SZKOLENIE DLA NAUCZYCIELI 11 luty 2013r.

1. Ustawa z dnia 11 maja 2012 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw oraz inne wybrane zagadnienia SZKOLENIE DLA NAUCZYCIELI 11 luty 2013r.

2. Ustawa z dnia 11 maja 2012 r. Ustawa z dnia 11 maja 2012 r. o zmianie ustawyo emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw(Dz. U. z dnia 6 czerwca 2012 r., poz. 637)dalej nazywana „ustawą zmieniającą” 2 2

3. Zmiany w przepisach Zmiany wprowadzone ustawą zmieniającądotyczą m.in. ustaw: • o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych – w zakresie: podwyższenia wieku emerytalnego, obliczania wysokości emerytur i rent w zakresie związanym z podwyższeniem wieku emerytalnego oraz w zakresie emerytury najniższej, wprowadzenia nowego świadczenia – emerytury częściowej • o emeryturach kapitałowych - w zakresie podwyższenia wieku emerytalnego uprawniającego do dożywotniej emerytury kapitałowej, mającego wpływ na okres, w jakim dokonywana jest wypłata okresowej emerytury kapitałowej • o systemie ubezpieczeń społecznych - w zakresie dobrowolnego ubezpieczenia • o ubezpieczeniu społecznym rolników – w zakresie podwyższenia wieku emerytalnego oraz wprowadzenia nowego świadczenia - częściowej emerytury rolniczej 3

4. Podwyższenie wieku emerytalnego Podwyższenie wieku emerytalnego dotyczy: • mężczyzn urodzonych po dniu 31grudnia 1947 r. • urodzonych w 1948 r. • urodzonych po 31 grudnia 1948 r. • kobiet urodzonych po dniu 31 grudnia 1952 r. Wiek emerytalny kobiet urodzonych do dnia 31 grudnia 1952 r. oraz mężczyzn urodzonych do dnia 31 grudnia 1947r. – pozostaje bez zmian

5. Podwyższeniewieku emerytalnego Poczynając od dnia 1 stycznia 2013 r. - wiek emerytalny podwyższony zostanie o jeden miesiąc w odniesieniu do ubezpieczonych urodzonych w tym samym kwartale. Przykładowo: podwyższony wiek emerytalny dla wszystkich mężczyzn • urodzonych w I kwartale 1948 r. wynosi 65 lat i 1 miesiąc • urodzonych w II kwartale 1948 r. – 65 lat i 2 miesiące, itd. podwyższony wiek emerytalny dla wszystkich mężczyzn • urodzonych w I kwartale 1949 r. wynosi 65 lat i 5 miesięcy • urodzonych w II kwartale 1949 r. – 65 lat i 6 miesięcy, itd. podwyższony wiek emerytalny dla wszystkich kobiet • urodzonych w I kwartale 1953 r. wynosi 60 lat i 1 miesiąc • urodzonych w II kwartale 1953 r. - 60 lat i 2 miesiące 5 5

6. Skutek podwyższenia wieku emerytalnego Podwyższenie wieku emerytalnegooznaczadla mężczyzn urodzonych w 1948 r.: • przechodzenie na emeryturę w podwyższonym wieku (art. 27 i 28 ustawy emerytalnej) • podwyższenie wieku uzasadniającego przyznanie emerytury z urzędu tej grupie ubezpieczonych • wydłużenie możliwości przejścia na emeryturę z art. 29 i 32 ustawy emerytalnej • podwyższenie wieku emerytalnego do zastosowania jego obniżenia o okresy pracy górniczej w rozumieniu art.39 ustawy emerytalnej 6

7. Skutek podwyższenia wieku emerytalnego Przy ustalaniu prawa do emerytury określonej: • w art. 29 i 32 wydłużenie możliwości przyznania emerytury na podstawie tych przepisów oznacza możliwość przyznania emerytury również takiej osobie, która ukończyła wiek 65 lat Oznacza to, że – odmiennie niż dotychczas – mężczyzna, np. ur. 20.10.1948 r. mający w grudniu 2013 r. - 65 lat i 2 miesiące, ale nie mający wieku emerytalnego ustalonego według daty urodzenia - 65 lat i 4 miesiące, może ubiegać się o wcześniejszą emeryturę na podstawie tych przepisów • w art. 39 dla ubezpieczonych urodzonych w 1948 r. obniżeniu o okresy pracy górniczej ulega podwyższony wiek emerytalny, a nie wiek 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn

8. Skutek podwyższenia wieku emerytalnego Podwyższenie wieku emerytalnego dla ubezpieczonych urodzonych po 31 grudnia 1948 r.– oznacza: • wydłużenie wieku uzasadniającego przyznanie emerytury z urzędu tej grupie ubezpieczonych Przy ustalaniu prawa do emerytury określonej: • w art. 46 w związku z art.39 • w art. 184 w związku z art. 39 obniżeniu o okresy pracy górniczej ulega wiek 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn (a nie podwyższony dla tych osób wiek emerytalny) Warunki dot. ustalania wieku uprawniającego do emerytury przyznawanej na podstawie art. 46 i 184 nie ulegają zmianie Wniosek o emeryturę z art.46 (analogicznie z art. 50) powinien być zgłoszony przed osiągnięciem podwyższonego wieku emerytalnego

9. Ustalanie wysokości emerytury z art. 24 ustawy emerytalnej • Podstawa obliczeniaemerytury przyznawanej na podstawie art. 24 ustawy emerytalnej ulega pomniejszeniuo kwoty: • pobieranych emerytur, przyznanych z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych przed osiągnięciem wieku emerytalnego (zarówno na podstawie ustawy emerytalnej, jak i przepisów obowiązujących przed dniem 1 stycznia 1999 r.), jak też na zasadach określonych w art.88 Karty Nauczyciela • w wysokości przed odliczeniem zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych i składki na ubezpieczenie zdrowotne

10. Ustalanie wysokości emerytury z art. 24 ustawy emerytalnej (c.d.) Podstawa obliczenia emerytury będziepomniejszona: • o kwoty przed dokonaniem potrąceń i egzekucji - jeżeli z emerytury dokonywane były potrącenia lub egzekucja (bez względu na to, z jakiego tytułu) • o kwoty emerytury po zmniejszeniu - jeżeli emerytura podlegała zmniejszeniu w związku z osiąganiem przychodów

11. Ustalanie wysokości emerytury z art. 24 ustawy emerytalnej (c.d.) Kwoty nadpłat z tytułu emerytur wcześniejszych uznane za niedochodzone, albo w stosunku do których odstąpiono od żądania zwrotu, traktuje się jak kwoty pobranych emerytur, zatem powodują pomniejszenie podstawy obliczenia emerytury Dotyczy to nadpłat spowodowanych przez dowolny podmiot

12. Ustalanie wysokości emerytury z art. 24 ustawy emerytalnej (c.d.) Wysokość emerytury określonej w art. 24 ustawy emerytalnej, dla osoby pobierającej wcześniej przyznaną emeryturę ustalana jest poprzez podzielenie: • pomniejszonej podstawy obliczenia emerytury przez • średnie dalsze trwanie życia w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę określoną w tym przepisie

13. Ustalanie wysokości emerytury z art. 24 ustawy emerytalnej (c.d.) Pomniejszenie podstawy obliczenia emerytury z art. 24 ustawy emerytalnej dotyczy emerytur, do których prawo zostało ustalone poczynającod 1 stycznia 2013 r. Ważne Pomniejszenie podstawy obliczenia obejmuje również emerytury przyznawane kobietom urodzonym do dnia 31 grudnia 1952 r., jeżeli wniosek o emeryturę z art.24 zgłoszą po dniu 31 grudnia 2012 r.

14. Ustalanie wysokości emerytury z art. 24 ustawy emerytalnej (c.d.) Podstawa obliczenia emerytury przyznawanej na podstawie art. 24 ustawy emerytalnej, dla osoby pobierającej wcześniej emeryturę będzie ulegała zmianie poprzez: • podwyższenie podstawy jej obliczenia - jeżeli z tytułu pobieranej wcześniej emerytury zostanie ustalona, np. kwota nienależnie pobranych świadczeń i kwota ta zostanie zwrócona • pomniejszenie podstawy obliczenia - jeżeli z tytułu pobieranej wcześniej emerytury zostanie ustalone wyrównanie

15. Zmiany dot. emerytury mieszanej Ustawa zmieniająca przewiduje możliwość ustalenia emerytury w mieszanej wysokości dla osób, które wiek emerytalny osiągną w 2014 r.: • kobiet urodzonych do 30 czerwca 1954 r. • mężczyzn urodzonych do 30 czerwca 1949 r. • kobiet i mężczyzn, którzy wiek uprawniający do emerytury z art. 184, osiągną w 2014 r. Wysokość emerytury mieszanej dla tej grupy osób będzie ustalana według odpowiedniego procentu „starej” i „nowej” emerytury - jak dla roku 2013 (odpowiednio - 20% i 80%)

16. Emerytura mieszana (c.d.) ENM • kobiety urodzone od 1.01.1953 – 31.03.1953 r. wiek 60 lat i 1 miesiąc • kobiety urodzone od 1.04.1953 – 30.06.1953 r. wiek 60 lat i 2 miesiące • kobiety urodzone od 1.07.1953 – 30.09.1953 r. wiek 60 lat i 3 miesiące, które spełnią warunek wieku w 2013 r. • kobiety urodzone od 1.10.1953 – 31.12.1953 r. wiek 60 lat i 4 miesiące • kobiety urodzone od 1.01.1954 – 31.03.1954 r. wiek 60 lat i 5 miesięcy • kobiety urodzone od 1.04.1954 – 30.06.1954 r. wiek 60 lat i 6 miesięcy, które spełnią warunek wieku w 2014 r. • mężczyźni urodzeni od 1.01.1949 – 31.03.1949 r. wiek 65 lat i 5 miesięcy • mężczyźni urodzeni od 1.04.1949 – 30.06.1949 r. wiek 65 lat i 6 miesięcy, którzy spełnią warunek wieku w 2014 r. ENMS • kobiety urodzone od 1.01.1949 r.- 31.12.1959 r. wiek obniżony do 55 lat • mężczyźni urodzeni od 1.01.1949 r.- 31.12.1954 r. wiek obniżony do 60 lat

17. Zmiany dot. obliczania stażu hipotetycznego W związku z podwyższeniem wieku emerytalnego wydłużonookres, do którego oblicza się staż hipotetyczny przy ustalaniu wysokości renty z tytułu niezdolności do pracy. Staż ten będzie obliczany za każdy rok okresu brakującego do pełnych 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych przypadających od dnia zgłoszenia wniosku o rentę do dnia, w którym rencista ukończyłby określony w art.24 ust. 1a - a więc określony dla kobiet wiek emerytalny – docelowo 67 lat Oznacza to, iż dla potrzeb ustalenia stażu hipotetycznego - wiek mężczyzny ustala się według daty urodzenia kobiety. Zasadę tę stosuje się przy ustalaniu wysokości rent z tzw. ogólnego stanu zdrowia i rent z ubezpieczenia wypadkowego (w tym rent rodzinnych po takich osobach)

18. Zmiany dot. obliczania stażu hipotetycznego (c.d.) Przykład: Z wnioskiem o rentę występuje mężczyzna urodzony w marcu 1955 r. Wiek emerytalny tego mężczyzny - to 67 lat Przy ustalaniu stażu hipotetycznego zostanie przyjęty wiek emerytalny, określony dla kobiet zgodnie z art. 24 ust.1a pkt 10 ustawy emerytalnej, tj. 60 lat i 9 miesięcy

19. Zmiany dot. obliczania stażu hipotetycznego (c.d.) Staż hipotetyczny według nowych zasad ustala się w przypadku gdy prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy powstaje od dnia 1 stycznia 2013 r., niezależnie od daty zgłoszenia wniosku o rentę Przykład: Wniosek o rentę zgłoszony w dniu 15 grudnia 2012 r., zasiłki chorobowe do dnia 28 grudnia 2012 r. Prawo do renty powstaje od dnia 29 grudnia 2012 r. – staż hipotetyczny powinien być policzony według zasad dotychczasowych (do wieku 60 lat dla kobiet i mężczyzn) Przykład: Wniosek o rentę zgłoszony w dniu 15 grudnia 2012 r., zasiłki chorobowe do dnia 15 stycznia 2013 r. Prawo do renty powstaje od dnia 16 stycznia 2013 r. – staż hipotetyczny powinien być policzony według nowych zasad (do podwyższonego wieku emerytalnego ustalanego dla obu płci według daty urodzenia kobiety)

20. Zmiany dot. stażu hipotetycznego (c.d.) Staż hipotetyczny według nowych zasad ustala się w przypadku, gdy zgon ubezpieczonego nastąpi po dniu 31 grudnia 2012 r. W przypadku gdy zgon ubezpieczonego nastąpił w roku 2012 lub wcześniej świadczenie zmarłego ustala się zawsze według zasad obowiązujących w dniu śmierci zmarłego, tj. przyjmuje się staż hipotetyczny według wieku 60 lat – niezależnie od tego kiedy zostanie zgłoszony wniosek o rentę rodzinną i kiedy członkowie rodziny spełnią do niej warunki Przykład: Zgon ubezpieczonego nastąpi 15 stycznia 2013 r. – staż hipotetyczny ustala się do podwyższonego wieku emerytalnego Zgon ubezpieczonego nastąpił 15 grudnia 2012 r. – staż hipotetyczny ustala się do wieku 60 lat

21. Zmiany dot. renty z tytułu niezdolności do pracy Zmiana art. 13 ust. 3a ustawy emerytalnej • orzeczenie lekarza orzecznika (komisji lekarskiej) ZUS ustalające niezdolność do pracy do dnia osiągnięcia podwyższonego wieku emerytalnego (łącznie z tym dniem) • renciści uprawnieni w dniu 1 stycznia 2013 r. do renty z tytułu niezdolności do pracy do dnia osiągnięcia dotychczasowego wieku emerytalnego, wynoszącego 60 lat dla kobiety i 65 lat dla mężczyzny, zachowują uprawnienia do renty do dnia osiągnięcia podwyższonego wieku emerytalnego (łącznie z tym dniem)

22. Zmiany dot. renty z tytułu niezdolności do pracy (c.d.) Wydając orzeczenie w roku 2012 lekarz orzecznik ZUS albo komisja lekarska ZUS orzeka do dnia osiągnięcia dotychczasowego wieku emerytalnego wynoszącego 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn We wniosku o przeprowadzenie badania lekarskiego rencisty, który może mieć orzeczoną niezdolność do wieku wskazujemy datę osiągnięcia nowego wieku emerytalnegow sprawach, w których badanie może być przeprowadzone już w roku 2013przez lekarza orzecznika ZUS lub przez komisję lekarską ZUS adnotacja – wiek emerytalny 2 luty 2013 r., jeżeli z akt sprawy wynika, że: - rencistka urodziła się 2 stycznia 1953 r., albo - rencista urodził się 2 stycznia 1948 r.

23. Zmiany dot. renty z tytułu niezdolności do pracy (c.d.) Do osób pobierających w dniu 1 stycznia 2013 r. renty z tytułu niezdolności do pracy zostaną wysłane powiadomienia o zachowaniu uprawnień do świadczenia do dnia osiągnięcia podwyższonego wieku emerytalnego (łącznie z tym dniem) Jeżeli prawo do świadczenia uległo zawieszeniu – powiadomienia zostaną wysłane po wznowieniu wypłaty Jeżeli prawo do świadczenia ustało przed dniem 1 stycznia 2013 r. i zostanie przywrócone po dniu 31 grudnia 2012 r. – powiadomienia zostaną wysłane wraz z decyzją przywracającą prawo do świadczenia Powiadomienia zostaną wysłane do osób, które mają ustalone prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy do dnia osiągnięcia wieku emerytalnego 60 lat dla kobiety i 65 lat dla mężczyzny w związku z orzeczona niezdolnością do pracy do tego dnia (po tym dniu prawo do renty ustaje) Do powiadomień dołączona zostanie również legitymacja emeryta – rencisty, z nowym okresem uprawnień do renty

24. Zmiany dot. emerytury najniższej z art.87 ustawy emerytalnej Wiek uprawniający do podwyższenia do kwoty emerytury najniższej w myśl art. 87 ustawy emerytalnej towiek ustalony zgodnie z art. 24 ust. 1a i 1b - podwyższony wiek emerytalny

25. Zmiany dot. emerytury najniższej z art.87 ustawy emerytalnej (c.d.) Wydłużenie wymiaru okresów składkowych i nieskładkowych uprawniających kobietę do emerytury najniższej – docelowo do25 lat. Okresy uprawniające do podwyższenia emerytury do kwoty najniższej będą wynosiły: • od 1 stycznia 2013 r. do 31 grudnia 2013 r. – 20 lat • od 1 stycznia 2014 r. do 31 grudnia 2015 r. – 21 lat • od 1 stycznia 2016 r. do 31 grudnia 2017 r. – 22 lata • od 1 stycznia 2018 r. do 31 grudnia 2019 r. – 23 lata • od 1 stycznia 2020 r. do 31 grudnia 2021 r. – 24 lata • od 1 stycznia 2022 r. – 25 lat

26. Zmiany dot. emerytury najniższej z art.87 ustawy emerytalnej (c.d.) Staż uprawniający do podwyższenia do minimum w stosunku do kobiety powinien być ustalany w powiązaniu z wiekiem ukończonym w poszczególnych okresach wskazanych w art. 24 ust.1a ustawy emerytalnej - zgodnie z jej datą urodzenia I tak: Staż wynoszący 20 lat muszą udowodnić kobiety urodzone do dnia 31 grudnia 1952 r. oraz kobiety urodzone w okresie od 1 stycznia 1953 r. do 30 września 1953 r. Kobiety urodzone w okresie od 1 października 1953 r. do 31 grudnia 1953 r. - wiek 60 lat i 4 miesiące osiągną w I kwartale 2014 r. i są zobowiązane do udowodnienia stażu wynoszącego 21 lat (obowiązującego od 1.01.2014 r.), itd.

27. Zmiany dot. zawieszalności - art.103 ust.2 ustawy emerytalnej Osiągnięcie podwyższonego wieku emerytalnego – ustalanego indywidualnie dla każdego emeryta na podstawie art. 27 ust. 2 i 3 (urodzonego przed 1 stycznia 1949 r.) albo na podstawie art. 24 ust. 1a i 1 b (urodzonego po dniu 31 grudnia 1948 r.) pozwala na pobieranie świadczenia w pełnej wysokości (nie dotyczy to osoby kontynuującej zatrudnienie u dotychczasowego pracodawcy)

28. Zmiany dot. emerytury z art. 184 ustawy emerytalnej Z dniem 1 stycznia 2013 r.zniesiony zostanie warunek rozwiązania stosunku pracy - jako warunek wymagany do ustalenia prawa do emerytury z art. 184. Osoba kontynuująca w ramach stosunku pracy zatrudnienie u dotychczasowego pracodawcy może mieć ustalone prawo do tej emerytury - ulegnie ono zawieszeniu w trybie art. 103a ustawy emerytalnej Uwaga: Zachowany został warunek rozwiązania stosunku pracy w stosunku do emerytur górniczych przyznawanych na podstawie art. 34, 48 i 49 ustawy emerytalnej, w brzmieniu ustalonym w dniu 31 grudnia 2006 r. oraz do emerytur z art. 88 Karty Nauczyciela

29. Emerytura częściowa Emerytura częściowa przysługuje osobie, urodzonej po dniu 31 grudnia 1948 r., która: • nie ukończyła podwyższonego wieku emerytalnego określonego w art. 24 ust.1a pkt 26-85 oraz ust. 1b pkt 2-20 ustawy emerytalnej • ukończyła wiek 62 lata - kobieta i 65 lat – mężczyzna • ma okres składkowy i nieskładkowy wynoszący 35 lat dla kobiet i 40lat dla mężczyzn 29

30. Emerytura częściowa (c.d.) Emerytura częściowa przysługuje: • kobiecieurodzonej po dniu 31 grudnia 1958 r. (podwyższony wiek emerytalny kobiety urodzonej w I kwartale 1959 r. wynosi 62 lata i 1 miesiąc – kobiety, urodzone w tym kwartale, jako pierwsze mogą ubiegać się o emeryturę częściową) • mężczyźnie urodzonemu po dniu 31 grudnia 1948 r. (podwyższony wiek emerytalny mężczyzny urodzonego w I kwartale 1949 r. wynosi 65 lat i 5miesięcy – mężczyźni, mogący ubiegać się po raz pierwszy o emeryturę częściową, to mężczyźni urodzeni w tym kwartale) 30

31. Emerytura częściowa (c.d.) Staż, wymagany do uzyskania prawa do emerytury częściowej, wynoszący 35 lat dla kobiet i 40 lat dla mężczyzn, ustalany jest na zasadach przyjętych dla emerytur przyznawanych dotychczas ubezpieczonym, urodzonym przed 1 stycznia 1949 r. w wieku 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn. Uwzględnieniu podlegają: • okresy składkowe • nieskładkowe • okresy prowadzenia gospodarstwa rolnego i pracy w tym gospodarstwie, • okresy pobierania renty (nowe brzmienie art.10 a ust. 1 ustawy emerytalnej) 31

32. Zasady dot. emerytury częściowej Osiągnięcie podwyższonego wieku emerytalnego przez osobę mającą ustalone prawo do emerytury częściowej nie oznacza przyznania z urzędu emerytury określonej w art. 24 ustawy emerytalnej Przyznanie tej emerytury następuje na wniosek osoby pobierającej emeryturę częściową – po osiągnięciu podwyższonego wieku emerytalnego i po ustaniu stosunku pracy – w przypadku ubezpieczonego będącego pracownikiem Oznacza to, że emerytura częściowa może być wypłacana również po osiągnięciu podwyższonego wieku emerytalnego Emerytura częściowa nie podlega zawieszeniu ani zmniejszeniu – w tym również zawieszeniu na podstawieart.103a ustawy emerytalnej. Emerytura częściowa podlega zawieszeniu wyłącznie na wniosek emeryta 32

33. Zasady dot. emerytury częściowej (c.d.) Emerytura częściowa jest emeryturą w rozumieniu art. 3 ustawy, a więc będzie wypłacana w zbiegu: • z rentą z tytułu niezdolności do pracy z ubezpieczenia wypadkowego, • z rentą inwalidy wojskowego, którego niezdolność pozostaje w związku ze służbą wojskową - na zasadach przewidzianych do wypłaty świadczeń w zbiegu 33

34. Wysokość emerytury częściowej Ustalenia wysokości emerytury częściowej dokonuje się poprzez: • obliczenie pełnej kwoty emerytury zgodnie z art. 26 ustawy emerytalnej przy czym do podstawy jej obliczenia przyjmuje się: • kwotę zwaloryzowanych składek na ubezpieczenie emerytalne, zewidencjonowanych w I filarze ZUS do końca miesiąca kalendarzowego poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury częściowej, oraz • zwaloryzowanego kapitału początkowego (waloryzacja rocznai kwartalna składek i kapitału początkowego) • podzielenie tej podstawy przez średnie dalsze trwanie życia w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę częściową 34

35. Wysokość emerytury częściowej (c.d.) Wysokość emerytury częściowej to: 50% kwoty emerytury obliczonej zgodnie z art. 26 ustawy emerytalnej Emerytura częściowa nie podlega podwyższeniu do kwoty świadczenia najniższego

36. Ustalanie wysokości emerytury z art.24 osobie pobierającej emeryturę częściową Podstawa obliczenia emerytury przyznawanej na podstawie art. 24 ustawy emerytalnej ulega pomniejszeniu o kwoty pobieranych emerytur częściowych - w wysokości przed odliczeniem zaliczki na podatek dochodowy i składki na ubezpieczenie zdrowotne 36

37. Pomniejszanie podstawy obliczenia emerytury z art.24 (c.d.) Podstawa obliczenia emerytury będziepomniejszona o kwoty przed dokonaniem potrąceń i egzekucji - jeżeli z emerytury dokonywane były potrącenia lub egzekucja – bez względu na to, z jakiego tytułu

38. Pomniejszanie podstawy obliczenia emerytury (c.d.) Podstawa obliczenia emeryturyz art. 24 nie będzie uwzględniała kwot z tytułu kwartalnej waloryzacji składek i kapitału początkowego przeprowadzonej przy ustalaniu wysokości emerytury częściowej - jeżeli wniosek o emeryturę określoną w art. 24 ustawy emerytalnej zgłosi osoba pobierająca emeryturę częściową gdyż przy ustalaniu podstawy obliczenia tej emerytury uwzględniona będzie: • kwota składek na ubezpieczenie emerytalne, zewidencjonowanych do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury określonej w art. 24 oraz • kapitału początkowego - z uwzględnieniem waloryzacji rocznej i kwartalnej tych składek oraz kapitału początkowego

39. Zmiany dot. obliczania wysokości emerytury z art. 24 Wysokość emerytury określonej w art. 24 ustawy emerytalnej, dla osoby pobierającej emeryturę częściową ustalana jest poprzez podzielenie: • pomniejszonej podstawy obliczenia emerytury przez • średnie dalsze trwanie życia w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę określoną w tym przepisie.

40. Zmiany podstawy obliczenia emerytury z art. 24 Podstawa obliczenia emerytury przyznawanej na podstawie art. 24 ustawy emerytalnej, dla osoby pobierającej emeryturę częściową będzie ulegała zmianie poprzez: • podwyższenie podstawy jej obliczenia - jeżeli z tytułu pobieranej emerytury częściowej zostanie ustalona, np. kwota nienależnie pobranych świadczeń i kwota ta zostanie zwrócona • pomniejszenie podstawy obliczenia - jeżeli z tytułu pobieranej emerytury częściowej zostanie ustalone wyrównanie 40

41. Zmiany w innych przepisach W związku wydłużeniem wieku emerytalnego wprowadzono również zmiany w ustawie o: • emeryturach pomostowych • nauczycielskich świadczeniach kompensacyjnych • świadczeniach przedemerytalnych Prawo do emerytury pomostowej, nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, świadczenia przedemerytalnego lub zasiłku przedemerytalnego ustaje z dniem poprzedzającym osiągnięcie podwyższonego wieku emerytalnego

42. Zmiany w innych przepisach(c.d.) Osoby mające w dniu 1 stycznia 2013 r. ustalone prawo do emerytury pomostowej, nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, świadczenia przedemerytalnego (zasiłku przedemerytalnego) zachowują uprawnienia do tych świadczeń do dnia poprzedzającego osiągnięcie podwyższonego wieku emerytalnego - chyba, że prawo do świadczenia ustanie przed tym dniem Do osób pobierających te świadczenia zostaną wysłane powiadomienia o zachowaniu uprawnień do świadczenia do dnia poprzedzającego osiągnięcie podwyższonego wieku emerytalnego Jeżeli prawo do świadczenia uległo zawieszeniu – powiadomienia zostaną wysłane po wznowieniu wypłaty Do osób uprawnionych do emerytur pomostowych i nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego zostanie wysłana również legitymacja emeryta – rencisty

43. Zmiany w ustawie o emeryturach kapitałowych Prawo do okresowej emerytury kapitałowej może być ustalone wyłącznie kobiecie, mającej ustalone prawo do emerytury z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, w wieku określonym w art. 24 ust.1a ustawy emerytalnej Okresowej emerytury kapitałowej nie może uzyskać zatem kobieta, mająca ustalone prawo do emerytury częściowej (prawo do tej emerytury ustala się przed osiągnięciem podwyższonego wieku emerytalnego)

44. Zmiany w ustawie o emeryturach kapitałowych Prawo do okresowej emerytury kapitałowej przysługuje do dnia poprzedzającego osiągnięcie wieku 67 lat, a jeżeli prawo do dożywotniej emerytury kapitałowej przysługuje od wcześniejszej daty – do dnia poprzedzającego ten dzień Wiek uprawniającykobietę do dożywotniej emerytury kapitałowej ustala się według daty urodzenia mężczyzny

45. Okresowa emerytura kapitałowa Przykład Kobieta, urodzona w dniu 16.04.1949 r., ma ustalone od 1.10.2009 r. prawo do emerytury z FUS oraz okresowej emerytury kapitałowej W świetle przepisów obowiązujących do dnia 31 grudnia 2012 r. - uzyskałaby prawo do dożywotniej emerytury kapitałowej w wieku 65 lat i - do dnia poprzedzającego osiągniecie tego wieku - pobierałaby okresową emeryturę kapitałową Zgodnie ze zmienionymi przepisami - podwyższony wiek emerytalny mężczyzny, urodzonego w kwietniu 1949 r., wynosi 65 lat i 6 miesięcy Prawo do dożywotniej emerytury kapitałowej mężczyzna ten uzyska od dnia ukończenia wieku 65 lat i 6 miesięcy. Wiek ten jest również wiekiem uprawniającym kobietę do dożywotniej emerytury kapitałowej Kobieta ta ma zatem prawo do dożywotniej emerytury kapitałowej od 16.10.2014 r. - natomiast do dnia 15.10.2014 r. będzie pobierała okresową emeryturę kapitałową

46. Okresowa emerytura kapitałowa Kobiety, mające w dniu 1 stycznia 2013 r. ustalone prawo do okresowej emerytury kapitałowej, zachowują prawo do tej emerytury - do dnia poprzedzającego osiągnięcie wieku, uprawniającego do dożywotniej emerytury kapitałowej - chyba że prawo do okresowej emerytury kapitałowej ustanie lub wygaśnie przed tym dniem Do kobiet, pobierających okresową emeryturę kapitałową zostanie wysłane powiadomienie o zachowaniu uprawnień do okresowej emerytury kapitałowej do tego dnia 46

47. Zmiany w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych Zmiany wprowadzone w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych mające wpływ na ustalenie okresu uprawniającego do emerytury najniższej: • zniesiono regulację, iż tylko osoby objęte obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi oraz osoby wykonujące pracę w podmiotach zagranicznych mogą kontynuować je dobrowolnie • wprowadzono możliwość dobrowolnego opłacania składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe wszystkim osobom, które nie spełniają warunków objęcia tymi ubezpieczeniami obowiązkowo • zniesiono warunek, wynikający z art. 87 ust. 6 ustawy emerytalnej, iż w okresie składkowym, uwzględnia się nie więcej niż 10 lat kontynuowania ubezpieczenia, dla uzyskania gwarancji najniższej emerytury

48. Zmiany w ustawie o ubezpieczeniu społecznym rolników Powszechny wiek emerytalny osób podlegających ubezpieczeniu społecznemu rolników jest identyczny jak w systemie powszechnym. Osoby te mogą przejść na emeryturę po osiągnięciu wieku 60 lat (kobieta) i 65 lat (mężczyzna). Podobnie jak w systemie powszechnym wprowadzono zmiany podwyższające wiek emerytalny od 1 stycznia 2013 r. Podwyższenie wieku emerytalnego dotyczy: • kobiet urodzonych po dniu 31 grudnia 1952 r. • mężczyzn urodzonych po dniu 31 grudnia 1947 r. Kobiety urodzone do dnia 31 grudnia 1952 r., oraz mężczyźni urodzeni w roku 1947 i w latach poprzednich, zachowali uprawnienia do przejścia na emeryturę w wieku wynoszącym – odpowiednio – 60 i 65 lat

49. Zmiany w ustawie o ubezpieczeniu społecznym rolników Ustawa zmieniająca zachowała w ustawie z dnia 20 grudnia 1990 r. możliwość uzyskania emerytury rolniczej w wieku niższym niż powszechny wiek emerytalny, ale tylko dla tych osób, które wszystkie warunki do takiej emerytury spełnią do dnia 31 grudnia 2017 r. I tak prawo do takiej emerytury zachowuje rolnik, który do dnia 31 grudnia 2017 r.: • osiągnie wiek 55 lat kobieta i 60 lat mężczyzna • udowodni co najmniej 30-letni okres podlegania ubezpieczeniu społecznemu rolników • zaprzestanie prowadzenia działalności rolniczej

50. Emerytura częściowa rolnicza Ustawa zmieniająca wprowadziła również w ustawie z dnia 20 grudnia 1990 r. – analogicznie jak w systemie powszechnym - możliwość przejścia na częściową emeryturę rolniczą przed ukończeniem podwyższonego wieku emerytalnego. Możliwość ta dotyczy tych ubezpieczonych, którzy mają ukończony wiek emerytalny 62 lata dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn i nie mają ukończonego, wskazanego w art. 19a ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r., podwyższonego wieku emerytalnego