940 likes | 4.95k Vues
KABANATA 4. “Si Kabesang Tales”. “Tandang Celo”. = lolo ni Juli, Tano at Lucia ama ni kabesang tales, napipi dahil sa laki ng dalamhating dinanas ng kanyang pamilya. “Kabesang Tales”.
E N D
KABANATA 4 “Si Kabesang Tales”
= lolo ni Juli, Tano at Lucia ama ni kabesang tales, napipi dahil sa laki ng dalamhating dinanas ng kanyang pamilya.
Si Telesforo, kilalang Tales ay ang pinakamatandang anak ni Tandang Celo. Nagpapakahirap sa paghawan ng isang bahagi ng kagubatan para magkaroon ng sariling lupa na inangkin ng mga kura, nang lumaon ay naging tulisan.
Bunga ng pagsisikap sa paggawa, unti-unting umunlad ang buhay ni Tales tulad ng dapat asahan kasama ng pag-unlad ang pagtingal ng mga tao sa kaniyang. Hinirang siyang Cabesa de Baranggay.
Isa sa mga obligasyo nya ang mangulekta ng buwis sa kapitolyo ng lalawigan. Pawis at Sakripisyo ang naging puhunan niya magampanan lamang nang wasto ang trabaho niya.
Plano ni Tales ng magtayo ng isang bahay na gawa sa kahoy. Pinapangarap niya itong itinding sa Baryo Sagpang sa Tiana kanugnog bayan ng San Diego. Pinapangarap din ng masipag na magsasaka na mapag-aral ang dalawang anak niya na si Juli at Tano.
Dalagang labis na mapagmahal, kaya gumawa ng paraan para matubos sa mga tulisan ang amang si Kabesang Tales at mailigtas sa bilangguan ang kasintahang si Basilio.
Nagsanay sa paghawak ng sandata at sa anim na buwan lang ang lumipas at may nagpapatunay na nakita raw nila si tano na kinatatakutan ng mga paslit na kabataan sa pagiging ganap na guwardiya sibil ng militar.
Ng tumaas pa ang renta hanggang hindi na niya makaya, kaya siya ay nagprotesta na.
“Wala! Walang sinumang dayuhan ang makakakuha ng aking lupang sinasaka! Lupa ko ito. Binungkal, tinamnan, sinaka, inalagaan, minahal at pinagyaman. Tandaan mo dayuhan na wala kang dinala rito kahit isang dakot na lupa man lamang. Sapagkat wala kang ibinigay, wala ka ring karapatang kumuha ng anuman!”
Ibibigay lang niya ang lupa sa sinumang handang magdilig ng sariling dugo. Buhay ang pinuhunan sa lupang sinaka niya. Buhay din ang dapat na ibayad sa kaniya.
Ang timbangan ng katarungan ay tumingin sa kaliwa at sa kanan. Ang hirap, naniniwala ang marami na hukom na kung saan naroroon ang kapangyarihan ay naroroon din ang katarungan.
Sinabi sa kanya ng mga tulisan na kung may ibinabayad siya sa mga hukom, mayroon din dapat siyang ibabayad sa mga tulisan.
Natuliro sina Tandang Selo at Juli dumudulog sila sa larawan ng mga santo upang madagdagan ang dalawang daang piso.
Ipinagbili ni Juli ang lahat ng kanyang alahas, suklay, hikaw, at kuwintas maliban sa isang agnos na binigay sa kanya ni Basilio.
Isang matandang babaeng naawa kay Juli ang nagpautang na salapi sa dalaga sa kasunduang paaalila ito hanggang sa mabayaran ang utang.
Minabuti pa niyang isangla ang sariling katawan kaysa ang agnos na bigay ni Basilio sa kanya.
Naguniguni ang dalaga, tulad ng himalang pagkatuklas niya ng dalawang daan at limampung piso sa ilalim ng larawan ng Birhen.
Si Basilio na nasa ilalim ng tubig, ngunit hindi niya maintindihan kung kamukha ito ng kapatid niyang si Tano. At mula sa pampang ng ilog, lihim siyang minamatyagan ng kanyang bagong pinaglilingkurang babae.