De Vreedzame School Sociale competentie en democratisch burgerschap in het basisonderwijs

1. De Vreedzame School Sociale competentie en democratisch burgerschap in het basisonderwijs

2. Aanleidingen voor het ontstaan van De Vreedzame School (1999) • toenemende gedragsproblematiek in scholen • grensoverschrijdend gedrag kinderen • afnemende omgangsvaardigheden • grote ordeproblemen in klassen • moeilijk leerkrachten vinden in grote steden • maatschappelijke zorg om jeugdcriminaliteit en geweld De Vreedzame School

4. Belgische scholen populair in Nederland dinsdag 15 jan 2008 Steeds meer Nederlandse kinderen gaan in België naar de lagere of middelbare school. Dat blijkt uit cijfers van het ministerie van Onderwijs in België. Dit schooljaar gaat het om ruim 19.000 kinderen, een verdubbeling ten opzichte van tien jaar geleden.  Nederlandse ouders kiezen voor een Belgische school omdat daar meer structuur, orde en discipline zou heersen. Kinderen leren in België bovendien beter om respect te hebben voor docenten en elkaar, zeggen de ouders.  De Vreedzame School

5. 21 september 2009 'Jonge managers missen moraal‘ (Novum) - De ethische vorming van studenten aan hogere onderwijsinstellingen is volgens een op de drie Nederlandse bedrijven onder de maat. Jonge managers laten zich volgens hen te veel leiden door carrière, inkomen en status en missen verantwoordelijkheidsgevoel en respect. Normen en waarden moeten daarom meer aandacht krijgen in het onderwijs, meldt KPMG maandag op basis van onderzoek. Ruim veertig procent van de onderzochte bedrijven geeft aan de afgelopen twee jaar afscheid te hebben genomen van 'high potentials' die een gebrek aan de juiste normen en waarden tentoonspreidden. Uit het onderzoek blijkt verder dat bedrijven grote verschillen zien tussen jongere managers en hun oudere collega's als het gaat om ethische vraagstukken. Veertig procent geeft aan dat jonge managers minder strikt zijn. Vrouwen zijn volgens de bedrijven strikter in ethische kwesties dan hun mannelijke collega's. De Vreedzame School

6. Wat is er aan de hand met onze jeugd? De Vreedzame School

7. ‘De jeugd van tegenwoordig’ van alle tijden 1795: “Malle Ouders, malle Kinders. (…) In vorige tyden scheen de voornaamste toeleg der Ouderen te zyn hunnen Kinderen de naarstigheit, nederigheit en zuinigheit, zoo veel mogelyk, in te scherpen, ten einde er wyze, deugdzame en welgestelde menschen van te maaken. In deze dagen schynen zeer vele Ouders byzonderlyk te bedoelen hunne Kinders over te geven aan ene yverlooze luiheit, opgeblazen hovaardy en schandelyke verkwisting, ten einde hun Kroost een onbetamelyk gemak mogt erlangen, een ingebeeld air van meer dan gemeen voorkomen vertoonen, en wyders met beuzelachtige genoegen genieten van naar eigen zinnelykheit in de groote waereld te leven”. De Vreedzame Wijk

8. Ontwikkelingen in de samenleving Gevolgen van toegenomen welvaart: • Individualisering • Democratisering en emancipatie • Ontkerkelijking • Migratie De Vreedzame School

9. Gevolgen in het algemeen: • traditionele verbanden verdwijnen • mensen minder afhankelijk van religieuze achtergrond • wegvallen richtlijnen en regels • sterk toegenomen vrijheid om eigen keuzes te maken • mondige burgers • geen erkenning van gezag De Vreedzame School

10. Gevolgen voor opvoeding: • nadruk op individuele ontplooiing, mondigheid, persoonlijk geluk van de kinderen • vertrouwde kaders waar kinderen en volwassenen elkaar ontmoeten zijn verdwenen (buurt, gezin, familie, kerk, jeugdorganisaties) • verantwoordelijkheid opvoeding drukt zwaar op scholen en ouders De Vreedzame School

11. Gevolgen voor kinderen: • kinderen veel meer dan vroeger zéér gewenst • kind is mee-geëmancipeerd • kinderen van nu nauwelijks verplichtingen; geen noodzaak meer voor • gelijkwaardigheid; van gehoorzamen naar onderhandeling • weinig grenzen, alles kan • sterk besef van eigenwaarde, assertief en mondig, korte lontjes De Vreedzame School

12. Voordelen, maar ook: • sterke eigenwaarde vraagt om zelfbeheersing • meer vrijheid vraagt om verantwoordelijkheid • individualisme vraagt om gemeenschapszin Waar en van wie leren kinderen: • zelfbeheersing • verantwoordelijkheid • gemeenschapszin De Vreedzame School

13. Wat moet er gebeuren? • democratisch-pedagogisch offensief • balans tussen steun en toezicht: grenzen stellen • verdichting van de opvoeding: allemaal opvoeders • kinderen het gevoel geven dat het uitmaakt dat ze er zijn • kinderen actief aanspreken op hun verantwoordelijkheid • een gevoel van sociale verbondenheid creëren • versterken sociaal kapitaal De Vreedzame School De Vreedzame School

14. Algemeen belang in opvoeding en onderwijs • afgelopen decennia individueel belang centraal in opvoeding en onderwijs • er is echter ook altijd een algemeen belang in opvoeding en onderwijs • opvoeden tot een rol in de gemeenschap, sociale verantwoordelijkheid • algemeen belang: in stand houden van democratie (Micha de Winter) • democratische grondprincipes; democratic way of life: • leven in pluriforme maatschappij • acceptatie van verschillen • vrijheid meningsuiting • rechten en plichten • democratie is niet vanzelfsprekend; bedreigingen van de democratie: • doorgeschoten individualisering • migratie • code van de straat • democratie niet op te leggen of af te dwingen; moet gecultiveerd worden

15. Onderzoek 90.000 Amerikaanse tieners Problemen komen minder voor als: • ouders vaak beschikbaar zijn • er hoge verwachtingen van kinderen zijn • kinderen rol van betekenis spelen ('maakt het uit of ik er ben?') • de school hen fair behandelt • kinderen zich op school als persoon gewaardeerd voelen • kinderen zich betrokken lid van schoolgemeenschap voelen Conclusies onderzoek: • mensen hebben het nodig om nodig te zijn in een gemeenschap • school speelt een rol hierin • hoe meer sociale verbondenheid hoe minder probleemgedrag De Vreedzame School De Vreedzame School

16. Uitgangspunten De Vreedzame School: • kinderen hebben het nodig om nodig te zijn • geef kinderen een stem en leer ze om die op een verantwoorde manier te gebruiken • school niet zozeer voorbereiding op deelname aan samenleving, het is zelf een interessante samenleving De Vreedzame School De Vreedzame School De Vreedzame School

17. Doelen van De Vreedzame School gezamenlijke besluit-vorming conflicten oplossen verantwoor-delijkheid voor gemeen-schap open staan voor verschillen democra-tisch ABC basale sociaal-emotionele competenties intrapersoonlijkinterpersoonlijk zelfvertrouwen empathie, inleven in ander zelfcontrole van perspectief kunnen wisselen inzicht effect eigen handelen open staan voor anderen De Vreedzame School: democratie moet je leren!

18. Beïnvloeden van het klimaat in klas en school gezamenlijke besluit-vorming conflicten oplossen verantwoor-delijkheid voor gemeen-schap open staan voor verschillen democra-tisch ABC • school en klas als oefenplaats voor democratisch burgerschap, met een positief sociaal en moreel klimaat, waarin: • kinderen een stem krijgen • kinderen zich gehoord en gezien voelen • iedereen op een positieve manier met elkaar omgaat • minder sprake is van handelingsverlegenheid bij leerkrachten De Vreedzame School: democratie moet je leren!

19. Wat leren kinderen in De Vreedzame School ? gezamenlijke besluit-vorming conflicten oplossen verantwoor-delijkheid voor gemeen-schap open staan voor verschillen democra-tisch ABC mening hebben argumenteren verplaatsen in mening ander compromissen sluiten respect voor minderheid kritisch denken win-win-oplossing onderhandelen mediatie van perspectief wisselen omgaan met boosheid verantwoorde-lijkheid voor elkaar zorgzaam behulpzaamheid initiatief nemen participatie samenwerken tolerantie vrijheid van meningsuiting respect voor andere culturen, levensbeschou-wingen, religies principes van democratie verkiezingen vertegenwoordi-ging democratische instituties De Vreedzame School: democratie moet je leren!

20. Hoe doen we dat? • Elke week een les in alle groepen • Training leerkrachten – toepassing in dagelijkse praktijk • Coaching in de klas • Activiteiten voor ouders • Mediatie en leerlingmediatoren • Gemeenschapstaken in klas, school en buurt • Groepsvergaderingen en commissies De Vreedzame School De Vreedzame School De Vreedzame School: democratie moet je leren!

21. De lessenserie Blok 1 We horen bij elkaar - groepsvorming Blok 2 We lossen conflicten zelf op - conflicthantering Blok 3 We hebben oor voor elkaar - communicatie Blok 4 We hebben hart voor elkaar- gevoelens Blok 5 We dragen een steentje bij– participatie(gr. 8: Democratisch ABC) Blok 6 We zijn allemaal anders – diversiteit (gr. 8: Afscheid nemen) De Vreedzame School De Vreedzame School: democratie moet je leren!