Thema 8 Onderwijskundig Ontwerpen Instructional Design

1. Thema 8Onderwijskundig OntwerpenInstructional Design

3. Advance Organizer 1 • Uit internationaal vergelijkend onderzoek blijkt dat het roken bij jongeren weer toeneemt. Zoals uit onderstaand nieuwsbericht blijkt, steunt de Europese Unie campagnes om dit rookgedrag af te bouwen en om te vermijden dat jongeren starten met roken. • Je bent een onderwijskundig medewerker op een jongerenadviesdienst en je wil een project indienen dat kadert in deze campagne.

4. Advance Organizer 2 • In ontwikkelingslanden blijkt er een oorzakelijk verband te bestaan tussen kindersterfte en het gebruik van besmet water. De UNESCO sponsort daarom een miljoenenprogramma om moeders op een gezonde manier te leren baby- en kindervoedsel te leren klaarmaken. • Men huurt uw bedrijf in om een pakket hiervoor te ontwikkelen.

5. Advance organizer • Zet voor de situatie van je keuze de volgende stappen: • Bepaal zo nauwkeurig mogelijk het opleidingsprobleem. • Geef aan op welke manieren je de inhoud van de opleiding kan bepalen. • Verzin hoe je de opleiding / training zou aanpakken. Welke instructiestrategieën verkies je en waarom? • Denk na over wie je zoal in je ontwikkelproces zou betrekken. • Hoe kan je – tijdens en vooral op het einde van het ontwerptraject – er zeker van zijn dat de ontwikkelde instructieaanpak zal werken?

6. Het IDI-model als instap op de problematiek 1 Basis • Definieeractiviteiten • Ontwikkelactiviteiten • Evaluatieactiviteiten

7. IDI model • Ontwikkeld door het Noord Amerikaans universitair ‘Consortium for Instructional Development and Technology’ (UCIDT, 1973). • IDI ~‘Instructional Development Institute’. • Typisch systeemmodel.

9. Definieeractiviteiten • Stap 1 Stel het instructieprobleem vast • ‘needs analysis’ (behoefteanalyse) of sterkte-zwakte analyse • Stap 2 Analyse omgeving en context • Analyse huidige structurele en functionele organisatie van de instructiecontext. • bijv. de regelgeving, heeft men wel alle kennis en vaardigheden in huis? • Veel overleg nodig met alle stakeholders, zoals de opdrachtgever, de doelgroep, ouders, ondersteunend personeel, instructieverantwoordelijke, … • Analyse bronnenmateriaal, literatuurstudie • Stap 3 Organiseer de te verrichten werkzaamheden • Stappenplan. • Taken en verantwoordelijkheden van alle betrokkenen. • Tijdsplanning met mijlpalen.

10. Ontwikkelactiviteiten • Stap 4 Stel de doelen vast • Keuzes maken voor einddoelen • Verdere opsplitsing van einddoelen • Evt. ervrijkt met checklists, criteria of indicatoren. • Stap 5 Specificeer methoden • Welke strategieën, media en toetsing worden opgezet • Beslissingen m.b.t. de componenten van het didactisch handelen (leerstof, media, werkvormen, toetsing) • Stap 6 Construeer prototypen • Modeloplossingen en evaluatie-instrumenten voor uittesten prototype (efficiëntie, effectiviteit, satisfactie).

11. Evaluatieactiviteiten • Stap 7 Test prototypen • Testronde bij representatieve groep. • Ecologische validiteit • Verzamelen evaluatieve data • Stap 8 Analyseer resultaten • Analyse in functie vooropgezette doelen • Kom tot conclusies in functie van evt. verder ontwikkelen • Stap 9 Reviseer en/of implementeer • Iteratieve ontwerpcyclus

12. Oefening ~IDI model • Er wordt beslist om een werkboekje voor elk leerjaar uit te werken en een algemene handleiding. • Uit literatuuronderzoek en onderzoeksresultaten blijkt dat falen op de basisschool sterk te maken heeft met ‘weten hoe je je werk systematisch aanpakt’. • Directeurs van basisscholen geven maximaal 5 € uit voor materialen die niet direct te maken hebben met een bepaald schoolvak. • De VRT heeft interesse om een uitzending rond het thema ‘leren leren’ uit te werken. • Het Ministerie van Onderwijs heeft een CD-I laten ontwikkelen rond ‘leren leren’. • Een geïnterviewde expert stelt: “Het zou beter zijn om ook de schoolagenda te herontwerpen omdat ‘leren leren’ te maken heeft met het plannen van de leeractiviteiten.” • In het draaiboek wordt voor de komende drie maanden aangegeven wat de verschillende leden van het ontwikkelteam aan producten opleveren (deliverables).

13. Begripsomschrijving • Gustafson (1996): "Onderwijskundig ontwerpen is het complete proces van • analyseren wat men wil bereiken met de instructie; • hoe men dit wil aanpakken; • hoe men de aanpak uittest en reviseert en • hoe men lerenden evalueert. • Soms vijfde stap: het implementeren van het ontwerp en/of het vermarkten van het instructieontwerp.

14. Begripsomschrijving • ‘Instructional design’: eigen wetenschapsterrein met theorieën, modellen en een eigen onderzoeksaanpak. • Reigeluth: • Methodes voor ontwerpen van instructie; benoemd als modellen. • ‘Componential’, opeenvolgende stappen beschrijven • Probabilistisch: leiden niet automatisch tot succesvolle instructieontwerpen.

15. Van descriptie naar prescriptie: moeilijkheden

16. Modellen Relatie modellen en doelen

17. Welke is de omvang van de ontwerptaak? • Welk aggregatieniveau? • Microniveau van een les of een deelactiviteit in een les.Oplossing voor één leerkracht? • Macroperspectief met aandacht voor een compleet instructiesysteem voor een multinational? • Mesoniveau: oplossing voor een instelling? • Heel wat auteurs maken het onderscheid tussen microniveau en macroniveau modellen (bijv. Romiszowski, 1981).

18. Aandachtspunten • Aggregatieniveau? • Omvang ontwerptaak? • Ervaring ontwerper? • Voor welke context? • Middelen ter beschikking?

19. ID en visie op leren

21. Ontwikkeling van de instructional design benadering • 'Onderwijskundig ontwerpen' jonge discipline. • Tweede Wereldoorlog: groot opleidingsprobleem. • Training soldaten: EHBO, beheersing van wapens, voertuigen, logistieke aanpakken, radar en communicatiemiddelen. • Eerste keer educatieve films, handleidingen: ‘Division of Visuals Aids for War Training’ 457 geluidsfilms, 432 filmstrips en 457 handleidingen. • Fasen: • Aanvankelijk modellen directe afgeleide van leerprincipesBijv. Skinner ~ reductionistisch • Later modellen gericht op microniveau: zie opmerkingen Merrill, Li & Jones • Meest recent: macroperspectief.

22. Ordening modellen • Voorbeeld: • Integrated models • Task-oriented models • Prescriptive models • Gustafson (1981) - Plomp, Feteris, Pieters & Tomic (1992): taxonomie

24. Mediamodellen • Reductie tot het ontwerpen van leermateriaal met een bepaald medium • Te groot optimisme over impact nieuwe media: radio, televisie, talenpracticum, diaprojector, cassetterecorder, ...

25. Mediamodellen • Mayer (1999a): van ‘technology-centered approach’ naar een ‘learner centered approach’

26. Productiemodellen Primair aandacht voor de leermaterialen en de media, maar ook aandacht voor de leerdoelen en evaluatie.

27. Kookboekmodellen • Beperkte systeemvisie. • Negeren behoeftenanalyse en ontbreken formatieve evaluatie.

28. Kookboekmodellen • Taakanalyse: • Jonassen, Tessmer & Hannum (1999): “The breakdown of performance into detailed levels of specificity” en verder als een ‘front-end analysis, description of master performance and criteria, breakdown of job tasks into steps, and the consideration of the potential worth of solving performance problems”.

29. Ontwerpmodellen – standaardmodellen Bijv. ADDIE-model “Analyse, Design, Develop, Implement & Evaluate”.

30. Systeemmodellen Idem Ontwerpmodel, maar uitbreiding ten aanzien van de volgende punten: • integratie van inzichten uit recente theorieën en resultaten van sociaal wetenschappelijk onderzoek; • grotere aandacht voor de implementatie; • inplannen van overleg en dus het ontwikkelen van sociale vaardigheden; • aandacht voor projectmanagement.

31. Systeemmodellen • Richey (1995) • Generieke benadering • Behoeften bij lerenden • Algemene en specifieke doelen • Ontwikkelen en uitvoeren van evaluaties • Ontwikkelen instructiestrategieën • Try-out van het materiaal • Implementatie en onderhoud

32. Taakanalyse Taakanalyse: Romiszowski

33. Opmerkelijke modellen • McCarthy 4-MAT Cycle of Learning • SOI-model van Mayer • Het model van Gagné, Briggs & Wager • Model van Romiszowski • Critical Events model van Nadler • Component Display Theory – Merrill

34. McCarthy 4-MAT Cycle of Learning

35. SOI-model van Mayer

36. SOI-model van Mayer • Verzorgen multimediale presentatie leermaterialen (zie de 7 designprincipes). • Ondersteunen organisatie leermaterialen. Verzorgde uitwerking leermaterialen an sich voldoende om organisatieactiviteit uit te lokken.Mayer benadrukt verder dat de ontwerper van de leermaterialen ‘pointers’ kan gebruiken om organisatie-elementen in de presentatie beter uit te laten komen. Aandacht ontwerper voor het benadrukken van structuur in leermateriaal: bijv. volgorde, aantal stappen, oorzaak-gevolg, opeenvolging, samenhang, hiërarchie. • Ondersteunen integratie nieuwe kennis en voorkennis. Vooral gestimuleerd door gebruik te maken van grafische elementen, het stellen van tussenvragen en het gebruik van metaforen.

37. Toepassen Spatial Contiguity

38. Procedural analysis • Samenwerken uitvoerder taken. • Observatie en kenniselicitatietechnieken

39. Dick & Carey

40. Dick & Carey: 9 stappen • Stap 1: Bepalen van de leerdoelen • Bepaal einddoelen. • Voer behoefteanalyse uit; betrek actoren in dit proces. • Stap 2: Analyse van de instructiesituatie • Bepaal hoe lerenden uiteindelijk een doel zullen bereiken. • Taakanalyse. • Informatieverwerking analyse. • Leertaken analyse. • Stap 3: Bepaal het startgedrag en de kenmerken van de lerende • Bepaal voorkennis en voorwaardelijke procedures. • Besteed aandacht aan hogere orde denkvaardigheden, persoonlijkheidskenmerken, houdingen en kenmerken van de lerenden.

41. Dick & Carey: 9 stappen • Stap 4: Expliciteer de operationele doelen • Zet algemene leerdoelen om in concrete leerdoelen. • Stap 5: Werk criteriumgebaseerde testen uit • Testen helpen te bepalen of lerenden voorkennis beheersen. • Kijken stap voor stap na beheersen leerdoelen. • Werk een evaluatie uit. • Criteria geven kwantiteit en kwaliteit verwachte gedrag weer. • Stap 6: Bepaal de afzonderlijke instructiestrategieën • Lineaire opbouw instructiestrategieën. • Keuze manier implementatie: contactonderwijs, groepswerk, afstandsonderwijs, zelfgestuurd leren, online-pakketten, een combinatie van contactonderwijs en online leren (ook ‘blended learning’ genoemd).

42. Dick & Carey: 9 stappen • Stap 7: Ontwikkel de leerstof die in de leermaterialen wordt gepresenteerd • Keuze en uitwerking leerstof in een of ander medium. • Bestaande materialen hergebruiken en rekening houden met implementatiekeuzes. • Stap 8: Formatieve evaluatie • Informatie verzamelen als basis voor revisie en verder ontwikkelen. • Formatieve evaluatie op basis van interviews, groepsgesprek of veldtest (‘field trial’). • Stap 9: Summatieve Evaluatie • Bepaal effectiviteit instructiepakket. • Klein- of grootschalig - korte of lange periode. Keuze afhankelijk verwachte verspreiding van ontwikkelde instructieontwerp.

43. Model Romiszowski

44. Model Romiszowski Startactiviteiten Instructieactiviteiten Afsluitende activiteiten

45. Romiszowski: algemeen • Titel • Doelgroep • Aantal lerenden • Tijd • Leerdoelen • Alle leerdoelen van deze les (zie De Block) • Media

46. Startactiviteiten • Aandacht verkrijgen • Hoe start je, hoe leid je in, hoe oriënteer je de lerende op de instructie? • Leerdoelen • Welk concreet leerdoel staat centraal bij deze startactiviteiten; bijv. Herhalen centrale begrippen, Samenvatten voorgeschiedenis, … • Vereiste voorkennis • Wat moet je beheersen om de nieuwe instructie optimaal te kunnen volgen; waar bouw je op verder?

47. Instructieactiviteiten • Fase per fase: • InstructieactiviteitenWelke werkvorm gebruik je (scenario, vragen die je stelt, ingebed materiaalgebruik, …)? • LeeractiviteitenWelke actie verwacht je van lerenden? • FeedbackactiviteitenWelk soort reacties kan je verwachten en hoe ga je hierop reageren? Fouten, misvattingen, afwijkende uitwerkingen, …

48. Afsluitende activiteiten • Transfer • Hoe garandeer je dat wat geleerd is ook in andere situaties zal gebruikt worden: taak, huistaak, opdracht, uitbreiding, generalisering, … • Summatieve evaluatie • Zie thema « Evaluatie » • Samenvatting en de volgende stap • Wrap-up en vervolg schetsen. Hoe zal je hierop verder bouwen? Hoe is deze les een schakel in een geheel?

49. Critical Events model van Nadler

50. Systeemniveau Definitie Analyse Ontwerp Implementeer Evalueer Analyse Synthese Evaluatie