Profilaktyka zatruć grzybami „Uwaga! Grzyby trujące” PSSE Limanowa

1. Profilaktyka zatruć grzybami„Uwaga! Grzyby trujące”PSSE Limanowa Sekcja Oświaty Zdrowotnej i Promocji Zdrowia

2. Rola grzybów w życiu przyrody • „Gdyby grzyby nie istniały, lasy pokryte byłyby martwymi liśćmi, których warstwa pokryłaby czubki drzew”. • Wspólnie z bakteriami sprowadzają substancje organiczne, którymi się żywią, do postaci składników mineralnych, ciągle odnawiając „tworzywo” gleby.

3. GRZYBOWE ŚWIĘTO Grzybowe święto zaczyna się w sierpniu i trwa w pełni do końca września – pierwszej połowy października - kończy się powoli wraz z nastaniem pierwszych mrozów

4. Podział zatruć grzybami • o krótkim okresie utajenia - zwykle po upływie pół do pięciu godzin po spożyciu grzybów występują objawy kliniczne: najczęściej bóle brzucha, wymioty i biegunka • o długim okresie utajenia - pierwsze objawy żołądkowo – jelitowe występują po upływie ponad sześciu godzin od spożycia grzyba

5. Grzyby trujące Grupa 1. • rodzaj/gatunek grzyba –muchomor sromotnikowy, muchomor wiosenny , muchomor jadowity, • czas wystąpienia objawów - 10 do 12 godzin • narząd krytyczny - wątroba • objawy: faza 1 – nudności, wymioty, biegunka, bóle brzucha; faza 2 – toksyczne uszkodzenie wątroby (żółtaczka, skaza krwotoczna); faza 3 –śpiączka wątrobowa, niewydolność nerek, zgon/ powolne zdrowienie

6. Muchomor sromotnikowy

7. Muchomor sromotnikowy

8. Muchomor wiosenny

9. Muchomor jadowity

10. Grzyby trujące Grupa 2. • rodzaj/gatunek grzyba – piestrzenica kasztanowata • czas wystąpienia objawów - 6 do 10 godzin • narząd krytyczny - ośrodkowy układ nerwowy • objawy: nudności, wymioty, osłabienie, drgawki,

11. Piestrzenica kasztanowata • Jest gatunkiem wywołującym zatrucia po spożyciu potrawy przyrządzonej ze świeżych grzybów. Ponowne spożycie potrawy z tych grzybów w krótkim odstępie czasu wywołuje zatrucie, • Zatrucia występowały pomimo obgotowywania grzybów i odrzucania wywaru.

12. Piestrzenica kasztanowata

13. Grzyby trujące Grupa 3. • rodzaj/gatunek grzyba – czernidlak pospolity, czernidlak kołpakowaty • czas wystąpienia objawów – 0.5 do 2 godzin z równoczesnym spożyciem etanolu; do 48 godzin od zjedzenia grzybów po spożyciu etanolu • objawy: zaczerwienie skóry, niepokój, tachykardia, nudności

14. Czernidlak pospolity

15. Grzyby trujące Grupa 4. • rodzaj/gatunek grzyba – strzępiak ceglasty, strzępiak czerwony , lejkówka odbielona • czas wystąpienia objawów – 0.5 do 2 godzin godzin • narząd krytyczny- autonomiczny układ nerwowy • objawy: pocenie się, ślinienie, łzawienie, nudności, wymioty, bóle brzucha, biegunka

16. Strzępiak ceglasty

17. Strzępiak ziarnisty

18. Borowik szatański

19. Grzyby trujące Grupa 5. • rodzaj/gatunek grzyba – muchomor czerwony, muchomor plamisty, muchomor narcyzowy • czas wystąpienia objawów – 0.5 do 2 godzin • narząd krytyczny – ośrodkowy układ nerwowy • objawy: pobudzenie, splątanie, delirium, zaburzenia równowagi, drgawki

20. Muchomor czerwony

21. Muchomor plamisty

22. Grzyby trujące Grupa 6. • rodzaj/gatunek grzyba – łysiczka lancetowata, kołpaczek motylkowaty, stożkogłówka biała • czas wystąpienia objawów – 0.5 do 1 godziny • narząd krytyczny – ośrodkowy układ nerwowy • objawy: halucynacje, nadmierna ruchliwość, zaburzenia równowagi

23. Łysiczka lancetowata

24. Grzyby trujące Grupa 7. Grzyby zawierające substancje drażniące przewód pokarmowy • czynnik toksyczny – różne • rodzaj/gatunek grzyba – gołąbek, pieczarka, krowiak, wieruszka, tęgoskór, gąska • czas wystąpienia objawów – 0.5 do 1 godziny • narząd krytyczny – przewód pokarmowy • objawy: nudności, wymioty, biegunka

25. Gołąbek wymiotny

26. Krowiak podwinięty

27. Grzyby trujące Grupa 8. • rodzaj/gatunek grzyba – zasłonak rudy, zasłonak szpiczasty • czas wystąpienia objawów – > 24 godzin, dni, tygodnie • narząd krytyczny – nerki • objawy: nudności, wymioty, małomocz, niewydolność nerek

28. Zasłonak rudy

29. Zasłonak szpiczasty

30. Pamiętajmy! Trzeba zawsze sprawdzać swój zbiór dwukrotnie

31. Przesądy dotyczące sposobów różnicowania grzybów na jadalne i trujące: • Ślimaki zjadają tylko grzyby jadalne • Sinieją i mają gorzki smak tylko grzyby trujące, białe nie czerniejące grzyby są jadalne. • Na łąkach rosną grzyby jadalne • Próba czerniejącej srebrnej łyżki lub cebuli w zetknięciuz grzybami trującymi jest fikcją.

32. Uwaga! • Zbieracz amator nie może być grzybiarzem super znawcą. Może dobrze znać zaledwie kilka. I tych grzybów należy się trzymać. A jeśli pojawią się najmniejsze nawet wątpliwości – nie zbieraj! • Jeśli chcesz mieć całkowitą pewność, że zbierasz grzyby dobre – nie zbieraj grzybów młodych, bo trudno jest odróżnić te, które są trujące • Zrezygnuj ze zbierania grzybów blaszkowatych – wśród nich jest tyle trujących. Łatwo o pomyłkę. • Nie pozwól zbierać grzybów małym dzieciom. One często są ofiarami śmiertelnych zatruć

33. Dlatego: • Jeśli kupujesz grzyby - to tylko gdy masz zaufanie do sprzedającego i możesz stwierdzić, jakie to są gatunki. • Nie kupuj suszonych grzybów, zwłaszcza mieszanych z niewiadomego źródła. Tu o pomyłkę najłatwiej. • Nie wierz tym, którzy twierdzą, iż kilkakrotne gotowanie nieznanego ci grzyba spowoduje, że już nadaje sięon do jedzenia. To najczęściej może być groźne w skutkach. • Tak zwane ludowe sposoby na rozpoznanie jadalnych grzybów są zawodne! To nieprawda, że tylko trujący grzyb nie siwieje po przełamaniu! To nieprawda, że tylko trujący grzyb ma gorzki smak. Także wiele innych ludowych sposobów jest zawodnych. Trujący grzyb może nie mieć gorzkiego smaku, może być biały i nie siwieć, może być nadjedzony przez ślimaki.

34. Nie pomaga także wrzucenie cebuli do gotowania grzybów, by po zmianie jej koloru rozpoznać, czy grzyb jest trujący. Także nie pomaga próba srebrnej łyżki. Są grzyby trujące, przy których łyżka wcale nie ciemnieje. • Trucizna zawarta w grzybach nie ma smaku ani zapachu. • Grzyb (dobry), choć jest bardzo smaczny nie ma specjalnych wartości odżywczych. Jest ciężko strawny. Dlatego jedzenie grzybów surowych jest wykluczone! • Gdy zrobisz sobie jakąś potrawę z dobrych grzybów – zjedz ją zaraz po przygotowaniu. Nie zostawiaj na dzień następny.

35. Zatrucia grzybami możesz uniknąć, jeżeli: • Zachowasz rozwagę i będziesz zbierał tylko gatunki dobrze ci znane. • Ze ściółki będziesz wyjmował cale owocrriki, zwracając również uwagę na trzon, który zawiera ważne charakterystyczne cechy umożliwiające odróżnienie gatunków trujących od jadalnych. • Przy zbieraniu grzybów obejrzysz dokładnie cały owocnik i ustalisz przynależność gatunkową grzyba, a w przypadku wątpliwych danych okaz wyrzucisz. • Nie będziesz zbierał owocników małych, u których nie wykształciły się jeszcze cechy danego gatunku.

36. • Będziesz pamiętał, że większość grzybów trujących to grzyby blaszkowe, a muchomory mają blaszki białe. • Nie będziesz zbierał olszówek i innych grzybów szkodliwych dla zdrowia, powodujących zaburzenia żołądkowo- jelitowe. • Nie będziesz przechowywał potraw z grzybów nawet w lodówce, pamiętając, że psują się one łatwo i szybko i powstają w nich substancje trujące.

37. Pamiętajmy, że wszystkie zatrucia objawiają się bólami głowy, brzucha, nudnościami i biegunką. Konieczna jest wtedy pomoc lekarza, żadna inna nie pomoże, gdy stan zdrowia ciągle się pogarsza.Pamiętajmy, że przy zatruciach muchomorem sromotnikowym występuje faza pozornej poprawy, po której stan chorego gwałtownie się pogarsza. Wezwany w porę lekarz może uratować mu życie.Fragmenty tekstów zaczerpnięto z ulotki informacyjnej opracowanej przez: IRWiK - Ośrodek Poradnictwa Konsumenta PZH. Rok wydania 1992.