Przyczyny oraz proces tonięcia

1. Przyczyny oraz proces tonięcia Ratownictwo sytuacjach niebezpiecznych Opracował Jancio Wodnik

2. Zagadnienia Definicje Przyczyny tonięcia Proces tonięcia Utonięcia nietypowe Zaśnięcie pod wodą Zagrożenia Niebezpieczne miejsca i sytuacje Ratownictwo w sytuacjach niebezpiecznych Profilaktyka Opracował Jancio Wodnik

3. Utonięcie Utonięcie - rodzaj gwałtownego uduszenia, do którego dochodzi na skutek zablokowania dróg oddechowych płynem, najczęściej wodą. Utopienie – śmierć w wodzie gdzie ciecz była czynnikiem pośrednim zgonu. Opracował Jancio Wodnik

4. Skutki tonięcia Skutkiem tonięcia są zmiany w płucach (rozedma wodna płuc) oraz tzw. "grzybek piany" wydobywający się z ust lub nosa. W przypadku zwłok dłużej przebywających w wodzie naskórek staje się biały, pofałdowany i matowy (tzw. "skóra praczek"). Opracował Jancio Wodnik

5. Tonięcie (podtopienie) Tonięcie - obejmuje swoim zakresem grupę zjawisk zachodzących w ustroju na skutek zanurzenia w środowisku płynnym, przy czym owośrodowisko samo w sobie w normalnych warunkach nie jest szkodliwe. W procesie tonięcia dochodzi do ciężkiego rozstroju zdrowia i jeżeli nie zostanie ono odpowiednio szybko przerwane, niechybnie nastąpi śmierć. Opracował Jancio Wodnik

6. Podział Medycyna sądowa dzieli utonięcia na.: • Typowe, według niżej przedstawionego pięcio-klasowego podziału, • Nietypowe (atypowe), wywołane zmianami w narządach wewnętrznych, zapaścią po zadrażnieniu błon śluzowych nosogardzieli i głównie chorobami układu sercowo-naczyniowego atakiem padaczkowym czy też upojeniem alkoholowymi w wyniku czego w procesie agonii dochodzi również do zalania dróg oddechowych przez wodę, • Pośrednie, zwane inaczej „śmiercią w wodzie", gdzie śmierć następuje jeszcze przed dostaniem się wody do pluć. Opracował Jancio Wodnik

7. Okresy tonięcia • Okres I Trwa zazwyczaj 5-15 sekund charakteryzuje się gwałtownymi głębokimi ruchami wdechowymi i wydechowymi wywołanymi podrażnieniem zakończeń nerwowych skóry przez zimną wodę. W tym okresie może dojść do wciągnięcia niewielkich ilości wody do płuc. Objawy te charakterystyczne są dla wypadków niespodziewanego znalezienia się w wodzie. Efekt ten nie występuje wśród osób nieprzytomnych i przy wpadnięciu do wody o temperaturze zbliżonej do temperatury ciała oraz przy wcześniejszym oswojeniu się z wodą, na przykład kiedy nie umiejący pływać natrafi podczas kąpieli na stromy spadek dna. Jest to okres niebezpieczny także dla ratownika. W czasie akcji trzeba zachować szczególną ostrożność.  Opracował Jancio Wodnik

8. Okres II Nazywany jest fazą świadomego oporu. Trwa tak długo, jak długo tonący jest w stanie powstrzymać się przed wciągnięciem wody do płuc. Czas trwania - przeciętnie 30-60 sekund. Występuje tu świadoma walka o nie wchłanianie wody i zatrzymanie powietrza w płucach. Tonący walczy o życie, co uwidacznia się w postaci wykonywania gwałtownych ruchów mających na celu skierowanie go ku powierzchni wody.  Dalsza obrona przed wchłonięciem wody polega na nasileniu wydechów i połykaniu wody. W końcu nagromadzony nadmiar dwutlenku węgla i niedobór tlenu tak silnie pobudzają ośrodek oddechowy, że zmuszają mięśnie oddechowe do wykonania wdechu, mimo świadomej obrony przed tym. Jest to już początek okresu trzeciego.  Jest to najbardziej dramatyczny moment i w dalszym ciągu szalenie niebezpieczny dla ratownika. Opracował Jancio Wodnik

9. Okres III Jest fazą nasilonych oddechów i trwa zazwyczaj około 60-90 sekund. Wymuszone silne ruchy oddechowe powodują wciąganie wody do płuc, a przy udanych próbach wynurzenia, choć na chwilę, następuje wciąganie mieszaniny wody i powietrza, a także kontynuowane jest często połykanie wody. Ma tu też miejsce niebezpieczeństwo wystąpienia wymiotów i zachłyśnięcia ich treści do dróg oddechowych. Przeprowadzone badania stwierdzają, że w tym okresie wprowadzana jest największa ilość wody do płuc. Jeżeli występuje odchylenie od typowego procesu tonięcia, to ma to miejsce najczęściej w tej fazie. Tonący w dalszym ciągu jest niebezpieczny dla ratownika.  Opracował Jancio Wodnik

10. Okres IV Jest to postępujący zanik czucia i pobudliwości, trwający około 60-90 sekund. Na skutek niedotlenienia ośrodkowego układu nerwowego następuje zatrzymanie oddechu i utrata przytomności.  Jest to już ostatni moment do powodzenia akcji ratunkowej i jeżeli w tym czasie tonięcie nie zostanie przerwane, niechybnie grozi to śmiercią ofiary wypadku. W związku z utratą przytomności przez tonącego wcale nie zmniejsza się zagrożenie dla ratującego. Wywołanie dotykiem odruchu obronnego może stać się powodem silnego chwytu za przedmioty znajdujące się w zasięgu ręki.  Opracował Jancio Wodnik

11. Okres V Trwa około 30-50 sekund. Występuje tu zazwyczaj kilka tzw. „końcowych ruchów oddechowych", dziejących się poza świadomością osoby tonącej. Po tym fakcie brak jest już jakichkolwiek zewnętrznych przejawów życia. Proces tonięcia trwa zazwyczaj od 3 do 6 minut. Opracował Jancio Wodnik

12. Zakończeniem V okresu jest śmierć. Opracował Jancio Wodnik

13. Utonięcie pośrednie Najczęściej są to wszelkie przypadki śmierci nagłej, kiedy to środowisko wodne nie ma praktycznie żadnego znaczenia w jej przebiegu. Zdarza się to zarówno wśród osób umiejących pływać jak i nie umiejących, a także wśród osób zdrowych jak i chorych.  Jeżeli śmierć nie nastąpi natychmiast, to w czasie agonii do dróg oddechowych może dostać się woda, która wówczas przyśpieszy proces umierania, pogarszając szansę ratunku osobie umierającej poprzez odcięcie dopływu powietrza.  Opracował Jancio Wodnik

14. Zaśnięcie pod wodą Jest to niespodziewana utrata przytomności podczas nurkowania poprzedzonego wzmożoną wentylacją płuc. Zdarza się, że przed zamierzonym przedłużeniem pobytu pod wodą wykonuje się tzw. hiperwentylację, polegającą na sztucznym zwiększeniu częstotliwości i głębokości oddechów. Ma to na celu powiększenie zapasu tlenu w płucach. Opracował Jancio Wodnik

15. Przyczyny i zagrożenia Zmęczenie Wstrząs termiczny Kurcze mięśni Hipotermia Zachłyśnięcie się wodą Zaśnięcie pod wodą Alkohol Skoki na głowę Brawura Przecenianie, brak umiejętności pływackich Nieznajomość zachowania się w sytuacjach niebezpiecznych Opracował Jancio Wodnik

16. Sytuacje niebezpieczne • Kurcze mięśni • Zimne prądy • Wodorosty • Wiry • Niebezpieczne prądy • Miejsca bagniste • Wywrotki jednostek pływających • Załamanie się lodu • Zaśnięcie pod wodą • Urazy dekompresyjne Opracował Jancio Wodnik

17. Ważne !! Podstawą wszelkich zachowań samoratujących jest zachowanie spokoju i nie uleganie panice. USPOKUJ SIĘ !!! POMYŚL !!! DZIAŁAJ !!! WYCIĄGNIJ WNIOSKI !!! Opracował Jancio Wodnik

18. Kurcz mięśnia Przyczyna - zmęczenia mięśnia, niska temperatura wody, gwałtowny ruch. Niedobór magnezu, wapnia, potasu lub płynów może odgrywać również znaczną rolę. Objaw - uniemożliwienie pływania, silny ból Opracował Jancio Wodnik

19. Kurcz mięśnia - pomoc • Zachować spokój i rozciągnąć mięsień objęty kurczem. • Skorzystać z pomocy innych osób. • Profilaktyka • Wykonuj ćwiczenia rozciągające. • Ostrożnie masuj bolesne mięśnie. • Stosuj wilgotne i ciepłe okłady na łydki. • Weź ciepły prysznic. • W większości przypadków kurcze przechodzą po kilku minutach samoistnie i nie są potrzebne inne środki zapobiegawcze. Kiedy należy udać się do lekarza • Gdy powtarzające się skurcze prowadzą do zmęczenia lub kłopotów ze snem. Gdy po skurczu nadal utrzymuje się silny ból. Gdy ma się wrażenie, że skurcz ma związek z przyjmowanymi lekami Jancio Wodnik 009

20. W wodzie Na brzegu Leżąc na plecach uginaj i prostuj stopę w stawie skokowym Usiądź, ujmij stopę dłońmi i prostuj ją i zginaj na przemian mocno dociskając przy kończeniu każdego ruchu Stopa Opracował Jancio Wodnik

21. w wodzie na brzegu Ułóż się na plecach ujmij jedną ręką palec poszkodowanej nogi i przyciągaj ją mocno do siebie jednocześnie dru-gą ręką naciskając ko-lano tej samej nogi tak mocno jakbyś chciał ja zgiąć w drugą stronę. Następnie rozluźnij no-gę i powtórz te czynno-ści aż do ustąpienia przykurczu. Ułóż się na plecach, albo stojąc na palcach unoś wyżej i opuszczaj niżej pięty na zmia-nę, aż do ustąpienia przykurczu. Palce stopy i łydki Usuwanie: a) b) rys. a) rys. b) Opracował Jancio Wodnik

22. w wodzie na brzegu Leżąc na plecach, ugnij nogę w kolanie i chwytając za podudzie przyciągnij ją mocno do pośladków. W przypadku skurczu obu ud, ujmij oba pod-udzia i mocno przy-ciągnij do pośladków. Stojąc, ugnij nogę w kolanie przyciągając stopę do pośladków, pomagając sobie przy tym ręką. Poczym wy-prostuj nogę podcią-gając palce stopy do góry. Skurcz mięśni uda Mięśnie uda Usuwanie: a) b) rys. a) rys. b) Opracował Jancio Wodnik

23. Skurcz mięśni brzucha Usuwanie: Leżąc na plecach, ugnij nogi w kolanie i biodrze, mocno przyciągnij do brzucha. Następnie wyprostuj je. Opracował Jancio Wodnik

24. Palców rąk Usuwanie: Zaciskaj mocno pięść i prostuj palce, rozstawiając je jak najszerzej. Opracował Jancio Wodnik

25. na powierzchni wody pod powierzchnią wody Rozluźnij się i ułóż na grzbiecie (skośnie do po-wierzchni), nogami pracuj na przemian w górę i w dół. Głowę odchyl nieco w tył i palcami (wskazu-jącym i kciukiem jednej ręki) rozcieraj okolice kr-tani. W czasie ruchu w kierunku brody naciskaj mocniej, niż z powrotem. Usuwaj wodę z przełyku chrząkaniem i wypluwa-niem. Wykonuj ruchy jak przy przełykaniu, kilkakrotnie. Już podczas wykonywania wydechu płyń w stronę powierzchni wody. Skurcz krtani Skurcz krtani Usuwanie: Opracował Jancio Wodnik

26. ... i co najważniejsze! Strach i paniczne zachowanie pogarsza sytuację w czasie wystąpienia skurczu, co może przyczynić się do utonięcia. Opracował Jancio Wodnik

27. Hipotermia Hipotermia - czyli przechłodzenie organizmu jest dolegliwością, w wyniku której temperatura ciała (u ludzi) spada poniżej bezwzględnego minimum normy fizjologicznej czyli 36°C. Stan taki jest spowodowany zbyt szybkim ochładzaniem organizmu w stosunku do jego zdolności wytwarzania ciepła. Najczęściej jest to spowodowane działaniem zimnego powietrza a zwłaszcza zimnej wody i/lub zahamowaniem procesów przemiany materii. Objawy - zimno, dreszcze, gęsie skórka, zsinienie skóry, zaburzenia świadomości, halucynacje, senność, zatrzymanie krążenia Opracował Jancio Wodnik

28. Okres I Okres obronny, gdy temperatura centrum ciała wynosi 36 - 34°C, skóra jest blada i zimna, występuje "gęsia skórka", wargi są sine, tętno i oddech przyśpieszone. Łagodne objawy (34 - 35 stopni Celsjusza) (osoba wciąż jest w stanie sobie pomóc): • uczucie marznięcia, • zimne ręce i stopy, • drżenie mięśni, • osłabienie ramion i nóg • zawroty głowy, • dezorientacja i niepokój, Umiarkowane objawy (30 - 34 stopni Celsjusza) • (osoba nie jest w stanie sobie pomóc): • wzmocnione objawy takie jak powyżej, a ponadto: • ból z zimna, • brak wrażliwości na bodźce, • skurcze mięśni, • utrata poczucia czasu i zachowania energii, • apatyczne zachowanie i zaburzenia świadomości. Opracował Jancio Wodnik

29. Okres II Stadium wyczerpania, gdy temperatura centrum ciała wynosi 34 - 27°C, ustaje drżenie z zimna, pojawia się kurczowe drętwienie mięśni oddech staje się wolniejszy i bardziej powierzchowny, występują przerwy w oddychaniu, zwalnia również tętno i pojawiają się zaburzenia rytmu, zanika odczuwanie bólu, następuje apatia, człowiek zapada w sen, poniżej temperatury 30°C następuje utrata przytomności i całe ciało staje się zimne, Ostre objawy (28-30 stopni Celsjusza) • (ofiara w średnim lub złym stanie): • zmniejszenie drżenia lub jego ustanie, • wzrastająca sztywność mięśni, • postępująca utrata świadomości, • poszkodowany przypomina pijanego; bełkot, niezborność ruchowa, może nie pozwolić sobie pomóc, Krytyczne objawy (poniżej 28 stopni Celsjusza): • utrata świadomości, • stan ogólny przypominający śmierć, • nikłe lub niewyczuwalne oddychanie, • puls wolny i słaby lub niewyczuwalny, • brak reakcji źrenic na światło, spowodowany niedotlenieniem mózgu, • zimna skóra, przyjmująca sino-zielony kolor. Opracował Jancio Wodnik

30. Okres III Letarg - przy obniżeniu temperatury o ok. 10°C w stosunku do temperatury normalnej dochodzi do głębokiej utraty przytomności. Gdy temperatura ciała spadnie poniżej 25°C, istnieje duże ryzyko zgonu w następstwie zbyt niskiej temperatury mózgu i serca. Kurczowe zdrętwienie mięśni ustępuje wiotkiemu porażeniu, brak przytomności, sztywne źrenice, brak ruchów oddechowych, tętno niewyczuwalne, jeżeli najpóźniej w tym okresie nie przystąpi się do reanimacji, następuje zgon. Opracował Jancio Wodnik

31. Pierwsza pomoc Pierwsza pomoc w umiarkowanych i krytycznych przypadkach to przede wszystkim ogrzanie by ustabilizować temperaturę, następnie powinno nastąpić powolne, samoistne ogrzanie się ciała; gwałtowne ogrzewanie, takie jak gorąca kąpiel lub prysznic może być fatalne w skutkach (w najlepszym wypadku może spowodować komplikacje) • potrzeba wielu godzin by temperatura ciała wróciła do normy • nie poddawaj się, nawet jeżeli ofiara jest w stanie krytycznym i pomoc wydaje się niemożliwa, • ratowanego jak najszybciej należy przenieść w miejsce osłonięte od wiatru, do suchych, przewiewnych i ciepłych warunków i stopniowo zacząć ogrzewać. Traktować delikatnie, zdjąć przemoczone ubranie (pociąć jeżeli konieczne). Łagodnie ogrzewać plecy, szyję, głowę. Przykryć poszkodowanego śpiworem lub kocami, odizolować od zimna - również szyję i głowę. Opracował Jancio Wodnik

32. Przeciętny czas przeżycia Temperatura Skafander Skafander Inne wody suchy mokry (neopren) ubranie +15C ponad 6h 4h 2h +10C 6h 2h 1h +5C 3h 1h 30 min. -1C niecałe 2h 30 min. 15 min. Opracował Jancio Wodnik Jancio Wodnik 2009

33. Wstrząs termiczny Wstrząs termiczny może powstać na skutek nagłej zmiany środowiska. Nagła zmiana warunków bezpośredniego otoczenia ciała powoduje skurcz powierzchniowych naczyń krwionośnych, pociągający za sobą nagłe przepełnianie krwią naczyń głębokich. Przepełnione krwią serce nie jest w stanie wykonać pracy i jego akcja zostaje wstrzymana Opracował Jancio Wodnik

34. Wstrząs termiczny - przyczyny • zły stan zdrowia  • brak adaptacji organizmu do zmian temperatury • u kobiet wchodzenie do wody podczas menstruacji • zmęczenie fizyczne organizmu  • wcześniejsze spożycie alkoholu • wchodzenie do wody po długotrwałym nagrzaniu ciała promieniami słonecznymi • wchodzenie do wody po obfitym posiłku Opracował Jancio Wodnik

35. Zmęczenie • Położyć się na wodzie na plecach, spokojnie oddychać i odpoczywać. • Zachować spokój i skorzystać z pomocy innych osób. Opracował Jancio Wodnik

36. Niebezpieczne prądy/ wiry Wiry stanowią niebezpieczeństwo wciągnięcia pływaka pod wodę. Woda może ulec zawirowaniom prostopadłym lub równoległym do swojej powierzchni. Siła tych zawirowań wynika z prędkości prądu wody i jest większa pod jej powierzchnią Opracował Jancio Wodnik

37. Wiry - ratownictwo • Odpłynąć od miejsca zawirowania, zgodnie z kierunkiem biegu wody. • Przed wessaniem bronić się leżąc płasko na wodzie. • W przypadku wessania po dojściu do dna odbić się i wypłynąć zgodnie z kierunkiem płynącej wody • Ułożyć się płasko na wodzie i szybko odpłynąć od miejsca zawirowania wody. Nigdy nie pod prąd ! Opracował Jancio Wodnik Jancio Wodnik 2009

38. Miejsca bagniste Nie można stanąć na dnie, nogi zapadają się i stopniowo pogrąża się w błocie; Położyć się na wodzie, odpłynąć od bagnistego miejsca i szukać innego wyjścia na brzeg;błędem jest wyciąganie nóg z wody, gdyż zapadają się one na przemian Opracował Jancio Wodnik

39. Wodorosty Wodorosty – powoduje nieprzyjemne wrażenia dotykowe. Staraj się nie panikować – nerwowe ruchy sprzyjają zaplątaniu się w roślinność wodną. połóż się spokojnie na wodzie – najlepiej na plecach, ostrożnie wypłyń z niebezpiecznej strefy wykonując płytkie i spokojne ruchy. Wodorosty należy rozplątać spokojnie i powoli. Opracował Jancio Wodnik

40. Nagłe zmiany głębokości wody Zmiany głębokości wody – morskie prądy tworzą naprzemiennie płycizny (rewy) i głębie (rowy). Przy wklęsłym brzegu na zakolu rzeki powstaje niebezpieczna głębia, a przy wypukłym – płycizny. należy przestrzegać informacyjnych znaków ostrzegawczych, początkujący pływacy powinni unikać kąpieli w miejscach gwałtownego spadku dna. Opracował Jancio Wodnik

41. Wywrotka jednostki pływającej • Wywrotka jednostki pływającej – w pierwszej kolejności należy • zapewnić bezpieczeństwo ludziom • sprawdzić stan liczebny załogi, • wyposażyć w sprzęt ratunkowy. • Jeśli łódź utrzymuje się na wodzie pozostajemy • przy niej i wzywamy pomocy (próbujemy postawić jednostkę), gdy łódź tonie odpływamy od niej.

42. Załamie lodu Zagrożenie stanowi bardzo niska temperatura wody, ubiór utrudniający swobodę ruchów w wodzie oraz trudności z wydostaniem się na powierzchnię lodu. Brak jest możliwości uchwycenia się śliskiej tafli, a ponadto lód się łamie. POMOC - Wezwać pomoc.- Nie ściągać ubrania, by nie zwiększać utraty ciepła.- Wydostać się na lód samemu, gdy pomoc nie nadchodzi - ułożyć się płasko na wodzie, ręce rozłożone szeroko, wpełznąć na lód i leżąc przesuwać się po nim Jancio Wodnik 2009

43. Załamie lodu - pomoc Jancio Wodnik 2009

44. Choroba dekompresyjna Choroba dekompresyjna - (DCS - decompression sickness) Choroba ciśnieniowa - Zespół procesów patologicznych zachodzących w organizmie w wyniku nieprawidłowego dla danego nurkowania obniżenia ciśnienia - tj. dekompresji (wynurzania się). Choroby ciśnieniowe – ( DCI - decompression illness ) pojęcie jest szersze bo obejmuje choroby dekompresyjne oraz urazy ciśnieniowe • Choroba ciśnieniowa nurków • Choroba ciśnieniowa lotników • Choroba ciśnieniowa pracowników kesonów Opracował Jancio Wodnik

45. Objawy • znużenie,  • osłabienie,  • apatia, • bóle dużych stawów, otaczających mięśni i ścięgien, • początkowo ból lekki, później ostry i pulsujący, • stawy zajęte symetrycznie: głównie bark, łokieć, nadgarstek, • ruch powoduje wzrost bólu, • świąd skóry rąk i nóg,  • zaczerwienienie, • marmurkowatość skóry, Opracował Jancio Wodnik

46. Pierwsza pomoc • BLS – TLENOTERAPIA 100% Tlen !!! • organizować jak najszybciej kontakt do komory ciśnieniowej! tel. do KOMH w Gdyni: +48 58 622 51 63 Opracował Jancio Wodnik

47. KONIEC!!! Pytania??? Opracował Jancio Wodnik