DE KRUISIGING

1. DE KRUISIGING

2. 1 Kruisiging bij de Romeinen. Johannes 19,1-8 Pilatus gelastte toen Jezus te geselen. De soldaten vlochten een krans van doorns, zetten die op zijn hoofd en wierpen Hem een purperrode mantel om de schouders. Daarna kwamen ze om de beurt naar Hem toe en zeiden: ‘Gegroet, koning van de Joden!’ En ze gaven Hem klappen in het gezicht.Pilatus kwam weer naar buiten en zei: ‘Luister, ik laat Hem naar buiten brengen om u duidelijk te maken dat ik Hem volstrekt onschuldig acht.’ Jezus kwam dus naar buiten, met zijn doornenkrans en zijn purperrode mantel. ‘Hier is Hij dan – de mens’, zei Pilatus. Zodra ze Hem zagen begonnen de hogepriesters en hun dienaren te schreeuwen: ‘Kruisigen, kruisigen!’ Waarop Pilatus zei: ‘Dan moet u Hem zelf maar kruisigen; ik acht Hem onschuldig.’ De Joden antwoordden: ‘Wij houden ons aan de wet, die zegt dat Hij ter dood gebracht moet worden omdat Hij zich voor Zoon van God uitgeeft.’ Toen Pilatus dat hoorde, werd hij pas echt ongerust.

3. 1 Kruisiging bij de Romeinen. Johannes 19,9-16 Hij ging het pretorium weer binnen en stelde Jezus de vraag: ‘Waar komt U vandaan?’ Maar Jezus gaf geen antwoord. ‘U spreekt niet tegen Mij?’ zei Pilatus. ‘U weet toch dat ik de macht heb om U vrij te laten, maar ook de macht om U te laten kruisigen?’ Jezus antwoordde: ‘U zou over Mij geen enkele macht hebben als u dit niet door de hemel vergund was. De zwaarste schuld ligt dan ook bij hem die Mij aan u heeft overgeleverd.’Toen begon Pilatus alles in het werk te stellen om Hem vrij te laten. Maar de Joden schreeuwden: ‘Als u zo iemand vrijlaat, verliest u de gunst van de keizer. Wie zichzelf tot koning maakt, komt in verzet tegen de keizer.’ Toen Pilatus hen zo hoorde spreken, liet hij Jezus naar buiten brengen en plaatsnemen op een verhoging, het zogeheten Plaveisel, in het Hebreeuws Gabbata. Het was de voorbereidingsdagvoor Pasen, ongeveer het zesde uur. Toen zei Pilatus tegen de Joden: ‘Hier is Hij dan – uw koning.’ Maar ze schreeuwden: ‘Weg, weg met Hem! Aan het kruis met Hem!’ ‘Zal ik dan uw koning kruisigen?’ vroeg Pilatus. Maar de hogepriesters antwoordden: ‘We hebben geen koning, we hebben alleen de keizer!’ Toen leverde hij Hem aan hen over om gekruisigd te worden.

4. 1 Kruisiging bij de Romeinen. Johannes 19,16-18Ze namen Jezus dus over. Hij droeg zelf het kruis en ging de stad uit, naar het zogeheten Schedelveld, in het Hebreeuws Golgota. Daar werd Hij gekruisigd en met Hem twee anderen, aan weerskanten één, en Jezus in het midden.

5. 1 Kruisiging bij de Romeinen. Problemen bij het lezen van de tekst. Conflict 1: Jezus werd gekruisigd vanwege blasfemieof godslastering. De Joden antwoordden: ‘Wij houden ons aan de wet, die zegt dat Hij ter dood gebracht moet worden omdat Hij zich voor Zoon van God uitgeeft.’ Toen Pilatus dat hoorde, werd hij pas echt ongerust. .

6. 1 Kruisiging bij de Romeinen. Problemen bij het lezen van de tekst. Conflict 2: Joden en Christenen zagen de keizer niet als onderdeel van het Romeinse godenpantheon. Toen zei Pilatus tegen de Joden: ‘Hier is Hij dan – uw koning.’ Maar ze schreeuwden: ‘Weg, weg met Hem! Aan het kruis met Hem!’ ‘Zal ik dan uw koning kruisigen?’ vroeg Pilatus. Maar de hogepriesters antwoordden: ‘We hebben geen koning, we hebben alleen de keizer!’ Toen leverde hij Hem aan hen over om gekruisigd te worden. Jezus werd volgens de Christenen echter beschouwd als vervulling van de messiaanse gedachte. De Messias was koning, priester en profeet.

7. 1 Kruisiging bij de Romeinen. De purperen mantel was het symbool voor de koninklijke afkomst. Ook koning David droeg een purperen mantel. De soldaten vlochten een krans van doorns, zetten die op zijn hoofd en wierpen Hem een purperrode mantel om de schouders. Rubens, Christus met purperen mantel en doornkroon. Ecce Homo – Zie hier de mens. Hermitage Sint Petersburg.

8. 1 Kruisiging bij de Romeinen. Problemen bij het lezen van de tekst. Conflict 3: ‘De joden’ komen heel negatief uit de tekst. De Joden antwoordden: ‘Wij houden ons aan de wet, die zegt dat Hij ter dood gebracht moet worden omdat Hij zich voor Zoon van God uitgeeft.’ Toen Pilatus dat hoorde, werd hij pas echt ongerust. Het Johannes evangelie is ontstaan in een tijd dat de christenen uit de synagoge gezet werden (rond het jaar … ). Dit conflict klinkt in de teksten door. In de middeleeuwen leidden de teksten echter tot een sterke joden haat. ‘De joden hadden’ namelijk ‘de Zoon van God vermoord.’ Ze waren ‘godsmoordenaars.’

10. 1 Kruisiging bij de Romeinen. Hoe verliep een kruising in het Romeinse Rijk? In het Romeinse Rijk liep de executieprocedure waarschijnlijk als volgt: het slachtoffer werd eerst afgeranseld en vervolgens gedwongen de dwarsbalk van het kruis naar de plaats van de terechtstelling te dragen, waar hij met uitgestrekte armen aan het hout werd genageld, omhoog gehesen en werd vastgemaakt aan een rechtopstaande balk.

11. 1 Kruisiging bij de Romeinen. Hoe verliep een kruising in het Romeinse Rijk? Vermoedelijk liet men de verticale kruisbalk staan. Kruisen werden meer dan eens gebruikt, zodat het niet lang zal hebben geduurd voordat een andere veroordeelde daar in doodstrijd hing, met zijn eigen titulus waarop de misdaad stond beschreven waarvoor hij werd gekruisigd.

12. 1 Kruisiging bij de Romeinen. De kruisoprichting in de Onze-Lieve-Vrouwekathedraal in Antwerpen toont een dramatische weergave van de kruisiging maar ze toont niet hoe een kruisiging in de Romeinse tijd echt werd voltrokken.

14. 1 Kruisiging bij de Romeinen. Soms ook varianten; volgens Seneca (…) werd er ook omgekeerd gekruisigd en volgens Tertullianus(ca. 160 - ca. 240) werd er ook aan bomen gekruisigd. Volgens de Traditie van de Kerk werd de apostel Petrus omgekeerd gekruisigd. Rubens, kruisiging van Petrus, Sankt Peter in Keulen.

15. 2 De dwaasheid van het kruis. De eerste Christenen werden door de ouden als dwazen beschouwd vanwege hun geloofsovertuiging dat een gekruisigde man een goddelijke status had. Zo schrijft Justinus Martyr (…) in zijn Apologie: ‘zij zeggen dat onze dwaasheid erin bestaat dat wij een gekruisigde man op een de tweede plaats stellen na de onveranderlijke en eeuwige God, de Schepper van de wereld.’ In zijn Eerste Brief aan de Corinthiërs zegt Paulus dat voor sommigen ‘de boodschap van het kruis’ louter ‘dwaasheid’ was. Dit gevoel van afkeer was zonder twijfel een van de redenen waarom de christelijke leer beschouwd werd als een ‘nieuw en gevaarlijk bijgeloof’. (Bron Suetonius)

16. 2 De dwaasheid van het kruis. Eerste brief van Paulus aan de Christenen 1,18-25: [18] Want de boodschap van het kruis is dwaasheid voor hen die verloren gaan, maar voor hen die gered worden, voor ons, is het een kracht Gods. [19] Er staat immers geschreven: Verdelgen zal Ik de wijsheid van de wijzen, en het verstand van de verstandigen zal Ik tenietdoen. [20] De wijze, de Schriftgeleerde, de redetwister van deze wereld, waar zijn zij? Heeft God de wijsheid van de wereld niet tot dwaasheid gemaakt? [21] Volgens Gods wijsheid heeft de wereld met al haar wijsheid God niet gevonden; daarom heeft God besloten hen die geloven te redden door de dwaasheid van de verkondiging. [22] Want Joden blijven tekenen eisen, en Grieken wijsheid verlangen. [23] Maar wij verkondigen een gekruisigde Christus, voor Joden een aanstoot, voor heidenen een dwaasheid, [24] maar voor hen die geroepen zijn, Joden zowel als Grieken, Gods kracht en Gods wijsheid. [25] De dwaasheid van God is namelijk wijzer dan de mensen, en de zwakheid van God is sterker dan de mensen.

17. 2 De dwaasheid van het kruis. Kruisiging werd als iets gruwelijs ervaren, niet alleen vanwege het barbaarse lijden van de mensen die er het slachtoffer van werden, maar ook vanwege de straf iets zei over lage maatschappelijke en morele status. Hoe kon iemand nu een volgeling van Jezus worden zonder te geloven dat de Verlosser iemand was die door de Romeinen als een gewone misdadiger was gekruisigd?.

18. 2 De dwaasheid van het kruis. Een spottekening voor Alexamenos. Christus wordt afgebeeld als een ezel. 3de eeuw na Christus.

19. 2 De dwaasheid van het kruis. De vroege christenen namen zelf nooit afstand van het kruis, hoe aanstootgevend en zelfs dwaas hun vijanden de centrale plaats die het innam in de nieuwe godsdienst ook vonden. Oudste inscriptie met kruis in de catacomben van Rome.

20. 3 Het triomferende kruis. Het kruisteken werd vanaf Constantijn een dominant symbool in het christendom maar waarschijnlijk was het al ouder. In 306 wordt Constantijn in York tot Augustus uitgeroepen. Daarna verblijft hij tien jaar in de residentie van zijn vader in Trier. In Trier zal later een van de belangrijkste relikwieën van de Christelijke wereld bewaard blijven, het zogenaamde naadloze kleed. 313 Het Edict van Milaan – het christendom wordt vanaf dan getolereerd in het Romeinse Rijk. 321 De afschaffing van kruisigingen. 325 Het concilie van Nicea– het concilie draaide over de dubbele natuur van Jezus die zowel mens als God was. Het vleesgeworden Woord. (De leer van de incarnatie.)

21. Het kruisteken werd vanaf Constantijn een dominant symbool in het christendom maar waarschijnlijk was het al ouder.

22. 3 Het triomferende kruis. De kruistrofee als symbolische weergave van de verrijzenis, marmer, 4de eeuw. Vaticaan MuseoPioChristianio.

23. 3 Het triomferende kruis. Het Christelijk labarum. Het symbool bevat zowel de naam van Christus als het werktuig waarmee hij ter dood was gebracht. Tegelijkertijd vertoonde het gelijkenissen met het Romeinse overwinningsteken of tropaeum, dat voor het eerst aan het einde van de derde eeuw op de Romeinse munten verscheen. Tertullianus(ca. 160 - ca. 240) had geschreven dat Jezus had getriomfeerd ‘per tropaeumcrusis’ een beeld dat Eusebius overnam toen hij Constantijns hemels teken beschreef als het ‘overwinningsteken van het lichtkruis’. .

24. 3 Het triomferende kruis. Christusmonogram als symbool van de Drie-eenheid, mozaïek, ca. 500, in de doopkapel te Albenga

25. 4 De ontdekking van het kruis door Helena. Wie was Helena? Helena was de moeder van Constantijn de Grote. Ze werkte zich op en werd later uitgeroepen tot keizerin Augusta. Ambrosius, die bisschop was van 374 tot 397, was een ven de meest vooraanstaande geestelijken van zijn tijd. Voor Ambrosius was de nederige afkomst van Helena een wezenlijk aspect van haar door God ingegeven daden en van haar maatschappelijke klim door de werking van de goddelijke genade. ‘Christus’, zegt hij, ‘verhief haar uit de drek tot de macht.’ Filostorgiusschreef halverwege de vijfde eeuw dat zij ‘een vrouw uit het volk’ was ‘die zich niet onderscheidde van hoeren.’

26. 4 De ontdekking van het kruis door Helena. Het geloof waartoe Constantijn en Helena zich hadden bekeerd had vele aantrekkelijke kanten, maar de kant die kennelijk de diepste indruk op hen had gemaakt was het onmiskenbaar historische karakter ervan. De in de evangeliën beschreven gebeurtenissen hadden nog maar drie eeuwen eerder plaatsgevonden en bovendien in een land dat onder Romeinse heerschappij stond.

27. 4 De ontdekking van het kruis door Helena. Voor het eerst in de godsdienstgeschiedenis van de middellandse zee was er een geloof ontstaan dat zijn aanhangers niet slechts verwees naar een pantheon van meestal afwezige goddelijke machten en evenmin naar de mythen van onzichtbare godheden met wier marmeren standbeelden stad en land vol stonden. In het christelijk geloof was de ene en enige God mens geworden in Jezus, een man met normale menselijk gevoelens, die door veel mensen was gezien. Deze getuigen – de ‘vijfhonderd’ van Paulus en nog vele anderen – beweerden te weten waar hij in Bethlehem was geboren en in Nazareth was opgegroeid, waar hij in Kapharnaüm had gewoond, waar hij met zijn discipelen het laatste avondmaal had gevierd, waar hij was veroordeeld door Pilatus, waar hij was gekruisigd, waar hij was begraven.

28. Concilie van Nicea 325: de dubbele natuur van Christus.Christus was zowel goddelijk als menselijk.

29. Conclusie: Pelgrims konden door het historische karakter van het Christendom het gevoel hebben dat ze in rechtstreeks contact stonden met Jezus.

30. Psalm 122: ‘Ik was verheugd, toen men mij zei: laten wij naar het huis des Heren gaan. Onze voeten staan in uw poorten, o Jeruzalem.’

31. Inscriptie Golgota: domineivimus‘Heer wij zijn aangekomen’

32. 4 De ontdekking van het kruis door Helena. Na de Bar kochba opstand (134) werd het laatste joodse bolwerk door de Romeinen vernietigd. Het gevolg hiervan was dat de laatste joden uit Jeruzalem – dat eens de belangrijkste plek van het Jodendom – werden verdreven. In Jeruzalem stond namelijk de centrale tempel dat een hoofdrol speelde in het cultische leven van de joden. Ook de joods-christelijke minderheid werd uit Jeruzalem verdreven. Deze oerkerk stamde nog rechtsreeks af van Jacobus de Meerdere – ‘de broer des Heeren – die na de Jezus de eerste christengemeenschap leidde. Foto: de grotten waar de rebellen van de Bar Kochba opstand zich hadden verscholen.

33. Paulus brief aan de Galaten 1,18-19nogPaulus brief aan de Galaten 2,6-8nog

34. 4 De ontdekking van het kruis door Helena. Deze eerste christengemeenschap had waarschijnlijk nog een bijzondere relatie met de plek waar Jezus gestorven was. Op deze plek liet keizer Hadrianus in 135 een Romeinse tempel bouwen. De uitstraling van Jeruzalem ging niet verloren toen Hadrianus in 134 triomfeerde over de joodse opstandelingen onder Bar Kochba, maar bleef in de harten van christenen onverminderd voortleven. Op deze plek ontdekte Helena in 326 tijdens haar pelgrimage het vermoedelijke graf van Jezus. De plek waar Helena de resten van het kruis aantrof. Vandaag de crypte in de Anastasis of wederopstandingskerk in Jerusalem.

35. 4 De ontdekking van het kruis door Helena. Binnenzicht in de Anastasis of wederopstandingskerk in Jeruzalem.

36. 5 Het feest van de Kruisverheffing. Voor de bisschop wordt een linnen gedekte tafel geplaatst. De diakenen gaan in een kring rond de tafel staan. Dan wordt een vergulden zilveren kistje binnengebracht. Het bevat het hout van het kruis. Het wordt geopend, en het hout van het kruis wordt samen met de titulusop de tafel gelegd. De bisschop pakt, nog steeds gezeten, het heilige hout bij de uiteinden vast. De diaken die rond de tafel staan bewaken het, want nu komen een voor een de catechumenen en de gelovigen naar de tafel. En zo gaat het hele volk langs de tafel, iedereen buigt en raakt het hout en het opschrift aan, eerst met het voorhoofd, dan met de ogen. En na het kruis gekust te hebben, lopen ze door. Maar niemand raakt het aan met zijn handen. Een keer echter – ik weet niet wanneer – beet een van het een stukje van het heilige kruis af en stal het. En om die reden staan de diakenen eromheen en houden de wacht zodat niemand het waagt dat nog eens te doen.

37. 5 Het feest van de Kruisverheffing. Op 14 september wordt het kruisverheffingsfeest gevierd. De orthodoxe icoon beeld af hoe het kruis aan de menigte getoond wordt. Links staan Constantijn de Grote en Helena.

38. 5 Het feest van de Kruisverheffing. In de orthodoxe kerken wordt bij het feest van de Kruisverheffing de kruisen opgesmukt met bloemen.

39. 5 Het feest van de Kruisverheffing. In de orthodoxe kerken wordt bij het feest van de Kruisverheffing de kruisen opgesmukt met bloemen.

40. 5 Het feest van de Kruisverheffing. In de orthodoxe kerken wordt bij het feest van de Kruisverheffing de kruisen opgesmukt met bloemen.

41. 5 Het feest van de Kruisverheffing. In de orthodoxe kerken wordt bij het feest van de Kruisverheffing de kruisen opgesmukt met bloemen.

42. Wat rest er nog van het zogenaamde Kruis?

43. 6 De relieken van het kruis. De Santa Croce in Rome is gebouwd op de plek waar vroeger het paleis van Helena stond. Het is hier dat nog steeds de zogenaamde titulus bewaard blijft.

44. 6 De relieken van het kruis. Aan de zijkanten van de kerk zijn nog sporen te vinden van het oude paleis van Helena.

45. 6 De relieken van het kruis. Helena nam het onderste deel van de rechterhelft mee, met één compleet Grieks en Latijn woord: het woord dat Jezus beschrijft als Nazarener. Dit is het enige bewaard gebleven stuk van de titulus.

46. Johannes 19,19-22: Op het bordje dat op het kruis werd aangebracht, had Pilatus laten schrijven: ‘Jezus, de Nazoreeër, koning van de Joden.’ Dit opschrift kregen heel wat Joden te lezen, want de plaats waar Jezus gekruisigd was, lag dichtbij de stad; en het stond er in het Hebreeuws, in het Latijn en in het Grieks. De Joodse hogepriesters zeiden tegen Pilatus: ‘U moet niet schrijven: “Koning van de Joden”, maar dat Hij gezegd heeft: “Ik ben de koning van de Joden.” ’Pilatus antwoordde hun: ‘Wat ik geschreven heb, blijft geschreven.’

47. 6 De relieken van het kruis. Helena nam het onderste deel van de rechterhelft mee, met één compleet Grieks en Latijn woord: het woord dat Jezus beschrijft als Nazarener. Dit is het enige bewaard gebleven stuk van de titulus.

48. 6 De relieken van het kruis. De tituluszoals die vandaag bewaard wordt in de Santa Croce in Rome.

49. 6 De relieken van het kruis. De tituluszoals die vandaag bewaard wordt in de Santa Croce in Rome.

50. 6 De relieken van het kruis. Het woord Nazarener is duidelijk zichtbaar.