BODRUM YAT İMALATI

1. BODRUM YAT İMALATI 23 Haziran 2009 Bodrum Yat İmalatı İş Kümesi Yol Haritası Tanıtım Toplantısı

2. BODRUM YAT İMALATI Sunum İçeriği • Bodrum’da tekne yapımının tarihsel gelişimi • Bodrum’da üretilen yat türleri • Dünyadaki durum • Bodrum imalat sektörü İstatistikler Genel özellikler Sorunlar Çözüm önerileri • Bodrum yat imalat kümesi Yol haritası Küme faaliyetleri Küme yapısı Küme danışma kurulu

3. Bodrum ekonomisinin büyük bölümünü turizm oluşturmaktadır. Turizmin içinde deniz turizminin önemi çok büyüktür. Mavi yolculukların başlamasıyla beraber Bodrum’da var olan tekne yapımcılığı da hız almış, günümüzde gerek istihdam, gerekse finansman olarak Bodrum ekonomisine çok ciddi katkılar sağlamaktadır.

4. BODRUM’DA TEKNE YAPIMININ TARİHSEL SÜREÇ İÇİNDE GELİŞİMİ • Akdeniz ve Ege, Mısır’lılardan bugüne kadar tekne yapımcılığı konusunda önemli bölgeler olarak tarihe kaydolmuştur. • Geçen yüzyılın en önemli keşiflerinden biri olarak kabul edilen Uluburun batığı Bodrum’da denizcilik faaliyetlerinin M.Ö. 13. Y.Y.’a uzandığını göstermektedir. • Uluburun teknesinin yapım tekniği de bölgede yapılmış tarihi teknelere benzemektedir. • Pers kralı Mausolous'tan bu yana Bodrum önemli bir yerel gemi yapım merkezi haline gelmiştir. • Mısır kralı Kral Ptolemy M.Ö. 3. Y.Y.’da savaş gemilerini yaptırdığı yer Bodrum sahilleri olarak bilinmektedir.

5. Bodrum tersaneleri Karya ve Likyalılara, daha sonraları Roma ve Osmanlılara gemi ve tekne üretmiştir. • Bodrum Limanı’nın kuzey batısında bulunan Osmanlı tersanesi 1800’lü yıllara kadar donanma için hizmet vermiştir. • Balıkçılık ve süngercilik faliyetlerinin Bodrum’da gelişmesiyle tersaneler 1970’li yıllara bu alanlara yönelik tekne imalat etmiştir. • Günümüzde turizminin gelişmesiyle birlikte Bodrum’da yat turizmine yönelik ticari ve özel yatlar, ihracata yönelik normal ve mega yatlar ile her tür tekne üretilmektedir.

6. 1940’lı yılların başında Bodrum’lu Ziya Güvendiren Usta’nın başlatmış olduğu ahşap el yapımı gulet tekneler sadece Bodrum ve Türkiye’ye özgü değil aynı zamanda uluslararası alanda bir üne kavuşmuştur ve bu yatlar dünyadaki benzerlerinden oldukça farklı yapıdadır.

7. Bodrum’da üretilen başlıca geleneksel yat türleri Tırhandil Tırhandil, gerekçe üçe bir anlamına gelen “trikandini” nin zaman içinde değişmesiyle ortaya çıkmıştır. Tırhandillerin en büyük özelliği, eninin boyunun üçte biri olmasıdır. Genelde tek direkli olan tirhandiller, alçak ve kavisli yapısı ile göze çarpar. Baş ve kıçının benzer biçimde, Ay şeklinde bodoslamaları, Geniş bir karna, yuvarlak gövdeye sahip bulunması diğer önemli özellikleri arasındadır.

8. Bodrum’da üretilen başlıca geleneksel yat türleri Gulet Gulet, iki direkli olup, pruva direği tam armalı, grandi direği randa ve pik (sübye) yelkenli olup, iki direk arasına yan yelkenleri (velena) açılan yelkenli tekne tipidir. Bodrum guleti’nin en önemli özelliği; kıç formu yuvarlak kepçe kıç, baş ise kemanedir. Guletlerde genelde iki direkten büyük olanı önde , kısa olanı arkadadır.

9. Bodrum’da üretilen başlıca geleneksel yat türleri Aynakıç Keç olarak da tanınan Aynakıç arka tarafı düz olan tekne tipine verilen isimdir. İngilizce karşılığı Ketch olan Keç aslında bir teknenin gövde şeklini değil de armasını tanımlayan terimlerden biridir. Aynakıç, arka tarafı önü gibi sivri olan Tirhandil ve arkası yuvarlak formda olan Gulet ile kıyaslandığında, kıç tarafının düz olması sayesinde daha çok iç alan sağlar ve tasarımından dolayı kıç altında kazanılan bu yerde genellikle bir Master Cabin bulunur. Bu özelliği Aynakıç'ın Mavi Yolculuk için en çok tercih edilen tekne tipi olmasına yol açmıştır.

13. Teknelerin kullanım amaçları ve yapım teknikleri, o bölgenin kültürüyle ilgili olan bir husustur. Bir Bodrum guleti’nin üzerindeki her detay bir gerekliliğe, bir gerçekliğe dayanır. Türk guletleri deniz, tarih, kültür, konaklama ve hareketin tamamını içinde barındıran eşsiz bir değer sayılır.

14. Dünya’daki Durum Dünya Ciro: 2005 : 23.7 milyar USD (Motor ve denizcilik aksesuarlarını eklersek bu rakam 30 milyar doları geçmektedir) Değer olarak bakıldığında İtalya’da bulunan tersaneler dünyanın en büyük ihracatçıları olarak görülmekte. Bu süper yatların ihracından kaynaklanmaktadır. Diğer önemli nokta tüm tekneler yıllık bakım ve onarım için çekilmektedir. Buna ek olarak genelde yeni ekipman, inovasyon veya döşeme gerekmektedir. 2005/2006 İngiltere : Yat İmalatı cirosu: GBP 780 milyon. Tekne Tamir ve bakımı: GBP 148 milyon Her yıl 7% büyüme : 2010 : 33 milyar USD • Tersane istihdam : Taşeron, tedarikçi, aksesuar 1:4 olarak tahmin edilmektedir. • İtalya’da yatırımı yapılan her 1000 euro’nun sektöre dönüşü 5009 euro’dur.*

15. BODRUM YAT İMALAT SEKTÖRÜ • Zengin turist çeken ve 12 ay gelir sağlayan, • Yat yapımcılığı diğer sektörlere ve iş kollarına verdiği destek ve geliri dağıtması bakımından lokomotif bir sektördür. • Bodrum’da iklim, teknik açıdan (düşük nem) uygun üretim ortamı sağladığı için de önemlidir. Yüksek nem oranı ahşabı deforme ettiği için ahşap tekne imalatında ciddi bir sorun yaratır. Bodrum’da nem oranının yıllık ortalaması %45 gibi düşük bir seviyede olması Bodrum’u tekne imalatı için son derece uygun bir konuma getirmektedir. • Yatlarda kullanılan malzemelerin çeşitliliği gelirin diğer sektörlere de dağılmasının zenginliği demektir.

16. BODRUM YAT İMALAT SEKTÖRÜ • Yat üretim maliyet bütçesinin yaklaşık dörtte üçü yan sanayi tarafından paylaşılmaktadır. • Bodrum ve çevresinde yatçılık, yatın inşasından başlayarak; kiralanmasına, kışlamasına, onarımına, ihracatına kadar pek çok alanı kapsayan ve buna bağlı olarak geniş ölçüde istihdam yaratan bir iş koludur. • Tersanelerimizde imal edilen yatlardan elde edilen gelirin %70’i ihracattan sağlanmaktadır. • Önemli döviz girdilerinin yanında, müşterinin ve yanında bulunan ziyaretçilerin konaklama, eğlence, yeme içme ve alışveriş sektörlerine de katkı da bulunmaktadır.   • Bodrum’a özgün geleneksel üretim değerlerinin sürdürülmesi, • Bodrum’un geleceği için fırsat yaratan sektör.

17. ÜRÜN VE ÜRETİM ÇEŞİTLERİ Kullanım amaçlarına Göre; Balıkçı tekneleri, Eğlence ve spor tekneleri, Ticari ve özel yatlar, Boylarına Göre; Mega yatlar Yatlar Malzemelere Göre; Ahşap yat ve tekneler, Kompozit / fiberglass yat ve tekneler, Sac ve alüminyum tekneler,

18. Mevcut Durum

19. Mevcut Durum

20. Mevcut Durum Yat İmalatı Sektöründe Faaliyet Gösteren İşletmelerde Çalışma Programı Yapma Durumu

21. Mevcut Durum Yat İmalatı Sektöründe Faaliyet Gösteren İsletmelerin Sektörel Gelismeleri İzleme Durumu

22. 2009 İTİBARİ İLE ÜRETİLMEKTE OLAN YATLARINMÜŞTERİ ÜLKESİ DURUM DAĞILIMI

23. MALZEME TÜRLERİNE GÖREDAĞILIMI - 2009

24. BOY İNŞAA DURUM DAĞILIMI 2006

25. AÇIK VE KAPALI KULLANIM ALANI DAĞILIMI

27. 2005-2008 Kadrolu İstihdam Rakamları

28. TEKNE VE YAT İMALAT SEKTÖRÜNÜN GENEL ÖZELLİKLERİ • Gemi inşa sanayinin bir alt koludur • Beraberinde yan sanayiyi sürükler, • Yabancı sermayeyi davet eder, • Teknoloji transferi, gelişimi ve birikimi sağlar, • Diğer sektörlere nazaran yan sanayi ve hizmeti ile 1’e 6 oranında istihdam sağlar

29. YAN SANAYİ • Ağaç mamulleri sanayi • Mobilya sanayi • Dekorasyon ve döşeme sanayi • Demir çelik sanayi • Paslanmaz çelik sanayi • Torna ve döküm sanayi • Plastik sanayi • Makine imalat sanayi • Elektrik elektronik sanayi • Tekstil ve iplik sanayi • Deri sanayi • Boya ve kimya sanayi • Cam sanayi • Gıda sanayi • Konaklama sektörü • Yangın ve güvenlik sektörü

30. Guletin yanı sıra, farklı tekne tipleri de yapılmakta olup, tekne tasarımından, malzemeye, yapım tekniğinden, yapım ekibine kadar giderek uzmanlaşan bu sektör, Bodrum’un en önemli sektörlerinden biri haline gelmiştir. • Bodrum guletinin başlangıçta yelkene uygun olmadığı konusunda ki şüpheler, son 20 yıldır imal edilen ve “Bodrum Kupası Ahşap Yat Yarışları”nda kendini gösteren tekneler aracılığıyla ortadan kalkmıştır.

31. Bodrum Yat İmalat Alanları • Genel çerçevede duruma bakıldığında, kentin merkezden dışa doğru gelişerek İçmeler üzerinde baskı yarattığıdır. • Yat imalat alanlarında ki sorunların çözülememesi nedeni ile tersanelerin düzensiz görünümü bir dünya kenti olan Bodrum’un imajını negatif anlamda etkilemektedir.

32. Başlıca Sorunlar • İmar durumu • Ruhsatlar • İmar sorunlarının giderilmesi • Fiziki ve altyapı şartların iyileştirilmesi • Elektrik ve telefon kablolarının yer altına alınması • Bölgenin yangın sisteminin tamamlanması • Çekek yolları • Arıtma tesisi • Mendirek • Yolların ıslahı ve yeni yollar açılması • Standardizasyon • Ara eleman yetersizliği • Sağlık kurumu olmaması

33. İMAR DURUMU • GELİŞMİŞ SEKTÖRÜN İMALAT YAPTIĞI YERLERİN MARİNALAR DIŞINDA RUHSATI YOKTUR. ISO BELGESİ ALMIŞ İŞLETMELER DAHİ RUHSAT PROBLEMİNİ AŞAMAMIŞTIR. • DENİZCİLİK MÜSTEŞARLIĞININ 13 ŞUBAT 2009 TARİH VE 27140 SAYILI YÖNETMELİĞİNE GÖRE RUHSAT ALMA SÜRESİ 31 MART 2010 DA SONA ERMEKTEDİR. BU DURUMDA TÜM YAT İMALAT SEKTÖRÜ YOK OLACAKTIR. • TERSANELER ALDIĞI SİPARİŞİ KAPALI ALANDA YAPMAK ZORUNDADIR. • 18.05.1987 YILINDA ONAYLANAN İÇMELER İLAVE İMAR PLANI’NDAKİ EKSİKLİKLER, İHTİYACA CEVAP VEREMEDİĞİNDEN, PLANLI PLANSIZ GELİŞİM YAŞANMIŞTIR. • İÇMELER TERSANE BÖLGESİ, MUĞLA ANITLAR KURULUNUN 15.08.2001 / 562 NO.LU KARARI İLE 2. DERECE DOĞAL SİT ALANINA ALINMIŞTIR. • TERSANE ALANI ÜZERİNDEKİ YOĞUNLUĞU ARTIRACAK, BASKI YAPACAK PLAN KARARLARI ALINMIŞTIR. • BODRUM BELEDİYESİ SINIRLARI İÇİNDE İMAR PLANI VARDIR. YALIÇİFTLİK BELEDİYESİ SINIRLARI İÇİNDE KALAN KISIM PLANSIZDIR. YALIÇİFTLİK BELEDİYESİNİN DOĞRUDAN ULAŞIM BAĞLANTISI YOKTUR.

35. ULAŞIM • İÇMELER MEVKİİNE ULAŞIM KIYI BOYUNCA TEK BİR TAŞIT YOLU İLE TERSANE ALANI İÇİNDEN GEÇİLEREK SAĞLANMAKTADIR. • ACİL DURUMLARDA BÖLGEYE ULAŞILABİLECEK İKİNCİ BİR YOL BAĞLANTISI YOKTUR. • MALZEME TAŞIYAN KAMYON VE TIRLAR İÇİNDE YÜKLEME, BOŞALTMA BEKLEME YADA DÖNÜŞ EYLEMLERİNİ RAHAT GERÇEKLEŞTİRECEKLERİ ÖZEL TANIMLI BİR ALAN YOKTUR. • MEVCUT ÇEKEK YOLLARI YETERSİZDİR. • SAHİLDE YERİ OLMAYAN TERSANELERDE İMAL EDİLEN YATLARIN DENİZE İNDİRİLMELERİ UZUN UĞRAŞLAR NETİCESİ OLMAKTADIR. • TERSANE ALANI DÜZENLİ BİR OTOPARKA SAHİP DEĞİLDİR.

37. ENERJİ VE İLETİŞİM HATLARI • ELEKTRİK VE TELEFON KABLOLARININ HAVADAN OLMASI SEBEBİYLE , HER KARA TARAFINDAN SAHİLE TEKNE İNDİRİLMESİ SIRASINDA, ELEKTRİK KESİNTİLERİNE MARUZ KALINMAKTADIR. • ELEKTRİK KESİNTİSİNDEN DOĞAN İŞ KAYIPLARININ YANISIRA BAZI CİHAZLARDA DA ARIZALAR BAŞ GÖSTERMEKTEDİR. • HER SENE, 15 ADET TEKNENİN KARADAN SAHİLE İNDİRİLMELERİ ESNASINDA İKİ GÜN KESİLEN ELEKTRİK, CİDDİ MALİ İŞ KAYBINA NEDEN OLMAKTADIR. • YOLUN KARA YÖNÜNDEKİ YAT İMALAT ATÖLYELERİNİN EN AZ 15’İNİN ELEKTRİK VE SU ABONELİĞİ İLE ALTYAPISI YOKTUR.

39. ARITMA TESİSİ • MEVCUT ARITMA TESİSİ İÇMELER’DE TERSANELERİN ARASINDA KALMIŞTIR. • ATIKLARIN DEPOLANABİLMESİ İÇİN KATI ATIK DEPOLARI BULUNMAMAKTADIR.

40. Bodrum Yat İmalatı İş Kümesi için Yol Haritası • Yol Haritası ile Bodrum Yat İmalatı Sektörünün sorunlarına bütüncül bir çözüm bulunacağı düşünülmektedir • AB projesi kapsamında Dış Ticaret Müsteşarlığı – İhracat Genel Müdürlüğü, öncülüğünde yürütülen Türkiye Kümelenme Stratejisini Geliştirmek için yapılmış bir projedir • Bodrum Yat İmalatı İş Kümesi için Yol Haritası hazırlanan 10 yol haritasından biridir. • 23 Haziran 2009 toplantısının amacı bu yol haritasının uygulamaya geçirilmesi için ilk adımı atmaktır. www.clusterturkey.com

41. Bodrum Yat İmalatı İş Kümesi için Yol Haritası Kümenin vizyonu: “Akdeniz yat imalatı ve deniz turizminde cazibe merkezi olmak” Vizyona ulaşmayı sağlayacak strateji: “Üstün nitelikli müşteri ihtiyacına göre düzenlenmiş yat, yat hizmetleri ve turistik teknelerde Akdeniz’de lider olmak”

42. KümeFaaliyetleri (KF) • Devlet-Özel Sektör Ortaklığı kurulması • Master Plan oluşturulması • Kümenin temel paydaşı olacağı bir yatçılık Okulu kurulması • Ağ oluşturma ve Tanıtım • Küme Çevre Destek Merkezinin kurulması (KÇDM) • Küme Danışma Kurulu ve Küme Yönetim Ekibinin oluşturulması www.clusterturkey.com

43. Devlet-Özel Sektör Ortaklığı kurulması Bodrum bölgesinde tersanelerde iş yapmayı etkileyen yönetmeliklerin geliştirilmesini amaçlayarak, küme ve devlet kurumları arasında kamu-özel sektör işbirliğinin oluşturulması “İş kümelerinin rekabetçilikleri kamusal politikalarla ve kamusal kurumların (merkezi ve yerel) iş kümesinin ihtiyaçlarına duyarlılıkları ile yakından ilgilidir”. • İletişim Ağının oluşturulması – Bu proje’de işbirliği yapılacak her kurumdan bir temsilci belirlenmesi talep edilmiştir, • Bu işbirliği ağının kurulmasındaki amaç çalışmaların kesintiye uğramadan devam ettirilmesidir, • Sektörü ilgilendiren her türlü yasa ve yönetmelikte yapılacak düzenleme ve/veya yeniden oluşturulması süreçlerinde sektör ihtiyaç ve beklentilerini ilgili makamlara iletecek taslaklar ve öneriler hazırlamak. www.clusterturkey.com

44. Kümelenme Yapısı DEVLET İŞBİRLİĞİ KURUMLARI FİRMALAR FİNANS KURUMLARI ARAŞTIRMA KURUMLARI www.clusterturkey.com

45. Master Plan Oluşturulması Mevcut, eskiveyenitersanealanlarınınyenidendüzenlenmesi,inşaedilmesiprojesinikapsayacakolanbir Master Planı’nıngeliştirilmesi. • Master planın oluşturulmasından sonra en acil ve önemli sorunların öncelikle giderilmesi, • Master planda Bodrum’daki yat imalatı ortamının rekabet koşullarının düzeltilmesi. www.clusterturkey.com

46. Kümenin Temel Paydaşı Olacağı Bir Yatçılık Okulu Kurulması Yatçılık Okulu Kurulması ; Ülkemizde ara eleman yetiştirme düzeyinde bir meslek yüksek okulu bulunmamaktadır. Ancak, sektörün temel sorunlarından biri nitelikli ara eleman teminidir. Yurtdışında, sertifika eğitimi, 1 yıllık mesleki eğitim, 2 yıllık meslek yüksekokulu ve 3-4 yıllık lisans düzeyinde öğretim mevcuttur. Bu örneklerden de yola çıkarak yat imalatına uygun profilde bilgi, beceri ve yetkinliklere sahip kişiler yetiştirilebilir. Bodrum, bu konuda da ülkemizde öncü olma istek ve yeteneğine sahiptir. www.clusterturkey.com

47. Kümenin Temel Paydaşı Olacağı Bir Yatçılık Okulu Kurulması • Uygulamalı eğitim veren Meslek Lisesi • Tersane’ye yakın bir bölgede uygulamalı eğitim okulu açılarak ara eleman ihtiyacı giderilmeli ve yerel potansiyelden istihdam yaratılması • Yat İmalatı Enstitüsünün - Üniversiteye bağlı, gelişenteknolojilereuyum, kaliteveüretimstandartlarınıyükseltmek, yenidizaynveürüngeliştirmeve AR-GE faaliyetiniyeterli hale getirmek,stratejikmetodlar geliştirmek amacıyla • Üniversite • Yüksek Okul • Araştırma ve Geliştirme Birimi • Laboratuar www.clusterturkey.com

48. Kümenin Temel Paydaşı Olacağı Bir Yatçılık Okulu Kurulması 3. Yat İmalatçılarının kurumsallaşmasının teşvik edilmesi, ve dış ticaret eğitimi almaları • Tersanelerimizin ve yan sanayi firmalarının ISO kalite standartlarında ve dünya standartlarına uygun üretim yapması için eğitim verilmesi • Tersanelerimizin kurumsallaşma sürecine girmeleri için kurumsallaşma eğitimi almaları • İhracatın arttırılması için dış ticaret eğitimi verilmesi 4. İstihdam Stratejisi – Uzman ve ara eleman ihtiyacının yerel kaynakların kullanılması ile giderilmesi

49. Ağ Oluşturma ve Tanıtım • Tüzükler, tersane ruhsatları ve uluslararası denetleme sistemini geliştirerek, küme içi işbirlikleri üzerinde çalışmak • Küme’nin veya başlıca markalarının (Bodrum Guleti) farkındalığını yurt dışında arttıracak faaliyetlere bağlı “Küme” tanıtımı üzerinde çalışmak. www.clusterturkey.com

50. Dünya Yat İmalatı İstatistikleri 1/1000.$ www.clusterturkey.com