MADDENİN YAPISI VE ÖZELLİKLERİ

1. MADDENİN YAPISI VE ÖZELLİKLERİ ATOM

2. ATOMUN YAPISI Elementlerin tüm özelliğini gösteren en küçük parçasına atom denir.Atomu oluşturan parçacıklar farklı yüklere sa-hiptir.Atomda bulunan yükler; negatif yükler ve pozitif yüklerdir. Atomu oluşturanparçacıklar:* Cisimden cisme elektrik yüklerini taşıyan negatif yüklüelektron,* Elektronların yükünü dengeleyen aynı sayıda amapozitif yüklü olan proton,* Elektrik yükü taşımayan nötrparcacık nötron.Atom iki kısımdan oluşur :1-Çekirdek (merkez) ve 2-Katmanlar (yörünge; enerji düzeyi)Çekirdek,hacim olarak küçük olmasına karşın, atomun tüm kütlesini oluşturur. Çekirdekteproton ve nötronlar bulunur. Elektronlar ise çekirdek çevresindeki katmanlardabulunur.

3. İzotop atom: Proton sayıları (atom numaraları)aynı, nötron sayıları farklı olan atomlara denir.İzotop atomların kimyasal özellikleri aynı (p aynı) , fiziksel özellikleri farklıdır (n farklı).Nötr halde bulunmayan, iyon halindeki izotop atomların hem fiziksel, hem kimyasal özellikleri farklıdır.

4. KİMYASAL BAĞLAR Atomlar birleştiği zaman elektron dağılımındaki değişmelerin bir sonucuolarak kimyasal bağlar meydana gelir. Üç çeşit temel bağ vardır.

5. İYONİK BAĞ • Bir metal bir ametalle etkileştiği zaman elektronlar metal atomundanametal atomuna aktarılır ve bunun sonucunda bir iyonik(veya elektrovalent)bileşik meydana gelir. Atomlardan elektron kaybıyla oluşan pozitif iyonlarakatyon denir.

6. KOVALENT BAĞ • Elektronları bağlamak için girilen yarışma, iyon bağında olduğu kadar şiddetli değilse atomların var olan dış elektronlar paylaşılır ve bir ortaklaşma bağı ya da Kovalent Bağ oluşur. • Ametal atomları etkileştiği zaman kovalent bağlarda bir arada tutulan moleküller oluşur.

7. -ApolarKovalent Bağ: • Aynı cins iki ametal atomunun birleşmesiyle oluşur. Apolarkovalent bağa eniyi örneklerden biri, iki oksijen atomunun elektronlarını ortaklaşa kullanarakoluşturdukları bağıdır. Bu bağlarda ortaklaşa kullanılan elektronlareşit paylaşıldığından dolayı molekülün pozitif veya negatif kutbu yoktur. • (hidrojen), (oksijen), (klor)… • -Polar Kovalent Bağlar: • İki farklı cins atomun bir araya gelmesiyle oluşur. Bu bağlarda ametallerdenbiri ortaklaşa kullanıldığından dolayı molekülün bir ucu pozitif (+), diğer ucunegatif (-) yüklenir. Suyu oluşturan Hidrojen ve Oksijen moleküllerinin sonorbitallerindeki elektronların ortak kullanılmasıyla oluşan Polar Kovalent bağşekil 3’de görülmektedir. (su), , (karbondioksit)

8. METALİK BAĞLAR • Metallerin iyonlaşma enerjileri ile elektronegatiflikleri oldukçadüşüktür. Bunun sonucu olarak metal atomlarının en dış elektronları nispetengevşek tutulur. Metalik bir kristalde, en dış elektronları çıkarılmış atomlardanibaret olan pozitif iyonlar kristal örgüde ilgili yerlerde bulunur ve en dışelektronların örgünün her tarafında serbestçe hareket etmesiyle de kristaldekiatomlar bir arada tutulur. Diğer bir deyişle örgü içersinde dağılan ve kristalinbütününe ait olan elektron bulutu ile pozitif iyonlar arasındaki elektrostatikçekim metalik bağı oluşturmaktadır.

9. VAN DER WAALS BAĞLARI Kapalı kabuklu iki kararlı molekülde ‘Van Der Waals’ güçleri ve‘London’ güçleri adı verilen zayıf güçler aracılığıyla etkileşmeye girebilir.İki molekülün elktron bulutları etkileştiğinde zayıf bir itme ortaya çıkar; ‘VanDer Waals gücü’ adı verilen bu dengesizleştirici etkileşme sonucunda,elektrondağılımı kısa süre bozulabilir ve anlık(kalıcı olmayan) bir çift kutup momentioluşabilir.

10. HİDROJEN BAĞLARI Bazı hidrojen içeren bileşiklerde moleküller arası çekimkuvvetleri olağan üstü yüksektir. Bu çekim kuvvetleri, hidrojenin atom çapıküçük ve çok elektronegatif olan elementlere kovalent bağlı olduğu bileşiklerdegörülür. Bu bileşiklerde elektronegatif element bağı elektronlarını öylekuvvetlice çeker ki hidrojen önemli miktarda kısmi + yük kazanır.Aslında,hidrojen elementinin perdeleyici elektronları olmadığından buradahidrojen hemen hemen çıplak bir protondur.

11. Elementler ve Sembolleri

12. SAF MADDE: Kendisinden başka maddebulundur-mayan maddelere denir.ELEMENT: İçerisinde tek cins atom bulunduran maddelere denir. Yani elementlerinyapı yaşı atom-lardır.BİLEŞİK: En az ikifarklı cins elementin belirli oranlarda bir araya gelerek, oluşturdukları yeniözellikteki maddeye denir. Yani bileşiklerin yapı taşı moleküldür.MOLEKÜL: İki veya daha çok atomun bir arayagelerek oluşturduğu atom gruplarıdır.

14. Elementlerin Özellikleri : 1- En küçük yapı birimleri atomlardır.2- Aynı cins atomlardan oluşurlar. 3- Kendinden daha basit ve farklı maddelere ayrılamazlar. 4- Saf maddelerdir.5- Sembollerle gösterilirler.

15. BAŞLICA ELEMENTLER 1- Hidrojen (H) :• Bilinen renksiz en hafif gazdır.• Suyun, canlıların ve petrol gibi birçok maddenin yapısında bulunur.• Roket yakıtı olarak kullanılır. 2- Helyum (He) :• Helyum atmosferde çok az miktarda bulunur.• Güneş’te ve diğer yıldızlarda bol miktarda bulunur.• Renksiz bir gazdır.

16. 3-Bor (B) :• Oda koşullarında katı halde bulunur.• Isıya dayanıklı renkli cam imalatında, seramiklerde ve roket yakıtlarında kullanılır.

17. 4- Azot (N) :• Azot ilk olarak 1772 yılında Daniel Rutherford tarafından keşfedildi.• Renksiz ve kokusuz bir gazdır.• Canlılar için gerekli temel elementlerden biridir.• Sıvı azot soğutma amacıyla kullanılır.• Bazı azot bileşikleri tarımda gübre olarak kullanılır.

18. 5- Oksijen (O) : • 1781 yılında Lavosier, oksijenin havada bulunan ve yanmaya etki eden bir madde olduğunu keşfetmiştir. • Renksiz bir gazdır.• Canlıların yaşaması için gerekli temel elementtir.• Dalgıçların ve astronotların solunum yapmaları için kullandıkları oksijen tüplerinde bulunur.

19. Bileşikler ve Formülleri Farklı elementlere ait atomların belirli oranlarda bir araya gelerek bağ yapmasıyla oluşan yeni ve saf maddeye bileşik denir. Bileşikler kendilerini oluşturan elementlerden tamamen farklı fiziksel ve kimyasal özelliklere sahiptir. Bileşikler moleküler yapıda olabilecekleri gibi, olmayabilirler de.

20. KARIŞIMLAR Çözelti: Homojen karışımlara çözelti denir.Homojen Karışım: Karışımı oluşturan maddelerin karışımın her tarafına eşit olarak dağılmasıyla oluşan karışımdır. Heterojen Karışım: Karışımı oluşturan maddelerin karışımın her tarafına eşit olarak dağılmamasıyla oluşan karışımdır. Çözücü: karşımı oluşturan maddelerden miktarı çok olana denir. Çözünen: karışımı oluşturan maddelerden miktarı az olana denir.