Lisanslama Sinavi
Bazi Kamu Kurumu Sinavlarinda
5. Dersin Degerlendirmesi 1 ara sinav, dev ve 1 final sinavi olmak 2 sinav bir devden olusmaktadir.
Ara sinav %30 (Test-klasik)
dev %10
Final sinavi %60 (Test-klasik)
ESOG Lisans Ynetmeligi geregi derslerin %70ine devam zorunlulugu bulunmaktadir.
6. Ders Kaynaklari
7. Finansal Tablolar ve Bilgi Kullanicilari Finansal tablolar muhasebe srecinin bir iktisi olarak isletmeyi dis dnyaya rakamlarla tanitir. Bu finansal tablolar ayni zamanda isletme disina bilgi sunmanin temel aracidirlar.
Isletmeyle herhangi bir nedenden dolayi iliski iinde olup finansal tablolardaki bilgilerden yararlanarak karar alacak kisilere Finansal Bilgi Kullanicisi adi verilir. Bu kullanicilara isletme ilgilileri veya karar alicilar adi da verilmektedir.
8. Finansal Bilgilerin Gvenilirligi ve Dogrulugu
9. Muhasebe Denetiminin Tarihsel Gelisimi Mezopotamya uygarliginin kayitlarinda finansal islemleri gsteren rakamlarin yaninda bir dogrulama sistemi kullanildigina delalet eden isaret ve noktalar bulunmasi, bir kisi tarafindan hazirlanan kayitlarin baska bir kisi tarafindan dogrulanma isleminin gnmzden 5500 yil nceye kadar uzandigini ortaya koymaktadir.
Muhasebe denetiminin Anglo-Sakson lkelerindeki karsiligi Auditingdir. Auditing kavraminin kkeni ise Latince isitmek veya dikkatlice dinlemek, anlamak anlamina gelen audire fiiline dayanmaktadir.
Auditing ve meslek unvani olarak da auditor ilk defa 1289 yilinda Ingilterede kullanilmis profesyonel denetiligin ilk rgt de 1581 yilinda Venedikte kurulmustur.
11. Denetim ve Ilgili Kavramlar Denetim Kavrami: Iktisadi faaliyet ve olaylara iliskin iddialarin, nceden saptanmis ltlere uygunluk derecesini arastirmak ve sonularini ilgi duyanlara bildirmek amaciyla tarafsizca kanit toplayan ve bu kanitlari degerleyen sistematik bir sretir.
12. Denetim Kavrami Akis Semasi
13. Kontrol, Teftis ve Revizyon Kontrol, denetimin baslangici veya denetimden nce gelen faaliyettir. Amalara ulasmak iin alinan nlemler bir kontrol faaliyetidir.
Teftis, Bir seyin aslini, dogrusunu veya islerin iyi yrtlp yrtlmedigini anlamak iin yapilan incelemedir. Daha zel bir arastirmadir.
Revizyon, Gzden geirmek, tekrar incelemektir. Daha ok finansal olaylarin ve vergi hesaplarinin (belge vs.) incelenmesidir.
14. Denetimin zellikleri a.Denetim, belli bir ekonomik birime ve bir dneme ait bilgileri kapsar.
b.Denetim bir sretir.
c. Denetim, bilgilerin dogrulugu ya da ne kadar gvenilir oldugu ile ilgilenir.
d.Denetim, bir karsilastirma eylemidir.
e.Denetim, kanit toplama ve degerlendirme eylemidir.
f. Denetim, uzman ve bagimsiz bir kisi tarafindan yapilir.
g. Denetim alismalari sonucunda rapor dzenlenir.
15. Denetimin FonksiyonlariDenetime neden gerek duyulmaktadir? Isletme ynetimi aisindan
Isletmedeki i kontrol sisteminin, muhasebe sisteminin aksayan ynlerinin dzeltilmesine, personelin yolsuzluk yapmasini nlemeye (caydirmaya) ve ynetim kuruluna hesap verebilme imkanini kolaylastirmaktadir.
Makro ekonomi ve Kamu Dzeni aisindan
Isletmenin mali tablolarina gvenerek karar alanlarin zarara ugramamasi iin denetime gerek duyulmaktadir. Kamuoyunun mali tablolara gven duymasina yardimci olmaktadir. rn:Bir bankanin yanlis bir kredi vermesi sonucu hem bankanin zarari hem de bu krediyi daha iyi kullanma imkanindan mahrum birakma adina ekonomiye genel bir zarar sz konusudur.
16. Bilgi Kullanicilari ve Denetim
17. Amalarina Gre Denetim Trleri Faaliyet Denetimi (Performans Denetimi)
Bir rgtn faaliyetlerinin verimliligi ve etkinligini degerlemek amaciyla bu faaliyetlerle iliskili usul ve yntemlerin uygulanisinin incelenmesidir.
Muhasebe Denetimi (Bagimsiz Denetim)
Isletmenin mali tablolarinin mali durumunu ve faaliyet sonularini dogru olarak GKGMIne gre yansitip yansitmadiginin incelenmesidir.
Uygunluk Denetimi (Usul Denetimi)
Bir rgtn mali islemlerinin ve faaliyetlerinin belirlenmis yntemlere, kurallara veya mevzuata uygun olup olmadigini belirlemek amaciyla incelenmesidir.
18. Deneti ve Deneti Trleri Deneti: Mesleki bilgi ve deneyime sahip, bagimsiz davranabilen ve yksek ahlaki zelliklere sahip denetim faaliyetini yrten kisiye denir.
e Ayrilir:
Bagimsiz (Dis) Denetiler
I Denetiler
Kamu Denetileri
19. Bagimsiz (Muhasebe) Denetiminin Trleri (SPK mevzuatina gre) Srekli Denetim: Halka aik sirketlerin, SPK gzetimine tabi diger sirketlerin, bankalarin, sigorta sirketlerinin yil sonu mali tablolarinin GKGDSna uygun bir sekilde denetlenmesidir.
Sinirli Denetim: Hisse senetleri borsada islem gren sirketler, Araci kurumlar, Menkul ve Gayrimenkul yatirim Ortakliklari ve Fonlari ve Emeklilik Yatirim Fonlari Sirketlerinin ara mali tablolarinin GKGDSna uygun bir sekilde denetlenmesidir.
zel Denetim: Isletmelerin tasfiye, birlesme, devir, blnme gibi durumlarda veya halka ilk defa ailacak sirketler iin yapilan denetim trdr.
20. Bagimsiz Denetime Yaptirmak Zorunda Olan Kuruluslar SPK mevzuatina tabi sirketler
Bankalar Kanununa Tabi sirketler (Bankalar, Katilim Bankalari eski adi FK)
Enerji Piyasasi Dzenleme Kurumuna tabi olan kurumlar
Sigorta ve Reasrans sirketleri
Factoring Sirketleri
Finansman Sirketleri
21. SPKya Tabi Sirketler Ortak sayisi 250den fazla oldugu iin Halka Aik oldugu Varsayilan sirketler
Ortak sayisi 250den fazla olmakla birlikte menkul kiymetlerini halka arz ettikleri iin Kurul gzetimine tabi sirketler
Araci kurumlar
Yatirim Ort.
Yatirim Fonlari
Girisim Sermayesi Ortakliklari
Portfy Ynetim Sirketleri
Emeklilik Yatirim Fonlari
Tedrici sekilde Kurulan A.S.ler
22. Tasdik Islemleri 3568 sayili yasa ile muhasebe meslegi, meslegi icra edenler (SM, SMMM) ve denetleyenler (YMM) olarak iki temel gruba ayrilmistir.
Tasdik Islemleri Ne Demek? Gerek veya tzel kisilerin veya bunlarin tesebbs ve isletmelerinin YMMler tarafindan denetim ilke ve standartlarina gre UYGUNLUK ynnden incelenmesi ve bu inceleme sonularina dayanilarak esitli konularin ve belgelerin geregi yansitip yansitmadiginin imza ve MHR kullanmak suretiyle tespiti ve rapora baglanmasidir.
23. Niin Tasdik Islemlerini YMMler yapiyor?
YMMler mkellefler ile Vergi idaresi arasinda uzman konumunda, Maliye bakanliginin Vergi idaresindeki yetersizlikleri ve kendi denetim elemanlarinin sayisal yetersizliginden kamu adina inceleme yapmak durumundadirlar. (bazen zorunlu bazen ihtiyari basvurulmaktadir.)
Temel olarak SMMMler imza (vergi beyannamesini imzalama) YMMler ise tasdik (vergi beyannamesindeki kar/zarar vs. ilgili vergi kanunlarina uygun saptanmis ve belirtilmistir) hizmeti vermektedir.
lkemizde SPK hkmlerine gre SMMM ve YMMler bagimsiz denetim yapabilirler. Tasdik kavrami ile sinirlanmis denetimi ise sadece YMMler yapabilir.
24. Tasdike Tabi Islemler3568 Sayili Yasa YMMlerin Tasdik Edecekleri Belgeler, Tasdik Konulari, Tasdike Iliskin Usul ve Esaslar Hakkinda Ynetmelige gre TAM TASDIK Kurumlar vergisi ve Gelir vergisi mkellefleri ile imzalanan Tasdik Szlesmesi kapsaminda vergi dairelerine karsi vergi mkelleflerinin sadece yil sonundaki beyannamelerindeki bilgilerin degil, bunun bir mtemmimi olan ve yil iinde verilen Gelir, KDV ve Damga Vergisi beyannamelerindeki bilgilerin denetlendigi ve dogrulugu konusunda aykiri bir duruma rastlanmadigi seklinde imza ve tasdik hizmetidir.
YMMler kendisinin kusurlu oldugunun vergi inceleme elemani tarafindan aika gerekeleri ile birlikte inceleme raporunda belirtildigi takdirde kayba ugratilan vergi ve cezalardan sorumludur.
25. Tasdike Tabi Islemler3568 Sayili Yasa YMMlerin Tasdik Edecekleri Belgeler, Tasdik Konulari, Tasdike Iliskin Usul ve Esaslar Hakkinda Ynetmelige gre KISMI TASDIK KDV iadesi ve Mahsuplari
Yeniden Degerleme Islemleri
Yeniden Degerleme Fonunun Sermayeye Ilavesi
Yatirim Indirimi
Vakiflar ile Bilimsel Arastirma ve Gelistirme Faaliyetinde Bulunan Kurum ve Kuruluslarin Vergiden Muaf Tutulabilmesi isl.
Kurumlar Vergisi Kanununun istisna ve indirimlerinden yararlanma
26. GENEL KABUL GRMS DENETIM STANDARTLARI Genel Standartlar
1.Mesleki Egitim ve Deneyim Stn.
2.Bagimsizlik Stnd.
3.Mesleki zen ve Titizlik Stnd.
alisma Alani Standartlari
1.Planlama ve Gzetim Stnd.
2.I Kontrol Sisteminin Incelenmesi Stnd.
3.Yeterli ve Gvenilir Kanit Toplama Stnd.
Raporlama Standartlari
1.GKGMIne Uygunluk Stnd.
2.GKGMIde Degismezlik Stnd.
3.Tam Aiklama Stnd.
4.Grs Bildirme Stnd.
27. GENEL KABUL GRMS DENETIM STANDARTLARI GKGDS : Meslek rgtlerince kabul edilmis her denetinin her denetim faaliyetinde uymasi gerekli olan kurallar dizisidir (standartlardir).
Dnyadaki muhasebe ve denetim alaninda tm uzmanlar tarafindan kabul gren ve bir denetim alismasinda asgari uyulmasi gereken kurallar btndr.
Bu standartlar denetiye denetim faaliyetinde bir Kilavuz olarak hizmet edecegi gibi, denetim alismasinin kalitesi de bu standartlara uygunluk derecesiyle llr.
28. GENEL KABUL GRMS DENETIM STANDARTLARI Genel standartlar, denetim alismasinin kimler tarafindan yrtlecegini belirleyen yani denetiyi hedef alan standartlardir.
alisma Alani standartlari ise denetim alismasinin nasil ve ne sekilde yrtlecegini belirleyen standartlardir.
Raporlama standartlari ise denetim faaliyeti sonularinin ilgililere nasil raporlanacagini gsteren standartlardir.
lkemizde SPKnin Bagimsiz Denetim Hakkinda Seri X No:16 Sayili Tebligi 3-42 maddeler bu konu zerindedir.
29. Genel Standartlar 1)Mesleki Egitim ve Yeterlilik Standardi
Denetim faaliyeti yeterli teknik bilgi, deneyim ve uzmanliga sahip kisilerce gereklestirilmelidir.
Bu standart ayni zamanda Nasil deneti olunabilir sorusuna verilen cevaptir. lkemizde SMMM ve YMM yetkisine sahip olan kisiler ile yurtdisindan denetim belgesine sahip olan kisiler bagimsiz deneti olabilir.
30. Genel Standartlar 2.)Bagimsizlik Standardi
Denetim faaliyetinin her asamasinda, deneti veya denetiler bagimsiz davranmalidir
Denetinin isletmeden bagimsizligi, denetim uygulamalarinin saglikli yrtlebilmesi iin en nemli gerekliliktir. Deneti, her seyden nce tarafsiz dsnme yetenegine, mesleki bilgisinin ve stlendigi roln geregi olarak objektif davranma olanagina sahip olmalidir.
31. Genel Standartlar 3)Mesleki Dikkat ve zen Standardi
Denetim faaliyetinin her asamasinda, gerekli olan mesleki zen ve titizlik gsterilmelidir.
Denetim uygulamalarinda, denetinin mesleki dikkat ve titizliginden anlasilmasi gereken; denetim isinin alinmasindan denetim kapsaminin ve zamaninin planlamasina, kanitlarin toplanmasindan denetim raporunun hazirlanmasina kadar, denetim uygulamalarinin her asamasinda denetim standartlarina uygun davranilmasidir. Ayni zamanda meslek ahlak kurallarina da uygun hareket edilmesi gerekmektedir.
32. alisma Alani Standartlari 1)Planlama ve Yardimcilarin Gzlenmesi Standardi
Denetim faaliyeti yeterli bir sekilde planlanmali ve varsa deneti yardimcilari uygun sekilde gzetlenmelidir
Denetimin daha etkin bir sekilde yapilabilmesi ve zamaninda tamamlanabilmesi iin planlama yapmak gerekir. Hangi denetim prosedrnn ne zaman, kimin tarafindan nasil yapilacagini gsteren denetim programlarinin yer aldigi listeye genel olarak denetim plani adi verilir. Her deneti denetime baslamadan bir denetim plani olusturmak zorundadir.
Ayni zamanda denetim bir ekip isidir. Bu ekipte bas deneti disinda deneti ve yardimcilari da olacaktir.
33. alisma Alani Standartlari 2)I Kontroln Incelenmesi Standartlari
Denetim faaliyetinin planlanmasi ve yapilacak testlerin niteliginin, zamanlamasinin ve kapsaminin belirlenebilmesi iin isletmenin i kontrol sistemi incelenmeli ve degerlendirilmelidir.
34. alisma Alani Standartlari 3)Kanit Toplama Standardi
Incelenen mali tablolar hakkinda bir grse ulasilmasina yardimci olmasi bakimindan; gzlem, sorusturma, dogrulama gibi denetim tekniklerini kullanarak yeterli sayi ve gvenilirlikte kanit elde edilmelidir.
Deneti, mali tablolardaki aiklamalarin dogrulugunu kanitlayici ipularini arastirmali ve bunlari, denetim yargisini olusturmak iin degerlendirmelidir. Ne kadar kanit toplanacagina deneti karar verir. Daha sonra toplanan kanitlar degerlendirilir. Kanitlar denetinin grsne temel teskil edecegi iin ok nemlidir.
35. Raporlama Standartlari 1)GKGMI Uygunluk Standardi
Denetim raporunda, incelenen mali tablolarin genel kabul grms muhasebe ilkelerine uygun olarak hazirlanip hazirlanmadigi belirtilmelidir.
Deneti, bu konudaki grsn aika belirtmedigi takdirde, isletmenin mali tablolarinin genel kabul grms muhasebe ilkelerine uygun dzenlenmis oldugu varsayilacaktir. Mutlaka denetim raporunda yer almalidir.
36. Raporlama Standartlari 2)GKGMInde Degismezlik Standardi (Tutarlilik Stnd)
Tutarlilik Kavrami: Muhasebe uygulamalari iin seilen muhasebe politikalarinin, birbirini izleyen dnemlerde degistirilmeden uygulanmasini ifade eder.
Denetim raporunda, incelenen dnemde geerli olan muhasebe politikalarinin ve yntemlerinin nceki dnemde de aynen uygulanip uygulanmadigi belirtilmelidir.
Bir dnemden digerine isletmece benimsenmis muhasebe ilkelerinde tutarli davranma ve mali tablolarin karsilastirilabilirligi ve dolayisiyla analiz sonularinin karar alicilari yaniltmamasini saglar.
37. GKGMInde Degismezlik Standardi (Tutarlilik Stnd) Eger denetlenen isletme kullandigi bazi muhasebe ilkelerinde degisiklik yaptiysa, bu ilkeye gre olusacak farklari ve sonulari mali tablolarin dipnotlarinda belirtmesi gerekir.Parasal Etkilerinin mali tablo dipnotlarinda aiklanmasi zorunludur.
rnegin, amortisman ayirma ynteminde yapilan degisikligin dipnotlarda belirtilmesi zorunludur. Eger bu degisiklik parasal bir etkide bulunuyorsa dipnotlarda aiklama yapilmalidir. Denetide bunlari kontrol eder ve raporunda belirtir.
38. Raporlama Standartlari 3)Yeterli Aiklama Standardi
Tam Aiklama Kavrami, mali tablolarin, bu tablolardan yararlanacak kisi ve kuruluslarin dogru karar vermelerine yardimci olacak lde yeterli aik ve anlasilir olmasini ifade eder.
Denetim raporunda aksi belirtilmedike, incelenen mali tablolarin eklerinde yer alan aiklayici bilgilerin (dipnotlarin) yeterli oldugu kabul edilir
39. Raporlama Standartlari 3)Yeterli Aiklama Standardi
Bu standarda gre deneti, msteri isletmenin tam aiklama kavramina uygun olarak mali tablolarini dzenleyip dzenlemedigini arastirir. Finansal bilgi kullanicilarin kararlarini etkileyecek her trl bilgi mali tablolarda ve eklerinde verilmis olmasi gerekir. Deneti bunlari kontrol eder. Mali tablo dipnotlarindaki bilgilerin yetersiz olmasi halinde deneti, denetim raporunda aiklayici bilgilere yer vermelidir.
Eger msteri isletme yeterli aiklama ilkesine uymussa deneti, bunu denetim raporunda belirtmez. Msteri isletme yeterli aiklama ilkesine uymazsa, bunu denetim raporunda belirtmek durumundadir.
40. Raporlama Standartlari 4)Grs Bildirme Standardi
Denetim raporunda, denetim faaliyetlerinin sonucunu ortaya koyacak sekilde, mali tablolarin btn ile ilgili bir yargiya ulasilmali ve bu grs; olumlu sartli ya da olumsuz olarak aiklanmali grs bildirmekten kainilacaksa bu durumun nedenleri ayrintili olarak denetim raporunda yer almalidir. Ayrica yapilan incelemelerin zellikleri ve denetinin sorumluluk derecesi raporda aika belirtilmelidir
41. Grs Bildirme Standardi Olumlu grs ieren rapor, msterinin mali durumu ve faaliyet sonularinin geregi yansittigi ve mali tablolarin GKGMIye uygun olarak hazirlandigi
Olumsuz grs ieren rapor, msterinin mali durumu ve faaliyet sonularinin geregi yanistmadigi ve mali tablollarin GKGMIye uygun hazirlanmadigi
42. Grs Bildirme Standardi Sartli grs ieren rapor, bir btn olarak mali tablolarin gvenilirligini bozmayacak aykiriliklarin var olmasi halinde dzenlenen rapordur.
Grs bildirmekten kainma durumu da, denetim raporunda belirtilir. Eger denetim grs olusturacak dzeyde kanit toplanamazsa, msteri isletmenin srekliligi byk lde risk altindaysa bu durum raporda grs bildirmekten kainma olarak ifade edilir.
43. Genel Kabul Grms Muhasebe Ilkeleri (Mali Tablo Ilkeleri) Mali tablo ilkeleri, temel mali tablolarin dzenlenmesinde isletmeler tarafindan uygulanacak kurallari ifade eder.
Bu ilkeler, tm dnyada muhasebe alaninda kabul gren ortak kurallar oldugundan Genel Kabul Grms ifadesi kullanilmaktadir.
44. Genel Kabul Grms Muhasebe Ilkeleri (Mali Tablo Ilkeleri) Mali tablolarin dzenlenme ilkeleri, temel mali tablolara paralel olarak iki ana gruba ayrilir:
1. Gelir Tablosu Ilkeleri
2. Bilano Ilkeleri
a) Varliklara Iliskin Ilkeler,
b) Yabanci Kaynaklara Iliskin Ilkeler,
c) zkaynaklara Iliskin Ilkeler.
(Finansal Bilgilerin Gvenilirligine geri dn)
45. Varliklara Iliskin Ilkelerden rnekler Dnen / Duran Varlik Ayriminda Bir Yilin lt Alinmasi Ilkesi
Vadeleri Bir Yilin Altina Inen Duran Varliklarin Aktarilmasi Ilkesi
Dnem Ayirici Aktif Karakterli Islemlerin Ayrica Gsterilmesi Ilkesi
Vadeli Alacaklarin Bilano Gnndeki Degerine Indirgenmesi Ilkesi
46. Kaynaklara Iliskin Ilkelerden rnekler Kisa \ Uzun Vadeli Bor Ayriminda Bir Yilin lt Alinmasi Ilkesi
Vadeli Borlarin Bilano Gnndeki Degerine Indirgenmesi Ilkesi
Vadeleri Bir Yilin Altina Inen Borlarin Kisa Vadeli Yabanci Kaynaklara Aktarilmasi Ilkesi
Borlarin Tmnn Gsterilmesi Ilkesi
47. Gelir Tablosu Ilkelerine Ynelik rnekler Gereklesmis Hasilat Ilkesi
Dnemsel Hasilat- Maliyet Eslestirmesi Ilkesi
Uygun Amortisman Ilkesi
Olagandisi Gelir ve Giderlerin Ayri Gsterilmesi Ilkesi