1 / 73

ERKEK İNFERTİLİTESİ VE TEMEL SEMEN ANALİZİ

ERKEK İNFERTİLİTESİ VE TEMEL SEMEN ANALİZİ. PROF.DR.SERDAR GÜNALP H.Ü.T.F KADIN HAST. VE DOĞUM ANABİLİM DALI ÜREME ENDOKRİNOLOJİSİ İNFERTİLİTE VE ANDROLOJİ ÜNİTESİ. SPERMATOGENEZ. Spermatogonyum Olgun spermatozooa 3 fazda olaylanır (70 gün)

marlis
Télécharger la présentation

ERKEK İNFERTİLİTESİ VE TEMEL SEMEN ANALİZİ

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

  1. ERKEK İNFERTİLİTESİ VE TEMEL SEMEN ANALİZİ PROF.DR.SERDAR GÜNALP H.Ü.T.F KADIN HAST. VE DOĞUM ANABİLİM DALI ÜREME ENDOKRİNOLOJİSİ İNFERTİLİTE VE ANDROLOJİ ÜNİTESİ

  2. SPERMATOGENEZ Spermatogonyum Olgun spermatozooa 3 fazda olaylanır(70 gün) • Spermatositogenez (Proliferatif/mitotik faz) SpermatogonyumPrimerspermatosit • Mayotik faz DiploidprimerspermatositHaploidsekonderspermatid • Spermiyogenezis SpermatidSpermatozooa

  3. SPERMATOGENEZİS

  4. NORMAL FİZYOLOJİ • Erişkin bir erkek günde ortalama 100-200 milyon sperm üretmektedir • Bir erkek yaşamı boyunca 1500-2000 milyar spermatozoa üretir. • Reprodüktifyaşdaki erkeklerin %6’sında infertilite problemi vardır. • Bunların %90’ında da bozulmuş spermatogenez görülür.

  5. Neden Erkeğe ait Kadına ait Tübo-peritoneal Ovulatuar Uterin Erkekvekadına ait Açıklanamayan % 30-40 40-50 25-30 15-20 5-10 20-25 10-15 İNFERTİLİTE NEDENLERİ

  6. Gösterilebilenbirnedenyok Seksüelfaktör Enfeksiyöznedenler Konj. faktörler Varikosel (+An. semen.) Diğerakkiznedenler Endokrinbozukluklar İmmünolojikfaktör İdiopatikanormal semen. Oligozoospermia Asthenozoospermia Teratozoospermia Diğernedenler FARLEY & BELSEY - 1988 İNFERTİL ÇİFTLER ARASINDA ERKEK FAKTÖRÜNÜN TANISAL DAĞILIMI (%)- 7057 • 48.5 • 1.7 • 6.6 • 2.1 • 12.3 • 2.6 • 0.6 • 3.1 • 26.4 • 12 • 4 • 7 • 3

  7. İDİOPATİK İNFERTİLİTE VARİKOSEL ENDOKRİN HİPOGONADİZM ENFEKSİYON İNMEMİŞ TESTİS EJAKÜLATUAR/EREKTİL DİSFONK. GENEL HASTALIKLAR SPERM ANTİKORLARI TESTİS TÜMÖRLERİ OBSTRÜKSİYON DİĞER 7802 ERKEK DE TANISAL DAĞILIM (%)BEHRE-1994 • 31.7 • 16.6 • 8.9 • 9.0 • 8.5 • 5.7 • 5.0 • 4.2 • 2.3 • 1.5 • 6.6

  8. ERKEK FAKTÖRÜNDE TEMEL NEDENLER • Hipotalamikhipofizer hastalık (sekonderhipogonadizm) (%1-2) • Testiküler hastalık (primerhipogonadizm) (%30-40) • Post-testiküler nedenler (sperm transport bozuklukları) (%10-20) • Sınıflandırılamayanlar (%40-50) de Kretser, DM. Male Infertility. Lancet 1997; 349:787.

  9. TEDAVİ EDİLEBİLİR NEDENLER • Erkek infertil olguların %30’unda tedavi edilebilir nedenler saptanır. • Hipogonadizm • Varikosel • Enfeksiyonlar • İmmünolojik infertilite • Obstrüksiyonlar • Olguların çoğunda neden gösterilemez ve idiopatikoligoastenoteratozoospermi olarak tanı alır. Irvine DS 1998 Epidemiology and aetiology of male infertility.Human Reproduction 13 (Suppl. 1), 33–44. Isidori A, Latini M, Romanelli F 2005a Treatment of male infertility.Contraception 72, 314–318.

  10. ERKEK İNFERTİLİTESİNDE TEMEL DEĞERLENDİRME • Hikaye • Fizik muayene • Standart Semen analizi • Özel semen testleri • Genetik testler • Endokrin testler

  11. SEMEN ANALİZİ-ÖNEM DOĞRU, DÜZGÜN VE BECERİ İLE YAPILAN BİR SEMEN ANALİZİNDEN ELDE EDİLECEK BULGULAR ERKEK İNFERTİLİTESİNİN SADECE İLK DEĞERLENDİRİLMESİ İLE KALMAYIP TANI VE TEDAVİDE DE BİZE ÇOK KIYMETLİ BİLGİLER VEREBİLİR.

  12. Şekil 2.1. 120 haftaya kadar iki haftada bir erkeğin semenindeki sperm konsantrasyonun gösteren şema. Bu süre boyunca hasta medikasyon almamış ve ateşli hastalık geçirmemiştir. Kesikli çizgi 20x106 /ml gösterir. Bu Data, bazı erkeklerin sperm konsanstrasyonlarındaki çeşitliliği gösterir. (C.Paulsen’den yayınlanmamış data)

  13. DEĞERLENDİRME ÖNCESİ BİLİNMESİ GEREKLİ BİLGİLER • EJAKÜLATIN ELDESİ • HASTANE İÇİNDE İYİ DONATILMIŞ BİR ORTAMDA MASTURBASYONİLE ÖNERİLİR • ÖZEL PREZERVATİF OLABİLİR (Silastic) • Latex olmamalıdır.(Motiliteyi bozar) • KOİTUS İNTERRUPTUS ÖNERİLMEZ. • Splitejakülat elde edilemez • EJAKÜLATIN TAŞINMASI • 60-100 ml’LİK GENİŞ AĞIZLI, STERİL VE POLİPROPİLENDEN YAPILMIŞ , AĞZI VİDALI KAPAKLI PLASTİK KAP (Polistyrene=viskoziteyi arttırır )

  14. DEĞERLENDİRME ÖNCESİ BİLİNMESİ GEREKLİ BİLGİLER • CİNSEL YOKSUNLUK/PERHİZ • 3-4 GÜN ÖNERİLMEKTEDİR • DEĞERLENDİRME ŞARTLARINI STANDARDİZE EDER • DEĞERLENDİRMELER ARASI DEĞİŞKENLİK EN AZA İNDİRGENMİŞ OLUR. • ÖRNEK VERİLDİKTEN SONRA DEĞERLENDİRMEYE KADAR 37° C İNKÜBATÖRDE LİKEFİYE OLANA KADAR BEKLETİLİR.

  15. SEMEN ANALİZİ • HASTANIN DETAYLI HİKAYESİ VE FİZİK MUAYENESİ • KANTİTATİF VE KALİTATİF ANALİZLER • BİOKİMYASAL ANALİZ • TARAMA TESTLERİ BU 4 GRUP BİRBİRLERİ İLE BAĞLANTILI OLARAK DEĞERLENDİRİLİR

  16. TANISAL TESTLER Uzun yıllardan beri androloglar için geçerli tek analitik yöntem semen kalitesinin tanımlayıcı analizi idi.* • Sayı • Motilite • Morfoloji • Lökositospermi *MACLEOD AND GOLD 1952

  17. STANDART YÖNTEMLER • İlk makroskopik değerlendirme • Likefaksiyon (15 dk.-Oda ısısı.) • Görünüm (Homojen, gri-opak) • Volüm (2 ml) • Viskozite (2 cm) • pH (6.4-8.0) 7.2 • İlk mikroskopik değerlendirme • Konsantrasyon (20x106 /ml) • Motilite (%50 a+b) • Agglütinasyon (İmm) • Sperm dışı hücresel elemanların varlığı (Yuvarlak hücreler) (Lök.<1x06/ml)

  18. STANDART YÖNTEMLER • Sonraki mikroskopik değerlendirme • Sperm vitalitesi –Eozin Y (%1)boyası ile (PHS%<%30) • Sperm morfolojisinin değerlendirilmesi • Sperm morfolojisinin sınıflandırılması • Baş / Boyun-ortakısım /kuyruk / Stoplazmik artık • Antikor ile kaplı sperm değerlendirilmesi ( 200 motile sperm.) • İmmünobead test ( >%50 mot.sp) • Mixedantiglobulinreaction test (MAR)

  19. FİZİKSEL PARAMETRELER (SEMEN ÖRNEĞİNİN GÖRÜNÜMÜNÜ TANIMLAYAN PARAMETRELER) • KOAGÜLASYON* • LİKEFAKSİYON* • VİSKOZİTE* • VOLÜM • RENK* • KOKU* • Ph*

  20. FİZİKSEL PARAMETRELER-I • KOAGÜLASYON:Ejakülasyonsonrasısemeninsıvıhalden semisolid hale seminal veziküldenyapılan protein kinazeenzimiilegeçmesidir. Koag. olmadığında seminal vezikülve vas deferensinyokluğundanşüphelenilir. • LİKEFAKSİYON:Koagüleolan semen 10-20 dkiçindelikefiyeolur.Busüreçprostatdanyapılanproteolitikbirenzimolamfibrinolizinleolur.Bunedenlelikefaksiyon normal prostatişlevininbirgöstergesidir.

  21. FİZİKSEL PARAMETRELER-II • VİSKOZİTE:Likefiyeolansemendenbirpipetiledamlayöntemiyleölçülür. • Pipeteçekilen semen damlatılarakoluşaniplikçiğinboyuölçülür. • 20 mm’yekadarnormaldir • 20-40 mm. Arasıhafifçeartmış • 40-80 mm. Arasıoldukçaartmış • 80 mm. Üstüiseçokartmıştır • Artmışviskozite genital traktusda , prostatdaveya seminal veziküldeolanbirenfeksiyonugösterir. • Uygunsuzplastikkapkullanımı,sıkejakülasyondaviskozitedebirartışnedeniolabilir. • Likefaksiyon süresinin uzaması ile artmış viskozite karışabilir. (Non-homojen / Homojen-yapışkan)

  22. FİZİKSEL PARAMETRELER-III • VOLÜM:3-5 günlükcinselyoksunluksonrası 2-6 ml.’dir. (1 gr.=1ml) • Az Volüm: Obstr. (geç.enf.);Konj.abs.vasdeferens/VS.;Retr.Ej. • RENK:Griopakrenktedir.Cinselyoksunluksüresiartarsasarımsırengedönüşür. Konsantrasyondüşerserenkaçık/suluşekledöner,artarsabulanıklıkartar. AB.ler rengi etkileyebilir. • KOKU:Prostatsekresyonuolanspermininoksidasyonuileolur.Atkestanesiağacıçiçeğikokusunabenzetilir. Normaldensapmasıenfeksiyongöstergesidir. Uzun perhiz • pH: 7.2-7.8 arasıdağılım normal kabuledilir. (Lik.sonrası ölçülür.) Akut Enf.’da yükselir.Kr.enf’da düşer.

  23. İLK DEĞERLENDİRME • FAZ - KONTRAST MİK. İLE YAPILIR • LOW-POWER FİELD (100-150 X) • MAR TEST / VİTALİTE (DÜŞÜK MOT.) • HIGH –POWER FIELD (400 X) • ÖRNEK DİLÜSYONU/MORF. • AGGLÜTİNASYON • Aggregasyon: Non-motil spermlerin kümeleşmesi • Spesifik agglütinasyon:Antikora bağlı.Motil spermlerde gözlenir.

  24. EJAKÜLATI OLUŞTURAN SEKRESYONLARIN % OLARAK DAĞILIMI SEKRESYON YERİ% EJAKÜLAT TESTİSLER 5 (0.2 ml) SEMİNAL VEZİKÜL 45-80 PROSTAT 13-33 BULBO-URETRAL ve 2-5 URETRAL BEZ

  25. -spermia Aspermia Hematospermia Lökositospermia Hipospermia Hiperspermia -zoospermia Azoospermia Normozoospermia Ejakülatileilgili Ejakülatınolmaması Ejakülattakanolması Ejakülatta BK olması Ejakülatvolümü <1 ml. Ejakülatvolümü >6 ml. Ejak.daki sperm ileilgili Ejakülatta sperm olmaması Normal semen parametreleri ANDROLOJİDE SEMENDEKİ NORMALDEN SAPMALARI TANIMLAYAN TERMİNOLOJİ-I

  26. Oligozoospermia Polizoospermia Asthenozoo-spermia Teratozoospermia Nekrozoospermia Globozoospermia <20 x 106 sperm /ml >250 x 106 sperm /ml Zayıfmotiliteve/veyaileri doğruhareketlilik. Normal şekilli sperm yüzdesininazalmışolması(< %14 Kruger) Supravitalboyamailetümspermlerinölüolması Yuvarlakbaşlıakrozomsuzsperm ANDROLOJİDE SEMENDEKİ NORMALDEN SAPMALARI TANIMLAYAN TERMİNOLOJİ-II

  27. KANTİTATİF VE KALİTATİF ANALİZLER X • MOTİLİTE ve İLERİ DOĞRU HAREKET ETME KAPASİTESİ • KONSANTRASYON • MORFOLOJİ • SUPRAVİTAL BOYAMA. XBu değerlendirmelerlikefaksiyonuntamamlanmasıveejakülatıniyicekarıştırılarakhomojenbir hale getirilmesindensonrayapılmalıdır.

  28. MOTİLİTE DEĞERLENDİRİLMESİ • GRADE A: İleridoğruhızlıhareketlilik • GRADE B: İleridoğruyavaş/tembelhareketlilik • GRADE C: İleridoğruolmayanyerindehareketlilik • GRADE D: Hareketsizlik/ İmmotilite. Sperm motilitesikadın genital traktüsündenvefertilizasyonsırasındagranülozahücreleriarasındangeçişdeve ZP penetrasyonundaçokönemlidir.

  29. MOTİLİTE DEĞERLENDİRİLMESİ • GRADE A: > 25 µm/sn 37°C • : > 20 µm/sn 20°C • GRADE B: 5-25 µm/sn 20-37 °C • GRADE C: < 5 µm/sn 20- 37°C • GRADE D: Hareketsizlik/ İmmotilite. .

  30. DÜŞÜK MOTİLİTE NEDENLER • Yanlış örnek verme ve transport. • Yapısal anomaliler:Mid-piece / Kısa kuyruk Kartagener sendromu. • Genital kanaldan geçerken olan toksik etkiler. Enfeksiyonlar. • Varikosel/Kromozomal nedenler/ metal ionları. • Antikor

  31. SPERM KONSANTRASYONU • Sperm sayısı erkek infertilitesinde dolaylı ve hassas olmayan bir göstergedir. • Düşük sperm sayısı spermatogenezde sıklıkla altta yatan bir hatayı gösterir • Fertilite, sperm sayısı <5 x 106 /ml. önemli ölçüde etkilenmektedir • Sperm sayısı, sperm yapımı ve seminal plazma volümünden etkilenir. • Enfeksiyon, ejakülasyon sıklığı. • Bölgesel varyasyonlar: Lokal /Çevresel /Genetik

  32. KONSANTRASYON • MAKLER SAYIM KAMERASI • Özelolarakyapılmış, pahalıbiralettir • Dilusyongerektirmez (Avantaj) • Üstkapakile lam arasında 10 m ’luksadecetekbirsperminyüzebileceğibiralanvardır • 1 mm2’lik alan 100 küçükkareyebölünmüşolupbuküçükkareninalanı 0.01 mm2’dir • 10 küçükkare 10 m’lukderinlikileçarpıldığında 0.001 mm3 dekiyani 1 ml’nin 1/1 000 000 deki sperm sayısıbulunur • Özetle 10 kk’desayılan sperm önüne 106eklenerek 1 ml.’dekisayıhesaplanır

  33. MAKLER SAYIM KAMERASI

  34. MAKLER YAN KESİT

  35. MAKLER UYGULAMA

  36. MAKLER MİK.GÖRÜNÜM 20 X BÜYÜTME

  37. POLYZOOSPERMİA 1.2x109 / ml.** Ejakülat süt beyazı renginde (Bu güne kadar sayılmış en yüksek sperm sayısı) **İNTERPRETATION OF SEMEN ANALYSIS RESULTS A PRACTİCAL GUİDE RAJASINGAM S. JEYENDRAN S:42

  38. MORFOLOJİ • KRUGER’S STRİCT CRİTERİA İYİ BELİRLENMİŞ BİOLOJİK PRENSİPLER ÜZERİNE KURULU BİR DEĞERLENDİRMEDİR . • FERTİLİZASYON VE FERTİLİZASYON SÜRECİNİ BELİRLEMEDE GÜVENİLİR BİR KRİTERDİR • W.H.O. DEĞERLENDİRMESİNDEN FARKI SPERMİ BİR BÜTÜN OLARAK ELE ALMASI VE ŞÜPHELİ ŞEKİLLERİ ANORMAL DEĞERLENDİRMESİDİR.

  39. MORFOLOJİ % N >15 <14 14-5 <4 FERTİLİZASYON % 82.5 % 37 % 64 (G-pattern) % 7.6 (P-pattern) MORFOLOJİ ve FERTİLİZASYON ORANLARI (IVF) SPERM KONSANTRASYONU > 20X106 / ml MOTİLİTE > %30 (WHO)

  40. MORFOLOJİ HAZIRLAMA • Slide’lar iyice temizlenir.Alkolle silinip havada kurutulur. • Normal konsantrasyonlarda 10 µl damla ile yayma yapılır. • Yaymanın kalınlığı açı ve hız ile ayarlanabilir. • İyi bir yaymada büyük büyütmede her alanda 5-10 sperm olmalıdır. • Boya olarak Spermac;Diff-Quik;Mod.Papanic. Kullanılır. • İncelemede en az 200 sperm bakılmalıdır.

  41. NORMAL SPERM MORFOLOJİSİ • Baş düzgün oval şekildedir • Akrozom başın apikal (ön) kısmının %40-70’ini kaplar • Başın en ve boy olarak ölçümleri kullanılan boyaya göre değişmesine rağmen ortalama 4-6μ x 2.5-3.5μ’dur • Orta kısım başın tam alt ortasından axial olarak birleşir ve silindir şeklinde olup eni <1μ boyu ise baş uzunluğunun 1.5 katıdır. (6-10μ)

  42. NORMAL SPERM MORFOLOJİSİ • Stoplazmik droplet (artık) ise sadece orta kısımda olmalı ve başın oluşturduğu alanın yarısından fazlasını kaplamamalıdır. • Kuyruk ise düzgün ve orta kısımdan biraz daha ince olmak üzere, kırılmamış ve kıvrıklaşmamış ve yaklaşık 45μuzunluğundadır. • Sınırda , şüpheli şekiller (Borderline ) anormal kabul edilir.

  43. a: akrozom e: ekvatoryal bölge p: post-akrozomal bölge m: midpiece t: tail / kuyruk. SPERMAC BOYASI Midpiece ile Kuyruğun birleşme Bölgesi.

  44. 3 µm AKROZOM BAŞ 5 µm ÇEKİRDEK ORTA KISIM 7.5 µm ESAS KISIM KUYRUK 45 µm UÇ KISIM

  45. NORMAL SPERMATOZOA DIFF QUIK BOYASI

  46. NORMAL SPERMATOZOA

  47. BAŞ ANOMALİLERİ AMORF / ŞEKİLSİZ BÜYÜK / MEGALO KÜÇÜK / MİKRO UZAMIŞ/ELONGATED ÇİFT BAŞ DİĞER ANOMALİLER PREKÜRSÖRLER STOPLAZMİK ARTIK KOPUK BAŞ KUYRUK DEFEKTİ SPERM ANOMALİLERİ

More Related