Jak przygotować się do egzaminu maturalnego z geografii

1. Jak przygotować się do egzaminu maturalnego z geografii

2. CZĘŚĆ I PRAKTYCZNE RADY DLA ROZWIAZUJĄCYCH ZADANIA MATURALNE Z GEOGRAFII

3. Aby najefektywniej przygotować się do matury z geografii należy: • Zapoznać się z formą i strukturą egzaminu. • Poznać zakres treści i umiejętności sprawdzanych na egzaminie. • Utrwalać wiadomości i doskonalić umiejętności zgodnie z wymaganiami egzaminacyjnymi. • Poznać i ćwiczyć strategię rozwiązywanie różnych typów zadań. • Dokonywać samooceny, rozwiązując zadania testowe.

4. Informator maturalny - Geografia Biuletyny maturalne Archiwum arkuszy egzaminacyjnych Komentarze do zadań Sprawozdania z osiągnięć maturzystów www.cke.edu.pl www.oke.krakow.pl Gdzie szukać informacji o egzaminie

5. Informator maturalny - Geografia Z Informatora dowiadujemy się między innymi: • Co to są standardy wymagań egzaminacyjnych. • Czym różni się poziom podstawowy od rozszerzonego. • Co wchodzi w zakres szczegółowej wiedzy wymaganej na egzaminie maturalnym. • Jak wygląda arkusz egzaminacyjny. • Według jakich zasad są oceniane prace.

6. Czym różni się poziom podstawowy od rozszerzonego?

7. Arkusze egzaminacyjne Arkusz egzaminacyjny z geografii składa się z: • instrukcji dla zdającego, • testu egzaminacyjnego (zestawu zadań), • barwnej mapy szczegółowej, • karty odpowiedzi.

8. Budowa zadania Źródło: W. Srokosz, Geografia – jak przygotować się do egzaminu, Nowa Era, Warszawa 2004 Korzystając z rysunku, podaj dwie cechy charakteryzujące klimat śródziemnomorski. Każdą cechę zilustruj danymi odczytanymi z wykresu. a) ..................................................................................................................................... b)...................................................................................................................................... Zadanie 1. (3 pkt) Rysunek przedstawia roczny przebieg temperatury powietrza i opadów w Rzymie.

9. Rozwiązując zadania należy przestrzegać kilka podstawowych zasad • Przeczytać uważnie całą treść zadania. • Udzielać odpowiedzi precyzyjnych i zgodnych z poleceniem. • Pamiętać o wykonaniu wszystkich czynności zapisanych w poleceniu. • Staranie zapisywać odpowiedź w miejscu do tego przeznaczonym. • Podawać dokładnie tyle przykładów, cech, argumentów, ile wynika z polecenia. • W zadaniach zamkniętych nie formułować własnych odpowiedzi lecz wybierać z podanych propozycji. • W zadaniach na przyporządkowanie zanim podejmiemy ostateczną decyzje należy dokonać wstępnego przyporządkowania.

10. Przed przystąpieniem do rozwiązania zadania należy uważnie przeczytać pełną treść każdego zadania Zadanie 2. (3 pkt) Opisz przebieg trasy, którą można najszybciej dojechać samochodem osobowym z hotelu w Solinie do schroniska PTSM w Myczkowcach. W opisie uwzględnij kierunek jazdy, orientacyjne punkty, w których należy go zmienić, oraz rodzaj lub numer drogi którą się poruszasz.

11. Przed przystąpieniem do rozwiązania zadania należy uważnie przeczytać pełną treść każdego zadania Zadanie 3. (1 pkt) Zaznacz poprawne dokończenie zdania. Formami powstałymi w wyniku działalności lądolodu są: A. moreny czołowe, sandry, pradoliny, jaskinie. B. pradoliny, kemy, sandry, jeziora cyrkowe. C. kemy, ozy, pradoliny, sandry. D. doliny V-kształtne, kemy, moreny czołowe, pradoliny.

12. Odpowiedzi powinny być precyzyjne i zgodne z poleceniem. Należy unikać odpowiedzi ogólnikowych. Zadanie 4. (1 pkt) Podaj nazwy trzech form krasowych powstających w jaskiniach. 1. .................................................................. 2. .................................................................. 3. .................................................................. Zadanie 5. (1 pkt) Wyjaśnij sposób powstawania jaskiń w skałach wapiennych. ......................................................................................................................................................................................................................................

13. Należy unikać odpowiedzi ogólnikowych Przykład odpowiedzi niepoprawnej Zadanie 6. (2 pkt) W Mazurskim Parku Krajobrazowym występują jeziora pochodzenia polodowcowego, w tym Jezioro Mikołajskie i Śniardwy. Podaj (korzystając z mapy) nazwy typów genetycznych wymienionych jezior. Jezioro Mikołajskie: polodowcowe Jezioro Śniardwy: polodowcowe Taka odpowiedź nie może być uznana za poprawną ponieważ ta informacja została podana w zdaniu wstępnym („W Mazurskim Parku Krajobrazowym występują jeziora pochodzenia polodowcowego ... .”) Odpowiedź musi być bardziej szczegółowa.

14. Należy unikać odpowiedzi ogólnikowych Przykład odpowiedzi poprawnej Zadanie 6. (2 pkt) W Mazurskim Parku Krajobrazowym występują jeziora pochodzenia polodowcowego, w tym Jezioro Mikołajskie i Śniardwy. Podaj (korzystając z mapy) nazwy typów genetycznych wymienionych jezior. Jezioro Mikołajskie: rynnowe lub polodowcowe rynnowe Jezioro Śniardwy: morenowe lub polodowcowe moreny dennej Za taka odpowiedź zdający otrzyma 2 pkt

15. Należy pamiętać o wykonaniu wszystkich czynności podanych w poleceniu Zadanie 7. (2 pkt) Fale tsunami stanowią wielkie zagrożenie dla mieszkańców wybrzeży morskich. Podaj przyczynę ich powstawania i przykłady dwóch państw, których mieszkańcy są narażeni na ten kataklizm.

16. Należy pamiętać o wykonaniu wszystkich czynności podanych w poleceniu Zadanie 8. (2 pkt) Niektóre zakłady przemysłowe uciążliwe dla środowiska przenosi się z krajów bogatych do krajów biednych. Podaj dwa przykłady wynikających z tego korzyści dla krajów biednych i oceń możliwe do zaistnienia w przyszłości skutki tych działań. Ocenę skutków uzasadnij.

17. Odpowiedź w arkuszu egzaminacyjnym należy zapisywać starannie i w miejscu do tego przeznaczonym Odpowiedź I (niepoprawna) Zadanie 9. (2 pkt) Podaj trzy cechy hutnictwa żelaza w Polsce przed rokiem 1989, które zadecydowały o konieczności restrukturyzacji tej gałęzi przemysłu. 1. ................................................................................................................... 2. .................................................................................................................. 3. .................................................................................................................. 1. huty zużywały zbyt dużo energii i surowców a produkowały wyroby niskiej jakości 2. ............................................................................................................... 3. ...............................................................................................................

18. Odpowiedź w arkuszu egzaminacyjnym należy zapisywać starannie i w miejscu do tego przeznaczonym Odpowiedzi II (poprawna) Zadanie 9. (2 pkt) Podaj trzy cechy hutnictwa żelaza w Polsce przed rokiem 1989, które zadecydowały o konieczności restrukturyzacji tej gałęzi przemysłu. 1. .................................................................................................. 2. .................................................................................................. 3.................................................................................................... 1. niska jakość produkowanych wyrobów 2. zbyt duża energochłonność 3. zbyt duża materiałochłonność

19. Odpowiedź w arkuszu egzaminacyjnym należy zapisywać starannie i w miejscu do tego przeznaczonym Zadanie 10. (2 pkt) Podaj trzy przykłady negatywnego oddziaływania masowej turystyki na środowisko przyrodnicze Pienińskiego Parku Narodowego. 1. ................................................................................ 2. ............................................................................... 3. ............................................................................... Przykład odpowiedzi ocenionej na 1 pkt 1. zanieczyszczenia środowiska naturalnego 2. zanieczyszczenie rzek 3. zwiększenie ilości śmieci i odpadów komunalnych

20. Należy podawać dokładnie tyle przykładów, cech czy argumentów, ile wynika z polecenia Zadanie 11. (1 pkt) Zaznacz czynnik mający największy wpływ na zróżnicowanie wielkości opadów w Zakopanem i na Kasprowym Wierchu. A. szerokość geograficzna, B. wysokość nad poziomem morza, C. prądy morskie, D. odległość od morza.

21. Należy podawać dokładnie tyle przykładów, cech czy argumentów, ile wynika z polecenia Zadanie 12. (1 pkt) Wymień trzy formy ukształtowania terenu (formy rzeźby) charakterystyczne dla krajobrazu młodoglacjalnego. 1. ......................................................................................................... 2. ......................................................................................................... 3. ......................................................................................................... Przykład odpowiedzi za którą nie przyznano punktu. 1. wzniesienia moren czołowych 2. sandry 3. ozy Są to formy powstałe w wyniku najmłodszych ruchów górotwórczych i dlatego noszą nazwę młodoglacjalne.

22. W zadaniach zamkniętych nie należy formułować własnych odpowiedzi Zadanie 13. (1 pkt) Podaj (wybierając z podanych) region świata w którym występują monsuny. Regiony do wyboru: zachodnie wybrzeża Europy, zachodnie wybrzeża Ameryki Północnej, północno-zachodnie wybrzeża Afryki, południowo-wschodnie wybrzeża Azji. Region występowania monsunów ...............................................

23. W zadaniach zamkniętych nie należy formułować własnych odpowiedzi Zadanie 14. (1 pkt) Przyporządkuj podanym opisom właściwy typ klimatu, wybrany z podanych. Klimat: zwrotnikowy o odmianie monsunowej, umiarkowany kontynentalny, umiarkowany morski, równikowy wybitnie wilgotny Średnia roczna temperatura powietrza powyżej 20oC, opady obfite, przeważnie lub wyłącznie latem. - ................................................................................................. Średnia roczna temperatura powietrza od 0oC do 10oC, opady całoroczne z przewagą jesienno-zimowych. - ..................................................................................................

24. W zadaniach na przyporządkowanie przed podjęciem ostatecznej decyzji należy dokonać wstępnego przyporządkowania Zadanie 15. (3 pkt) Każdej z podanych stref przyporządkuj numer, którym została oznaczona na mapie a) strefa intensywnego wulkanizmu .......... b) strefa ryftowa .......... c) strefa subdukcji .......... d) strefa trzęsień ziemi związanych z uskokiem San Andreas .......... e) strefa ruchów lądotwórczych ..........

25. W zadaniach na przyporządkowanie przed podjęciem ostatecznej decyzji należy dokonać wstępnego przyporządkowania Zadanie 16. (1 pkt) Przyporządkuj podanym krajom wielkości osiąganych w nich plonów pszenicy. Plony w dt/ha (rok 2006): 8,8; 32,4; 72,0 Australia ........ Niemcy ........ Polska ........

26. Ostatnia korekta przed oddaniem arkusza Po rozwiązaniu wszystkich zadań jeśli dysponujemy jeszcze wolnym czasem należy wrócić do każdego zadania sprawdzając: • czy nie pominęliśmy któregoś z zadań w arkuszu (ostatnie zadania mogą znajdować się za stroną z barwną mapą) • czy liczba udzielonych odpowiedzi jest zgodna z poleceniem (jeśli są braki należy uzupełnić je) • czy poprawnie wykonano obliczenia w zadaniach rachunkowych i wpisane zostały jednostki miar (należy je zweryfikować) • czy zakres odpowiedzi dokładnie odpowiada poleceniu, jeśli nie to należy go uzupełnić • czy wszystkie odpowiedzi z brudnopisu zostały przepisane do czystopisu

27. Niesamodzielność pracy praca 1 praca 2

28. Jak przygotować się do egzaminu maturalnego z geografii Dziękuję Państwu za uwagę i zapraszam na drugą część wykładu, w której zajmiemy się rozwiązywaniem zadań zawierających materiał źródłowy

29. CZĘŚĆ II MATERIAŁ ŹRÓDŁOWY W ZADANIACH MATURALNYCH

30. Barwna mapa szczegółowa Na barwnej mapie najczęściej sprawdzane są umiejętności takie jak: • rozpoznawanie zaznaczonych na mapie obiektów, • opis naturalnych elementów krajobrazu (rzeźba i pokrycie terenu, wody powierzchniowe), • opis zagospodarowania terenu (zabudowa, sieć komunikacyjna, infrastruktura turystyczna), • obliczanie: np odległości, wysokości względnej, powierzchni, • wskazywanie podobieństw i różnic między obszarami, obiektami lub zjawiskami przedstawionymi na mapie, • określanie zależności między przyrodniczymi i antropogenicznymi elementami środowiska.

31. Rozpoznawanie zaznaczonych na mapie obiektów

32. Opis naturalnych elementów krajobrazu

33. Opis zagospodarowania terenu (zabudowa, sieć komunikacyjna, infrastruktura turystyczna) Zadanie 3. (1 pkt) Polańczyk jest miejscowością dobrze przygotowaną na przyjęcie podczas wakacji znacznej liczby turystów i wczasowiczów. Udowodnij słuszność tego stwierdzenia podając trzy argumenty. 1. ............................................................................................. 2. ............................................................................................. 3. .............................................................................................

34. Obliczanie na podstawie mapy: np odległości, wysokości względnej, powierzchni Zadanie 4.(1 pkt) Podaj odległość jaką pokona turysta wędrujący ze skrzyżowania drogi asfaltowej z drogą wojewódzką obok Urzędu Gminy w Polańczyku, do bazy WOPR nad Fiordem Nelsona. Odległość na mapie .......................... cm Odległość w terenie wynosi ............... km

35. Obliczanie powierzchni obiektów Zadanie 5.(1 pkt) Na mapie powierzchnia Jeziora Solińskiego wynosi 84 cm2. Oblicz powierzchnię jaką zajmuje to jezioro w terenie. Zapisz obliczenia. Miejsce na obliczenia Powierzchnia Jeziora Solińskiego wynosi ......... km2 Przykład poprawnego rozwiązania 1cm – 0,5 km 1cm2 – (0,5 x 0,5) = 0,25 km2 84 cm2 – (84 x 0,25) = 21 km2 Powierzchnia Jeziora Solińskiego wynosi 21 km2

36. Obliczanie wysokości bezwzględnej Zadanie 6.(1 pkt) Korzystając z poziomic wrysowanych na mapie, zaznacz wysokość bezwzględną lustra wody Jeziora Solińskiego. • 410-420 m • 410-420 m n.p.m. • 430-440 m • 430-440 m n.p.m.

37. Wskazywanie podobieństw i różnic między obszarami, obiektami lub zjawiskami przedstawionymi na mapie Zadanie7.(2 pkt) Porównaj, pod względem zabudowy i sieci komunikacyjnej, obszary położone we wskazanych polach. Obszar I – pole o współrzędnych 49o24’ – 49o25’N; 22o23’ – 22o24’E Obszar II • pole o współrzędnych 49o20’ – 49o21’N; 22o24’ – 22o 25’E Zabudowa .................................................................................... ...................................................................................................... Siec komunikacyjna .................................................................... ......................................................................................................

38. Określanie zależności między przyrodniczymi i antropogenicznymi elementami środowiska Zadanie 8. (1 pkt) Wykaż wpływ rzeźby terenu na rozmieszczenie zabudowy i sieć komunikacyjną miejscowości Wołkowyja i Górzanka. ......................................................................................................................................................................................................

39. Określanie zależności między przyrodniczymi i antropogenicznymi elementami środowiska Zadanie 9. (2 pkt) Podaj dwa przykłady korzyści i dwa przykłady uciążliwości dla mieszkańców miejscowości położonych nad Jeziorem Solińskim związanych z pobytem dużej liczby turystów i wczasowiczów. Korzyści: 1. .................................................................................................. 2. .................................................................................................. Uciążliwości: 1. .................................................................................................. 2. ..................................................................................................

40. Tabele z danymi statystycznymi Na podstawie danych statystycznych najczęściej sprawdzane są umiejętności takie jak: • odczytywanie danych z tabeli, • grupowanie danych według podanych kryteriów, • porównywanie odczytanych wartości, • przedstawianie danych liczbowych w innej postaci, • wskazywanie i wyjaśnianie zależności, • wytwarzanie nowych informacji.

41. Tabele z danymi statystycznymi Przed przystąpieniem do rozwiązywania zadań należy dokonać ogólnej analizy tabeli czyli: • przeczytać tytuł, • sprawdzić, według jakiego kryterium uporządkowano dane w tabeli, • przeanalizować główkę tabeli (sprawdzić, jakie informacje zawierają poszczególne kolumny i wiersze), • zwrócić uwagę na jednostki, w jakich podano poszczególne wartości liczbowe.

43. Odczytywanie danych z tabeli Zadanie 10. (1 pkt) Podaj nazwę województwa o największej i województwa o najmniejszej gęstości zaludnienia. Zadanie 11. (1 pkt) Korzystając z tabeli, uzupełnij zdania wpisując nazwy województw. Najwięcej ludności mieszka w województwie ............................. Najbardziej zurbanizowanym województwem jest województwo ..................................

44. Grupowanie danych według podanych kryteriów Zadanie 12. (1 pkt) Wymień województwa, w których przyrost naturalny był mniejszy od średniej krajowej. .................................................................................................. Zadanie 13. (1 pkt) Wymień województwa, w których liczba urodzeń była większa od liczby zgonów. ..................................................................................................

45. Porównywanie odczytanych wartości Zadanie 14. (1 pkt) Uzupełnij zdania. Wartość PKB na jednego mieszkańca w województwie Podlaskim jest ponad dwukrotnie mniejsza niż w województwie ................................................ . Województwo lubuskie zamieszkuje ponad pięciokrotnie mniej mieszkańców niż województwo ………………............. .

46. Przedstawianie danych liczbowych w innej postaci

47. Kartogram wykonano grupując województwa w przyjętych przedziałach wartości. Sposób rozwiązania tego zadania jest prosty. Wpisujemy województwa malejąco grupując je jak w legendzie mapy Między grupami województw wstawiamy odpowiednie przedziały wartości. Oczywiście granice przedziałów mogą różnić się od pokazanych ale tak, aby zbiory zawsze były rozłączne. Ipowyżej 200 Śląskie 379 Małopolskie 215 II 130 – 200 Mazowieckie 145 Dolnośląskie 145 Łódzkie 141 III 100 - 129 Pomorskie 120 Podkarpackie 118 Kujawsko-pomorskie 115 Wielkopolskie 113 Opolskie 111 Świętokrzyskie 109 IV 60 - 99 Lubelskie 86,5 Zachodniopomorskie 73,9 Lubuskie 72,1 V poniżej 60 Podlaskie 59,3 Warmińsko-mazurskie 59 Wskazówki do rozwiązania zad. nr 15

48. Wskazywanie i wyjaśnianie zależności Zadanie 16. (1 pkt) Na przykładzie województw małopolskiego, mazowieckiego, warmińsko-mazurskiego i podlaskiego, sformułuj zależność między poziomem rozwoju gospodarczego a saldem migracji. ..................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

49. Wytwarzanie nowych informacji Zadanie 17. (1 pkt) Oblicz ile wynosił w 2006 roku przyrost rzeczywisty (na 1 000 mieszkańców) w województwie świętokrzyskim. Zadanie 18. (1 pkt) Oblicz o ile osób zwiększyła się w wyniku migracji liczba ludności województwa małopolskiego w 2006 roku.

50. Wykresy Na podstawie wykresów najczęściej sprawdzane są umiejętności takie jak: • czytanie informacji przedstawionych na wykresie • interpretowanie i przetwarzanie • wnioskowanie o kierunkach i tendencjach zmian