ONDDOAK

1. ONDDOAK

2. Landare, animalia? Udazkena entzuten dugunean burura etortzen zaizkigun gauzak euria, haizea eta lurrera erortzen diren hostoak badira ere, garai honetan badago besterik ere. Horien artean goxoenak perretxikoak dira. Mendian ibilaldi bat egiterakoan ikusten ditugun perretxikoak fruituak besterik ez dira; sagarra sagarrondoaren fruitua den bezala, guk batzen ditugun perretxikoak ere onddoaren fruituak dira. Onddoaren zatirik garrantzitsuena, onddo-espeziearen arabera, lur azpian edo zuhaitzen enborraren barruan dago. Onddoak ez dira landareak, are gutxiago animaliak. Bizidunen sailkapenean beraien erreinu propioa osatzen dute, eta askok uste dutena baino talde handiagoa da. Barruan ezagutzen diren onddo-espezie guztiak sartzen dira. Onddo-espezie ezberdinen fruituak oso itxura eta forma ezberdina dute. Batzuk begiz ikus daitezkeen arren, uste baino onddo gehiago dira mikroskopikoak. Lizuna, esaterako, onddo-mota bat da, eta, bere fruitua ikusteko, beharrezkoa da mikroskopioa. Mendian ikusten ditugun perretxikoen artean, batzuk bakarrik dira jangarriak, beste asko pozoitsuak dira eta hilgarriak izatera ere hel daitezke. Beraz, kontu izan zein perretxiko jaten duzun eta perretxikoak ezagutzen dituztenek batutakoak bakarrik jan! On dagizula!

3. Onddoak, piluletan ere bai? . Antibiotikoa: Organismo kutsatzaileen hazkundea ezabatu edo eragozteko erabiltzen den edozein konposaketa kimiko da. Antibiotikoek aukerazko toxikotasuna daukate, hau da, bere ekintza toxikoa handiagoa da organismo erasotzaileentzat egoitza ematen dietenentzat baino. Zer lotura dute onddoek antibiotikoekin? ·Onddoak ez dira landareak, are gutxiago animaliak. Bizidunen sailkapenean beraien erreinu propioa osatzen dute, eta askok uste dutena baino talde handiagoa da. Barruan ezagutzen diren onddo-espezie guztiak sartzen dira. ·Antibiotikoak berriz lehen esan dudan bezala, organismo kutsatzaileen hazkundea ezabatu edo eragozteko erabiltzen den edozein konposaketa kimiko da. Antibiotikoek aukerazko toxikotasuna daukate, hau da, bere ekintza toxikoa handiagoa da organismo erasotzaileentzat egoitza ematen dietenentzat baino. Nork aurkitu zituen zergatia aztertzen hasi zen. lehenengoz? Eta, nola? Alexander Fleming-ek (1881-1955) aurkitu zituen lehen aldiz antibiotikoak. Bakteria bat agarrezko plater batean aztertzen ari zenean, onddoekin nahastu zen. Orduan horren zergatia aztertzen hasi zen.

4. Sukaldean... han ere! . LEGAMIAREN GARRANTZIA Gasaren eta alkoholaren ekarpena masan izateaz gain legamiak beste eginkizun batzuk betetzen ditu: -Masa puzterakoan , gas karbonikoa glutena tenkatzen du ogi papurrari egitura arina eta porotsua emanez . -Legamiak hartziduraren ondorioz duen beste eragin bat usaina aldatzen zaiola da -Azkenik oso paper garrantzitsua jokatzen du ogiaren kailuaren kolorean . DESKRIBAPENA (LG) Ogi honek bestearekin alderatuta daukan ezaugarrietako bat haren pisua da . Ogi honek duen pisua beste ogiarekin alderatuta askoz ere handiagoa da. Pisu honen zergatia legamiaren eragina da. Gainera ogi hau txikiagoa eta tostadagoa atera da nahiz eta tenperatura eta denbora berdina izan . Hortaz gain legamiarik gabeko ogia estuagoa da. Ogi mamia ere desberdina legamiarik gabeko ogiak ogi mamia gogorragoa baitu .

5. Sukaldean... han ere! . Ogiaren deskribapena (legamiarekin) Ogi hau bestearekin alderatuta pisua gutxiago duela nabarmentzen da. Pisuaren aldakuntza legamiaren funtzioak egin du. Legamiadun ogia zabalagoa eta handiagoa da. Kolorearen arabera berriz legamiadun ogia gutxiago txigortua dagola da, argiago dela. Ogi mamia ere legamiadun ogiarena bigunagoa eta xamurragoa da.

6. Izenak: Boletus edulis, Amanita muscaria, Morchella esculenta, Cantherellus cibarius, Lycoperdon perlatum, Russula virescens, Craterellus cornucopioides, Clathrus ruber. Perretxikoak