Ndryshimet Klimatike ?

1. NdryshimetKlimatike?

2. Ndryshime klimatike… • Çfarë do të thotë kjo? • Ndryshimet Klimatike janë ndryshime shtesë në sistemin natyror të klimës që i dedikohen direkt ose indirekt aktiviteteve të njeriut që ndryshojnë përbërjen e atmosferës së globit, duke shtuar përqendrimin e gazeve serë”

5. Rrezatimi që pasqyrohet nga Toka dhe atmosfera Nxehtësia që pengohet nga Gazet Serrë

6. Jeta është e mundur në sajë të efektit serë • Efekti natyror serë e ngroh atmosferën (pranë sipërfaqes së tokës) me 15˚C; • Efekti serë mundëson ekzistencën e ujit në sipërfaqe të tokës; • Pa efektin serë temperatura e sipërfaqes së tokës do të ishte -18˚C

7. Atmosfera • Atmosfera përbëhet nga disa lloje gazrash që mbrojnë dhe mbështesin jetën në tokë. Proceset natyrore, atmosferike janë vetërregulluese. • Megjithatë, aktiviteti njerëzor konsiderohet shkaktar i ndryshimeve të pakthyeshme, të cilat çojnë në ndryshime graduale klimatike të Tokës, përmes shkarkimit në atmosferë të kimikateve të ndryshme.

8. GazetSerë(GES) • Dioksidi i karbonitCO2 • MetaniCH4 • Oksidi i azotitNO • Gaze të tjera serë janë: N2O, Freon-11, Freon 12 (CFC-12)

9. Si vërehet/matet?

10. Indikatorët e ndryshimeveklimatike • Një indikator përfaqëson gjendjen e disa kushteve mjedisore në një zonë të caktuar për një kohë të caktuar. • Indikatorët shërbejnë për të rritur dijet dhe të kuptuarit tonë mbi shkaqet dhe efektet mbi ndryshimet klimatike. Indikatorët e mjedisit janë një mjet kyç për të vlerësuar programet aktuale dhe të ardhshme dhe mundësojnë informacion shkencor për vendim-marrësit.

11. 1. Niveliishkarkimevetëgazeveserë • Shkarkimet në nivel botëror të GS janë rritur me 26 % ndërmjet viteve 1990 në 2005. Vetëm CO2 është rritur me 31 %.

12. 2. Përqendrimetatmosferiketë GS Përqendrimet e CO2 dhe gazeve të tjera janë rritur konsiderueshëm që me fillimin e erës industriale

13. 3. Forcatklimatike • Forcat klimatike ose ato të rrezatimit janë një mënyrë për të matur se si substancat të tilla si gazet serë ndikojnë në sasinë e energjisë që thithet nga atmosfera.

14. 4. Temperaturaglobale

15. 5. Valët e tënxehtit • I nxehti afrikan deri në Tiranë?

16. 6. Thatësirat

17. 7. Reshjetdhereshjet e vrullshme • Shkodra, Lezha përmbytur shpesh kohët e fundit.

18. 8. Temperatura e oqeaneve • Studimet tregojnë se temperatura e oqeaneve është rritur në mënyrë të ndjeshme që prej vitit 1950. Temperatura e oqeaneve përcakton temperaturën e sipërfaqes së detit, por dhe nivelin e detit.

19. 9. Temperatura e sipërfaqessëdeteve • Temperatura e sipërfaqes së deteve në të gjithë botën është rritur ndjeshëm që kur kanë nisur matjet në vitin 1800, por kjo ka ka kaluar dhe në ndryshime vit pas viti.

20. 10. Niveliideteve • Rritja e nivelit të deteve që nga viti 1870 ka qenë në nivelet 1,5 cm në dekadë. Shkalla e rritjes është përshpejtuar në më shumë se 2,5 cm në dekadë në kohët e sotme. Ndryshimet në nivelin e deteve janë relative duke qenë se dhe toka vetë lëviz.

21. 11. Aciditetiioqeaneve • Oqeanet janë bërë më acide në 20 vitet e fundit dhe studimet thonë se oqeanet janë më acide sot sesa ishin disa shekuj më parë. Rritja e aciditetit të oqeaneve është e shoqëruar me rritjen e CO2 të tretur në ujë dhe mund të prekë organizmat e ndjeshëm sic janë koralet.

22. 12. Akulliiarktikut • Një pjesë e Artikut mbetet e ngrirë gjatë të gjithë vitit. Pjesa e mbuluar me akull zakonisht është më e vogël në Shtator, pas sezonit veror ku ka shkrirje. Shtatori i vitit 2007 kishte volumin më të vogël të akullit se kurrë më parë dhe kjo u ndoq nga vitit 2008 dhe 2009. Shtrirja e akullit në vitin 2009 ishte 24% më pak se mesatarja historike ndërmjet viteve 1979 në 2000.

23. 13. Akullnajat • Në të gjithë globin, akullnajat në total kanë humbur më shumë se 3,200 km kub ujë që nga viti 1960, duke kontribuar në rritjen e nivelit të deteve.

24. 14. Akulliiliqeneve • I kujtoni pellgjet me akull të ngrirë?

25. 15. Mbulesa me dëborë • Kujtoni se binte dëborë dhe në Durrës e Tiranë?

26. Shoqëriadheekosistemi

27. 16. Vdekjetngatemperaturat e larta

28. 17. Kohëzgjatja e sezonittërritjessëbimëve

29. 18. Datat e gjethimitdhelulëzimit • Kur çelin mimozat? Si ka ndryshuar koha e pjekjes së frutave dhe perimeve?

30. 19. Dimërimiizogjve • Disa zogj kanë ndryshuar sjelljet e tyre migratore për t’u përshtatur me kushtet e temperaturës dhe mjedisit. • Ku erdhën dallëndyshet? • A keni parë më tufa me pata të fluturojnë?

31. Ndikimi

32. Dimensionet e ndikimit

39. 1978 1978

40. 2000

42. Kontributi sipas shteteve në shkarkime të GES (1900-1999)

44. Ndryshimi i temperaturës globale (relativisht epokës paraindustriale) 0˚C 1˚C 2˚C 3˚C 4˚C 5˚C Rënie prodhimit të drithërave në shumë rajone, sidomos në vendet në zhvillim Ushqimi Rritje e mundshme e prodhimit të drithërave në rajone, në gjerësi të madhe gjeografike Rënie e prodhimit të drithërave në mjaft rajone të zhvilluara Uji Akullnajat malore zhduken – furnizimi me ujë do të kërcënohet në mjaft zona Rënie e ndjeshme e bu-rimeve të ujit në mjaft zona – Mesdheu, Jugu i Afrikës Rritja e nivelit të deteve kërcënon qytetet kryesore Ekosistemet Rritje e numrit të llojeve që rrezikojnë zhdukjen Dëmtim i ndjeshëm i rifeve koralore Fenomene Ekstreme të motit Rritje e intensitetit të stuhive, zjarreve në pyje, thatësirave, përmbytjeve dhe valëve të të nxehtit Rreziku i ndryshi-meve të mëdha të pakthyeshme Rritje e riskut të ngjarjeve të pakthyeshme, ndryshime në shkallë të gjerë në sistemin e klimës Projeksioni i Ndikimeve të Ndryshimeve Klimatike

45. Variacioni i temp. ndërmjet viteve 1000 në 2100

46. Kostot për stabilizimin e klimës janë të mëdha, por jo të pamenaxhueshme! • Stabilizimi i niveleve të GES në kufijtë 450-550 ppm CO2e. Niveli aktual sot është 430 ppm CO2e dhe po rritet me më shumë se 2ppm çdo vit. • Stabilizimi në këto kufij do të kërkonte që sharkimet të jenë të paktën 25% më pak se niveli i sotëm në 2050. • Së fundmi, stabilizimi – në cdo nivel – kërkon që shkarkimet vjetore të ulen 80% nga nivelet aktuale • Kjo është një sfidë e madhe po veprimi i qëndrueshëm afatgjatë mund ta arrijë me kosto më të ulëta sesa kostot e mosveprimit

47. SHKARKIMET NGA ENERGJIA SHKARKIMET NGA JO ENERGJIA Ekziston një gamë mundësish për të ulur shkarkimet; politika të forta e të lirshme kërkohen për ndërmarrjen e tyre

48. Popullësia e botës 6 697 254 040

49. India

50. Kina