530 likes | 829 Vues
www.bsm.gov.tr. SAĞLIKLI BESLENME. Vücut için gerekli olan besin öğelerinin dengeli, yeterli, düzenli, hijyenik
E N D
SAĞLIKLI BESLENME Vücut için gerekli olan besin öğelerinin dengeli, yeterli, düzenli, hijyenik olarak alınmasıdır.
SAĞLIKLI (GÜVENLİ) GIDA • Besin değerini kaybetmemiş • Fiziksel • Kimyasal açıdan temiz • Mikrobiyolojik • Bozulmamış • İçinde sağlığa zararlı maddeler bulundurmayan gıda maddesidir
Gıdaların kirlenmesini ve sağlığa zararlı hale gelmesini önlemek için Gıdaların satın alımından tüketimine dek tüm aşamalarda TemizlikveHijyen kurallarına uymamız gerekir
TEMİZLİK • Gıdanın üzerindeki • Gıda ile temas eden yüzeylerdeki görünür kirlerin ortamdan uzaklaştırılması gerekir
HİJYEN • Sağlıklı ortamın korunması ve • Her türlühastalık etmeninden arındırılmasıdır
Tüketicinin sağlıklı, nitelikli besinlerle yeterli ve dengeli beslenmesi ve besin satın alırken bilinçli davranmasınınsağlanmasıdır GIDA HİJYENİNDE TEMEL İLKE
DİKKAT EDİLECEK NOKTALAR BESİNLERİ SATIN ALIRKEN
Besinleri satın alırken dikkat edilecek noktalar • Alışveriş listesi hazırlama • Sağlıklı besin seçimi • Besin kalitesi • Besin hijyeni • Kalite kontrolü • Ambalaj kontrolü • Etiket okuma
Alışveriş Listesi Hazırlama • Kuru besinler un, pirinç, makarna vb • Yemeklik margarin • Sıvı yağ • Salça AYLIKolarak
Alışveriş Listesi Hazırlama • Sebze • Meyve • Peynir • Yumurta • HAFTALIK olarak
Alışveriş Listesi Hazırlama • Ekmek • Süt • GÜNLÜKolarak satın alınmalıdır İHTİYAÇTAN FAZLA BESİN SATIN ALINMAMALIDIR
Sağlıklı Besin Seçimi • Her besin grubundan satın alınmalı • Mevsim sebze ve meyveleri, doğal ve taze besinler tercih edilmeli
Sağlıklı Besin Seçimi • Fazla miktarda katkı maddesi içeren besinlerden kaçınılmalı • Çocuklara katkı maddesi içeren yiyecekler • yedirilmemeli
Sağlıklı Besin Seçimi Az tuz içeren besinler tüketilmeli Beyaz ekmek yerine kepekli esmer ekmek tercih edilmeli
Sağlıklı Besin Seçimi Kapağı bombe yapmış konserveler satın alınmamalı
Kalite Kontrolü • ETLERDE • tazelik • yağ oranı • et oranı • damgasının olup olmaması
Kalite Kontrolü • YUMURTADA • kabuğun temizliği • çatlak olup olmaması • tazeliği • büyüklüğü
Kalite Kontrolü • KURU BAKLAGİLLERDE • küflenme • böceklenme • yabancı madde oranı (taş,toprak vb.) • o yılın ürünü olması
Kalite Kontrolü • SEBZELERDE • tazelik • canlılık • çamur • toz • toprak • yabancı otların bulunmaması
Kalite Kontrolü • Kereviz • Patates • Soğan vb. • taze sebzelerde • büyüklük oranı • Ör:Ispanağın kısa saplı bol yapraklı olanı daha iyidir
Kalite Kontrolü • MEYVELERDE • tazelik • büyüklük • çürük • çamurlu • bereli olup olmama durumu • tat • lezzet
Kalite Kontrolü • YAĞLARDA • acıma olup olmadığı • lezzet • koku • renk
Kalite Kontrolü • REÇELLERDE • tane oranı • kıvamı • şekerleme • doğal tat • lezzet
Kalite Kontrolü • ZEYTİNLERDE • büyüklük • etli kısım oranı • tat • lezzet vb. özellikler incelenir
Kalite Kontrolü • PATATES ALIRKEN • Düzgün olan • yarık, çatlak • kirli, ufak olmayan • yeşillenmemiş • çimlenmemiş olanlar tercih edilmelidir
Ambalaj Kontrolü • Çeşitli nedenlerden dolay (nem, çarpma vb.) ambalajlar kolayca bozulur ve içindeki ürünün tat, koku gibi özellikleri kaybolur • Ezilmiş yırtılmış, bozulmuş ambalajlıbesinlere mikropların bulaşma riski vardır
Etiket Okuma Ürünün ambalajı ve üzerindeki etiket bilgisinin incelenmesi tüketicinin korunması açısından büyük önem taşır
Etiket Okuma • İmal ve son kullanma tarihleri • Üretici firmanın adı, adresi • Üretim izni • Net gramajı • Hazırlama • Kullanma • Depolama • Saklama koşulları ile ilgili bilgilerin incelenmesi gerekir
BESİN HAZIRLAMA VE PİŞİRM İLKELERİ • Tarhana • yoğurt ve unun karışımıyla mayalandırılarak yapılırsa pişirilirken nohut, mercimek ilave edilirse besin değeri artar • Tarhananın güneşte kurutulması vitamin kayıplarına neden olur
Besin hazırlama ve pişirme ilkeleri • Kuru fasulye, nohut gibi besinler iyi pişirildiğinde • sindirimi kolaylaşır • protein değeri artar bu tür besinlerin haşlama suları dökülmemelidir
Besin hazırlama ve pişirme ilkeleri • Yumurta, süt, tahin, peynir ve yoğurtla yapılan tatlıların besin değeri hamur işi tatlılardan daha yüksektir • Şeker yerine pekmez kullanılması besin değerini arttırır
Besin hazırlama ve pişirme ilkeleri YUMURTA • çiğ yenirse veya sarısının etrafı yeşillenecek kadar çok pişirilirse protein değeri azalır
Besin hazırlama ve pişirme ilkeleri • Köfte • Hamburger • Kırmızı et • Tavuk ve ürünleri • İç kısımlarındaki kırmızılık gidinceye kadar pişirilmeli
Besin hazırlama ve pişirme ilkeleri YOĞURDUN • yeşil suyu atılırsa vitamin kaybı olur
Besin hazırlama ve pişirme ilkeleri YAĞ • yakılmadan kullanılmalıdır yakıldıktan sonra yemeğe konan yağ sağlığa zararlı hale gelir
Besin hazırlama ve pişirme ilkeleri • SÜT • uzun süre kaynatılırsa vitamin değeri azalır • Pastörize ve sterilize edilmemiş süt kabarınca ateşten alınırsa mikropları ölmez • Süt kabardıktan sonra karıştırılarak 4-5 dakika kaynatılıp hemen soğutulmalı • Buzdolabında cam kaplarda 1-2 gün saklanabilir
Besin hazırlama ve pişirme ilkeleri MEYVELER kesildikten veya meyve suyu hazırlandıktan sonra buzdolabında bile bekletilse vitamin C değeri azalır
Besin hazırlama ve pişirme ilkeleri SEBZELER • doğrandıktan sonra bekletilirse • haşlama, pişirme suları dökülürse • A ve C vitamini değeri azalır.
Besin hazırlama ve pişirme ilkeleri SALATALAR • limon veya sirke eklenip bekletilirse A ve C vitamini değeri azalır
Besin hazırlama ve pişirmede hijyen • Çiğ ve pişmiş besinler birbirinden ayrı mekan ve tezgahlarda hazırlanmalı
Besin hazırlama ve pişirmede hijyen • Et, balık, tavuk, sebzeler için ayrı doğrama tahtaları kullanılmalı • Çiğ etlerin konulduğu kaplara pişmiş et konulmamalı
Besin hazırlama ve pişirmede hijyen Çabuk bozulabilen besinler • en kısa sürede hazırlanmalı • oda sıcaklığında fazla bekletilmemeli
Besin hazırlama ve pişirmede hijyen Sebze ve meyveler • akan bol suda iyice yıkanmalı
Besin hazırlama ve pişirmede hijyen • PİŞMİŞ YEMEKLER • 2 saat içinde servis edilmiş olmalı • Tüm yemeklerin üstü servis yapılana kadar kapalı tutulmalı
Besin saklama ilkeleri • Dondurulmuş yiyecekler • buzdolaplarının buzluk kısmında 1-2 hafta saklanabilir • Çözülmüş olan bir yiyeceğin tekrar dondurulması doğru değildir
Taze Besinlerin Buzdolabında Saklanma Süreleri Meyveler Portakal, Limon, Elma, Armut1-2 hafta Üzüm, Şeftali, Kayısı4-5 gün Kiraz 1-2 gün
Sebzeler Ispanak Marul Domates 2-3 gün Havuç, Kereviz Lahana 6-7 gün Taze fasulye Bakla Bezelye 3-4 gün Taze Besinlerin Buzdolabında Saklanma Süreleri
Taze Besinlerin Buzdolabında Saklanma Süreleri Etler Kıyma ve küçük parça et 1 gün Büyük parça et, salam 2-4 gün
Taze Besinlerin Buzdolabında Saklanma Süreleri Süt ve ürünleri Süt , taze Lor veya Çökelek 1-2 gün Peynir Yoğurt, Kaymak 5-7 gün