Digital libraries: what do users want? Μάθημα:Ψηφιακές Βιβλιοθήκες

1. ΙΟΝΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΤΜΗΜΑ ΑΡΧΕΙΟΝΟΜΙΑΣ - ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΟΝΟΜΙΑΣ«Π.Μ.Σ. ΣΤΗΝ ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΤΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ - ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΩΝ ΜΕ ΕΜΦΑΣΗ ΤΙΣ ΝΕΕΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΤΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ» Digital libraries: what do users want? Μάθημα:Ψηφιακές Βιβλιοθήκες Υπεύθ. Καθηγητής:Σαράντος Καπιδάκης Αναστασία Μαργιόλα Αθήνα, 2008

2. Επισκόπηση θεμάτων • Ορισμοί ψηφιακών βιβλιοθηκών • Χρήστες και ψηφιακές βιβλιοθήκες • Παρουσίαση διαφόρων ερευνών • Παρουσίαση της έρευνας: Digitallibraries: whatdouserswant? • Αποτελέσματα • Συμπεράσματα και προβληματισμοί

3. ψηφιακές βιβλιοθήκες(1/2) • τι σημαίνει ψηφιακή βιβλιοθήκη; • δεν υπάρχει ακριβής ορισμός • κατά καιρούς έχουν διατυπωθεί διάφορες απόψεις, χωρίς ωστόσο να εντοπίζονται διαφωνίες • ίσως ο αρτιότερος ορισμός να είναι τελικά ένας συνδυασμός όλων όσων έχουν διατυπωθεί μέχρι σήμερα • η έννοια της ψηφιακής βιβλιοθήκης μπορεί να πάρει διαφορετικές διαστάσεις σε διαφορετικές κοινότητες, ανάλογες με τις ανάγκες που εξυπηρετεί σε καθεμιά από αυτές

4. ψηφιακές βιβλιοθήκες(2/2) • Ορισμοί • Οι ψηφιακές βιβλιοθήκες είναι οργανισμοί που παρέχουν τους πόρους, συμπεριλαμβανομένου του εξειδικευμένου προσωπικού, για τη συλλογή, οργάνωση και προσφορά πνευματικής πρόσβασης, την ερμηνεία, διανομή, διατήρηση και εξασφάλιση της διατήρησης με την πάροδο του χρόνου του συνόλου συλλογών ψηφιακών εργασιών, έτσι ώστε να είναι άμεσες και οικονομικώς διαθέσιμες για χρήση από μια ορισμένη κοινότητα χρηστών ή ομάδες κοινοτήτων.(Ομοσπονδία Ψηφιακών Βιβλιοθηκών (DLF)) • Μια ψηφιακή βιβλιοθήκη είναι ένα κατανεμημένο τεχνολογικό περιβάλλον που ελαττώνει δυναμικά τα εμπόδια της δημιουργίας, διανομής, διαχείρισης, αποθήκευσης, ολοκλήρωσης και επαναχρησιμοποίησης των πληροφοριών από ιδιώτες ή ομάδες ερευνητών (EdwardA. Fox)

5. Χρήστες και ψηφιακές βιβλιοθήκες • Εμπλεκόμενοι στην διαδικασία σχεδιασμού ψ.β.: • βιβλιοθηκονόμοι • πληροφορικοί • κ.ο.κ. • Δείκτης μέτρησης της αποδοτικότητας των υπηρεσιών των ψ. β. ικανοποίηση των χρηστών • Οι χρήστες σπανίως ερωτώνται για τις απόψεις τους όσον αφορά την λειτουργία των ψηφιακών βιβλιοθηκών

6. Έρευνες (1/3) • Hsieh-Yee 1993 • 2 ομάδες χρηστών (έμπειροι, άπειροι) • η ερευνητική εμπειρία και η γνώση των θεματικών κατηγοριών έχουν θετικό αποτέλεσμα στις ερευνητικές μεθόδους που χρησιμοποιούν οι χρήστες • Kai-WahChu και Law 2005 • 12 φοιτητές • εμπειρίας αναζήτησης σωστά αποτελέσματα της έρευνας

7. Έρευνες (2/3) • Πρόγραμμα EnvisionFoxetal., 1993 • σκοπό τη δημιουργία χρηστοκεντρικών βάσεων δεδομένων • 12 συμμετέχοντες οι οποίοι ειδικεύονταν στους χώρους της βιβλιοθηκονομία και της πληροφορικής • εννέα σχεδιαστικές αρχές για ψηφιακές βιβλιοθήκες • Twidale και Nichols 1998 • OPAC • οι χρήστες επιτυγχάνουν τους στόχους της αναζήτησής τους μέσω της συνεργασίας

8. Έρευνες (3/3) • Stelmaszewska και Blandford 2004 • δώδεκα φοιτητές πληροφορικής και δύο καθηγητές πληροφορικής • οι χρήστες είχαν την ανάγκη εξοικείωσης με το φυσικό περιβάλλον της βιβλιοθήκης προκειμένου να πραγματοποιήσουν τις αναζητήσεις τους • η ανάγκη αυτή της εξοικείωσης είναι μεγαλύτερη στις ψηφιακές βιβλιοθήκες όπου οι χρήστες είναι μόνοι τους στην διάρκεια των αναζητήσεων τους • Fieldsetal., 2004 • βιβλιοθηκονόμοι • οι έμπειροι χρήστες των ψηφιακών βιβλιοθηκών έχουν μεγαλύτερο ποσοστό επιτυχίας στις αναζητήσεις τους σε σχέση με τους άπειρους χρήστες

9. Ερευνών συνέχεια…(1/2) Ελάχιστες έρευνες έχουν ασχοληθεί με τα πραγματικά ζητούμενα των χρηστών από τις ψηφιακές βιβλιοθήκες • Thengetal., 2000 • δείγμα 45 ανθρώπων (απόφοιτοι πληροφορικής) • 3 ψ.β. • ACM Digital Library (ACMDL) • Networked Computer Science Technical Reference Library (NCSTRL) • New Zealand Digital Library (NZDL) • το 73% των συμμετεχόντων δυσκολεύτηκαν στην χρησιμοποίηση των ψ.β. αφού οι τελευταίες παρείχαν ελάχιστη έως ανύπαρκτη βοήθεια στην αναζήτηση

10. … (2/2) • Stelmaszewskaetal., 2001 • αλληλεπίδραση των χρηστών με τις ψηφιακές βιβλιοθήκες • το περιβάλλον διεπαφής είναι πολύ σημαντικό και πρέπει μεταξύ των άλλων να το χαρακτηρίζει απλότητα προκειμένου οι χρήστες να αισθάνονται οικεία με την χρησιμοποίηση του • ZhangandMarchionini, 2005 • αποδοτικότητα και την αποτελεσματικότητα των ψηφιακών βιβλιοθηκών λαμβάνοντας υπόψη την ικανοποίηση των χρηστών • RelationBrowser++ VS ψ.β.

11. Digitallibraries: whatdouserswant? • Η παρούσα έρευνα προσπαθεί να εντοπίσει εκείνα τα χαρακτηριστικά και τα γνωρίσματα που θα ήθελαν οι χρήστες να υπάρχουν στις ψηφιακές βιβλιοθήκες • 2 ψηφιακές βιβλιοθήκες • ScienceDirect (www.sciencedirect.com) • ClassicalMusicLibrary (http://alexanderstreet.com/products/clmu.htm)

12. Συμμετέχοντες 1/2 • 48 χρήστες (28 γυναίκες και 20 άντρες), ηλικίας μεταξύ 18 και 49 ετών, με διαφορετικά επίπεδα μόρφωσης

13. Συμμετέχοντες 2/2 • 3 βασικές κατηγορίες (αρχάριος χρήστης, intermediate, έμπειρος χρήστης)

14. Διαδικασία έρευνας • 3 στάδια • 1ο εξοικείωση με τις ψηφιακές βιβλιοθήκες • 2ο μια σειρά αναζητήσεων • 3ο συμπλήρωση ερωτηματολογίου • Επιπλέον ένας ερευνητής ήταν παρών κατά τη διάρκεια της αναζήτησης και κατέγραφε τις αντιδράσεις των χρηστών

15. Τα μέρη του ερωτηματολογίου • 2 μέρη: • 1ο μέρος: καταγραφή των χαρακτηριστικών και των γνωρισμάτων που θα ήθελαν να διαθέτει μια ψηφιακή βιβλιοθήκη • 2ο μέρος: • ιεραρχική ταξινόμηση 5 απαιτήσεων/ζητούμενων που έχουν οι ίδιοι από τις ψηφιακές βιβλιοθήκες • εκφράσουν την άποψή τους, σε μία κλίμακα πέντε σημείων, σχετικά με κάποιες προτάσεις για τον σχεδιασμό των ψηφιακών βιβλιοθηκών

16. 2.1

17. 2.2

18. Αποτελέσματα 1ου μέρους • Οι απαντήσεις ομαδοποιήθηκαν σε 3 τμήματα: • λειτουργικότητα • χρησιμότητα/περιβάλλον διεπαφής • περιεχόμενο

21. Αποτελέσματα 2ου μέρους

22. Αποτελέσματα 3ου μέρους • Οι προτάσεις ομαδοποιήθηκαν σε 3 κατηγορίες: • πολύ σημαντικό, • σημαντικό, και • λιγότερο σημαντικό

23. Η επιλογή «πολύ σημαντικό»

24. Η επιλογή «σημαντικό»

25. Η επιλογή «λιγότερο σημαντικό»

26. Μέσος όρος των 19 S

27. Συμπεράσματα-Προβληματισμοί • Η εύκολη και γρήγορη πρόσβαση των χρηστών σε αξιόπιστες πληροφορίες είναι υψίστης σημασίας για την ικανοποίηση των απαιτήσεων τους • Οι χρήστες δεν θα πρέπει να είναι θεατές στον σχεδιασμό και την δημιουργία των ψ.β., αλλά να διαδραματίζουν πρωταγωνιστικό ρόλο • Κάθε αρχή και δύσκολη!!

28. Ευχαριστώ πολύ για την προσοχή σας!