Globalne zjawiska kryzysowe a banki spółdzielcze

1. Globalne zjawiska kryzysowe a banki spółdzielcze Sekcja Banków Spółdzielczych ZBP 26.01.2009

2. Jan Szambelańczyk Zjawiska kryzysowe na globalnym rynku finansowym a pozycja banków spółdzielczych i ich klientów w Polsce

3. DYNAMIKA WZROSTU PKB (rok poprzedni = 100) Rynki wschodzące i rozwijające się Kraje rozwinięte

4. Teoretyczne ujęcia kryzysów finansowych

5. Nowa generacja kryzysu Polityka administracji – zachęta do subprime Eksplozja niebankowych pośredników Turbokapitalizm (Innowacyjny handel ryzykiem – instrumenty pochodne i strukturyzowane, bez zrozumienia, sprywatyzowany nadzór) Miękka polityka monetarna – wydłużanie cyklu Chciwość i nieroztropność podmiotów rynku (długi modne a oszczędzanie przejawem drobnomieszczaństwa, Q1; Q2; Q3; Q4) Globalizacja (w tym rola Chin) Nieadekwatność kapitału społecznego i kapitału finansowego

6. DYNAMIKA WZROSTU PKB (rok poprzedni = 100) Rynki wschodzące i rozwijające się Kraje rozwinięte Bańka internetowa

7. DYNAMIKA WZROSTU PKB (rok poprzedni = 100) Rynki wschodzące i rozwijające się Kraje rozwinięte

8. Pożądany poziom deprecjacji $ vs renminbi

9. DYNAMIKA WZROSTU PKB (rok poprzedni = 100)

10. Nowa generacja kryzysu Polityka administracji – zachęta do subprime Niebankowi pośrednicy Turbokapitalizm (Innowacyjny handel ryzykiem – instrumenty pochodne i strukturyzowane, bez zrozumienia, sprywatyzowany nadzór) Miękka polityka monetarna – wydłużanie cyklu Chciwość i nieroztropność podmiotów rynku (długi modne a oszczędzanie przejawem drobnomieszczaństwa, Q1; Q2; Q3; Q4) Globalizacja (w tym rola Chin) Nieadekwatność kapitału społecznego i kapitału finansowego

11. Kryzys bankowy to jak katastrofa budowlana: • po pierwsze, zarówno inżynierowie jak i finansiści przekonują, że współczesny system bezpieczeństwa jest niezawodny, • po drugie, nikt nie wie czy i kiedy kryzys bankowy lub katastrofa budowlana nastąpi, • po trzecie, nikt nie wie kto i jakie konsekwencje poniesie.

12. Cztery rodzaje zakłóceń reguł rynkowych • Moralny hazard • Asymetria informacji • Negatywna selekcja • „Jazda na gapę” • Stosunki agencji

13. Dlaczego ????? Paradoks Giddensa – zbyt wielki dystans pomiędzy konkretami życia codziennego a abstrakcyjnym ryzykiem w przyszłości Zdolność wolnego rynku do krótkookresowej samoregulacji okazała się fikcją, bo w klasycznej definicji racjonalnych zachowań rynkowych Adama Smitha zagnieździła się chorobliwa zachłanność, silniejsza od świadomości ryzyka 13

14. Straty > 3 bln $

15. Gdy Towarzystwo Mieszkaniowe w Newcastle przekształcało się w S.A. wierzono, że jest opoką na północy Anglii – Northern Rock. W 1997 każdy z jego udziałowców dostał 500 akcji wartych 2255 GBP. We lutym 2007 pakiet był wart 6225 a we wrześniu już tylko 895 GBP Raport banku za 2006 rok był audytowany przez PWC W 5-ciu latach lewarowane kredyty i derywaty kredytowe zwiększyły swoją wartość20x Straty >400 mld &

16. Instytucje finansowe ujawniają przede wszystkim straty wynikające nie z bezpośredniego zaangażowania w kredyty hipoteczne, ale straty związane z obligacjami zabezpieczonymi kredytami hipotecznymi, instrumentami pochodnymi oraz instrumentami strukturyzowanymi. Problemy poważniejsze niż sądzono, ze względu na instrumenty, których celem było przenoszenie ryzyka kredytowego, a dzięki którym rynek kredytów subprime tak prężnie się rozwijał. Według szacunków, cały rynek Credit Default Swap wart jest około 45 000 mld USD.

17. System bankowy - jako całość - jest dobrem publicznym,z którego społeczeństwo czerpie większe korzyści niż właściciele banków z uzyskiwanych zysków.

18. Instytucja zaufania publicznego • Z kategorią zaufania publicznego powinny łączyć się podwyższone wymagania co do profesjonalizmu działania i surowsza odpowiedzialność podmiotu zaufania publicznego aniżeli jego przywileje[1].[1]A. Janiak, O przywilejach bankowych,Autor postuluje zniesienie tzw. przywilejów bankowych, do których zalicza się: prawo do zabezpieczenia wierzytelności, potrącenie bankowe, ulgi i zwolnienie z opłat sądowych, urzędową moc dokumentów bankowych, hipotekę bankową, bankowe tytuły egzekucyjne, ogólne warunki umów i regulaminy.

19. Jakie konsekwencje instytucjonalne? Konsolidacja przez silne instytucje finansowe „Nawrót” do tradycyjnej bankowości (w tym depozyty podstawą kredytów). Zmiana znaczenia poszczególnych segmentów rynku finansowego (np. ograniczenie finansowania rynku nieruchomości przez banki). Większa kontrola lewarowania w bankach (ostrożnościowe instrumenty makro w BC, ostrożnościowe instrumenty mikro w nadzorze). Nowelizacja instrumentów regulacyjnych ku antycyklicznosci (np. NUK) Mniej globalizacji więcej kontroli kraju goszczącego.

20. 578 BS-ów 3,7 tyś. placówek 31 tyś. zatrudnionych 5 mld funduszy własnych 55 mld aktywów bilansowych

25. [Stan na 30.09.2008]

26. Fundusze własne BS-ów

27. Wariant I = fundusze wg stanu na 30.11.2008 Wariant II = I + zysk

29. Zagrożenia społeczne • Kształtowanie negatywnego wizerunku banków i utrata prestiżu zawodowego:- wykorzystywanie uprzywilejowanej pozycji wobec klienta,- profesjonalny egoizm zamiast obiektywnego doradztwa,- ograniczanie zaspokajania podstawowych potrzeb klientów (indywidualnych lub przedsiębiorców) przez brak kredytu lub koszty pośrednictwa • Ryzyko utraty zaufania w przypadku upadłości • Ryzyko polityczne

30. Zagrożenia ekonomiczne • Spowolnienie lub recesja w sferze realnej • Deficyt budżetu i wypieranie kredytów • Niepewna i zmienna sytuacja gospodarcza • Zwiększone ryzyko kredytowe • Chwiejność wartości zabezpieczeń • Obniżanie stóp procentowych (?) • Skracanie horyzontu planowania

31. Wyzwania systemowe • Przywrócenie zaufania na rynku międzybankowym • Szybkie, ciche i skuteczne interwencje nadzoru • Buforowanie ryzyka upadłości przejęciami sanacyjnymi • Nowa koncepcja pomocy BFG w sytuacji niebezpieczeństwa niewypłacalności

32. Dziękuję za uwagę ! jan.szambelanczyk@ue.poznan.pl