Privacy op de werkvloer

1. Privacy op de werkvloer Peter Tierens Geert Dewulf Secretaris ACV-Openbare Diensten

2. “You have zero privacy anyway. Get over it.” Scott McNealy (ceo Sun Microsystems) 1999

4. “Prominenten van onze tijd hebben niet eens zoveel privacy als goudvissen in een aquarium.” FedericoFellini Italiaans filmregisseur 1920-1993

6. “De juridische wildgroei binnen onze samenleving is momenteel zo sterk dat het niet verwonderlijk zou zijn dat tweelingen ooit hun moeders aanklagen voor het gemis aan privacy in de moederschoot.” C. Timperman

8. Overzicht • Privacy op de werkvloer? • Privacywet • Bevoegdheden ‘toezichthouders’ • Bijzondere regels in functie van wat gecontroleerd wordt • Communicatie • Gezondheidstoestand • Zakken en tassen • Betrouwbaarheid (vanuit veiligheidsoogpunt) • Persoonlijk gedrag • Fysieke omgeving • Geolocalisatie

9. Bescherming van de persoonlijkelevenssfeer “Iederheeftrecht op de eerbiediging van zijnprivé-leven en zijngezinsleven” • Grondwet, art. 22 • Wet van 8 december 1992 tot bescherming van de persoonlijkelevenssfeer ten opzichte van de verwerking van persoonsgegevens (privacywet)

10. Bescherming van de persoonlijkelevenssfeer “Iederheeft het recht elk bestuursdocumentteraadplegen en ereenafschrift van tekrijgen.” • Grondwet, art. 32 • Wet van 11 april 1994 betreffende de openbaarheid van bestuur • (passieveopenbaarheid)

11. Bescherming van de persoonlijkelevenssfeer Wet van 11 april 1994 betreffende de openbaarheid van bestuur • (passieveopenbaarheid) uitzonderingen : - bescherming van fundamentele belangen - persoonlijke levenssfeer - geheimhouding

12. Bescherming van de persoonlijkelevenssfeer “Iederenatuurlijkepersoonheeft in verband met de verwerkingvan persoonsgegevens die op hem betrekkinghebben, recht op bescherming van zijnfundamentelerechten en vrijheden, inzonderheid op bescherming van zijnpersoonlijkelevenssfeer.”

13. Uitdaging ? Evenwichtvindentussen : Bescherming persoonlijke levenssfeer Bescherming algemeen/privaat belang

14. Privacy op de werkvloer? • Recht op privacy (art. 8 EVRM & art. 22 GW) geldt ook binnen de onderneming • E-mail- en internetgebruik van werknemers vallen ook onder art. 8 EVRM • Uitzondering op privacy mogelijk mits: • Voorzien in duidelijke, toegankelijke norm • Legitiem doel • Proportionaliteit van inbreuk • Basisregels in privacywet van 8 december 1992

15. Privacywet : Algemeen • Privacywet 8 december 1992 en KB 13 februari 2001 tot uitvoering van de wet • Toezicht = Privacycommissie : http://www.privacy.fgov.be • Geldt voor : • elke verwerking (= verzamelen, vastleggen, bewaren, verspreiden, …) • van persoonsgegevens ( = iedere info over identificeerbare persoon) • hetzij geautomatiseerd, hetzij in gewoon bestand (= gestructureerd geheel van gegevens)

16. Wet van 8 december 1992 • Toepassingssfeer • elkegeheel of gedeeltelijkgeautomatiseerdeverwerking van persoonsgegevens • elkeniet-geautomatiseerdeverwerking van persoonsgegevens die in eenbestandzijnopgenomenof daarvoorzijnbestemd

17. Wet van 8 december 1992 • Niet van toepassing • Staatsveiligheid • ADIV • Overheden met opdrachten van • gerechtelijke of bestuurlijkepolitie • Politie • E.C. voorvermiste& seksueeluitgebuitekinderen • Journalistieke, artistieke& literairedoeleinden • In het kader v/d strijdtegenwitwassen van geld

18. Wet van 8 december 1992 persoonsgegevens (natuurlijkepersoon = betrokkene) verwerking bestand verwerker derde ontvanger verantwoordelijkevoor de verwerking (VvV)

19. Materieeltoepassingsgebied • Verwerking persoonsgegevens • geheel of gedeeltelijk geautomatiseerd • opname in een bestand

20. Bestand ? • Een bestand is een dossier dat volgens specifieke persoonscriteria is gestructureerd • Hof van Cassatie, 16 mei 1997 : • logische structuur • systematische raadpleging mogelijk • Rechtbank 1ste Aanleg Brussel, 13 sept. 1995 : • dossier n.a.v. vacature is geen bestand

21. Persoonsgegevens ? • Allepersoonsgegevens die betrekkinghebben op geïdentificeerde of identificeerbarenatuurlijkepersonen • (= tekst, beeld, geluid of andere) • Voorbeeld : • contactgegevens (inclusief e-mail adres) • persoonlijkekenmerken

22. Persoonsgegevens ? Niet : anoniemegegevens, d.w.z. gegevens die geenenkeleidentificatiemogelijkmaken Niet : gegevens van rechtspersonen (inclusiefonpersoonlijk e-mail adres)

23. Verwerking ? • Iederegeautomatiseerdeverwerking of opname van gegevens in eenbestand • Voorbeeld : • verzamelen, vastleggen, ordenen,… • bijwerken, wijzigen,… • opvragen, raadplegen, gebruiken,… • M.a.w. iedergebruik (vreesvoormisbruik!)

24. Verantwoordelijke voor de verwerking ? • Degene die het doel en de middelen van de verwerkingbepaalt : • in principe de onderneming • omvatiedereen die in opdracht van de ondernemingbinnen de organisatiepersoonsgegevensverwerkt • bijondernemingsgroepen : de rechtspersoon of rechtspersonenonderwiensbevoegdheid de operationeleverwerkingplaatsvindt

25. Verwerker ? • Iemand die in opdracht van de ondernemingsystematisch of eenmalgbuiten de organisatiepersoonsgegevensverwerkt • Voorbeelden : • externeloonadministratie • externeaanpassingadressenbestand • externeopmaak van website

26. ALGEMENE VOORWAARDEN VOOR DE RECHTMATIGHEID VAN DE VERWERKING VAN PERSOONSGEGEVENS • eerlijke en rechtmatigeverwerking • welbepaalde, omschrevendoeleinden • toereikenden terzakedienend • nauwkeurig(bijgewerkte) • bewaard(identificatie)

27. ALGEMENE VOORWAARDEN VOOR DE RECHTMATIGHEID VAN DE VERWERKING VAN PERSOONSGEGEVENS • ondubbelzinnigetoestemming • betrokkene is partij in de overeenkomst • verplichtingkrachtens wet, decreet of ordonnantie • vrijwaring van eenvitaalbelang • taak en openbaarbelang • gerechtvaardigdebelang

28. Inhoudelijke voorschriften Toelaatbaarheid verwerkingen : enkel i.g.v. toestemming, noodzaak voor uitvoering overeenkomst, wettelijke verplichting, of gerechtvaardigd belang van verwerker Voorwaarden : legaliteit (info over doel verwerking en identiteit verantwoordelijke), legitimiteit, en proportionaliteit (goede trouw en bewaring niet langer dan nodig)

29. Verwerkingsverbod • Gevoeligegegevens:raciale en etnischeafkomst, politiekeopvattingen, godsdienstige of levensbeschouwelijkeovertuiging, lidmaatschap van vakbond, of sexueleleven • Gegevensbetreffendegezondheid • Gerechtelijkegegevens(bv. strafblad)

30. Verwerkingsverbod Uitzonderingen : schriftelijke toestemmingarbeidsrechtvitale belangenopenbaar gemaaktwetenschappelijk onderzoeksociale zekerheidpreventieve geneeskunde medische diagnose, zorgen of behandeling

31. Verwerkingsverbod NIET : inzake geschillen voorgelegd aan hoven, rechtbanken en administratieve rechtscolleges Uitzondering : toezichtopenbareoverheid krachtens wet, decreet of ordonnantie eigengeschillenbeheer advocaten & juridischeraadgevers wetenschappelijkonderzoek

32. Rechten van de betrokkene • 1. Recht op informatie : • de verantwoordelijke voor de verwerking moet aan de betrokkene ten minste de volgende informatie te verstrekken : • naam & adres van de verantwoordelijke voor de verwerking • doeleinden van de verwerking • verzetten (in geval van direct marketing) • (categorieën) ontvangen van de gegevens • antwoorden : verplicht ? + gevolgen • toegangsrecht op verbetering

33. Rechten van de betrokkene • vrijstelling : • statististische doeleinden, historisch en of wetenschappelijk onderzoek, volksgezondheid, onmogelijkheid, onevenredigheid • voorgeschreven door of krachtens wet, decreet of ordonnantie

34. Rechten van de betrokkene De betrokkene die zijnidentiteitbewijst, heeft het rechtomvanwege de verantwoordelijkevoor de verwerkingteverkrijgen : - bevestigingbestaan, verwerkingsdoeleinden, categorieëngegevens, categorieënontvangers - verstrekkingverwerktegegevens + oorsprong recht op verbetering, verwijdering, aanwendingsverbod inzakeopenbaar register (commissie) ...BINNEN 45 DAGEN NA ONTVANGST VERZOEK

35. Procedurele rechten en plichten • Recht op informatie • Recht op inzage en verbetering • Recht op verzet om gewettigde redenen (enkel als verwerking niet noodzakelijk is voor de uitvoering contract of naleving wet) • Recht op veilige behandeling gegevens • Aangifteplicht voor geautomatiseerde verwerkingen

36. Rechten van de betrokkene Ieder heeft het recht om HETZIJ op RECHTSTREEKSE wijze, HETZIJ met behulp van een BEROEPSBEOEFENAAR in de GEZONDHEIDSZORG kennis te krijgen van de persoonsgegevens die betreffende zijn gezondheid worden verwerkt.

37. betrokkene : verzoek (datum/ondertekend) mededeling 1 maand Rechten van de betrokkene 2. Recht op verbetering, verwijdering en verbod op aanwending IDENTITEIT BEWIJZEN ! recht op verbetering : kosteloos recht op verwijdering : kosteloos recht op verbod op aanwending (onvolledig, nietterzake, verbodenbewaring) verantwoordelijke voor de verwerking 1 maand gebruikers

38. betrokkene :verzoek (datum/ondertekend) gevolg 1 maand Rechten van de betrokkene 3. Recht van verzet - bijzonderesituatie : zwaarwegende en gerechtvaardigderedenen - directe marketing : kosteloos, zondermotivering verantwoordelijke voor de verwerking

39. Rechten van de betrokkene Eenbesluitwaaraanvooreenpersoonrechtsgevolgenverbondenzijn of dat hem in aanmerkelijke mate treft, mag nietlouterwordengenomen op grond van eengeautomatiseerdegegevensverwerking die bestemd is ombepaaldeaspecten van zijnpersoonlijkheidteevalueren.

40. Rechten van de betrokkene Commissie voor de bescherming van de persoonlijke levenssfeer - identiteit bewijzen ! - kosteloos “de nodige verificaties werden verricht” (onderzoek van de klacht)

41. Rechten van de betrokkene Rechtbankennemenkennis van de geschillenbetreffende het recht tot : - toegang - verbetering - verwijdering - aanwendingsverbod - bekendmakingsverbod (onjuiste, onvolledige, nietterzakedienend, verboden of overschrijdingbewaringstermijn) Verantwoordelijkevoor de verwerking : bijelkemededelingaangevendat de gegevensbetwistzijn !

42. Vertrouwelijkheid en beveiliging van de verwerking 1. Keuze van de verwerker : - waarborgen (technische en organisatorische beveiliging) - toezicht op naleving : contractuele bepalingen - in opdracht van de verantwoordelijke van de verwerking

43. Vertrouwelijkheiden beveiliging van de verwerking 2. Verantwoordelijkevoor de verwerking - gegevensbijwerken, verbeteren of verwijderen - toegangmedewerkersbeperken - medewerkers in kennisstellen van de wetgeving en uitvoeringsbesluiten + voorschrifteni.v.m. persoonsgegevens - geautomatiseerdeverwerking : voorafgaandeaangifte/ geenwederrechtelijkgebruik

44. Vertrouwelijkheid en beveiliging van de verwerking 3. Medewerker & verwerker : onderverantwoordelijkheid v/d verwerker 4. Technische en organisatorischemaatregelen

45. Voorafgaande aangifte en openbaarheid van de verwerkingen Commissie voor de bescherming van de persoonlijke levenssfeer Aangifte : - datum - naam, voornaam, adres en zetel van de VvV - benaming - doel - categorieën van verwerktepersoonsgegevens - categorieën van ontvangen van de gegevens - waarborgeninzakemededeling - in kennisstelling + toegangsrecht - termijn - veiligheid - buitenland

46. Voorafgaande aangifte en openbaarheid van de verwerkingen 2. Commissie voor de bescherming van de persoonlijke levenssfeer - register van de geautomatiseerdeverwerking van persoonsgegevens - inzage - mededelingopleggen van niet-geautomatiseerdeverwerking van persoonsgegevens

47. Doorgifte van persoonsgegevens naar landen buiten de Europese Unie Passendbeschermingsniveau Afwijking : - ondubbelzinnigetoestemming van de betrokkene - noodzakelijkedoorgifte van uitvoering van overeenkomst (betrokkene, VvV, derde) - noodzakelijk of wettelijkverplichtvanwegezwaarwegendalgemeenbelang - noodzakelijkvitaalbelang van de betrokkene - openbaar register ompubliekvoortelichten

48. Strafbepalingen ten aanzien van : - Lid van de Commissievoor de bescherming van de persoonlijkelevenssfeer - Deskundige - vertrouwelijkheidgeschonden - VvV die één van zijnplichtennietnakomt - Elkeen die de wet of de uitvoeringsbesluitenovertreden

49. Strafbepalingen Voorziene straffen : geldboetes Ook maatregelen zoals verbeurdverklaring, vernietiging, uitwissing van gegevens, gevangenisstraf

50. COMMISIE VOOR DE BESCHERMING VAN DE PERSOONLIJKE LEVENSFEER Ingesteldbij het Ministerie van Justitie - 8 vasteleden : magistraat (alsvoorzitter) - 8 plaatsvervangendeleden (waarondereenmagistraat)