E N D
1. Do.Dr. Yasar EREN 6.2.1. DOGU ANADOLU SIKISMA BLGESI
2. Do.Dr. Yasar EREN Karliova l kavsaginin dogusunda kalan blge kuzey-gney ynl sikismali tektonik rejimin etkisi altinda oldugu iin bu blge Dogu Anadolu Sikisma blgesi olarak tanimlanmistir.
3. Do.Dr. Yasar EREN Kuzey ve Dogu Anadolu Fay zonlarina paralel kesisen sol ynl ve sag ynl DAFlar bu blgenin en karakteristik yapilaridir.
4. Do.Dr. Yasar EREN Bu faylardan en nemlileri Kuzey Dogu Anadolu Fay zonu (KDAFZ), Agri,Bulanik, aldiran, Ercis, Horasan, Igdir Malazgirt, Sphan, Baskale, Kagizman ve Yksekova-Semdinli fay zonlaridir.
5. Do.Dr. Yasar EREN
6. Do.Dr. Yasar EREN
7. Do.Dr. Yasar EREN
8. Do.Dr. Yasar EREN
9. Do.Dr. Yasar EREN
10. Do.Dr. Yasar EREN
11. Do.Dr. Yasar EREN Bu faylara bagli olarak yrede Erzurum ve Agri gibi ek-ayir havzalari da gelismistir (78,311, 312).
12. Do.Dr. Yasar EREN
13. Do.Dr. Yasar EREN
14. Do.Dr. Yasar EREN
15. Do.Dr. Yasar EREN
16. Do.Dr. Yasar EREN
17. Do.Dr. Yasar EREN Kesisen dogrultu atimli faylarin egemen bulundugu bu blgede Dogu-bati gidisli sikisma kkenli havzalar da en nemli yapilardandir.
Bu yapilar Dogu Anadolu platosunun Kuzey-gney ynl sikismalar etkisinde oldugunu gsterir.
18. Do.Dr. Yasar EREN Mus, Van gl ve Pasinler havzasi bunlardan en nemlileridir (298-299, 314).
19. Do.Dr. Yasar EREN Kuzeydogu Anadolu Fay Zonu Dogu Anadolunun en nemli faylarindandir.
20. Do.Dr. Yasar EREN Erzurumdan Kafkas daglarina kadar uzanir.
Bu Fay 350 km uzunlugundadir ve birka blmden olusur.
Westavay tarafindan Erzurum-Tiblis fay zonu olarak adlandirilmistir.
Egemen olarak sol ynl bir DAF karakterinde olup kk bindirme bileseni kapsar.
GPS lmleri yilda 8+5 mm hareket verirken jeolojik hesaplamalar 18-22 mm/yil hareket verir.
21. Do.Dr. Yasar EREN K-G ynl sikismaya paralel olarak gelisen ve magma ikislarina kilavuzluk eden K-G gidisli aik tansiyon atlaklari bu blgenin diger nemli yapilarindandir.
Bu yariklar blgede yaygin Pliyo-Kuvaterner yasli volkanik aktivite olusturmustur.
22. Do.Dr. Yasar EREN Bunlardan bazilari Nemrut,
23. Do.Dr. Yasar EREN
24. Do.Dr. Yasar EREN Sphan,
25. Do.Dr. Yasar EREN Agri ve
26. Do.Dr. Yasar EREN
27. Do.Dr. Yasar EREN
28. Do.Dr. Yasar EREN
29. Do.Dr. Yasar EREN
30. Do.Dr. Yasar EREN Tendrek volkanlaridir.
31. Do.Dr. Yasar EREN
32. Do.Dr. Yasar EREN Bu yapilar K-G ynl sikisma olusturan Arabistan ve Avrasya levhalarinin yakinsamasi ile uyusum iindedir.
Kuzey-gney ynl sikismanin miktari yilda 10+2 mm civarindadir.
33. Do.Dr. Yasar EREN Sekil (Sengr, 1980) Dogu Anadolu Blgesinin Ge Eosen gnmz arasindaki jeodinamik evrimini sematik olarak gstermek tedir.
34. Do.Dr. Yasar EREN Gnmzde genellikle dz satihlarla temsil edilen Dogu Anadolunun %70den fazlasi 1.5 ile 2 2 kmlik ykseltilerde durmaktadir.
Blge genellikle bir plato karakterindedir ve hipsometrik egrideki sivriliklerin hemen hemen tamamini Kuvaterner yasli volkan konileri olusturur (Erin, 1953)
35. Do.Dr. Yasar EREN Ge-Oligosen-Erken Miyosen dogu Anadolu ve Iranda batidan gelen olduka yaygin bir transgresyona sahne olmustur.
36. Do.Dr. Yasar EREN Blge Serravaliyene kadar deniz altinda kalmistir (Gelati, 1975)
Denizel tortularin zerine gelen akarsu ve glsel keller Ge Miyosende blgede genel bir regresyonun basaldigina isaret eder.
37. Do.Dr. Yasar EREN Blgenin su yzeyine ikmasinin sonucu yzeyi kaplayan drenaj havzalariyla erozyona ugramis ve ge Miyosen (?)-Pliyosen yasli bir erozyon yzeyi olusmustur.
38. Do.Dr. Yasar EREN zerine dasitik-andezitik Pliyosen lavlarinin aktigi bu tesviye yzeyi Pliyosen sonlarina dogru nemli ykselmelere ugramistir.
39. Do.Dr. Yasar EREN Miyo-Pliyosen asinma yzeyinin Pleyistosen lav akintilari ile dolan derin vadilerle kesilmis olmasi bu ykselmenin kanitlaridir (Erin, 1953).
Ykselmelerin Dogu Anadolunun byk bir blmnde benzerlik gstermesi, blgenin blok seklinde ykseldigini gsterir.
40. Do.Dr. Yasar EREN Bugnk Pasinler ve Mus/Van havzalari gibi ters faylarla sinirli havzalarin bu esnada olusmus olmalari ve/veya izole olmalari byk bir olasiliktir.
41. Do.Dr. Yasar EREN Bitlis kenet kusagi daglari Dogu Anadolu Platosundan daha sonra ykselmeye baslamis ve/veya daha yavas ykselmektedir.
Byk Zap suyu gibi andesant olan nehirler (Izbirak, 1951), Mus havzasinda, havzanin gney sinirini olusturan Kurtik ve Hacres daglarina ragmen Murat Nehri mecrasinin devamli olarak gneye atilmis olmasi ve kenet kusagi daglarinda bazi Pliyosen yasli asinma yzeylerinin halen gneye egimli olmasi (Erin, 1953) bu sonucu vermektedir.
42. Do.Dr. Yasar EREN Arap ve Avrasya levhalarinin yakinsama hareketleri, okyanusal dalmaya olanak olmadigindan kitasal yamulmaya dnserek iki ana yolla karsilanmaktadir.
Bir yandan Anadolu levhasi KAFZ ve DAFZ ile batiya dogru kamakta,
Karliova l kavsagindan doguya dogru ise kivrim ve bindirme tektonigi ile kisalip kalinlasmaktadir.
43. Do.Dr. Yasar EREN Karliova ekleminin dogusunda gerek st Miyosen gerekse Pliyosen yasli kayalar genel olarak dogu-bati uzanan eksenler etrafinda kivrimlanmistir.
44. Do.Dr. Yasar EREN Dogu Anadolu sikisma blgesindeki yapilar drt ana topluluga ayrilir
1-KB-GD, KKB-GGD, BKB-DGD gidisli sag yanal dogrultu atimli faylar
Tutak fayi, Saroglu ve Gner
45. Do.Dr. Yasar EREN 2-KD-GB, KKD-GGB, DKD-BGB gidisli sol yanal dogrultu atimli faylar
46. Do.Dr. Yasar EREN 3-K-G, KKD-GGB, KKB-GGD gidisli ailma atlaklari:
Dogu Anadoludaki gen volkanizmayi etkilemislerdir.
47. Do.Dr. Yasar EREN 4-Genellikle D-B dogrultulu yksek aili bindirmeler
Mus havzasi kuzey kenari faylari
48. Do.Dr. Yasar EREN Bu yapilarin tm blgede yamulmanin
kismen kuzey-gney sikisma ve dogu-bati genisleme,
kismen de kuzey gney sikisma ve kabuk kalinlasmasi (kivrimlar ve bindirmeler) seklinde gelistigini gsterirler.
Bu yapilarin ortak zellikleri devamsiz olmalaridir.
49. Do.Dr. Yasar EREN Dogu Anadoludaki kabuk kalinligi,
Dogu Anadolu Yigisim Karmasiginin sikisip kalinlasmasi sonucudur.
Dogu Anadolu Kuzeybati Iranla birlikte ayni zamanda siddetli bir Ge Tersiyer-Kuvaterner volkanizmasina sahiptir.
50. Do.Dr. Yasar EREN Blgede izleri grlen ge Kretase-Miyosen yasli volkanizma
bu zaman sresince Dogu Anadoluda faaliyet gstermis olan dalma tektoniginin rndr.
Bu devreyle ilgili magmatizma 6 my nce sona ermistir.
51. Do.Dr. Yasar EREN Pliyosende baslayan ve Kafkaslarda Arap kitasinin zerine (r;Karacalidag) kadar uzanan yaygin volkanizma ise tarihi pskrmelerin gsterdigi gibi (1441 Nemrut, Erin, 1953) halen diridir.
52. Do.Dr. Yasar EREN Bu volkanizma sadece Trk-Iran platosunun yksek kesimlerinde grlr ve
kalkalkalen ve alkalen kayalarla temsil edilir.
Bu volkanizma kita kabugunun kismi ergimeye ugramasinin ve ailma atlaklari boyunca yzeye ikmasinin eseridir.
53. Do.Dr. Yasar EREN zet olarak Dogu Anadolunun Neotektonigi tek bir temel kaynaktan, Arabistan ve Avrasya yakinsamasinin halen etkin olmasindan kaynaklanir.
54. Do.Dr. Yasar EREN Platoyu devamli ykseltmek yerekimine karsi yapilan bir is oldugundan giderek glesir.
Bu nedenle Anadolunun nemli bir blmnn yatay olarak kolaylikla dalip gidebilen Dogu Akdeniz litosfer zerine itmek, bu blgeyi tmyle kalinlastirmaktan daha kolaydir.
55. Do.Dr. Yasar EREN Bu iki parmak arasinda sikistirilan bir limon ekirdeginin parmaklarin arasindan firlamasina benzer bir olaydir.
Avrasyaya gre batiya dogru itilmekte olan Anadolu levhasini sinirlayan KAFZ ve DAFZ iste bu grevi yerine getirmek zere olusmuslardir.
56. Do.Dr. Yasar EREN Blgedeki faylar aktif olup bir ok nemli deprem olusturmuslardir.
1924 Pasinler M:6.8
1975 Lice M:6.6
1976 aldiran M:7.3
1983- Horasan-Narman M: 6.8
1986 Dogansehir M: 5.8, 5.6