Tohumculuk Sektörünün Hedefleri ve Vizyonu

1. Tohumculuk Sektörünün Hedefleri ve Vizyonu Kazım Abak • 2nci Uluslararası Tohumculuk Çalıştayı • Antalya 2-3 Aralık 2013

2. Tarım Gelişmiş ve gelişmekte olan tüm ülkelerde vazgeçilemez stratejik sektör • Gıda maddelerinin kaynağı • Giyim sanayinin (lif) kaynağı • Enerji (biyoyakıt) hammaddesi kaynağı • Ekonomik gelişmenin lokomotifi • Gıda ve enerji güvencesi için stratejik önemli • Sosyal bakımdan da önemli

3. Tarımda yeni eğilimler • Üretim teknolojilerinde değişim • Girdi kullanımında ve girdi fiyatlarında artma • Gıda fiyatlarında hızlı yükselme • Uluslararası ürün ticaretinde artma • Tüketicinin ödeme gücünde yükselme • Kalite beklentilerinde artma • Biyoenerji bitkilerine talepte yükselme

4. Üretim teknolojilerinde değişim Türkiye sebze üretiminin %20’den fazlası örtüaltından ! Adana

5. Tarımda yeni eğilimler • Üretim teknolojilerinde değişim • Girdi kullanımında ve girdi fiyatlarında artma • Gıda fiyatlarında hızlı yükselme • Uluslararası ürün ticaretinde artma • Tüketicinin ödeme gücünde yükselme • Kalite beklentilerinde artma • Biyoenerji bitkilerine talepte yükselme

6. Girdi kullanımında ve masraflarında artışlar Sebzelerde aşılı fide üretimi

7. Tarımda yeni eğilimler • Üretim teknolojilerinde değişim • Girdi kullanımında ve girdi fiyatlarında artma • Gıda fiyatlarında hızlı yükselme • Uluslararası ürün ticaretinde artma • Tüketicinin ödeme gücünde yükselme • Kalite beklentilerinde artma • Biyoenerji bitkilerine talepte yükselme

8. Gıda ürünlerinde fiyat artışları

9. Tarımda yeni eğilimler • Üretim teknolojilerinde değişim • Girdi kullanımında ve girdi fiyatlarında artma • Gıda fiyatlarında hızlı yükselme • Uluslararası ürün ticaretinde artma • Tüketicinin ödeme gücünde yükselme • Kalite beklentilerinde artma • Biyoenerji bitkilerine talepte yükselme

10. Kalite beklentilerinde artma

11. Tarımda yeni eğilimler • Üretim teknolojilerinde değişim • Girdi kullanımında ve girdi fiyatlarında artma • Gıda fiyatlarında hızlı yükselme • Uluslararası ürün ticaretinde artma • Tüketicinin ödeme gücünde yükselme • Kalite beklentilerinde artma • Biyoenerji bitkilerine talepte yükselme

12. Biyoyakıt bitkileri üretiminde hızlı talep artışı

13. Tohumluk • Tarımın temeli • Tarımdaki en eski girdi • Tarımdaki en önemli girdi • Nitelikli çeşit ve özenle üretilmiş tohumluk verime tek başına %50 etki yapabilir • Nitelikli tohumluk kullanmadan modern tarım yapmak verimli kaliteli üretim yapmak mümkün değil

14. Tohumculukta yeni eğilimler • Sertifikalı tohum üretim ve kullanımında artma • Uluslararası tohum ticaretinde büyüme • Üreticilerin yeni çeşitlere daha hızlı erişmesi, • Hibrit çeşit kullanımında artma (tür sayısı ve oran) • Çeşit değişiminde hızlanma, çeşit ömründe kısalma • Özel tarımsal ve teknolojik niteliklere sahip çeşit isteği • Transgenik çeşitlerin kullanımında artma • Firma sayılarında azalma, firmalarda büyüme

15. Global yıllık tohum dışticareti

16. Tohumculukta yeni eğilimler • Sertifikalı tohum üretim ve kullanımında artma • Uluslararası tohum ticaretinde büyüme • Üreticilerin yeni çeşitlere daha hızlı erişmesi, • Çeşit değişiminde hızlanma, çeşit ömründe kısalma • Özel tarımsal ve teknolojik niteliklere sahip çeşit isteği • Hibrit çeşit kullanımında artma (tür sayısı ve oran) • Transgenik çeşitlerin kullanımında artma • Firma sayılarında azalma, firmalarda büyüme

17. Tohumculukta yeni eğilimler • Sertifikalı tohum üretim ve kullanımında artma • Uluslararası tohum ticaretinde büyüme • Üreticilerin yeni çeşitlere daha hızlı erişmesi, • Çeşit değişiminde hızlanma, çeşit ömründe kısalma • Özel tarımsal ve teknolojik niteliklere sahip çeşit isteği • Hibrit çeşit kullanımında artma (tür sayısı ve oran) • Transgenik çeşitlerin kullanımında artma • Firma sayılarında azalma, firmalarda büyüme

18. Tohumculukta yeni eğilimler • Sertifikalı tohum üretim ve kullanımında artma • Uluslararası tohum ticaretinde büyüme • Üreticilerin yeni çeşitlere daha hızlı erişmesi, • Hibrit çeşit kullanımında artma (tür sayısı ve oran) • Çeşit değişiminde hızlanma, çeşit ömründe kısalma • Özel tarımsal ve teknolojik niteliklere sahip çeşit isteği • Transgenik çeşitlerin kullanımında artma • Firma sayılarında azalma, firmalarda büyüme

19. Transgenik çeşitlerde durum • Transgenik yetiştiren ülke 28 (8+20) • Bu ülkelerdeki toplam nüfus 4 milyar (%60) • Yetiştiren üretici sayısı 17.3 milyon • Yıllık ekim alanı 170 milyon ha • Yığışımlı ekim alanı 1.5 milyar ha • Yıllık artış hızı %6-10 • Yıllık üretim değeri 98.2 milyar USD

20. Tohumculukta yeni eğilimler • Sertifikalı tohum üretim ve kullanımında artma • Uluslararası tohum ticaretinde büyüme • Üreticilerin yeni çeşitlere daha hızlı erişmesi, • Hibrit çeşit kullanımında artma (tür sayısı ve oran) • Çeşit değişiminde hızlanma, çeşit ömründe kısalma • Özel tarımsal ve teknolojik niteliklere sahip çeşit isteği • Transgenik çeşitlerin kullanımında artma • Firma sayılarında azalma, firmalarda büyüme

21. Global tohum endüstrisi yapısı (Howard 2009)

22. Dünya tohum ticaretinde firma payları

23. Yakın gelecekte beklenen gelişmeler • Global ekonomide büyüme • Hem üretimde hem tüketimde globalleşme • Tohum pazarında büyümenin devamı • Uluslararası ticarette artma (hem girdi hem ürünlerde) • Hibrit tohumluk kullanımında artma • Transgenik çeşitlerde artma • Sosyal ve çevresel sorumluluklarda artma • İklimde değişme (küresel ısınma)

24. İklim değişiminin getireceği tehlikeler - Kullanılabilir su miktarında azalma/kuraklık - Tuzluluk - Yeni hastalık ve zararlıların çıkması - Bitki deseninde değişiklikler

25. Tohumculukta AR-GE’nin önemi • Tohum sanayii AR-GE harcamalarının en yüksek olduğu sektördür • Sanayide AR-GE harcamalarının en az %2 olması istenir • AB ülkelerinde tohumculukta AR-GE harcamalarının oranı toplan cironun 20%’si kadardır • Bu ülkelerde AR-GE’de çalışan personelin toplam çalışanlara oranı da 25% civarındadır (12500/52000) • (ESA Scholte, 2013)

26. Tohumculuk zincirinde Ar-Ge • Islah • Tescil • Üretim • Sertifikasyon • İşleme hazırlama • Pazarlama • Depolama

27. Bitki ıslahında yakın gelecekteki hedefler • Hastalık ve zararlılara daha fazla dayanıklılık • Abiyotik stres faktörlerine tolerans (yüksek ve düşük sıcaklık, kuraklık, tuz, yüksek nem, besin maddesi noksanlıkları vb) • Herbisitlere tolerans • Ürün kalitesinin iyileştirilmesi • Daha iyi besin değeri • Erkek organ kısırlığı geliştirilmesi ve hibrit çeşitlerin yayılması

28. AR-GE için neler gerekli • Vizyon • Nitelikli Araştırıcı ve yardımcı personel • Bilgi birikimi • Nitelikli materyal • Mali kaynak • İşbirliği-organizasyon

29. Ar-Ge kurumları • Üniversiteler • Kamu Araştırma Enstitüleri • Özel sektör ortak Ar-Ge kurumları • Özel sektör Ar-Ge birimleri • Uluslararası bağlantıları

30. Özel firmalarda Ar-Ge • Firmaların %30’unda araştırma faaliyeti var • %35 inde yalnızca adaptasyon denemeleri • %30’unda ıslah çalışmaları da var • Yerli çeşitler geliştiriliyor ve piyasada iş yapıyor • Islah çalışmaları sebzelerde daha fazla • TÜBİTAK desteği ve Üniversite işbirliğinde artma

31. Kamuda durum • Ülke geneline yayılmış enstitüler mevcut • Bitkisel üretimde ıslah çalışmaları baskın • Yetişmiş araştırıcı eleman var fakat yeterli değil • Bahçe bitkileri alanında daha dinamik bir yapı • Tarla bitkilerinde ıslah çalışma sayısı daha sınırlı

32. Üniversitelerde durum • Çok iyi yetişmiş araştırıcı elemanlar var • Bazılarında çok iyi altyapı da mevcut • Özel sektör ile ilişkiler yetersiz • Ara eleman (mühendis, laborant, asistan) yetersiz • Ders yükü ağırlığı çok fazla

33. Farklı aşamalarda görevler ve finans paylaşımı Uygulamalı Araştırma Hat Geliştirme Çeşit Geliştirme Pazar Başlangıcı Pazarda Büyüme Temel Araştırma Özel sektör Kamu sektörü Ticarileşme aşaması (ÖZEL SEKTÖR) Ticarileşme öncesi finansman (KAMU SEKTÖRÜ)

34. Üç önemli konu • Yüksek varyabiliteye sahip nitelikli materyal için gen kaynaklarına kolay erişim • Daha hızlı ve daha etkin ıslahyapabilmek için biyoteknolojiden daha fazla yararlanma • Nitelikli ıslahçı ve yardımcı araştırıcı personel

35. Eğitim ve nitelikli personel • Önlisans (ara eleman) eğitimi • Teknik eleman (lisans) eğitimi • Lisansüstü (master ve doktora) eğitimi • Sürekli meslek içi eğitim

36. Sonuç ve öneriler • Türkiye’de tohumculukta Ar-Ge etkinliklerine ayrılan pay sektördeki cironun içinde oldukça küçük • Ar-Ge etkinliklerini artırmadan sektörde uluslararası alanda önemli gelişmeler yaşanamaz • Firma sayısı çok, çoğunun finansal birikimi yetersiz • Kurumlar arası ve firmalar arası işbirliği zorunlu • Tohumcuların kendi meslek örgütünün içinde bir merkezi Ar-Ge yapılanması uygun olacaktır • Bu merkez eğitim amaçlı da kullanılabilir/düşünülebilir

37. Teşekkürler