Download
1 / 15
493 likes | 2.83k Vues
Termiz davlat universiteti P edagogika fakulteti Maktabgacha ta’lim yo’nalishi 2-kurs 205-guruh talabasi Donaeva Shaxnozaning Bolalar psixalogiyasi fan i dan tayyorlagan mustaqil ishi. B ola diqqatini barqarorlashtiruvchi usul va vositalar.
E N D
TermizdavlatuniversitetiPedagogikafakultetiMaktabgachata’limyo’nalishi 2-kurs 205-guruh talabasiDonaevaShaxnozaningBolalarpsixalogiyasifanidantayyorlaganmustaqilishi
REJA: 1. Bolalardadiqqatningrivojlanishi 2. Bola diqqatinibarqarorlashtirishusulvavositalar
Bolalardadiqqatjudaertarivojlanadi. 1-2 haftalikchaqaloqlardadiqqatninghechqandaya’lomatiko’rinmasa ham, oradansalo’tmay , ya’nibolaning 1 oylikdavridanboshlab, ixtiyoriydiqqatalomatlariyaqqolko’rinaboshlaydi. Bog’chagatarbiyayoshidagibolalarningdiqqatinihoyatdabeqarorbo’lishibilanharakterlanadi. Masalan: bolagayangio’yinchoqbersangiz u o’yinchoqnijudaqiziqibko’raboshlaydi. Lekinaynishupaytdayanabirboshqao’yinchoqniko’rsatsangiz, 1- o’yinchoqnitashlab, 2-ga talpinadi. Yasliyoshidagibolalarningbeqarorligifiziologiknuqtainazardanulardahalitormozlanishprotsesslarningkuchsizligibilanbog’liqdir. Tormozlanishjarayoniqo’zg’alishjarayoniningkengyoyilibketishinito’xtataolmaydi. Ana shuninguchunkichikbolalarningdiqqatibirnarsadanikkinchinarsagachalg’ibketaveradi.
Diqqat - ongni bir nuqtaga to`plab, muyyan bir obyekga faol qaratilishidir. Diqqat - ongni bir nuqtaga to`plab, muyyan bir obyekga faol qaratilishidir. Ongnig eng tormozlangan va binobarin eng yorqin nuqtasi diqqatning fokusi ya`ni markazi deb ataladi. Ongnig eng tormozlangan va binobarin eng yorqin nuqtasi diqqatning fokusi ya`ni markazi deb ataladi.
Bog’chayoshidagibolalardiqqatiningrivojlanishifaqatbog’chadagisharoitgaginaemas, balkiko’pjihatdanoiladagisharoitga ham bog’liqdir.Shuninguchun ham bolalardiqqatiningrivojlanishifaqatbog’chadagisharoitgaginaemas, balkiko’pjihatdanoiladagisharoitga ham bog’liqdir. Shuninguchun ham bolalarningdiqqatibirtekisdavabirdarajadarivojlanmaydi. Ayrimbolalaroiladagitegishlinazoratostidabo’lmasligi , yokihaddantashqarierkaqilib , nazoratostidagibo’lmasligi , yokihaddantashqarierkaqilib , taltaytiribyuborganligisabablio’zlariningxatti – harakatlari, hulq- atrovlarinitartibgasololmaydilar.
Bo`g`cha yoshdagi bolalar diqqati asosan ixtiyorsiz bo`ladi. Bog`cha yoshdagi bolalarda ixtiyoriy diqqatning o`sib borishi uchun o`yin juda katta ahamiyatga ega. O`yin paytida bolalar diqqatlarini bir joyga to`plab, o`z tashabbuslari bilan ma`lum maqsadlarini ilgari suradilar
Diqqatko’laminingkengligianiqidrokqilishbilanbog’liqbo’lganxususiyatdir. Bu xususiyatayniqsabolalarningo’qishfaoliyatlariuchunzarur. Shuninguchunbolaningbog’chayoshidagidavridabarchaimkoniyatlardankengfoydalanib, diqqatningbuxususiyatinirivojlantirishgajiddiyahamiyatberishlozim.
Ilk bolalikdavridagibolalardiqqatiningg’oyatbeqarorbo’lishiturmushtajribalariningjudaozligibilan ham bo’g’liqdir. Bolalargahamm a narsayangilikbo’libtuyulaverganidanularningdiqqatlaribirnarsadanikkinchinarsagateztezchalg’ibketaveradi. Bola ko’zongidaginarsaningo’zibolagajudaqiziqtuyulganisababli ham diqqatichalg’ibketadi.
L.S. Vigotskiy Ilk bolalikdavridagibolalardadiqqatningbo’linuvchanligijudazaif, ko’lamiesa tor bo’ladi. Bu yoshdagibolalardiqqatlarinifaqatko’zlarigayaqqolko’rinibturganbirnarsagaginaqaratoladilar. Ilk bolalikdavridagibolalardiqqatinongrivojlanishidanutqningrolijudakattadir. Bolaningtilichiqibnutqniegallayboshlashi , kata kishilarbilanmuloqatdabo’lishdantashqari , ularningko’rsatmalarinibajarishimkoniyatiniborichaularningmehnatlarigaaralashishnijudayoqtiradilar.Kattalarningiltimosvatopshiriqlarinibajonidil ado etadilar
. Bundaybolalarhammanarsalargaruhsatsiztegaveradigan, birjoydatinib –tinchibo’tiraolmaydigan, tartibgachiqarilgandagapgaquloqsolmaydiganbo’ladilar. Bundaybolalardadiqqatjudabeqarorbo’lganiuchunularhechbirnarsaustidanquntbilanmashg’ulbo’laolmaydilar. Diqqatniboshqarabilmaslik, ya’nima’lummuddatdavomidabirnarsagayo’naltiraolmaslikmashg’ulotlardaintizombuzishvaboshqalargaxalaqitberishgaolibkeladi. Ana shuninguchuntarbiyachilarbundaybolalarganisbatan individual munosabatdabo’lishlari (harxilmas’uliyatlitopshiriqlarberishvahokazo), ulardadiqqatningkuchinihamdabarqarorlikxususiyatinitarbiyalabborishlarizarur.
. Bog’cha yoshida bolalarda avvalgi davrlarga nisbatan diqqatning ko’lami(hajmi) ham ancha kengaydi. Bolalar diqqatining ko’lami katta odamlarnikiga nisbatan hali ham juda tor bo’ladi. Masalan, katta odamlar diqqatining ko’lami ayni vaqtda 5-6 narsani (bir-biri bilan bog’lanmagan harflarni yoki raqamlarni) sig’dira olsa, bog’cha yoshidagi bolalar diqqatining ko’lami ayni bir vaqtda 1-2 narsanigina (kichikguruh bolalari 1ta, o’rta va katta guruh bolalari 2ta) sig’dira oladi
Bog’chayoshdagibolalarningdiqqatiko’pinchaularningqiziqishihamdahissiyotlaribilanbog’liqligisabablikonsentrlashgan, ya’nibirnarsagaqaratilganbo’ladi. Ana shuninguchunbuyoshdagi bola diqqatiningbo’linuvchanlikxususiyatideyrlirivojlanmaganbo’ladi.Shundayqilib, bolaningbog’chagavabog’chayoshidagidavridadiqqatanchatezrivojlanadi. Bu davrdaasosandiqqatningixtiyorsizturiko’proqrivojlanadi. Lekinbolaningbog’chayoshidagifaoliyatvaxususan, didaktikhamdamehnatmashg’ulotlarningtizimlitarzdaortibborishi, ularda ixtiyoriydiqqatningrivojlanishigaolibkeladi. Diqqatningbundan keying tarqqiyotimaktabdata’limjarayonidaamalgaoshiriladi.
