430 likes | 636 Vues
PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 6/7(2009). SEKSUALNOŚĆ KOBIET W OKRESIE PIERWSZEGO ROKU PO PORODZIE. opracowali: Kinga Więznowska-Mączyńska Katedra i Klinika Zdrowia Matki i Dziecka UM w Poznaniu kiniawm@wp.pl Jerzy Więznowski Wielkopolskie Centrum Seksuologii
E N D
PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 6/7(2009) SEKSUALNOŚĆ KOBIET W OKRESIE PIERWSZEGO ROKU PO PORODZIE opracowali: Kinga Więznowska-Mączyńska Katedra i Klinika Zdrowia Matki i Dziecka UM w Poznaniu kiniawm@wp.pl Jerzy Więznowski Wielkopolskie Centrum Seksuologii seksuologia@post.pl
PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 6/7(2009) Seksualność • to możliwość odpowiadania na bodźce seksualne; • jest kształtowana przez wartości wyznawane przez danego człowieka, jego zachowania, emocje, osobowość, sposób wychowania, a nawet wygląd zewnętrzny.
PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 6/7(2009) Libido (łac. żądza) – popęd seksualny • wybiórczy stan gotowości do przyjęcia partnera w zakresie jego płciowości
PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 6/7(2009) Podniecenie seksualne
KOBIETA skurcze macicy, pochwy, odbytu i mięśni dna miednicy MĘŻCZYZNA skurcze cewki moczowej, odbytu i mięśni dna miednicy, wytrysk nasienia (ejakulacja) PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 6/7(2009) Orgazmosiągnięcie szczytu podniecenia, napięcia i przyjemności seksualnejprzyspieszenie HR, RR, zawężenie pola świadomości
PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 6/7(2009) Czynniki o udowodnionym wpływie na seksualność kobiet • Ponadto : narządy płciowe strefy erogenne zmysły: ● dotyk ● wzrok ● węch ● słuch ● smak
PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 6/7(2009) Neurotransmitery • DOPAMINA libido • SERTONINA libido • TLENEK AZOTU – przekrwienie sromu i łechtaczki, lubrykacja • ACETYLOCHOLINA pobudzenie seksualne
PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 6/7(2009) Hormony Największe znaczenie w seksualności kobiet mają: • estrogeny • androgeny • progestageny • prolaktyna • kortyzol • ACTH
PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 6/7(2009) ESTROGENY • poprawiają wrażliwość na bodźce seksualne • wpływają na podniecenie seksualne – powodują pojawienie się na ścianach pochwy substancji zwilżającej (lubrykacja) • przekrwienie narządów płciowych
PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 6/7(2009) TESTOSTERON libido i aktywność seksualną
PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 6/7(2009) PROGESTAGENY libido, podobnie jak występujące w nadmiernych stężeniach kortyzol i ACTH
PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 6/7(2009) PROLAKTYNA pożądanie seksualne (przez hamowanie receptorów dla DOPAMINY)
PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 6/7(2009) Czynniki psycho-społeczne
PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 6/7(2009) Seksualność kobiet po porodzie • 40-60% kobiet ponownie podejmuje współżycie w ciągu pierwszych 6 tygodni po porodzie, a 80-93% w ciągu pierwszych 3 miesięcy (Abraham S; Med J Aust 1990; 152:387; Ryding E; Acta Obst Gynecol Scand 1984;63:679-82) <> • U 2/3 kobiet w ciągu pierwszego roku po porodzie występuje przynajmniej jeden problem związany z funkcjonowaniem seksualnym, zazwyczaj problemy te rozwiązują się w ciągu roku (Abraham S; Med J Aust 1990; 152:387; Fischman S.H et al.; J bst Gyn Nurs;1986; 15:58-63)
PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 6/7(2009) Czynniki związane ze zmniejszonym pożądaniem seksualnym, zmniejszoną częstością współżycia i poziomem satysfakcji seksualnej w okresie poporodowym
PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 6/7(2009) Zmiany fizyczne związane z porodem Nacięcie i ból krocza Dyspareunia 41-67% kobiet w 2-3 miesiące po porodzie (Signorello et al.; Am J Obstet Gynecol 2001 (184)) PSN a CC ? 3 miesiące po porodzie różnica w dyspareunii była jedyną wartością znaczącą statystycznie 6 miesięcy po porodzie nie było już różnicy (Barnett G et al; Birth 2005; 32(4):306-11
PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 6/7(2009) Nastrój Nie spełniają one jednak kryteriów koniecznych do rozpoznania depresji poporodowej
PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 6/7(2009) Zmęczenie • Jedna z najczęściej podawanych przyczyn spadku pożądania, rzadkiej aktywności seksualnej i spadku zadowolenia ze współżycia
PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 6/7(2009) Karmienie piersią
PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 6/7(2009) Karmienie piersią – mechanizm endokrynologiczny PROLAKTYNA supresja produkcji ESTROGENÓW w jajnikach ESTROGENY ścieńczenie ścian pochwy i lubrykacja DYSPAREUNIA PROLAKTYNA hamuje receptory dla DOPAMINY
PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 6/7(2009) A co z mężczyznami? Poporodowa utrata libido i zaburzenia erekcji związane są często z urazem psychicznym po porodzie
PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 6/7(2009) Cel badania Poznanie seksualności i jej zaburzeń u kobiet w okresie pierwszego roku po porodzie Cel realizowany był poprzez: • Analizę zmian w funkcjonowaniu seksualnym kobiet do roku po porodzie w porównaniu z okresem 3 miesięcy przed zajściem w ciążę. • Analizę czynników wpływających na funkcjonowanie seksualne kobiet po porodach (psychicznych, hormonalnych, środowiskowych, drogi porodu i innych). • Próbę zdefiniowania najbardziej istotnych czynników, mogących mieć wpływ na funkcjonowanie seksualne kobiet.
PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 6/7(2009) Materiał i metody • Badaniami objęto 105 losowo wybranych pacjentek po porodach fizjologicznych i operacyjnych, hospitalizowanych w Ginekologiczno – Położniczym Szpitalu Klinicznym Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu w okresie październik 2005 – październik 2006
PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 6/7(2009) Materiał i metody Hospitalizacja po porodzie 1. Ankieta zawierająca pytania, za pomocą których zbierany był wywiad lekarski, położniczo-ginekologiczny oraz dotyczący parametrów biologicznych i pożycia intymnego; 2. FSFI (Female Sexual Function Index) dotyczący okresu 3 miesięcy przed ciążą oraz I, II, III trymestru ciąży; 3. Ocena stanu psychicznego pacjentek.
PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 6/7(2009) Materiał i metody 6 tygodni po porodzie 6 miesięcy po porodzie • wywiad laktacyjny i dotyczący stanu ogólnego i aktywności seksualnej; • FSFI; 3.Ocena stanu psychicznego pacjentek.
PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 6/7(2009) Materiał i metody • 3 miesiące po porodzie • 12 miesięcy po porodzie Estradiol Prolaktyna Testosteron Progesteron SHBG Indeks wolnych androgenów (FAI) + 1. wywiad laktacyjny i dotyczący stanu ogólnego i aktywności seksualnej 2. FSFI 3. Ocena stanu psychicznego pacjentek
PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 6/7(2009) • Na badanie uzyskano zgodę Komisji Bioetycznej • Na wykorzystanie ankiety FSFI uzyskano zgodę • Wszystkie pacjentki wyraziły pisemną świadomą zgodę na udział w badaniu
PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 6/7(2009) WynikiCzas rozpoczęcia współżycia po porodzie Do 6 tygodnia po porodzie 7-12 tydzień po porodzie 13-24 tydzień po porodzie
PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 6/7(2009) Pożądanie przed ciążą i po porodzie 3 miesiące przed ciążą 6 tygodni po porodzie 3 miesiące po porodzie 6 miesięcy po porodzie 12 miesięcy po porodzie
PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 6/7(2009) Satysfakcja seksualna przed ciążą i po porodzie 3 miesiące przed ciążą 6 tygodni po porodzie 3 miesiące po porodzie 6 miesięcy po porodzie 12 miesięcy po porodzie
PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 6/7(2009) Zależności między badanymi parametrami funkcji seksualnych 3 miesiące przed ciążą i 6 tygodni po porodzie
PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 6/7(2009) Zależności między badanymi parametrami funkcji seksualnych 3 miesiące przed ciążą i 3 miesiące po porodzie
PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 6/7(2009) Zależności między badanymi parametrami funkcji seksualnych 3 miesiące przed ciążą i 6 miesięcy po porodzie
PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 6/7(2009) Zależności między badanymi parametrami funkcji seksualnych 3 miesiące przed ciążą i 12 miesięcy po porodzie
PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 6/7(2009) Częstość współżycia przed ciążą i po porodzie
PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 6/7(2009) Częstość stosowania antykoncepcji hormonalnej po porodzie
PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 6/7(2009) Zależności między stosowaniem antykoncepcji hormonalnej a parametrami funkcji seksualnych po 12 miesiącach od porodu
PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 6/7(2009) Porównanie średnich wyników badań hormonalnych u kobiet stosujących i nie stosujących antykoncepcji hormonalnej po 3 i 12 miesiącach po porodzie.
PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 6/7(2009) Zależność między drogą porodu a bólem podczas współżycia
PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 6/7(2009) Wnioski • Częstość współżycia oraz wszystkie badane parametry funkcji seksualnych, takie jak: pożądanie, podniecenie, lubrykacja, orgazm, ból podczas współżycia za wyjątkiem satysfakcji seksualnej są niższe w badanych okresach, nawet rok po porodzie, w porównaniu do okresu przed ciążą. Satysfakcja seksualna wraca do poziomu przed zajściem w ciążę już po 3 miesiącach po porodzie; • Ludzka odpowiedź seksualna jest zbyt złożona, by wpływ na nią miał pojedynczy czynnik. Jednoznaczne określenie, które z badanych czynników mają najistotniejsze znaczenie w funkcjonowaniu seksualnym kobiet nie jest możliwe. Funkcjonowanie w tej sferze jest wypadkową działania wszystkich z nich; • Zarówno w grupie pacjentek stosujących i niestosujących antykoncepcji hormonalnej nie stwierdzono istotnej statystycznie zależności między stężeniem testosteronu całkowitego i indeksem wolnych androgenów a siłą pożądania; • Droga porodu nie ma wpływu ani na poziom bólu podczas współżycia podczas pierwszego roku po porodzie ani na moment ponownego podjęcia współżycia.
PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 6/7(2009) Bibliografia • Bancroft, J. (1989). Human sexuality and its problems. Edinburgh, Scotland: Churchill Livingstone. wyd. II. • Bancroft, J. (2002). The medicalization of female sexual dysfunction: the need for caution. Arch Sex Behav; 31(5), (451-5). • Barnett, B. (1991). Coping with postnatal depresion. Melbourne. Australia: Lothian. • Basson, R. (2003). Women’s desire differences and avoidance. W: Levine SB, Risen CB, Althof SB (red). Handbook of clinical sexuality for mental health professionals. (111-30). New York: Brunner Routledge. • Basson, R., Brotto, L., Laan, E. et al. (2005). Assessment and management of women’s sexual dysfunctions: problematic desire and arousal. J Sex Med. 2, (291-300). • Basson, R., Leiblum, S., Brotto, L. et al. (2004). Revision definitions of women’s sexual dysfunction. J Sex Med. 1, (40-9). • Belsky, J., Rovine, M. (1990). Patterns of martial change across the transition to parenthood. Pregnancy to three years postpartum. J Mar Fam. 52, (5-19). • Demyttenaere, M., Gheldof, M., Van Assche, FA. (1995). Sexuality in the postpartum period: a review. Current Obst Gyn. 5, (81-4). • Fischman, S.H., Rankin, E.A., Socken, K.L. et al. (1986). Changes in sexual relationships in postpartum couples. J Obst Gynecol Nurs. 15, (58-63). • Forster, C., Abraham, S., Taylor, A. et al. (1994). Psychological and sexual changes after the cessation of breast-feeding. Obst Gyn. 84, (872-3). • Giuliano, F. (2001). Dopamine and male sexual function. Eur Urol. 40, (601-8) • Giuliano, F., Rampin, O., Benoit, G. et al. (1995). Neural control of penile erection. Urol Clin North Am. 22, (747-66).
PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 6/7(2009) Bibliografia • Glazener, C.M.A. (1997). Sexualfunctionafterchildbirth: Women’sexperiences, persistentmorbidity and lack of professinalrecognition. Br J Obst Gynaecol. 104, (330-5). • Goldenson, R., Anderson, K. (1994). Dictionary of Sex. Ware: Wordsworth Reference. • Hyde, J.S., DeLamater, J.D., Hewitt, E.C. (1998). Sexuality and the dual earnercouple: Multiple role and sexualfunctioning. J Fam Psych. 12, (354-68) • Krane, JR., Goldstein, I., De Tejada, IS. (1989). Impotence. N Eng J Med. 321, (1648-59). • Levin, RJ. (1994). Humanmalesexuality: appetite and arousal, desire and drive. W: Legg, C., Boott, D. (red). Humanappetiteneural and behaviouralbases. (127-64). New York: Oxford University Press. • Laumann, EO., Paik, A., Rosen, RC. (1999). Sexualdisfunctioninthe United States. Prevalence and predictors. JAMA. 281, (537-44). • Levin, RJ. (1992). Themechanisms of humanfemalesexualarousal. Ann Rev Sex Research. 3, (1-48). • Levin, RJ. (2002). Thephysiology of sexualarousalinthehumanfemale: a recreatioal and procreationalsynthesis. Arch Sex Behaviour. 31(5), (405-11) • Nappi, R., Salonia, A., Traish, A. et al. (2005). Clinicalbiologicpathophysiolgies of women’ssexualdysfunction. J Sex Med. 2, (4-25). • Więznowski, J., Rzymski, P. (2003). Fizjologia i patologia seksualna kobiet. W: Opala, T. (red.) Ginekologia. Podręcznik dla położnych, pielęgniarek i fizjoterapeutów. (182-9). Warszawa:PZWL. • Zdrojewicz, Z. (2005). Miłość, hormony i seks. Wrocław: Wydawnictwo Continuo. • Zdrojewicz, Z. (2009). Tajemniczy świat kobiecego orgazmu. Wrocław: Wydawnictwo Continuo.
PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 6/7(2009) FEMALE SEXUALITY DURING THE FIRST YEAR AFTER DELIVERY Kinga Więznowska-Mączyńska Clinic of Mother’s and Child’s Health of PoznanUniversity of Medical Sciences kiniawm@wp.pl Jerzy Więznowski Sexology Centre of Great Poland seksuologia@post.pl