Co-productie in stedenbouwbeleid

1. Co-productie in stedenbouwbeleid Typische stedelijke interventies in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest Promotoren: Prof. Jan Degadt Prof. Evert Lagrou, Prof. Marleen Brans

2. Situering • Kader: beleidsgericht onderzoek‘Prospective Research for Brussels’ doctoraatsonderzoek • Disciplines: stedenbouw en beleidswetenschappen • Trefwoorden: Stedenbouw, Beleidsparticipatie, Co-productie, Vermaatschappelijking, Professionalisering, ComplexiteitBrussels Hoofdstedelijk Gewest, Planning van Gewest en Gemeenten (verder ook Europawijk, Wijkcontracten)

3. Structuur Staff Seminar 041203 (0) Probleemstelling en hypothesen (1) Theoretische concepten rond co-productie in stedenbouwbeleid (2) Toelichting Empirisch Gedeelte Algemene planning (‘comprehensive’) Projectgeoriënteerde planning Regionale ingrepen Lokale ingrepen (3) Conclusies

4. Zoom op Brussel : Beleid voor ruimtelijke ontwikkeling • Compact Gewest • Grens voor economie/ infrastructuur? • ‘Hoofdsteden’ • 19 gemeenten • Stad Brussel • Randen en breuken • Institutionele veranderingen • (Dis)continuiteit in stedelijke arena • Institutionele verdichting • Co-productie en heterogeniteit (0) PROBLEEMSTELLING/ HYPOTHESEN Ruimte voor ontwikkeling van beleid?

5. Probleemstelling / situering • Complexiteit van stedelijke ontwikkeling(morfologisch, set van actoren, lange termijn planning, etc.) • Professionalisering van beleid/bestuur(effectiviteit, efficiëntie, vermijden van stroperigheid, etc.) • Vereiste van vermaatschappelijking (inclusief beleid en co-productie) (0) PROBLEEMSTELLING/ HYPOTHESEN Co-productie door wie? Continuiteit? Welke instrumenten? Sites en problematiek?

6. Hypothesen • Professionalisering EN Vermaatschappelijking? • Institutionalisering EN Continuïteit, explicitering van clusters (de facto hergroepering van participatiestructuren over langere termijn) • Inclusiviteit vs. Complexiteit: volgens Schaal van ingreep • Inclusiviteit EN Exclusie bij specifieke vormen van co-productie (bvb. PPP of organisaties op vrijwillige basis):verbreding van Draagvlak EN Polarisering (0) PROBLEEMSTELLING/ HYPOTHESEN

7. Concepten • Centraal: Co-productie en participatie • Participatie: empowerment / citizen movement / bottom-up/ procesoriëntatie • Co-productie: multipliciteit van actoren / diverse relaties / focus op resultaat • Herziening van bestaande theoretische modellen • Meer heterogene samenstelling van de stedelijke arena • Toegenomen complexiteit van stedelijke vraagstukken • Resultaatsgerichtheid voor concrete beleidsaanbevelingen (1) CONCEPTEN ROND CO-PRODUCTIE

8. Concepten voor de analyse van co-productie • Facetten • Context • Actoren • Instrumenten • Complexiteit in beleidsontwikkeling • Exploratieve analyse • Case-studies • Diepte-cases • Symptomatische cases (1) CONCEPTEN ROND CO-PRODUCTIE

9. Exploratief: Context/ Legaal kader • Nationale kaderwet van 1962 vervangen door Gewestelijke Stedenbouwordonnantie BXL 1991 • Gewestplan ‘79 kent opvolging in Gewestelijke Ontwikkelingsplannenen Gewestelijke Bestemmingsplannen • Gemeentelijke planning: GemOP’s en BBP’s • Stedenbouwkundige Vergunningendoor gemachtigde ambtenaren (bestuur RO, gewest) • Premies, subsidies, stedenbouwkundige lasten • Lokale ingrepen (URBAN, OBJECTIVE II, PAP, etc.) • Acties en onderzoek (2) TOELICHTING EMPIRISCH GEDEELTE

10. Exploratief: Actoren in Stedenbouw • Politieke actoren:verkozen beleid en administratie, gewest en gemeenten • Maatschappelijke actoren:diverse belangengroepen, overkoepelend of lokaal • Markten:Economische actoren en sectoriële belangen (2) TOELICHTING EMPIRISCH GEDEELTE

11. Analyse van Planningsinstrumenten/ Types van stedelijke interventie (2) TOELICHTING EMPIRISCH GEDEELTE

12. ‘Comprehensive Planning’ Voor Gewestelijke Ontwikkelingsplannen, Gewestelijke Bestemmingsplannen en Gemeentelijke Ontwikkelingsplannen: • gefaseerde ontwikkeling en gestructureerde co-productie • openbaar onderzoek • bezwaarschriften, afwijking mits motivering • interventie van overlegcommissies (op gewestelijk niveau de GOC) (2) TOELICHTING EMPIRISCH GEDEELTE

13. ‘Projectoriented planning’ (2) TOELICHTING EMPIRISCH GEDEELTE

14. (a) Sites van Regionaal Belang: EUROPAWIJK (2) TOELICHTING EMPIRISCH GEDEELTE

15. Co-productiein Stedenbouw? Geen structurele, continue co-productie bij de ontwikkeling van ‘hefboomgebieden’ en sites van regionaal belang Wel diverse kortlopende initiatieven / Europwijk: • Samenwerking onder minister De Saeger (‘72) • Ronde Tafel Maalbeek (S. Moureau ‘73) • Comité de Suivi (‘98) • Task Force Brussels-Europe (‘00) Andere sites vaak nog minder gestructureerd (2) TOELICHTING EMPIRISCH GEDEELTE

16. (b) Lokale Interventies:WIJKCONTRACTEN Zie ook Kaart 3, GewOP Gebieden voor versterkte ontwikkeling van de huisvesting Zeven Generaties Contracten in de gemeentes BXL, MLB, AND, SG, Vorst, SJTN, SchBK, ELS (naast verschillende initiatiefwijken) (2) TOELICHTING EMPIRISCH GEDEELTE

17. Co-productie in Stedenbouw? • Algemene Wijkvergadering • Plaatselijke Commissie voor Geïntegreerde Ontwikkeling • Openbare onderzoeken • Coördinatoren (technisch, algemeen, sociaal) (2) TOELICHTING EMPIRISCH GEDEELTE Maar: institutioneel kader geen voldoende voorwaarde, grote verschillen van contract tot contract

18. Projecten vergeleken (2) TOELICHTING EMPIRISCH GEDEELTE

19. Projecten vergeleken (2) TOELICHTING EMPIRISCH GEDEELTE

20. Concluderend Co-productie in het stedenbouwbeleid van BXL een antwoord voor tendensen van vermaatschappelijking EN professionalisering? Co-productie beantwoordend aan de heterogeniteit van de stedelijke gebruikers in Brussel? Door co-productie een meer adequate beleidsvoering voor complexe vraagstukken mogelijk? (3)CONCLUSIE

21. Concluderend Ruimte voor ontwikkeling van INCLUSIEF beleid Belangrijke condities voor co-productie verschillen volgens actor, relaties, posities in stedelijk netwerk; maar ook volgens soort interventie, moment van ingrijpen, instrument, schaal van de interventie, etc. >> graad van complexiteit met veel facetten www.brussels.irisnet.be www.gewop.irisnet.be www.gbp.irisnet.be www.ombudsplan.irisnet.be www.quartiers.irisnet.be (3)CONCLUSIE

22. Staff Seminar aan de KUB04/12/03 Onderzoeker: Annette Kuhk, annette.kuhk@archb.sintlucas.wenk.be Contact adres: Hogeschool voor Wetenschap en Kunst Departement Architectuur Sint-Lucas Paleizenstraat 65-67, B-1030 Brussel Tel. 0032-2-242.00.00, Fax 0032-2-245.14.04 Onderzoek: Co-production in urban planning: Metropolitan Governance in Brussels Capital Region, Het onderzoek is financieel gedragen door het Brussels Hoofdstedelijk Gewest in het kader van 'Prospective Research for Brussels'. Promotoren: Prof. Jan Degadt, Katholieke Universiteit Brussel en Prof. Evert Lagrou, Departement Architectuur, Sint-Lucas

23. Co-productie in stedenbouwbeleid Typische stedelijke interventies in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest