1 / 68

NUKIL BAHASA SŪG ( ORTOGRAPHY ) HDJ. SARAH L. HANDANG

NUKIL BAHASA SŪG ( ORTOGRAPHY ) HDJ. SARAH L. HANDANG. BAHASA SŪG ALIPBǍ’TǍ’. Aa , Nn , Ii, Uu , Kk , Hh , Ss, Mm, Bb, Tt Ll , Gg , Dd , Yy , Pp NGng , Ww , Rr , Jj , NYny , CHch. Batangsulat-Babaris (vowels). a – agaba i – ilung

teneil
Télécharger la présentation

NUKIL BAHASA SŪG ( ORTOGRAPHY ) HDJ. SARAH L. HANDANG

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript


  1. NUKILBAHASA SŪG( ORTOGRAPHY)HDJ. SARAH L. HANDANG

  2. BAHASA SŪG ALIPBǍ’TǍ’ • Aa, Nn, Ii, Uu, Kk, • Hh, Ss, Mm, Bb, Tt • Ll, Gg, Dd, Yy, Pp • NGng, Ww, Rr, Jj, • NYny, CHch

  3. Batangsulat-Babaris (vowels) • a – agaba • i – ilung • u – utuk

  4. Puunan-Batangsulat (consonants) • n- nangka’ • k-kambing • h-hawakan • s-simud • m-mata • b-basu • t-tasa • l-lima • g-gatas d-dila’ y-yakal p-pinggan ng-ngān w-walu r-radyu j-jantung ny-nyawa CHch - chinilas

  5. Lamugay (diphthong) • ai – /ay/ bay • au -/aw/ saw • ia-/ya/ yan • ua-/wa/ wajib • ui-/uy/ suysuy • iu-/yu/ sayu

  6. Pamandu’ agaran ha pangnukili-maamuibanparhurupan sin alipbᾱ’tᾱ’ sin BahasaSūg(Policy in the orthography and phonetics in the BahasaSūg alphabet)

  7. Awn mangakabtangan sin BahasaSūgbiyusandayng ha dugaing-dugaingbahasabiya’ sin malay, saupama: kusung (zero); Spanish, saupama: usal (use); Chinese, saupamachinilas (slippers).

  8. In jumlahan sin taud sin batangsulat sin alipbᾱ’tᾱ’BahasaSūgkawhaantagpitu (27): Aa, Nn, Ii, Uu, Kk, Hh, Ss, Mm, Bb, Tt, Ll, Gg, Dd, Yy, Pp, NGng, Ww, Rr, Jj, NYny, Űű, CHch, DHdh, Ff, KHkh, GHgh, Qq. In mangainisiyakup sin:

  9. Puunan-batangsulat (consonant) iban sin ngannila: 1.1.1. Duruk hula’ (basic) 18: N (nun), K (kᾱp), H (hᾱ’), S (sīn), M (mīm), B (bᾱ’), T (tᾱ’), L (lᾱm), G (gᾱ’), D (dᾱl), Y (yᾱ’), P (pᾱ), NG (ngᾱ’), W (wᾱw), R (rᾱ’), J (jīm), NY (nyᾱ’), CH (tsᾱ)

  10. Biyusan (barrowed) 6 HurupDH (dhᾱl, “ustadh”)F (fᾱ, “fatiha”)KH (khᾱ’, “khalifa”)GH (ghayn, “ghayb”)Q (qawf, “Qur-an”)

  11. Batangsulat-Babaris (vowel) 3:Aa (ᾱ) – hangkahurupiban sin “a” ha “father”.Ii ( ê) – hangkahurupiban sin long “e”ha English sagawa’ hawpuanhangkatiyu’ biya’ sin” meet” , “beat”.

  12. Uu – tū in taud sin pagpunyakaniya, saupama:“u’- hangkahurupiban “u” ha English biya’ sin “umbrella”(ū) – hangkahurupiban sin long “u’ ha English, biya’ sin “move, “soon”Űű – hangkahurupiban sin “u” ha English “urn”. ( turn, burn, churn)

  13. 2. In paghurup sin kaibananbatangsulatmagkapinda, maninggilan ha kiyabutangannila ha kabtanganatawa ha batangsulatnakaunadayngkanila, saupama:

  14. B (bᾱ’) 2.1.1. “B” ha panagnaan sin puunan sin batangsulat, saupama BATA’. In paghurupsubaylabay ha pagpaguwa’ sin hangin ha higadsimudtambul. 2.1.2. “B” ha lawm sin kabtangan, saupama DABUNG, in pagtawag ha ini “B” huli, iban in paghurupsubaylabay ha pagpaguwa’ sin hangin ha higadsimudbukuntambultuud.

  15. 2.1.3. Malayngkanmisan in “B” napunya’ ha lawm, in paghurupkaniyasapantunda “B” tagna’ bang in siyunuranniyapuunan-batabgsulat (consonant) atawa “patay-baris” (glottal stop), biya’ saupama sin AMBAK (frog); TA’BANG.

  16. 2.1.4. Damikkiyan, misan in “B” ha tagnaan sin kabtangan, bang siyakiyaunahan sin kabtangandimuruhul ha batangsulatbabaris (vowel), in paghurupkaniyabiya’ “B” huli, saupama “Dihilan pa bata’ (Give to the child)

  17. 2.2. “G” (gᾱ’) – bang napunya ha lawm sin kabtangan (syllables) mapinda in hurup pa “gh” biya; sin “umanggilha kabtanganarab “ghayn”, GAGANDILAN, KAGANG – “G” ha lawmhiyuhurupan “GH”; amura “G” ha unahan in “G” tuud. In par-aturan ha “B” nasabbutnakaunakumugdandaisab ha pagpinda sin “G” pa “GH”.

  18. 2.3. Pabdpinda sin “D” iban “R” • “D” – in hidja’an sin hambuukkabtangan bang in siyunuranniyapuunan-batangsulat (consonant) atawa “patay-baris” (glottal stop), malayngkan in “R” bang bukunbihadtu, saupama: “DAGAT/RAGAT”: “Ha lawmdagat (Under the sea)” “Ha ragat (In the sea)” “Buli” dagat (bottom of the sea)”

  19. 3. Pagpahaba sin batangsulat-babaris ha paghurup – duwa in kaagi: • Gumunababag ha taas sin batangsulat-babaris, insaupama: “Īpun (slave), “BǍGTI’ (a kind of plant), “PŪta (pick up) • Gumuna “Y” ha paghaba’ sin “I”, saupama: iypun / īpun • Gumuna “W” ha paghaba’ sin “U”atawasaupama: puwta, duwm (night)

  20. 4. Kaibanansukkal ha paghidjaibanpagsulat • In duwabatangsulat-babaris (sagawa’ sibu) ha kabtanganduwabatang-hurup,biya’ sin maas (old), giik (step on), puun (capital) hisulat way utlang (no hyphen). • In duwakabtangansulat-babaris (sagawa’ bukunsibu’, bukun saw-hurup), biya’ sin siat, taut – hisulat way utlangatawapatay-baris (no hyphen, no apostrophe)

  21. Ha saw-hurup (diphthong), hangkabatang-batang (monosyllabic) Ha mangasumunud ha batangsulat-babarisA, gumuna “W” atawa “Y” diin-diinna in kalagihan, dayng sin gumunahambuukbatangsulat-babaris, hangkan: AWN bukun AUN (there is); ATAY bukun ATAI (liver).

  22. Ha saw-hurup AW atawa AY amuin awn patay-baris (glottal stop), equivalent of apostrophe mark, ubus sin W atawa Y, hangkan: TAW’ (keep), MARAY’ (maybe). Bang in saw-hurupinibutangangaganapbatang-batangamuintumagna’ ha batangsulat-babaris, duwa in pangagihi, diin-diinna in matanam, saupama: bang butangan sin “an” in TAW’ atawa TAY’.

  23. hisugpatsadja in gaganap ha way pindahan, hangkan, TAW’ pa TAW’AN; TAY’ pa TAY’AN hiīg in patay-barisbutanganutlang, ampahibutang in gaganap, hangkan, TAW-AN; TAY-AN. Ha saw-hurup awn patay-barissagawa’ sunuran sin batang-sulattagatagnaanpuunan-batangsulat, ayawhiīg in patay-baris, higanapsadja in sumunudbatang-batang, saupama: KAY’MAN

  24. In saw-hurup “AU” biya’ sin TUAN, subayhinangunduwabatang-batang, gumuwa “W”, hangkanmahinang TUWAN In saw-hurup “IA” biya’ sin PIAK (chirp), NIAT (intention), subayhinangunduwabatang-batang, gumuwa “Y”, hangkan in PIAK mahinang PIYAK, NIAT mahinang NIYAT.

  25. PATAY-BARIS (glottal stop) • Misaninikumuddan ha duhulatawa ha gi’tung sin kabtangan, gumuna “hamja” (apostrophe mark), saupama: LUHA’ (tear); DĪ’ (no, not), KAY’MAN (fifty). • In pagpunya sin “H” biya’ sin kiyabiyaksahan

  26. Bang in hurupduruhulhipangganaphiīg in hamjaampahiganap in hurupduruhul: LUHA’ iban AN, LUHAAN (tear); PUTI’ iban AN, PUTIAN (whiten), AMA’ iban UN-AMAŰN Ha kabtanganamu in patay-baris in batang-hurupnakaunasagawa’ sunuran sin batang-hurupnagtagna’ ha puunanbatangsulatsibu’ da in par-aturan: TI’LIS (thin out); NAGBA’LI (miscommunication); KAY’MAN (fifty)

  27. Hurup-uuna (prefix)hurup-sisi’lut • (infix);hurup-uurul (sffix) • In mangakahurupanpangganappiyupunya ha panahunan sin iniamu in muna-munapīun, malayngkan in dᾱhankamᾱasanmanjariraisabgunahun bang kalahigan. Hambuukparaupama: • BŪS (borrow, lend), bang ganapan sin hurup-sisi’lut “iy” iban sin hurup-uurul “an”, gumuwa’ BIYŪSAN (lent); ha dᾱhankamᾱasan in hurup-sisi’lutamu in “in”, hangkangumuwa’ BINŪSAN.

  28. In pagpunyagudlisuutlang (hyphen) • Ha kabtanganpagbalikan – amubutangangudlis-uutlang in mangakabtanganpagbalikantagamaana sin luggiya’ nilamisanisa-isa, iban in pamalikitumunyukbiya’ singud-singudsadjabiya’ sin: • kura’-kura’ (bench); ha luggiya’ baranniyanagmaana “horse’, hangkan in kura’-kura’ umanggil “kura’”. • asibi’ (very small); “asibi’ ha luggiya’ niyanagmaana “small’, hangkan in pagbalik sin kabtangantumunyuk pa labi pa “panibi’-sibi’ • Pahati: sibi’-sibi’, hambuuksadjapanghawpui sin’ asibi’ asibi’”

  29. “Noun” duwa-tawagan (compound noun) subay awn gudlis-uutling ha ūtan sin duwatawaganyadtu, biya’ saupama sin ini: “anak-usug” (son), apu’-bata’ (grand-mother); “manuk-umagak” (hen) “adjective” duwa-tawagan (compound adjective) subay awn gudlis-uutlang ha ūtan sin duwahipagtawagyadtu, saupama: “marayaw-usug” (handsome”, mangī’-lupa’ (ugly); “sin-kumba”, “ha-kumba” (lung) (He has a lung disease: Awn sakitniya ha-kumba.)

  30. “verbs’ duwa-tawagan (compound verb) subayraisabinibutangangudlis-uutlang, biya’ sin” “liku’-ligad” (sacrifice, struggle) Subaybutangangudlis-uutlang in hurup-uuna (prefix) bang in duhulniyapuunanbatangsulat (consonant) ampa in kabtanganganapanniyatumagna’ ha batangsulat-babaris (vowel), supayadi’ mapinda in paghurup. Saupama: “mag-agad” (verb, “go together”, not “magagad”) “pag-agad” (noun/gerand, “going together”, not “pagagad”) “bar-akkal” (adjective, “wise’, not “barakkal”)

  31. Subayumiran in pagpunyakabtanganbukunBahasaSūg bang awn kabtanganBahasaSūgumamu, saupama: • BahasaSū -“miting” (English “meeting”), in ha g: “bilmaarup”, “misuwarat”, “pag-isub” • “istadi” (English “study”, “to review or read lessons”), ha BahasaSūg: “hapal”, “pangadji’ • “usal” (chavacano,” to use”), ha BahasaSūg: “punya”, “lagi”, “jari”, “paidda”, “guna”

  32. ATURAN: SUBAY LUMAWAG KABTANGAN BAHASA SŪG AMU IN UMAMU, BANG WAYRUUN KABǍKAN, DUUN KITA MAMŪS HA BAHASA KAIBANAN AMU IN KIYABIYAKSAHAN.

  33. KabtanganMawmuPaggunahunSalāmKabiyaksahan (Common Greetings)

  34. UdjutBaran (Parts of theBody)

  35. HayupKabiyaksahan (CommonAnimals)

  36. c. TiyanumKabiyaksahan (CommonPlants)

  37. LugalKabiyaksahan (Common Places) a. Bāy

  38. b. Iskul (School)

  39. c. Kawman (Community)

  40. Hantang iban Mag-papapataHantang (Shapes and ShapeQualifiers) a. Hantang

  41. b. MagpapapataHantang

  42. MagpapapataPanghamut (SmellQualifiers)

  43. MagpapapataPanalat (Taste Qualifiers)

  44. MagpapapataWaktu (Time Concepts) a. Adlaw

  45. b. Dūm

  46. c. Pītuhan

  47. d. Bulanan

  48. Hawa-hula’ (WeatherConditions)

  49. Pananaman (Feelings)

More Related