520 likes | 911 Vues
Hoe omgaan met complexiteit ?. Systeemdenken Peter BLOKLAND BYAZ bvba. INHOUD. Waarom praten we vandaag over systeemdenken? Wat is systeemdenken eigenlijk? Hoe doe je dat, systeemdenken? Wat bereik je met systeemdenken?. Did you know ?. VIDEO.
E N D
Hoe omgaan met complexiteit? Systeemdenken Peter BLOKLAND BYAZ bvba
INHOUD • Waarom praten we vandaag over systeemdenken? • Wat is systeemdenken eigenlijk? • Hoe doe je dat, systeemdenken? • Wat bereik je met systeemdenken? SYSTEEM DENKEN
Didyouknow? VIDEO SYSTEEM DENKEN
Alles verandert in een steeds hoger tempo De complexiteit in de wereld neemt toe Alles moet steeds meer en beter zijn Oplossingen van vroeger werken niet echt Steeds opnieuw beginnen omdat het Beoogde resultaat niet bereikt wordt Oude denkpatronen werken niet meer! SYSTEEM DENKEN
We leven in een complexe wereld Hoe gaan we daar mee om? Wat kunnen we er aan doen? Systeemdenken! SYSTEEM DENKEN
CYNEFIN (KUNÈVIN) • Complicated • Cause Effect • Complex • Cause • Effect • Disorder • Chaotic • Cause ? Effect • Simple • Cause = Effect SYSTEEM DENKEN
CYNEFIN (KUNÈVIN) • Nuttige denkpatronen • Simpel • Waarnemen • Categoriseren (= oordelen) • Actie nemen (in functie van wat je geleerd hebt) • Gecompliceerd • Waarnemen • Analyseren • Actie nemen (in functie van wat je geleerd hebt) SYSTEEM DENKEN
CYNEFIN (KUNÈVIN) • Nuttige denkpatronen (vervolg) • Complex • Peilen • Waarnemen / Analyseren • Actie nemen (in functie van wat je geleerd hebt) • Chaos • Actie nemen (maakt niet echt uit wat precies) • Waarnemen / Analyseren • Actie nemen (in functie van wat je geleerd hebt) SYSTEEM DENKEN
ALLES IS PERCEPTIE! SYSTEEM DENKEN
OEFENING SYSTEEM DENKEN
De gevolgtrekkingenladder Ik oordeel, beslis en neem actie, gebaseerd op deze overtuigingen en data FILTERS Ik ontwikkel overtuigingen, gebaseerd op de conclusies. Ik trek conclusies uit deze veronderstellingen Ik maak veronderstellingen, gebaseerd op de betekenis die ik aan de gegevens geef Ik geef betekenis aan de gegevens die ik heb weerhouden VERVORMERS Ik selecteer gegevens uit hetgeen ik waarneem met mijn zintuigen Ik neem de realiteit waar met al mijn zintuigen en hun beperkingen De realiteit zoals hij is
WAT IS SYSTEEMDENKEN? Waar gaat het niet over Computersystemen? Systematisch? Systemisch? Beheerssystemen? Systeemopstellingen? SYSTEEM DENKEN
WAT IS SYSTEEMDENKEN? SYSTEEM DENKEN
WAT IS SYSTEEMDENKEN? SYSTEEM DENKEN
WAT IS SYSTEEMDENKEN? SYSTEEM DENKEN
WAT IS SYSTEEMDENKEN? SYSTEEM DENKEN
WAT IS SYSTEEMDENKEN? SYSTEEM DENKEN
WAT IS SYSTEEMDENKEN? Wat verstaan we onder systeemdenken? • SYSTEMATISCH DENKEN • SYSTEMISCH DENKEN • SYSTEEMDENKEN SYSTEEM DENKEN
WAT IS SYSTEEMDENKEN? • Systeemdenken als discipline: • Mentale modellen • Persoonlijk meesterschap • Gemeenschappelijke visie • Teamleren • Systeemdenken als methode: • De “mindset” • De taal • De methodiek • Archetypes SYSTEEM DENKEN
SYSTEEMDENKEN, HOE DOE JE DAT? De elementen van systeemdenken als methode Afbakenen van het systeem Bepalen van variabelen Oorzaak – gevolg relaties vaststellen Interacties met een gelijke evolutie bepalen Interacties met een tegengestelde evolutie bepalen Vertragingen in aanmerking nemen Limieten vaststellen SYSTEEM DENKEN
De systemische mindmap Activiteit van A voor B R1 Onbedoelde obstructie van B’s succes Lapmiddelen voor De resultaten van A Lapmiddelen voor De resultaten van B Succes B Succes A B1 R2 B2 Onbedoelde obstructie van A’s succes R1 Activiteit van B voor A
De systemische mindmap De taal van systeemdenken • Systemische mind-map • Visualiseren van een systeem voor analyse • Vertaalt het systeem in variabelen en hun relaties = gedrag van het systeem • Systeem • Systèma [greek] sunistèmi = Ik stel samen • Samenstelling van delen die verbonden zijn door een netwerk van relaties SYSTEEM DENKEN
De systemische mindmap De taal van systeemdenken • Variabelen • Meetbare grootheden (meer/minders, groter/kleiner, hoger/lager, …) • “Cause & effect” relaties • Same vs.Opposite s O + - less a less a less b more b more a more a more b lessb SYSTEEM DENKEN
De systemische mindmap • Lange termijn • Tijdsvertraging • Limiet SYSTEEM DENKEN
De systemische mindmap • Feedback loops (geheel van of variabelen en hun relaties) • Balancingvs.Reinforcing (cfr. sneeuwbal effect) • Remark: - & - = + • Het vinden van deze loops geeft je toegang tot een hefboomeffect (leverage) a b R + s s o o s s + + R - o s a b B SYSTEEM DENKEN
Archetypes - voorbeeld Belastingen Archetype / Herhalende patronen • “Symptoombestrijding” • = “shifting the burden” B R Kosten Budgettair deficit Mogelijkheden om probleem op te lossen B Probleem Investeringen Inspanning Tijd SYSTEEM DENKEN
Hoe begin je eraan? 80-90% van de tijd Elementen (mensen, processen, tools) • essentie van de oorzaken/symptomen onderliggende invloeden Doorvragen Events Symptoombestrijding zonder onderliggende oorzaken aan te pakken Zichtbaar Trends&patronen Effectieve verandering Relaties/randvoorwaarden Systemen Onzichtbaar • Onderliggende elementen zijn de echte oorzaak van de problemen Mentalemodellen SYSTEEM DENKEN
Lincoln memorial • Lincoln Memorial • Beschadiging door kuisen • Gebruik van diverse producten Waarom? SYSTEEM DENKEN
Lincoln memorial • Uitwerpselen van vogels • Bestrijden – o.a. netten Waarom? SYSTEEM DENKEN 35
Lincoln memorial • Insects • Insecticides Waarom? SYSTEEM DENKEN
Lincoln memorial Wat? SYSTEEM DENKEN 37
Lincoln memorial • Heel veel inspanningen en kosten • Kuisen, bestrijden vogels, alternatieven, bestrijden insecten, … • Zoom out / zie het hele systeem en analyseer verder • Door vraagstelling: Waarom, hoe komt het dat, wat maakt dat, …? • Variabelen • Interactie / Relatie gedrag van het systeem • Zeer eenvoudige oplossing: effectief & efficiënt (+ geldbesparing!) SYSTEEM DENKEN
Voorbeeld Lincoln memorial • Probleemstelling • We willeneenmooi monument hebben en proper houden! • Vogelsbevuilen het monument • Het monument moetgekuisdworden • Het kuisenveroorzaaktschade en daardoorwordt het minder mooi! • De kosten voor het onderhoud van het monument stijgen • Wat is de mind-map van ditprobleem? • Wat is de oplossing? SYSTEEM DENKEN
Het systeem “mappen” Verlichting Kosten Schade Acties Reinforcing loop Vogeluitwerpselen Schoonheid van het monument Balancing loop Kuisen Insecten Acties SYSTEEM DENKEN
Peter Senge over“Systems Thinking” VIDEO SYSTEEM DENKEN
Conclusie • Zoeken naar duurzame oplossingen • Inzicht in de dynamica van een systeem (systemische kijk) • Een gemeenschappelijke visie opbouwen • Effectief verbeteren (pak oorzaken aan ipv symptomen) • Intuïtie omvormen tot inzichten • Effectief lerende organisaties vormen (feedback effect, LT consequenties) • Nieuw soort leiderschap, gericht op samenwerken • Creëren ipv reageren • Lange termijn en korte termijn verzoenen • Groepsbelang boven eigenbelang • Het geheel bekijken door uit te zoomen en de samenhang zien door in te zomen! SYSTEEM DENKEN
Hoe kun jij dit leren? • ie-academie • 3 dagen cursus (Mindset en Methode) • 3 dagen (namiddag + avond) • ubeon academy • Systems Thinking Foundations (Mindset) • 6 avonden • Systems Thinking Practitioner (Praktijk) • 6 dagen • Kortingcode: VPFE9 http://belgie.ubeon.com/academy/systeemdenken-opleidingen SYSTEEM DENKEN
VRAGEN? SYSTEEM DENKEN