Formy uczestnictwa obywateli w życiu publicznym.

1. Formy uczestnictwa obywateli w życiu publicznym.

2. Bezpośrednie formy demokracji: • referendum, inaczej plebiscyt, czyli powszechne głosowanie obywateli mających czynne prawo wyborcze; głosowanie ludowe • inicjatywa ludowa, która polega na przyznaniu określonej liczbie obywateli inicjatywy ustawodawczej, czyli możliwości zgłoszenia projektu ustawy. • weto ludowe, dotyczy ono wyrażania sprzeciwu wobec obowiązującej ustawy. • samorządność, dotyczy ono między innymi samorządu zawodowego.

3. Referendum 1946 r. • Uczestniczącym w referendum zadano trzy, w znacznym stopniu ogólne pytania: 1. Czy jesteś za zniesieniem Senatu? 2. Czy chcesz utrwalenia w przyszłej Konstytucji ustroju gospodarczego, zaprowadzonego przez reformę rolną i unarodowienie podstawowych gałęzi gospodarki krajowej, z zachowaniem ustawowych uprawnień inicjatywy prywatnej? 3. Czy chcesz utrwalenia zachodnich granic Państwa Polskiego na Bałtyku, Odrze i Nysi Łużyckiej?

4. Pośrednie formy demonokracji • wybór organów sprawujących władzę. W Polsce w wyniku wyborów wyłania się obie izby parlamentu (sejm i senat), prezydenta oraz organy samorządu terytorialnego (rada gminy, rada powiatu, sejmik wojewódzki) • inicjatywy obywatelska. Należą do nich między innymi obywatelskie komitety budowy pomników, organizacje obchodów rocznicowych, a także inicjatywy dotyczące inwestycji w środowisku lokalnym • zgromadzenia, Zasady ich organizacji oraz wynikające z nich ograniczenia określa prawo. Art. 57 Konstytucji zapewnia każdemu obywatelowi wolność organizowania pokojowych zgromadzeń oraz uczestniczenie w nich. • listy otwarte i petycje. Listy otwarte najczęściej publikowane są w prasie, skierowane są nie tylko do wskazanego adresata, ale i całej opinii publicznej. Petycje zaś pisemne, na ogół zbiorowe prośby lub żądania, skierowane do instytucji państwowych lub samorządowych, a także do osób zajmujących wysokie stanowiska w państwie. • przynależność do organizacji społecznych i politycznych (stowarzyszenia, partie polityczne)

5. Komunistyczny plakat propagandowy na referendum w 1946 roku. Referendum 1946 r.

6. Partia polityczna: • dobrowolna organizacja, której głównym celem jest zdobycie lub utrzymanie władzy państwowej w celu realizacji swojego programu politycznego.

7. Ustawa z dnia 27 czerwca 1997r. o partiach politycznych (fragmenty) • Rozdział 1. Przepisy ogólne Art. 1. 1. • Partia polityczna jest dobrowolną organizacją, występującą pod określoną nazwą, stawiającą sobie za cel udział w życiu publicznym poprzez wywieranie metodami demokratycznymi wpływu na kształtowanie polityki państwa lub sprawowanie władzy publicznej. • Art. 2. 1. Członkami partii politycznych mogą być obywatele Rzeczypospolitej • Polskiej, którzy ukończyli 18 lat. • Art. 3. Partia polityczna opiera swoją działalność na pracy społecznej członków, do • prowadzenia swych spraw może zatrudniać pracowników. • Art. 4. Organy władzy publicznej są obowiązane do równego traktowania partii • politycznych. • Art. 5. Partiom politycznym zapewnia się dostęp do publicznej radiofonii i telewizji • na zasadach określonych w odrębnych ustawach. • Art. 7. Partia polityczna nie może posiadać jednostek organizacyjnych w zakładach • pracy.

8. Rozdział 2. Struktura i zasady działania partii politycznych • Ar t. 8. Partie polityczne kształtują swoje struktury oraz zasady działania zgodnie z zasadami demokracji, w szczególności przez zapewnienie jawności tych struktur, powoływania organów partii w drodze wyborów i podejmowania uchwał większością głosów. • Art. 9. 1. Statut partii politycznej określa jej cele, strukturę i zasady działania, a w szczególności: • nazwę, skrót nazwy i siedzibę partii, • sposób nabywania i utraty członkostwa, • prawa i obowiązki członków, • organy partii, w tym organy reprezentujące partię na zewnątrz oraz uprawnione do zaciągania zobowiązań majątkowych, ich kompetencje oraz czas trwania ich kadencji, • tryb dokonywania wyboru organów partii i uzupełniania składów tych organów, • sposób zaciągania zobowiązań majątkowych, uzyskiwania środków • finansowych oraz tryb sporządzania i zatwierdzania informacji o działalności finansowej partii, • zasady tworzenia i znoszenia terenowych jednostek organizacyjnych partii, • zasady dokonywania zmian statutu, • sposób rozwiązania się partii oraz tryb połączenia z inną partią lub innymi partiami. • 2. Statut partii politycznej uchwala zgromadzenie ogólne członków partii lub zgromadzenie ich demokratycznie wybranych przedstawicieli. • Art. 10. Członek partii politycznej ma prawo do wystąpienia z niej.

9. Funkcje partii politycznych w państwie demokratycznym: • Pośredniczą między obywatelami a władzą państwową. • Umożliwiają obywatelom udział we władzy lub wpływ na rządy. • Wyrażają i uogólniają interesy, dążenia i postulaty społeczeństwa. • Integrują jednostki i grupy społeczne o zbliżonych celach i aspiracjach politycznych. • Kształtują opinię społeczną i postawy społeczne. • Biorą udział w kształceniu politycznym społeczeństwa. • Zdobywają i pozyskują zwolenników. • Mobilizują społeczeństwo do udziału w wyborach. • Tworzą i popularyzują swoje programy. • Wyłaniają liderów politycznych. • Rekrutują i selekcjonują kandydatów na listy wyborcze. • Uczestniczą w wyborach. • Partie rządzące obsadzają stanowiska państwowe, określają kierunki • polityki państwa i realizują własne programy. • Partie opozycyjne pełnią kontrolę nad polityką ugrupowań rządzących.

10. Związek zawodowy: • jest dobrowolną i samorządną organizacją ludzi pracy, powołaną do reprezentowania i obrony ich praw, interesów zawodowych i socjalnych. • DOBROWOLNOŚĆ oznacza, że zrzeszanie się w związkach jest prawem, a nie obowiązkiem. Pracodawca nie może zachęcać pracowników do wstępowania do związku zawodowego, nie może im również tego zabraniać. Potwierdza to art . 3 ustawy zastrzegając, że „Nikt nie może ponosić ujemnych następstw z powodu przynależności do związku zawodowego lub pozostawania poza nim albo wykonywania funkcji związkowej. W szczególności nie może to być warunkiem nawiązania stosunku pracy i pozostawania w zatrudnieniu oraz • SAMORZĄDNOŚĆ oznacza, że związek zawodowy posiada wewnętrzną autonomię w określaniu swoich zadań, programów działania i struktury organizacyjnej, a także w uchwalaniu aktów wewnętrznego zarządu. Ustawa ponadto w art. 1 ust. 2 zagwarantowała, że związek jest „niezależny w swojej działalności statutowej od pracodawców, administracji państwowej i samorządu terytorialnego oraz innych organizacji".

11. Funkcje związków zawodowych: • Reprezentują i bronią prawa ludzi pracy, ich interesy zawodowe i socjalne. • Reprezentują interesy pracowników w sporach i rokowaniach zbiorowych. • Kontrolują przestrzeganie przepisów dotyczących pracowników, emerytów, rencistów, bezrobotnych i ich rodzin. • Opiniują założenia i projekty ustaw oraz aktów wykonawczych w zakresie objętym zadaniami związków zawodowych. • Wnioskują o wydanie aktów prawnych z dziedziny działalności związków. • Prowadzą kasy zapomogowo - pożyczkowe i organizują wypoczynek. • Troszczą się o funkcjonowanie zakładu pracy. • Uczestniczą w życiu politycznym kraju.

12. Marek – redaktor lokalnej gazety; jego specjalnością są reportaże, dotyczące życia mieszkańców terenów wiejskich, problemy, z którymi ludzie borykają się na co dzień; jest częstym gościem lokalnych urzędów, gdzie interweniuje w sprawach nierozwiązanych oraz wyjaśnia problematyczne kwestie. Natalia – członkini stowarzyszenia walczącego o prawa kobiet; w swoim mieście założyła punkt informacyjny dla kobiet, potrzebujących pomocy oraz grupę wsparcia dla kobiet i ich rodzin, znajdujących się w trudnej sytuacji (przemoc w rodzinie, bezrobocie, alkoholizm), często współpracuje z lokalnymi władzami, próbując poprawić sytuację kobiet i ich rodzin. Adam – student I roku informatyki, czas wolny od nauki spędza najczęściej w towarzystwie znajomych, grając w piłkę halową lub w okolicznych klubach; po ukończeniu studiów zamierza wyjechać za granicę. Marta – specjalista ds. public relation w dużej zagranicznej firmie; ma męża i troje dzieci; wolny czas, którego nie ma zbyt wiele najchętniej spędza, słuchając muzyki klasycznej. Janusz – uczeń III klasy szkoły ponadgimnazjalnej; w wolne soboty pomaga w lokalnym hospicjum, przy pomocy znajomych organizował już nieraz zbiórkę pieniędzy i koncert charytatywny, z których dochód przeznaczony został na pomoc hospicjum; podczas organizacji zbiórek często korzysta z pomocy i wsparcia lokalnych instytucji. Stanisław- 82 lata, kombatant, uczestnik Powstania Warszawskiego; dwa lata temu założył komitet osiedlowy, który reprezentuje interesy lokatorów; popołudniami chodzi do Klubu Seniora i gra w szachy ze znajomymi, Tomek – student IV roku politologii; wolontariusz w Amnesty Inernational; tydzień temu brał udział w maratonie pisania listów do wysokich urzędników państwowych w celu uwolnienia więźniów politycznych; dwa lata temu był obserwatorem OBWE w wyborach prezydenckich w Białorusi; Kasia – pielęgniarka, pracuje w Szpitalu Wojewódzkim; dużo dyżuruje, dlatego każdy wolny czas spędza z mężem i dziećmi; opiekuje się chorym ojcem; często chodzi z rodziną na spacery, a w weekendy do kina lub teatru. Karol – uczeń pierwszej klasy najlepszego liceum w mieście; jego hobby, to gry komputerowe; wolny czas spędza w kafejce internetowej, grając w sieci w gry RPG; w każdą sobotę odwiedza starszą panią w sąsiedztwie, robi jej zakupy i pomaga w sprzątaniu mieszkania, w zamian zawsze dostaje kawałek pysznej szarlotki.

13. „ Kto bierze udział w życiu publicznym” • Przeczytaj zadania i odpowiedź , które z nich opisują jakąś formę aktywnego uczestniczenia w życiu publicznym. Określ tą formę. • 1. Henryk Z. zgłosił kandydaturę swojego znajomego – uczciwego i kompetentnego człowieka na prezesa spółdzielni mieszkaniowej. • 2. Alina G podpisała petycję do parlamentu, protestując przeciw opóźniającym się reformom służby zdrowia. • 3. Mateusz stale narzeka, że „Wiadomości” są za długie. • 4. Natalia i Paulina założyły klub dla młodzieży w swojej wsi. • 5. Adam rozkleja plakaty o segregacji śmieci bo od roku jest członkiem LOP. • 6. Dorota S ma dosyć obecnego rządu i powiedziała to koleżance z pracy. • 7. Łukasz S. skończył 18 lat i namówiony przez brata wziął udział w wyborach samorządowych. • 8. Mieszkańcy gminy Subkowy wystąpili do władz samorządowych z propozycją zbudowania boisk sportowych przy budynku gimnazjum.