Henryk Sienkiewicz „Quo vadis”

1. Henryk Sienkiewicz „Quo vadis” Wybrane zagadnienia w analizie powieści Opracowała mgr Bożena Bogucka-Tondera

2. Pożar Rzymu

3. Pożar Rzymu • Opisany przez Henryka Sienkiewicza w "Quo Vadis?" pożar, jaki w roku 64 n.e. ogarnął Rzym był jednym z największych pożarów miast w dziejach świata. • Tacyt spisał swoją relację zaledwie pięć lat po tym wydarzeniu. W nocy z 18 na 19 lipca 64 r. - jak podaje Tacyt pożar rozpoczął się w kramach kupieckich położonych na terenie znajdującego się w centrum miasta Wielkiego Cyrku (Circus Maximus), na którym odbywały się wyścigi kwadryg • Próbom powstrzymania pożaru towarzyszyły krzyki ludzi, ryk zwierząt i powszechna panika. • W wytworzonym chaosie pojawiły się zorganizowane bandy, rabujące ocalałe z pożaru mienie mieszkańców.

4. Potęga żywiołu • Ogień można było zatrzymać tylko poprzez wyburzanie całych fragmentów zabudowy miasta. Mimo podjętej takiej akcji 10 z 14 dzielnic liczącego wówczas ok. 2 mln mieszkańców Rzymu przestało w praktyce istnieć.

5. Znaleźć winnych • W wytworzonej samorzutnie opinii tak wielki pożar nie mógł wybuchnąć przypadkowo. Wśród ludności Rzymu szybko rozniosły się pogłoski, że sprawcą podpalenia Rzymu był sam cesarz Neron. W sytuacji ogólnego wzburzenia spowodowanego zniszczeniem miasta, sytuacja stała się dla cesarza groźna. • Pojawił się więc problem, kogo można obciążyć spowodowaniem największej w dziejach Rzymu katastrofy. Cezar wraz ze swym otoczeniem rozważał różne możliwości, a wybór padł na niewielką sektę Żydów - schizmatyków, czyli chrześcijan

6. Dlaczego chrześcijanie? • Wynikało to z kilku przyczyn. Religia chrześcijańska była w ówczesnym Rzymie bardzo mało znana. Wyznawcami chrześcijaństwa byli głównie ludzie z najniższych warstw społecznych (niewolnicy, kobiety, biedota miejska), pochodzący najczęściej ze wschodu. Łatwo było na słabych skierować oskarżenia • Rzymianie bali się nowej religii. O chrześcijanach wiedziano tyle, że oczekują oni rychłego końca świata - a wraz z nim, nadejścia Królestwa Bożego. Przerażało odrzucenie przez nich powszechnie uznanych w Rzymie wartości: takich, jak zmysłowa miłość, igrzyska, sztuka, czy ziemska ojczyzna.

7. Wymiar nowej religii • Nowa religia oparta na wierze w jednego Boga przynosi nadzieję, nadaje sens życiu i cierpieniu, narzuca zapisane w Dekalogu zasady postępowania, mające na celu dobro drugiego człowieka. Krąg chrześcijan powiększał się, mimo że nauka Chrystusa stawiała Jego wyznawcom duże wymagania. Obowiązujący kodeks moralny ułatwiał im znoszenie wszelkie przeciwności losu. • Przedstawiona w utworze Sienkiewicza rzeź niewinnych chrześcijan nie tylko nie osłabia znaczenia tworzącego się Kościoła, ale wzmacnia jego pozycję. • Spektakularny pożar Rzymu i makabryczne igrzyska sprowadzone do rzezi chrześcijan, na których skierowano podejrzenie o zagładę miasta, stanowią zarazem początek nowego świata. Potęga dawnego Rzymu ustąpiła miejsca dzisiejszemu Watykanowi

8. Prześladowania chrześcijan • Prześladowania chrześcijan przez Nerona zostały opisane obrazowo w "Quo Vadis" H. Sienkiewicza - powieści powszechnie znanej. Prześladowania te - choć wyjątkowo okrutne - były krótkotrwałe i ograniczone do stolicy Imperium. Następne, bez porównania mniejsze prześladowania chrześcijan nastąpiły dopiero dwadzieścia lat później, za panowania cesarza Domicjana (81 - 86). Za jego rządów chrześcijanie zostali z Rzymu wypędzeni, lecz po pewnym czasie pozwolono im wrócić.

9. Według Sienkiewicza chrześcijanie stali się częścią krwawego widowiska

10. Neron - podpalacz? • Pozostaje jeszcze kwestia tego, czy Neron rzeczywiście, jak głosi legenda, kazał podpalić Rzym. Współcześni historycy sadzą, że nie. Jak wiadomo choćby z "Quo Vadis", w momencie wybuchu pożaru Nerona w Rzymie nie było. Najprawdopodobniej jedyną "zbrodnią" związaną z pożarem Rzymu, jaką Neron popełnił, była recytacja o płonącej Troi, wygłoszona przez niego na widok ogarniętego ogniem miasta. Reszta - to mniej lub bardziej logiczne domysły.

11. Pochodnie NeronaHenryk Siemiradzki Obraz przedstawia scenę z czasów Nerona. W roku 64 spłonął Rzym, o co Neron oskarżył chrześcijan, którzy schwytani zostali przywiązani do pali w ogrodach słynnego Domus Aurea. Na obrazie uchwycone jest oczekiwanie cesarza i jego świty na rozpalenie pochodni z pojmanych męczenników.