ENERJİ ETÜDÜ VERİMLİLİK ARTIRICI PROJELER genel bilgilendirme

1. ENERJİ ETÜDÜVERİMLİLİK ARTIRICI PROJELERgenel bilgilendirme Hazırlayan: Sinan EVKAYA Elektrik Elektronik Müh. Enerji Etüt-Proje Uz.

2. Binalarda Enerji EtüdüKullanım maksatları ne olursa olsun binaların enerji tüketimi bazında mevcut durumlarının belirlenmesi maksadı ile gerçekleştirilen testler, muayene çalışmaları, mühendislik hesaplamaları, mevcut duruma ilişkin objektif kanıtlar, temin edilen verilere ilişkin istatistik değerlendirme metotları vb. çalışmalar bütünüdür.

3. AmaçMevcut yapıların, sistemlerin ve cihazların durumlarının değerlendirilmesi, enerji tüketimlerini yada enerji tüketimine etkilerinin sorgulanması ile verimlilik profillerinin ortaya çıkarılması, bu suretle konfor şartlarından taviz verilmeden verimliliğin artırılması dolayısıyla tasarruf sağlanması için ne tip revizyonlar yapılabileceğinin ortaya konmasıdır.

4. Enerji etütlerinin kapsamı01- Geçmişe dönük enerji tüketimleri ve maliyetlerine ilişkin istatistiksel değerlendirmeler02- Enerji tüketen sistemlerin mevcut durumlarının değerlendirilmesi03- Enerji tüketimini etkileyen yapıların mevcut durumlarının değerlendirilmesi04- Enerji tüketiminin düşürülmesi için alınması gereken önlem ve yatırımlara ilişkin öneriler05- Enerji yönetimine ilişkin mevcut durum06- Enerji yönetiminin iyileştirilmesine yönelik öneriler

5. 01- Geçmişe dönük enerji tüketimleri ve maliyetlerine ilişkin istatistiksel değerlendirmeler • Binalarda etüt çalışmasının gerçekleştirildiği tarih itibari ile son üç yıla ilişkin elektrik, doğalgaz, fuel-oil, kömür vb. kaynaklara ilişkin tüketim miktarlarının ve tutarlarının ayrı ayrı analiz edilmesi Tüketilen enerji kaynaklarının tüketim miktarları ve tutarları bazında birbirine oranları Tüketilen enerji kaynaklarının ısıtma ve soğutma derece gün sayıları bazında değerlendirilmesi

6. 01- Geçmişe dönük enerji tüketimleri ve maliyetlerine ilişkin istatistiksel değerlendirmeler Mevcut elektrikli cihazların tüketim miktarlarının değerlendirilmesi ve kıyaslanması Mevcut motorların, aydınlatma elemanları vb. sistemlerin, enerji tüketim miktarlarının tiplere göre ayrı ayrı değerlendirilmesi Tüketilen enerji kaynaklarının CO2 salınım miktarlarının kıyaslanması

7. 02- Enerji tüketen sistemlerin mevcut durumlarının değerlendirilmesiElektrik dağıtım sistemi Elektrik sistemi kolon hatlarının genele muayenesi Ana kolon hatları ve güç hatları üzerinden Güç ve Harmonikdurum değerlendirmesi Akım, gerilim, güç miktarlarının fazlara göre dağılımlarının değerlendirilmesi Akım, gerilim, güç miktarlarının zamana göre değişimlerinin değerlendirilmesi Topraklama sistem kontrolü (sistem sürekliliği, omik direnç ölçüleri)

8. 02- Enerji tüketen sistemlerin mevcut durumlarının değerlendirilmesiElektrik dağıtım sistemi Bina elektrik dağıtım sistemi içinde yer alan kolon ve linye hatları, ana panolar, tali pano ve tablolar termografik incelemeye tabi tutulmakta ve bu suretle risk teşkil eden elemanlar ve kablolar tespit edilmektedir.

9. 02- Enerji tüketen sistemlerin mevcut durumlarının değerlendirilmesiIsıtma, soğutma, havalandırma sistemleri Termografik incelemeler, baca gazı analizleri, besi suyu iletkenlik ölçümleri, ortam sıcaklık ölçümleri, vb. testler ile elde edilen veriler ışığında ısı merkezi verimlilik değerlerinin tespiti.

10. 02- Enerji tüketen sistemlerin mevcut durumlarının değerlendirilmesiIsıtma, soğutma, havalandırma sistemleri Havalandırma ve soğutma sistemlerinin güç tüketimlerinin belirlenmesi, hava akımı debi ölçümleri, iç ortam sıcaklık ölçümleri vb. ile elde edilen veriler ışığında soğutma/havalandırma sistem verimlilik değerlerinin belirlenmesi.

11. 02- Enerji tüketen sistemlerin mevcut durumlarının değerlendirilmesiElektrik motorları Mevcut elektrik motorlarının etiket verileri, fonksiyonel test verileri, çalışma süreleri, sürücü tipleri dikkate alınarak verimlilik değerleri, güç tüketimleri detaylı bir biçimde her bir motor için belirlenir. Termografik inceleme ile aşırı ısınan kusurlu motorlar tespit edilir.

12. 02- Enerji tüketen sistemlerin mevcut durumlarının değerlendirilmesiAydınlatma sistemi Mevcut aydınlatma elemanları tipleri, aydınlatma şiddet ölçümleri, kullanım süreleri, balast-ignitor vb. ilave ekipmanların tipleri ve güç tüketim değerleri vb. veriler dikkate alınarak mevcut aydınlatma sisteminin güç tüketimi, verimlilik değerleri belirlenir.

13. 03- Enerji tüketimini etkileyen yapıların mevcut durumlarının değerlendirilmesiBina dış zarfı Bina dış duvarları, pencereler, kapılar, tavan ve taban yapısı tespiti yapılır. Ölçüm cihazları vasıtası ile ısıl direnç tespiti gerçekleştirilir. Yüzey alanları proje ve fiili ölçümler ile belirlenir. TS 825 standardına göre ısı ihtiyacı ve kaybı, yoğuşma hesaplamaları yapılır.

14. 03- Enerji tüketimini etkileyen yapıların mevcut durumlarının değerlendirilmesiBina dış zarfı Bina dış zarfı termografik inceleme ve raporlama Eksik veya hasar görmüş yalıtımın kontrolü Nem birikiminin olduğu alanların bulunması Bina dış yapı bileşenlerinin değerlendirilmesi

15. 03- Enerji tüketimini etkileyen yapıların mevcut durumlarının değerlendirilmesiİç tesisat Tesisat da, yalıtımı eksik/kusurlu hatlardaki ve vana vb. elemanlar üzerindeki ısı kayıplarının, israfın belirlenmesi.

16. 04- Enerji tüketiminin düşürülmesi için alınması gereken önlem ve yatırımlara ilişkin önerileröneriler Mevcut duruma ilişkin elde edilen veriler ışığında verimliliğin artırılması/tasarrufun sağlanması için gerçekleştirilebilecek revizyonlar hususunda önerilerin, genel yatırım maliyetleri, elde edilecek tasarruf miktarları ve geri ödeme süreleri gibi bilgileri içerecek şekilde tanımlanması.

17. 04- Enerji tüketiminin düşürülmesi için alınması gereken önlem ve yatırımlara ilişkin önerileröneri örnekleri İç tesisat vana vb. elemanların yalıtım ceketi ile yalıtılması Ortalama tasarruf oranı 1,5% Yatırım geri dönüş süresi ortalama 0,7 yıl Motorlarda frekans kontrolü Ortalama tasarruf oranı 18% Yatırım geri dönüş süresi 6 yıl Merkezi ısıtma sistemi kazan yenileme Ortalama tasarruf oranı 19 Yatırım geri dönüş süresi ortalama 1,9 yıl

18. 04- Enerji tüketiminin düşürülmesi için alınması gereken önlem ve yatırımlara ilişkin önerileröneri örnekleri Aydınlatma sisteminde yer alan manyetik balastların elektronik balast ile değiştirilmesi Ortalama tasarruf oranı 12% Yatırım geri dönüş süresi ortalama 3,5 yıl Mevcut düşük verimli motorların yüksek verimli motorlar ile değiştirilmesi Ortalama tasarruf oranı 13% Yatırım geri dönüş süresi ortalama 4 yıl Termostatik vana uygulaması Her 1C için ortalama 4% tasarruf Yatırım geri dönüş süresi ortalama 0,8yıl

19. 04- Enerji tüketiminin düşürülmesi için alınması gereken önlem ve yatırımlara ilişkin önerilerilave öneriler

20. 05- Enerji yönetimine ilişkin mevcut durumTS EN ISO 50001 Mevcut bina yönetiminin; enerji verimliliğine ilişkin yasal düzenlemeler hususunda bilinç ve enerji yönetimi standardı bazında ne durumda olduğu: enerji tüketen sistemlerin bakım durumu, takip ve kontrol metotları, teknik kadroların bilinci vb. kriterler bazında değerlendirilir ve raporlanır.

21. 05- Enerji yönetimine ilişkin önerilen durumTS EN ISO 50001 Enerjiyönetimikapsamındaaşağıdakifaaliyetleryürütülür: a) Enerjiyönetimikonusundahedefveöncelikleritanımlayanbirenerjipolitikasınınoluşturulması; enerjiyöneticisininveyaenerjiyönetimbirimininhiyerarşikyapıiçindekiyerinin, görev, yetkivesorumluluklarınıntanımlanması; bunlarıyazılıkurallarhalindeyayımlamaksuretiyletümçalışanlarınveenerjiyönetimifaaliyetleriileilgilikişilerinbunlardanhaberdaredilmesi, b) Tüketimalışkanlıklarınıniyileştirilmesine, gereksizvebilinçsizkullanımınönlenmesineyönelikönlemlerinveprosedürlerinbelirlenmesi, tanıtımınınyapılmasıveçalışanlarınbilgivebilinçdüzeyiniartırıcıeğitimprogramlarıdüzenlenmesi, c) Enerjitüketensistemler, süreçlerveyaekipmanlarüzerindeyapılabilecektadilatlarınbelirlenmesiveuygulanması, ç) Etütlerinyapılması, projelerinhazırlanmasıveuygulanması, ç) Enerjitüketenekipmanlarınverimliliklerininizlenmesi, bakımvekalibrasyonlarınınzamanındayapılması, d) Yönetimesunulmaküzere, enerjiihtiyaçlarınınveverimlilikartırıcıuygulamalarınplanlarının, bütçeihtiyaçlarının, faydavemaliyetanalizlerininhazırlanması, e) Enerjitüketimininvemaliyetlerininizlenmesi, değerlendirilmesiveperiyodikraporlarüretilmesi, f) Enerjitüketimleriniizlemekiçinihtiyaçduyulansayaçveölçümcihazlarınınteminedilmesi, montajıvekalibrasyonlarınınzamanındayapılması, g) Özgül enerjitüketiminin, mal veyahizmetüretimiileenerjitüketimiilişkisinin, enerjimaliyetlerinin, işletmeninenerjiyoğunluğununizlenmesivebunlarıiyileştiriciönerilerinhazırlanması, ğ) Enerjikompozisyonunundeğiştirilmesivealternatifyakıtkullanımıileilgiliimkanlarınaraştırılması, çevreninkorunmasına, çevreyezararlısalımlarınazaltılmasınavesınırdeğerlerinaşılmamasınayönelikönlemlerinhazırlanarakbunlarınuygulanması, h) Enerjiikmalkesintisidurumundauygulanmaküzerepetrolvedoğalgazkullanımınıazaltmayayönelikalternatifplanlarınhazırlanması, ı) Enerjikullanımınaveenerjiyönetimikonusundayapılançalışmalarailişkinyıllıkbilgilerin her yıl Mart ayısonunakadarGenelMüdürlüğegönderilmesi, i) Toplamvebirimürünveyafaydabaşınakarbondioksitsalımlarınınveenerjiverimliliğitedbirleriileazaltılabileceksalımmiktarlarınınbelirlenmesi.

22. Binalarda Verimlilik Artırıcı Projeler [ VAP ]Etüt çalışmaları ile belirlenen tasarruf potansiyeli olan sahalar ile ilgili olarak düzenlenen; detaylı yatırım maliyet analizlerini, tasarım planlarını, kullanılması öngörülen ekipmanların teknik özelliklerini, revizyon öncesi ve revizyon sonrası öngörülen durumları, yatırım geri dönüş süresini, revizyon öncesi-sonrası CO2 salınım durumunu ve yatırım projelerinin net bugünkü değer(nbd) ve iç karlılık oranı(iko) vb. Yöntemlerle değerlendirilmesi ve yatırımın uygun olup olmayacağı hususunda hükümleri içeren projelerdir.

25. özet Enerji etüdü; bir binanın enerji tüketen tüm noktaların (ısıtma, soğutma, havalandırma, motorlar, bina mimari yapısı, yapı bileşenleri, aydınlatma, elektrikli ekipmanlar vb.) detaylı bir biçimde incelenmesi suretiyle israf durumunun yani tasarruf potansiyelinin tespiti işlemidir. Söz konusu çalışma sonrasında bina sahibi, yöneticisi; binasının enerji tüketimi bazında ne durumda olduğunu, enerjinin ne kadar israf edildiğini anlamakta ve ne tip önlemler alarak israfın önlenebileceği hususunda bilgi sahibi olmaktadır. Bu güne kadar gerçekleştirilen pek çok etüt çalışması, israfın ciddi boyutlarda olduğunu ve çok küçük yatırımlarla bile 10% oranında tasarruf elde edilebildiğini, tasarruf odaklı yatırımlarda daha ciddi bir politika benimseyebilen yöneticilerin 40- 45% oranında tasarruf elde edebildiklerini ortaya koymaktadır. Yıllık enerji masraflarının (doğalgaz, fuel-oil, kömür, elektrik) toplamına bakarak 10% ila 40-45% arasında enerji tasarrufu sağlamanın maddi boyutunun farkına varabilen bir yöneticinin enerji etüdü çalışmasını onaylamaması mümkün değildir.

26. özet Tasarruf odaklı bu çalışma, aynı zamanda enerji tüketen sistemlerin güvenliği (elektriksel sistemin güvenliği (kaçak akımlar, topraklama sistemi, elektrik ark kaynaklı yangınlar vb.), havalandırma sisteminin yeterliliği ve hijyeni (yetersiz havalandırma kaynaklı performans düşüklüğü, filtre sistemindeki kusurlar nedeni ile zararlı partiküllerin solunması sonucu hastalıkların baş göstermesi vb.) konusunda da faydalı bilgiler sağlamaktadır. Enerji tüketiminin azaltılması sera gazı salınımının azalmasını sağlamaktadır. Buda elde edilen tasarrufun yanında olumlu bir çevresel etki anlamına gelmektedir. Özet olarak enerji etüdü çalışmalarının maliyetleri, sağlanacak tasarruf ile elde edilecek kazanç ve bu kazancın sürekliliği (doğru enerji yönetimi politikası ile (takip-kontrol) tasarrufun devamlılığının sağlanması önem arz etmektedir) dikkate alındığında önemsenmeyecek mertebelerde kalmaktadır. Tasarruf odaklı bu çalışma; güvenlik ve çevresel etkilerin minimize edilmesi bakımından da önemli faydalar sağlamaktadır. Hazırlayan: Sinan EVKAYA Elektrik Elektronik Müh. Enerji Etüt-Proje Uz.

27. !enerjimizi israf etmeyin Hazırlayan: Sinan EVKAYA Elektrik Elektronik Müh. Enerji Etüt-Proje Uz.