DİNİ EĞİTİMDE ÇOCUK VE ERGEN PSİKOLOJİSİ

1. DİNİ EĞİTİMDE ÇOCUK VE ERGEN PSİKOLOJİSİ

2. ÖĞRET ONA   • Zaman alacak biliyorum, • fakat eğer öğretebilirsen ona, • Kazanılan bir liranın, • bulunan beş liradan daha değerli olduğunu öğret. • Kaybetmeyi öğrenmesini öğret ona • ve hem de kazanmaktan neşe duymayı. • Kıskançlıktan uzaklara yönelt onu. • Eğer yapabilirsen, • sessiz kahkahaların gizemini öğret ona, • bırak erken öğrensin, • zorbaların görünüşte galip olduklarını... • Eğer yapabilirsen, • ona kitapların mucizelerini öğret. • Fakat ona sessiz zamanlar da tanı, • gökyüzündeki kuşların, • güneşin altındaki arıların • ve yemyeşil yamaçtaki çiçeklerin • ebedi gizemini düşünebileceği... • Okulda hata yapmanın, • hile yapmaktan çok daha onurlu olduğunu öğret ona. • Ona kendi fikirlerine inanmasını öğret, • herkes ona yanlış olduğunu söylediğinde dahi...

3. Tüm insanları dinlemesini öğret ona, • fakat tüm dinlediklerini gerçeğin eleğinden geçirmesini, • ve sadece iyi olanları almasını da öğret... • Eğer yapabilirsen, • üzüldüğünde bile nasıl gülümseyeceğini öğret ona. • Gözyaşlarında hiçbir utanç olmadığını • öğret. • Ona kuvvetini ve beynini • en yüksek fiyatı verene satmasını, • fakat hiçbir zaman kalbi ve ruhuna • fiyat etiketi koymamasını öğret. • Uğultulu bir insan kalabalığına • kulaklarını tıkamasını öğret ona, • ve eğer kendisinin haklı olduğuna inanıyorsa, • dimdik dikilip savaşmasını öğret.

5. İletişim Nedir? İletişim, nitelikleri ne olursa olsun, iki sistem arasındaki bilgi alış verişidir. Burada önemli olan aktarımın iki yönlü olmasıdır.

6. Ergenlik Nedir? Bireyde biyolojik, psikolojik, zihinsel ve sosyal açıdan gelişme ve olgunlaşmanın (değişmenin) olduğu; çocukluktan yetişkinliğe (erişkinliğe) geçiş dönemidir.

7. ERGENLERİN EN SIK YAŞADIKLARI DUYGULAR KORKU ENDİŞE ÖFKE SEVGİ

8. ERGENLERDE EN SIK RASTLANAN TUTUM VE DAVRANIŞLAR • YALNIZLIK İSTEĞİ • ÇALIŞMA İSTEKSİZLİĞİ • DİSİPLİNE KARŞI DİRENİŞ • ÇEKİNGENLİK • FAZLA HAYAL KURMA • DUYGUSALLIĞIN ARTMASI

9. AİLELERİN ŞİKAYETLERİ • Hırçınlaştı. • Ders çalışmıyor. • Sorumluluk duygusu yok. • Canım sıkılıyor, diyor. • En küçük isteklerini sert bir dille bildiriyor. • Kardeşini kızdırmaktan zevk alıyor. • Okuduğunu anlamıyor gibi. • Durgunlaştı, dalgınlaştı. • Çabuk karamsarlığa düşüyor. • Ara sıra hiç yoktan huysuzlaşıyor. • Sert karşılıklar veriyor.

10. İleri derecede alıngan • Derslerinde gene başarılı; ama oyuna, eğlenceye çok düştü. • Olur olmaz her şeye ağlıyor. • Evde huzursuz, dışarıda sıkılgan… • Her istediğini yaptırmak istiyor. • Bir yere giderken çok süsleniyor, ayna karşısında çok vakit harcıyor. • Karışmamızı istemiyor.

11. Spora, bilgisayar veya televizyona çok düştü. • Derslerine boş veriyor. • Banyoya sokamıyoruz, ellerini bile yıkatamıyoruz, saçını kestiremiyoruz

12. Ergenlerle Nasıl İletişim Kurmalıyız???

13. Duygularını paylaşın. İletişim kurarken ben dilinikullanmaya özen gösterin.

14. BEN DİLİ En etkili iletişim yöntemidir

15. SEN DİLİ SAVUNMAYA YÖNLENDİRİCİ iletişim yöntemidir

16. Sen dili Örnek ; Baba: “Çok kabasın, her zaman sözümü kesiyorsun

17. Ben dili • Kişilerin duygu ve düşüncelerini ne şekilde, hangi sözcükleri seçerek ifade ettikleri önemlidir. • Kişinin açık iletişimde kullandığı dil ben diliyken, • Savunucu iletişimde kullanılan yargılayıcı dil sen dilidir.

18. Ben dili Örnek ; Baba: “Bir şey söylemeye başlayıp da sonunu getiremediğim zaman rahatsızlık duyuyorum.”

19. Örnek: Ben dili “ Sıraları düzenli olarak bırakmadığınızda ben düzeltmek zorunda kalıyorum ve teneffüs yapamadığım için gergin oluyorum” Sen dili “Sizin yüzünüzden teneffüs yapamıyorum, bu sıraları bir daha böyle bırakırsanız kafanızı kırarım!”

20. Örnek: Ben dili “ Kendi aranızda konuşunca arkadaşlarınızı duyamıyor ve üzülüyorum” Sen dili “Kaç kere söyleyeceğim kendi aranızda konuşmayın diye, terbiyesizler!”

21. Sen iletileri saldırı mesajı ilettiğinden, savunmayı ve karşı tarafın saldırısını da beraberinde getirir. • Ben dilinde suçlama yoktur, kişiyi savunma yerine sorunu düşünmeye iter. • Sen iletisinin etkisi kısa sürer ve yineleme gerektirir. • Sen iletisi kişiliğe yöneliktir, iletişimi ve işbirliğini engeller

22. Size sözle saldırılmadığı sürece, rahatsızlığını ve kızgınlığını dile getiren biriyle anlaşmak kolaylaşır. Siz ne dersiniz?

23. Örnekler Durum: Çocuğunuz odasını toplamıyor. Tepki:“Kızım gün boyu yapmam gereken bir çok iş var. Sen odanı toplamadığın için senin odanı da toplamak zorunda kalıyorum. Senden kendi odanı toplayarak, bana yardımcı olmanı bekliyorum. Böyle olmayınca da üzülüyorum.”

24. Örnekler Durum:Hadi yatağa saat kaç oldu bilmiyor musun!!!! Tepki: “Oğlum geç yattığında sabah seni uyandıramıyoruz bu da bizi üzüyor.”

25. Örnekler Durum: Hiç ders çalışmıyorsun!!!!!!! Tepki: “Hiç ders çalışmadığını gördüğümde endişeleniyorum.”

26. Örnekler Durum: Onlar senin kardeşin ne biçim davranıyorsun!!! Tepki:”Kardeşlerini kırdığın için ben üzülüyorum.”

27. Ailede kullanılan “Sen Dili” çatışmalara ve güç kavgalarına dönüşür.

28. İletişim Engellerinden Sakınalım… • Emir verme, yönetme: “Yapman gerekir…yapacaksın… Yapmak zorundasın…” 2.Yönlendirme: “Üzüleceğine, otur da dersine çalış.”

29. 3. Uyarma, Tehdit Etme “…yapamazsın,,,ya yaparsan… , yoksa, sen görürsün…”

30. 4- Ahlak Dersi Verme: “…yapmalıydın… senin sorumluluğun… şöyle yapman gerekirdi…”

31. 5- Yargılama, eleştirme, suçlama: “Olgunca düşünmüyorsun.” “Sen zaten tembelsin.”

32. Anne-babaların ; güçlerini arttırıp, daha fazla baskı ve ceza yöntemlerine başvurmaları nedeniyle, gençlerde otoriteye başkaldırma, isyan duyguları iyice gelişip sorun haline gelebilmektedir..

33. Çocuğunuzun karşısında değil yanında olduğunuzu hissettirin…

34. Dünyada gerçekleştirilmesi en zor en önemli üç meslek vardır: • Anne-baba olmak • Psikolog-psikolojik danışman olmak • Öğretmen olmak (S. Freud)

35. NEDEN??

36. ÇÜNKÜ; Bir insanın gelişmesine, biçimlenmesine ve kendini gerçekleştirmesine etki ederler!..

37. Çocuğu Dünyaya Getirmek; Genetik donanımınızda VAROLAN bir özellik Ana-Baba Olmak; Kazanılması gereken bir DONANIM… İyi Ana-Baba Olmak; Öğrenilmesi gereken bir SANAT…

38. O halde bu sanatın ne olduğunu görelim…

39. Yanlış Ana-baba Tutumları: 1. Koruyuculuk 2. Yüksek beklenti 3. Otoriter tutum 4. İlgisizlik, ihmal etme 5. Pasif tutum

40. Sağlıklı İlişki İçin:DEMOKRATİK TUTUM • Kabul • Güven • Destek • Teşvik • Sınırları birlikte kararlaştırılmış bir özgürlük alanı(sana nasıl yardım edebilirim? • Tutarlı ve anlamlı kurallar

41. Ergenle iletişim kapısını açmak için hangi anahtarı denemeliyiz?

42. Ergenle iletişim kapanır • Emir vermek(yapacaksın,zorundasın..) • Otorite kurmak • Haklarını sınırlamak • Öğüt vermek • Yargılamak • Sorunları bastırmak

43. Ergenle iletişim açılır • Çocuğu anlamaya çalışmak • İletişim kanallarını açık tutmak • Değer vermek • Kabul etmek • Sabırlı olmak • Etkin dinlemek

44. Sonuç olarak… Anne-Baba ve Genç ayrı dünyaların insanları mı?..

45. Gerçek Şudur: Aynı dünyada yaşarız ama dünyayı farklı görürüz. Çünkü dünyaya bakış açımız, algılayışımız farklıdır!

46. Ergenlik çağındaki çocuk davranışıyla şunu söyler: “Sizden farklıyım. Annemin kuzusu, babamın biricik umudu olmak istemiyorum. KENDİM OLMAK İSTİYORUM… Ama bunu nasıl yapacağımı bilmiyorum...”

48. ÇOCUK EĞİTİMİ TARİH BOYUNCA YETİŞKİNLERİ MEŞGUL ETMİŞTİR. • ÇOCUK HER DÖNEMDE FARKLI ÖZELLİKLERE SAHİPTİR VE FARKLI ŞEYLERİ ÖĞRENEBİLİR. • BİZİM ÖNCELİKLE YAŞ GRUPLARINI,BU GRUP ÇOCUKLARININ ÖZELLİKLERİNİ VE BİREYSEL FARKLILIKLARI BİLMEMİZ GEREKİR.

49. Din Eğitiminde de aynı kaide ve kurallar geçerlidir. • Peygamberimizin“Yedi yaşına gelince namazı tavsiye edin, On yaşına gelince kılmazlarsa ikaz edin ve yataklarını ayırın” (EBU DAVUD-SALAT/26) • “Kimin çocuğu varsa onunla çocuklaşsın”KENZU-L UMMAL,16/457 hadis-i şerifleri bize çocuk eğitiminde yaşa göre eğitim yapılması gerektiğini gösteriyor.

50. Yaz Kurslarında daha önce bazı kaide ve kuralları öğrenmiş, okuma-yazma bilen ve okuduğunu dinlediğini anlayan çocuklar gelmekteydi. İşimiz daha kolaydı. • Ama şimdi okuma-yazma bilmeyen, dinlediğini anlayamayan çok sayıda çocuk gelecek ve biz onları şekillendireceğiz. • İşimiz daha da zorlaşmış ve kendimizi özellikle çocuk psikolojisi konusunda geliştirmemiz zorunlu hale gelmiştir.